Sneeuwkanonnen
gaan in de aanval
Lachen om
gestuntel
op de video
'Meer langlaufen
door Golfoorlog'
In Gérardmer en La Bresse is het altijd wit, dat regelt de computer
door HANS DEJONGH
In het hart van de Vogezen, waar
de ene bergketen de andere afwis
selt, leunt La Bresse tegen de heu
velrug van de Trois Fours. Om
klemd door de Col de la Schlucht,
le Grand Ballon en le Ballon d'Al-
sace met z'n 1247 meter hoge
toppen de minst dominante van
de drie. Op een handvol kilome
ters van Gérardmer. Departemen
tale wegen slingeren dwars door
het berglandschap; La Bresse rijst
volstrekt onverwacht op uit het
niets; 5300 inwoners en de ge
meentesecretaris verzekert dat
het grootse plannen heeft voor de
toekomst.
Ach, je kunt vanuit La Bresse alle.
hoeken van de wereld bereiken.
Dat wel. Maar handig is 't niet om
het als doorgaande route te kie
zen. Toch bezoeken in de zomer
maanden tienduizenden, zo niet
honderdduizend mensen het
dorp. La Bresse, dat genadeloos
leed onder het zware mitrailleur-
vuur van de wegtrekkende vijan
din de Tweede Wereldoorlog, is
dan ook rijk gezegend door moe
der natuur.
De langgerekte sparrebossen, de
indrukwekkende bergen, de me
ren, watervalletjes, de cols en de
mogelijkheden die het biedt om er
sportief bezig te zijn: deltavliegen,
rijden op de mountain-bike, klim
men tegen de rotswanden, swin-
Skiën, langlaufen of gewoon wandelen door de schitterende sparrebossen in de Vogezen.
Foto Jean-Claude Vallée
golfen (een variant op het golfspel,
zoals wij dat kennen) of op forel vis
sen. Niet alleen de Fransen weten La
Bresse te vinden; ook vanuit Neder
land trekken jaarlijks duizenden va
kantiegangers naar de Vogezen,
strijken neer in Gérardmer en ver
toeven graag in het wat verder gele
gen La Bresse. Bussang, Remire-
mont, Ventron of Saint-Maurice-sur-
Moselle.
Verbaasd
Daarom zijn ze er in de Vogezen
ronduit verbaasd over, dat de Neder
landse wintersporter het gebied
rechts laat liggen om in het veel ver
der gelegen Oostenrijk op winterva-
kantie te gaan. „We hebben hier al
les wat een wintersporter zoekt",
zegt Jean-Marie Rémy. „En we kun
nen de concurrentie met de traditio
nele wintersportlanden aan", is hij
overtuigd.
Jean-Marie staat met zoon Ivy en
echtgenote Ivette aan het hoofd van
een wintersportbedrijf waar de lief
hebber voor alle facetten terecht
kan, inclusief restaurantaccommo
datie met duizend plaatsen en een
'svipermarkt' waar je aan een soort
lopende band terecht kunt voor het
huren van ski's en aanverwante za
ken. Hij is 60 jaar, voelt zich 20 ('My
life is quickly'), bezit een schitterend
berggebied met een keten aan pis
tes, exploiteert in en in de omgeving
van La Bresse enkele driesterren-
hotel-restaurants, is bestuurslid van
de VW en vertegenwoordigt de Vo
gezen in de Kamer van Koophandel
voor Noordoost-Frankrijk.
Sneeuwkanonnen
Natuurlijk heeft hij best begrepen
dat wintersporttoeristen alleen ko
men als er sneeuw ligt. Sneeuwarme
winters gaat hij daarom doeltreffend
te lijf. Op de pistes van Jean-Marie
staan maar liefst 170 sneeuwkanon
nen. Een ongekende aanvalskracht.
