Pyke Koch, de laatste van de magisch realisten 1 CckLc Souoont KUNST/RTV 13 Kunstveiling in vliegtuig op tien kilometer hoogte Afpersers leggen schouwburg in de as li rifis li De kwaadaardige grappenmakerij van Danny de Vito Popmuziek is Cl een ex, een wegwerpartikel dus" roerde ng var, Watei eg bet jweml is verl der op ïnburg WOENSDAG 30 OKTOBER 1991 SCHIPHOL De Stichting 'Art at the Top' houdt op 1 de cember een kunstveiling op 'n tien kilometer boven Eu ropa. De veiling zal plaatsvin den in een Airbus van de KLM. De stichting, gevormd door 12 studenten van de Hoge school Haarlem, afdeling Small Business, heeft dit gisteren be- :endgemaakt. De directeur van jet Amsterdamse veilinghuis Sotheby's, J. van Schaik zal tij dens de vlucht als veilingmees ter optreden. Ongeveer veertig schilderijen van jonge Russi sche kunstenaars, die door het veilinghuis zijn uitgekozen, ko men onder de hamer. Ook wor den Nederlandse design-siera den geveild. De opbrengst, die wordt geschat op 50.000 gulden, de buurt van Moskou. De door de stichting als „Flight for their lives" aangekondigde vlucht boven Europa, voert over een aantal symbolische plekken. Gedacht wordt aan het hoofdkwartier van het Rode Kruis in Genève en een aantal vredespaleizen, aldus een woordvoerder van de stichting. Het is volgens de woordvoerder voor het eerst dat een veiling op een dergelij ke hoogte plaatsvindt. Het Guinness Book of Records is dan ook ingelicht en zal het evenement registreren. De Air bus heeft in totaal 150 zitplaat sen. Via het principe „wie het eerst komt, wie het eerst maalt", kunnen belangstellen den de veiling voor een bedrag van rond de duizend gulden bijwonen. Voorafgaand aan de veilingvlucht zijn de te veilen kunstvoorwerpen in het Hil- tonhotel op Schiphol te bezich tigen. Geen koper voor manuscripten roman Harry Mulisch AMSTERDAM De drukproeven en getypte manu scripten van de roman 'De Diamant' van Harry Mu lisch zijn gisteren tijdens de boekenveiling bij Van Gendt Book Auctions BV in Amsterdam niet ver kocht. Voor de collectie, die uit de periode 1949-1954 dateert, was een richtprijs gesteld van acht- tot tien duizend gulden. Directeur H. Tyenk van het veiling huis heeft dit gisteren meegedeeld. Op het eerste inzetbedrag van 5.600 gulden werd vol gens Tyenk niet gereageerd. De collectie zal nu aan de inzendster, een ex-verloofde van Mulisch, worden teruggegeven. Een collectie van manuscripten en ty poscripten uit 1954 van Mulisch's verhaal 'De sprong der paarden en de zoete zee', werd wel geveild. Een schriftelijke opdachtgever, een Amsterdamse hande laar in boeken en manuscripten, was bereid de begin- prijs van vierduizend gulden te betalen. Het veiling huis had de opbrengst tussen de zes- en achtduizend gulden geschat. MOGELIJK WAARSCHUWING VAN MAFIA ROME Het Petruzzelli-theater van de Zuiditaliaanse stad Bari, dat afgelopen zondag door brand volledig is verwoest, is waarschijn lijk het slachtoffer geworden van de afpersingsmafia. Uit de eerste onderzoeksgegevens blijkt, dat de brand in de uit 1903 stammende schouwburg, die tot de meest ver maarde van Italië behoorde, is aangestoken. Het slot van een zij deur was geforceerd, de automati sche blusinstallatie heeft om onop gehelderde redenen niet gewerkt en in de avond voor de brand ont ving de directie een dreigtelefoon- tje. Een ober, die na de opvoering van Bellini's opera Norma nog aan het werk was in het naast de schouwburg gelegen restaurant, hoorde om vier uur 's morgens een ontploffing. Daarna breidde het vuur zich met een verbazing wekkende snelheid uit over het hele gebouw, dat plaats bood aan 4000 toeschouwers, waarvan nu al leen de zijmuren