Een sneeuwdicht defensiesysteem
waarin miljoenen aan Franse francs
zijn geïnvesteerd. Een ingenieus
computerprogramma zorgt ervoor
dat de sneeuv/kanonnen aanvallen
als dat nodig is.
Het intikken van één simpele code is
voldoende voor het verkrijgen van
een haarscherpe analyse voor de ko
mende 24 uur. Waar zijn de zwakke
plekken op de piste? Hoeveel kubie
ke meter sneeuw moet er worden ge
produceerd? Wat is de buitentempe
ratuur en hoe is het gesteld met de
luchtvochtigheid
Jean-Marie Rémy weet intussen dat
het die avond om tien uur moet gaan
sneeuw. Als de andere morgen van
heinde en verre bussen vol winter
sporters worden aangevoerd, moet
er een schitterend witte, vers gepre
pareerde piste liggen. Het inschake
len van het desbetreffende program
ma is éen eenvoudige klus. Mocht er
de komende nacht iets mis gaan, dan
rapporteert de computer dat onmid
dellijk via de telefoon aan een van de
personeelsleden. „Je kunt je voor
stellen dat we niet echt blij zouden
zijn als in plaats van sneeuw via een
FC Dei
war
Marius Jéné: propaganda
langlaufsport.
Foto Harry Verkuylen L— -HMG(
Langlaufen heeft in Nederland'geen positieve klank. Of je bent oud, ofjy-PROGF
je mankeert iets. Iemand die wil wintersporten gaat op z'n minst alpi|EER/PUZi
neskiën. In de Scandinavische landen is dat wel anders. In Noorwegen,
Zweden en Finland is langlaufen dé nationale volkssport, en ook inl
Frankrijk telt de Féderation de Ski de Fond 350.000 leden. De sport zelf|
wordt door zeker een veelvoud van hen beoefend.
De Fransman Marius Jéné moet om die vooringenomenheid lachen. Hi
is een van de vier technisch gedelegeerden naar internationale wedstrij
den, president van het regionaal comité van zeven departementen ii
zijn land, lid van het Franse comité voor de promotie van het skiën en
onderdirecteur van een langlaufschool.
Jéné weet dus waar hij het over heeft. Hij vindt die negatieve beeldvor
ming vervelend en begrijpt niet goed hoe die heeft kunnen ontstaan mstreel
„Voor langlaufen moet je veel meer doen dan voor alpineskiën", pro jddaqtï
beert hij. „Alpineskiën is spectaculair en blits, maar langlaufen daaren r
tegen vereist veel meer conditie. Het is een intensieve sport".
Denkt hij dat de ontwikkeling van het langlaufen daarom tot stilstand ii achrS'
gekomen, terwijl het alpineskiën almaar in omvang toenam?
Marius Jéné heeft daar zijn bedenkingen over. Voor zover hij dat kan be
oordelen is ook de belangstelling voor het alpineskiën de afgelopen ja
ren niet toegenomen. „De groei is er uit. Mensen die vroeger ginger
skiën, gingen in steeds groteren getale op zoek naar zonbestemmingen
Door de Golfoorlog kwam daar abrupt een eind aan. Dat betekende een
hernieuwde kennismaking met de sneeuw. We hebben dat heel duide 1L
lijk gemerkt bij het langlaufen, maar bij het alpineskiën zal dat niet an
ders zijn geweest".
Gezinssport HpH
„Het is waar dat sinds 1986 de ontwikkeling van het langlaufen tot staan TEVO Al
is gekomen. De Golfoorlog bracht de mensen weer terug naar de piste
Ze ontdekken het langflaufen nu als gezinssport en dat is voor ons, als
internationale organisatie, van groot belang. Daar moeten we op inspe
len. Hier liggen onze mogelijkheden. Nu moeten we, op kleinere loipes/r
de sport verder ontwikkelen. Initiatieven nemen, ons op beurzen lateri 0
zien, vooral in België, Luxemburg en Nederland".
uwe
vorn
ilRSCH.
pari
Polen I
bopkon
re voor
„In grote delen van Frankrijk, waar 's winters kan worden geskied, krij-nisten
gen kinderen in klassikaal verband langlaufles. Die lessen worden
sponsord door gemeenten of bedrijven. Gedurende drie achtereenvol
gende jaren staan schaatsen, alpine-skiën en het ski de fond op de agen
da. De leerlingen moeten elke sport één jaar doen. Het enthousiasme
waarmee kinderen zich op het langlaufen storten, geeft aan dat de be
langstelling ervoor z'n hoogtepunt nog lang niet heeft bereikt".
Jéné gelooft ook dat de betrekkelijk lage kosten van het langlaufen rowiecli
(„Het is veel goedkoper dan alpine-skiën") voor veel mensen een aan cijfers
trekkelijk alternatiefis. Al die factoren stemmen hem optimistisch. ,.W< nmen.
zullen buitengewoon actief moeten zijn in onze propaganda; menser nocrati:
die bevooroordeeld zijn moeten overtuigen van het sportieve element
Nee, ik ben nooit pessimistisch geweest, maar zoveel kansen als nu heb s
ben we niet eerder gehad.
Langlaufen in Salsburgerland
In het Salzburger Land zijn niet alleen de alpineski-, maar ook de lan
glaufmogelijkheden zeer groot. In totaal is er zo'n zeventienhonderd ki
lometer aan gespoorde loipe beschikbaar.
Dit enorme aanbod staat opgesomd in een nieuwe Nederlandstalige bro ie (7 pi
chure 'Sporen in het paradijs'. Op zestien pagina's wordt allerlei infor 1 Demo*
matie over de langlaufsport gegeven, onder meer over materiaal, kle cent). J
ding en voeding. scretari
Bij de brochure behoort een smalle 'atlas' met veertien loipenkaarten iantie, s
Zo is makkelijk te vinden waar alle loipen liggen. In de tekst wordt wa S
informatie over de trajecten gegeven en staan de telefoon- en faxnum '1
mers van deVWs vermeld. Verder staan in deze atlas inlichtingen ove ar een
twee 'klassiekers', de Pinzga-lauf en de Tauern-lauf waaraan jaarlijk: ienlevii
zo'n duizend sporters deelnemen.
'Sporen in het paradijs' is gratis verkrijgbaar bij het Oostenrijks Toens jina 5:
tenburo in Amsterdam.
vorden
teur, ze
ste rea<
coalith
Skischool Geisler klaar voor de krokus
door WILLEM VAN DER KOOIJ
Anna Geisler bekommert zich in
het geheel niet om de kou, die in
de vroege ochtend nog tamelijk
onvriendelijk is. De blonde
Zweedse slaat geen acht op de
snijdende wind, die een vaste rou
te lijkt te volgen langs de lastigste
afdaling van de skischool bij Saal-
felden.
Ze heeft meer zorg over het uitblij
ven van verse sneeuw. Dag in dag
uit wordt hier in het Salzburger-
land door quasi-weermannen een
fiks pak voorspeld, die deze kro
kusvakantie moet veraangena
men. „Er ligt hier nog wel genoeg
hoor", verzekert Anna, „maar er
mag gerust wat bij". De kenners
zitten er al met al een week of acht
naast, maar als eenmaal de eerste
vlokken zich aandienen is er geen
houden aan en is de 'krokus' in
derdaad op de juiste wijze ver
sierd.
Op een tweede vraag, die haar en
haar man Rudi vooral bezighoudt,
moet vanmorgen het antwoord
volgen: hoe pakt de drukste week
van het seizoen uit, ofwel hoe stelt
een willekeurige Oostenrijkse ski
school zich in op een horde Hol
landers?
In de bijbehorende blokhut bij de
Maria-Alm heeft Rudi er al het no
dig puzzelwerk op zitten. Zeker,
een aanzienlijk aantal ski-liefheb
bers komt op de bonnefooi 's mor
gens naar het kantoortje, maar de
meesten.hebben hun komst al via
touroperators laten vastleggen.