nog overeind staan. Politie-functionarissen hou den rekening met twee mogelijke oorzaken. Een aanslag of een wraakoefening van een afpersers- bende. Die laatste mogelijkheid wordt het meest waarschijnlijk ge acht. Winkeliers en industriëlen in Bari worden stelselmatig afgeperst en het is niet ondenkbaar dat de bendes het ook voorzien hadden op de schouwburg, die eigendom van vier aristocratische gezusters, de prinsessen Messeni Nemagna. Tenslotte kan de brand in de schouwburg ook nog bedoeld zijn als een waarschuwing van de af persingsmafia aan het adres van de plaatselijke middenstand. Sei o] 0 DEN HAAG Alsof hij het zo had uitgekiend: op de laatste dag van de aan hem gewijde tentoonstel ling in het Centraal Mu- 'um in Utrecht afge lopen zondag overleed schilder Pyke Koch op l-jarige leeftijd. Nadat men Koch in de naoor- igse jaren vanwege zijn idee- i over het fascisme van Mus solini links had laten liggen, er een herwaardering zijn werk waarneembaar. De overzichtsexpositie 'Souve- songe' in Utrecht had in de afgelopen vier Aanva maanden bijzonder veel be langstellenden getrokken. Wat bedoeld als een eerbetoon de schilder ter gelegen heid van zijn negentigste ver jaardag blijkt nu zijn artistieke •stament te zijn geweest. We illen het moeten doen met ;ijn uiterst bescheiden oeuvre >'an 85 doeken en panelen, dat hij in 55 jaar bij elkaar heeft k geschilderd. heim. I d noveidar I FOTO: Jdd Cz'j' ryxe ""ld LS lieitin %T Koch Groep van Vijf Pyke Koch was de laatste van 4e Groep van Vijf van de ma- ich realisten. Met Carel Wil- ik, Raoul Hynckes, Dick Ket Wim Schuhmacher was j- ■«loch omstreeks 1930 begon- d!,rna nen met het minutieus schilde- f d at ren met een dubbele bodem. De toeschouwer kreeg welis- e^n waar een realistisch beeld 1 voorgeschoteld, maar via aller- - en lei bevreemdende elementen werd hij in verwarring ge- n bracht en op het verkeerde rriaad" '"O gezet' Het was het schil" derij 'De Semafoor' van Carel htersta Wlllink dat de 26"Jarige Pyke Koch deed besluiten zijn stu- I^Labai ^'e recbten a* te breken om lelijk i 'De zomer' noemde Koch dit schilderij. zich geheel aan de schilder kunst te kunnen wijden. Hij leerde het schilderen zonder de hulp van een leermeester. Gedreven en perfectionistisch als hij was maakte de autodi dact zich in een paar jaar tijd de ambachtelijke kunst van het schilderen eigen. Tijdens zijn hele loopbaan heeft hij zich niet laten afleiden door andere kunststromingen, ook niet het aanpalende surrealis me. Over zijn kunstrichting, het magisch realisme, zei Pyke Koch ooit: „Het magisch rea lisme bedient zich van voor stellingen, die wel mogelijk, maar niet waarschijnlijk zijn: het surrealisme daarentegen De Dood Pyke Koch woonde van 1938 tot 1940 in een huis in de buurt van het Italiaanse Flo rence, vlakbij de villa La Pie- tra. De tuin bij dit huis diende enkele malen als onderwerp voor zijn schilderijen, zoals 'Souvenir d'un songe' uit 1966 dat het Centraal Museum in Utrecht als titel gebruikte voor de afgelopen expositie. We zien een vervallen tuin met eromheen een lage stenen om heining en een rood met wit geschilderd hek. De tuin is verlaten. Erachter ligt een kaal glooiend landschap. En kele voorwerpen op de grond herinneren aan het croquet- spel dat onbekenden daar heb ben gespeeld. Het was dit de solaat ogende schilderij dat Pyke Koch liet zien aan zijn vriend, de dichter Adriaan Ro- land-Holst, vlak voor diens sterven. Het verhaal gaat dat de 'Prins der dichters' bij het zien van het doek begon te huilen. Op de vraag van Pyke Koch wat er aan de hand was, antwoordde Roland Holst: „Daar, achter het hekje is de dood. Daar ga ik naar toe". Wie 'Souvenir d'un songe' meti dit verhaal in het achterhoofd nu bekijkt, kan zich voorstel len dat Pyke Koch in zijn laat ste ogenblikken misschien wel dezelfde gedachte heeft gehad. Gefilosofeer Het is hem allang vergeven dat hij in de jaren dertig en veertig voorstander was van het fascisme naar het model van Mussolini. Met intellectue le vrienden, zoals J.C. Bloem en Hendrik Marsman, geloof de hij heilig dat de ondergang van het avondland kon wor den voorkomen en dat 'de Nieuwe Mensch' de toekomst had. Het heeft tot de jaren ze- Tamme Siouxsie heeft het gevoel dat ze les geef t Concert Siouxsie and the Bansheea. Met Siouxsie Sioux (zang), Steven Severin (basgitaar, toetsen). Dudgie Utrecht. Voorprogramma: Blue Siouxsies laatste geluidsdrager 'Superstition' was een hoopvol teken in de richting van een avondje genieten. Zo moet het publiek er ook over hebben gedacht, want na zo'n dertien jaar clubs, maakte de Engelse groep in ons land de sprong naar Vredenburg, waar gister avond een uitverkocht huis de vol-verwachting-klopt-ons- hart-sfeer heerste Niemand had oor voor de niet onver dienstelijk spelende Blue Ae roplanes en bewaarde al zijn energie voor na de pauze, wanneer het (dans)feest met Siouxsie and the Banshees zou losbarsten. Dat partijtje is helaas nooit echt van de grond gekomen. De vlam die had moeten over slaan, werd nooit ontstoken en dat was geheel op het conto van Siouxsie en haar groep te schrijven. Het zestal gaf een uiterst plichtmatig en tam con cert. Nergens werd de gedre venheid van het plaatmateri aal benaderd. Ongeïnspireerd werkte The Banshees zich door een mengeling van heden en verleden, zonder ook maar een keer te bruisen. Daar kon zelfs het (Oosterse) liefdestafe reeltje, in veel kleuren uitge licht op het zwarte achterdoek. t, geen verandering in brengen. De opwinding bleef uit. Wat de toeschouwer min of meer kreeg aangereikt, was een dik pakket geluidslagen zonder soli, die weliswaar het I eigen geluid van Siouxsie on derstreepte, maar die was ont daan van elke emotie. En dan wordt het al snel een toonloze brei, die vooral wordt gedra gen door de drums. Siouxsie, karakteristiek met i dikke zwarte ogen (een erfenis f uit de punktijd), etaleerde in een veelkleurige en fraaie lichtshow, een combinatie van klagerig zingen en ritmische 1 gymnastiek. Ze moest echter nog voor de tachtig minuten die het optreden duurde, in- binden omdat ze steeds minder stem vast werd. Tevreden was ze allerminst, maar gaf ge makshalve het publiek de schuld. „Hoeveel zombies kun nen er eigenlijk in deze hal", vroeg ze tegen het einde, om er aan toe te voegen „Ik mis elke vorm van passie... Het lijkt wel alsof ik les sta te ge ven aan studenten van de open universiteit". En dat zegt genoeg over Siouxsie and the Banshees, i Misschien had de groep maan dag bij Tin Machine in de zaal moeten staan, dan hadden ze in elk geval kunnen afkijken hoe je sfeer moet scheppen in Vredenburg. Iets dat Siouxsie niet voor elkaar kreeg. ventig moeten duren voor dat er weer nieuwe waardering kwam voor zijn werk. Hij werd min of meer gerehabili teerd toen Hans Mulder, schrijver van 'Kunst in Crisis en Bezetting' zei: „Al kan men hem een kunstenaar met be denkelijke politieke ideeën noemen, een echte 'foute' schilder die collaboreerde was hij niet. Zijn politieke sympa thieën bleven grotendeels be perkt tot een persoonlijk gefi losofeer. Aan het eigenlijke politieke bedrijf had hij een hekel". Of zoals Marja Bosma. conservator moderne kunst van het Centraal Museum in Utrecht zei: „Of dat werk (van Pyke Koch) nu magisch realis tisch moet heten of niet, en of sommige werken wel of niet ideologisch 'fout' zijn: dat doet er allemaal niet toe; de etiket ten en stempels vallen weg bij de zeggingskracht van de schilderijen zelf. Koch was een groot kunstenaar". Britse dichter Barker overleden LONDEN In zijn woonplaats Itteringham is zondag op 78-jarige leeftijd de Britse neo-romantische dichter en prozaschrijver George Granville Barker overleden. Dit is gisteren bekendgemaakt. Barker publiceerde zijn eerste bundel 'Thirty Preliminary Poems' in 1933. Als zijn belangrijk ste gedicht wordt beschouwd 'The True Confession of George Barker' waarvan een deel in 1950 verscheen. Het gedicht werd in 1958 in het Hogerhuis tot pornografie bestempeld, nadat het was voorgelezen voor de radio. Het duurde tot 1965 voor The True Confession of George Barker in zijn geheel werd gepubli ceerd. Barker werd twee keer onderscheiden voor zijn poezie. In 1962 kreeg hij de Guinness Prize en in 1965 de Levinson Prize. nning1 •stallig daar s /erenig het toals ;erde, liet. Hl het lii ekondi De kleine Danny de Vito is de reus van het witte doek ge worden. Een interview met de man die zich van de taxistand plaats heeft opgewerkt naar de hoogten van Hollywood. .gelijk i HOLLYWOOD Laten we de :n wor( hemelen van Hollywood eens Ben W nader bekijken. Allereerst is er 'The Terminator', het belang rijkste gesternte. In het noor- den zien we Pfeiffer, de godin van de liefde, en in het zuiden Costner met zijn pijl en boog. Maar als we wat beter kijken kri ifliien we een nieuwe configura- Jl he, die met de minuut groter 1 en lichter wordt. Een ondeu- aen gende gremlin staat op het punt 'The Terminator' te ver- >e Ver ir'ngen... iburgki"^ Josh!", blaft de opvliegen- 000 g ulF Danny de Vito tegen'een to- r teelt renboge bediende wanneer hij en los "in hotelsuite binnenkomt. iat "in 'Geef mijn sigaar eens aan. depute! 47-jarige Italiaans-Ameri- oiiand. [aanse De Vito, anderhalve arlijks neter lan8- doet bet de laatste initiatie 'jd goed. Bijzonder goed. Een die gen lroot gedeelte van zijn filmcar- an nature heeft hij doorgebracht le te stillan het uiteinde van het film- p i( pectrum. Maar zijn boodschap mendeVas eenvoudig en wordt zo uitspoi ïngzamerhand begrepen: je ddelen 10e^ 8een grote kerel te zijn t grond 101 tocb een zwaargewicht te ïn teru| '°rden. tuin is 'et met Schwarzenegger 1 nroiei et geval is, bestaat het groot- ioo gul succes van De Vito uit niets en mo n'nder dan de creatie van zijn ojecten 'Sen filmgenre. Hij is een car- anmerk "onachtige 'adulte terrible'; een su 'in kleine gestalte en grote vij- .000 gul ndigheid bleken een perfect is voor I ontrast, dat het best werd ge- jan mil smonstreerd in de film Beide fwins' ui» 1988, waarin hij sa- het Ne len met Schwarzenegger de ngereni oofdrol speelde. De Vito is de narchistische duivel die in elk van ons schuilt en die af en toe wordt vrijgelaten voor een dag je op het scherm. Vraag hem naar zijn favoriete onderwerp, Danny de Vito, en hij spreidt alle lef ten toon die alleen een Danny de Vito onge straft ten toon kan spreiden. „Ik werk niet graag met me zelf", zegt hij wanneer hem wordt gevraagd hoe het was om zichzelf te regiseren (in 'Throw Mamma From the Train' uit 1987 en 'War of the Roses' uit 1989). „Ik ben te veel een prima donna". Charisma „Danny heeft charisma, hij is zelfs verleidelijk", zegt oud-re- g'sseur Norman Jewison, die e Vito heeft aangenomen voor zijn nieuwe rol als Law rence Garfield (alias Larry de Liquidateur) in de film 'Other People's Money' die binnenkort in première gaat. „Hij kan din gen doen die andere acteurs zich niet kunnen permitteren. De kracht van Danny is dat ie dereen zich kan invoelen in zijn personages, hoe gemeen die ook zijn. Hij zou zelfs ko ning Richard III briljant kun nen vertolken". In 'Other People's Money' speelt De Vito een gevaarlijke beurswolf die zijn tanden dreigt te zetten in een eerlijk, 81 jaar oud bedrijf in New Eng land dat in moeilijkheden ver keert. Directeur van het bedrijf is Andrew Jorgenson, een rol van Gregory Peck. De Vito ontmoet zijn gelijke in Kate Sullivan (Penelope Ann Mil ler), een geslepen advocate die haar cliënt, en tevens haar ei gen slaapkamer, moet verdedi JOHNMARTYN WIL NIET VOORSPELBAAR ZIJN gen tegen zijn ongewenste „Larry is er niet op uit om mensen kapot te maken", zegt De Vito over zijn personage in de film. „Hij is een kapitalist die de aandeelhouders rijker wil maken en zichzelf ook een beetje". De Vito heeft opnieuw veel lof geoogst voor zijn rol, die de New York Times een 'goed voorbeeld van zijn kwaadaardige grappenmakerij' noemde. Ook werd De Vito in dezelfde krant onlangs tot 'de nieuwe Robert Redford' ge bombardeerd. Tweede film Drie nieuwe De Vito-projecten staan alweer op stapel. In de cember verschijnt hij in zijn tweede film die dit jaar in de Verenigde Staten uitkomt, 'Jack the Bear'. Het verhaal van een alleenstaande vader die zijn twee zoons moet opvoe den na de dood van zijn vrouw. In januari zal hij Jack Nichol son regisseren in 'Hoffa', geba seerd op het leven van de Amerikaanse vakbondsleider Jimmy Hoffa. Op het moment is De Vito bezig met Tim Bur tons vervolg op 'Batman', waarin hij de rol van De Pin- guin vertolkt, de tegenstander van Batman, gespeeld door Mi chael Keaton. „Ik denk dat ik het heb ge maakt in dit vak omdat ik geen keuze had", zegt hij naden kend. Maar ik zou het niet anders hebben willen doen. Als het eerder was gebeurd zou het natuurlijk leuker zijn geweest. Maar je weet nu eenmaal nooit hoe de dingen lopen. Het be langrijkste is dat je weet waar je nu aan toe bent". Hoe voelt het om plotseling één van Hollywoods populairste ac teurs te zijn? Hij is even stil en dan verschijnt een duivelse glimlach op zijn gezicht. „Veel beter dan je ooit zou kunnen denken" Hij neemt een trekje van zijn sigaar. En ja hoor. er verschijnen pretlichtjes in zijn Ogen.(e) The Times programma: The Hij is hondsmoe en kan nau welijks uit z'n ogen kijken. Geen wonder, want de nacht daarvoor heeft hij tot zes uur 's ochtends met Zuidafrikaan- se muzikanten doorgespeeld. En dan is zo'n trip naar Ne derland net iets te veel van het goede. Maar dat is rock and roll. John Martyn weet dat als geen ander; hij loopt al decennia mee. Hij vermant zich en geeft tussen het geeu wen door stukjes en beetjes van zichzelf prijs. De Schotse zanger/gitarist John Martyn mag dan al heel lang meedraaien in de mu- ziek-industrie, het grote pu bliek heeft hem nimmer ont dekt. Zijn naam zal slechts bij een enkeling een belletje doen rinkelen. Dat komt voorname lijk door het ontbreken van een hitsingle. Hierdoor is een echte doorbraak uitgebleven en wordt hij wel 'één van de best bewaarde geheimen van Groot-Brittannië' genoemd. Toch is Martyn geen kleintje. De Schot heeft twintig elpees gemaakt en samengewerkt met o.a. Eric Clapton, Steve Winwood, Phil Collins en Ro bert Palmer (die grote fans van hem zijn). Is het niet frus trerend om zo in de anonimi teit te opereren, terwijl veel geestverwanten en collega muzikanten in de schijnwer pers staan? Martyn, gezeten in een kleine ruimte van Paradi- so, waar deze week de eerste van vijf Nederlandse concer ten van start ging, schudt het hoofd. „Het heeft mij nooit zo veel uitgemaakt. Echt niet. Misschien ben ik niet zo ambi tieus. Om het geld hoef ik het niet te doen. Maar ik moet je eerlijk zeggen, dat ik het leuk zou hebben gevonden als er meer mensen naar mijn laatste platen hadden geluisterd. Een hit zou fijn zijn geweest, maar ik vind het dwaasheid om die na te jagen. Bovendien moet je dan compromissen sluiten. En dat doe ik nooit. Op geen en kel terrein", klinkt het over tuigend en z'n ogen flikkeren even op. Zo te zien kan hij best een flinke borrel gebrui ken. Van een Schot verwacht je dat hij de whisky onder handbereik heeft, maar Mar tyn geeft de voorkeur aan rum. „Van whisky word ik na melijk kwaad en agressief". Wortels John Martyn's wortels liggen in de Britse folk. Maar dat we reldje werd hem al gauw te eng ('de mensen zagen mij als een aardige hippie') en in het begin van de jaren zeventig vermengde hij folk met flinke scheuten jazz en blues wat hem al gauw een aparte status bezorgde. Folkpuristen moes ten niets meer van hem weten, maar anderen roemden hem juist vanwege die grensverleg gende aanpak. Van Martyn is onlangs de ge luidsdrager 'Cooltide' versche nen. De luisteraar zal daarop een tevreden mens aantreffen. Martyn: „Deze elpee is inder daad een stuk vrolijker dan de voorganger. Dat heeft met mijn persoonlijke situatie te maken. Als ik mij goed voel, vindt die stemming zijn weer slag op de plaat. Als ik in de put zit, geldt uiteraard hetzelf de. Overigens luister ik nooit naar m'n eigen produkties. Als we klaar zijn met de opnamen, loop ik weg; wil er niets meer van weten. Ik heb het niet zo op studio's. Ik doe liever con- „Ik wil niet voorspelbaar zijn en houd er niet van mezelf te herhalen. Daarom probeer ik iedere avond wat anders. Zo zul je in elk concert andere soli van mij horen. Bovendien speel ik graag met wisselende bezettingen. Het geluid va- riëert daardoor. Ik hou ervan grenzen te verleggen. Dan gaan mensen nadenken. Zelf luister ik vaak naar muziek die ik niet helemaal begrijp. Dat vind ik interessant. Als ik haar wel begrijp is de fascina tie al gauw over. Het kan echt van alles zijn, van simpele tot ingewikkelde composities, maar die moeten wel recht uit het hart komen, waarbij ik trouwens een sterke voorkeur voor zwarte muziek heb". „Ik vind het onzinnig dat som mige groepen hun albums gaan reproduceren. Da's geen echte muziek. Het moeten heel vervelende, saaie musici zijn, die zoiets doen. Het is de mak kelijkste weg, laf zelfs". Cleenex Martyn: „Ik haat popmuziek. Het is vervelend, oninteres sant en boven alles een weg werpartikel. Net Cleenex dus. Eén van de weinige lichtpun ten is Prince. Hij is tenminste een persoonlijkheid en die zijn er tegenwoordig maar weinig". In de jaren zeventig viel Mar tyn op door z'n hoge stemge luid, nu komt af en toe het broertje van Joe Cocker om de hoek kijken. Martyn wil daar niks van weten. „Ik klink als John Martyn en ik wil ner gens op lijken. Ze hebben Chris de Burgh en Chris Rea er wel eens bijgesleept, maar da's onzin. Okee, m'n stem wordt wel eens vergeleken met die van Cocker maar op andere momenten klink ik als Billie Holiday of Peggy Lee. Je hebt overigens gelijk als je stelt dat ik vroeger een ander stemgeluid had. Ik vond het toen trouwens vreselijk. Veel te hoog en te zacht. Nu klinkt mijn stem gelukkig harder, meer bluesy en volwassen". De Schotse rock-poët gaat, naar eigen zeggen, door tot zijn dood. Aan stoppen heeft hij nog geen moment gedacht. „Ik probeer steeds bij te leren. Mijn enige wens is om beter te worden. Da's de uitdaging. Mijn lichaam wordt ouder en ouder, maar in mijn geest ben ik soms nog negentien". Eén ding is zeker: de opvolger van 'Cooltide' wordt een Bij zondere. Hij gaat hem name lijk samen met Bonnie Raitt opnemen. Want ook zij is een grote fan i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 13