Rudi heeft al vast tien extra skile
raren opgetrommeld om de Ne
derlanders en ook de vele Duitsers
op te vangen. Al te druk heeft hij
zich vooraf niet gemaakt. De
kleurrijke stroom leerlingen is im
mers altijd nog goed verwerkt en
improvisatie is een van de bekoor
lijke kanten van het werk.
Hij heeft wel een secuur program
ma uitgestippeld en beschouwt
het als een voordeel dat zijn school
net drie jaar oud is. „We bouwen
de zaak nog steeds verder uit en
hebben geen oude tradities die
ons binden".
Voor het sportieve duo geldt zelfs
deze week niet dat de klassen die
nen te worden volgepropt vanwe
ge het almaar groter wordende
aanbod. „Nee, nee", zegt Anna.
„Dan heb je de mensen hier één
keer en dan is het voorbij. Per
soonlijke aandacht blijft voorop
Combinatie
De Geislers propageren een com
binatie van sport en plezier en
kunnen op die basis tóch heel wat
extra belangstellenden 'wegwer
ken'. Anna: „Als je één week per
jaar op de ski's staat, kan je je
nooit echt tot een topskiër opwer
ken. Dat hoeven de mensen die
hier komen ook helemaal niet. We
maken er geen uitgeputte figuren
van, die 's avonds geen woord
meer kunnen uitbrengen, maar
geven de mensen ook de gelegen
heid om's morgens of's middags
eens iets anders te doen. Met de
kinderen optrekken bij voorbeeld,
of andersom natuurlijk: eens met
je vader en moeder de middag
doorbrengen".
Zo is er een les mogelijk van tien
uur 's morgens tot half één en
eentje van half twee tot vier uur.
Die formule eerbiedigend kan de
ochtenden. Een enkeling tekende
meteen voor vijf en een paar doen
'als vanouds': 's morgens les,
's middags opnieuw de piste op.
Losse krachten
De leraren en leraressen die Rudi
heeft gecharterd, komen allemaal
uit de directe omgeving. Duiken
straks nog wat verdwaalde liefheb
bers op dan kan hij zo nog wat losse
krachten optrommelen. „Je hebt
voor de beginnersgroepen natuur
lijk net zo goed papieren nodig, maar
dan nog niet de hoogste graad. Wat
ons eigenlijk zeker zo belangrijk
lijkt, is de psychologische aanpak.
Nederlanders willen nogal eens na
een paar bochtjes van de hoogste
berg af. Daar gebeuren de meeste
ongelukken. Skiën is goed aan te le
ren. maar het is een combinatie van
durf, geduld en een klein beetje
techniek".
Rudi, die zeifin de loop der jaren alle
mogelijke diploma's haalde en zich
zelfs inzette voor delen van de natio
nale ploeg van Oostenrijk, is er niet
zozeer op uit om binnen vijf jaar de
Alm zodanig te bevolken dat geen
skiër meer normaal 'eine schone Bo
gen' kan afwerken. „Door het wat
klein te houden, blijft ook de verbon
denheid tussen de leraren onderling
groot. Het is een grote familie hier.
We hebben veel voor elkaar over,
doen vaak zaken buiten de lessen
om, ook met de groepen die hier ko
men".
'Zijn' heuvel, geschikt voor begin
ners, maar zeker ook nog pittig voor
'gevorderde beginners', kent iets bij
zonders dat hij met trots én bij her
haling aanhaalt: een video-les. De
brave stuntelaars worden per came
ra keurig vastgelegd en zorgen 's a-
vonds keer op keer voor ongekende
hilariteit als de beelden worden af
gedraaid tijdens de 'après-ski'.
„Onze filosofie is dat het een lolletje
moet zijn. Met plezier terugkijken
op je vakantie, is niet alleen: van die
of die piste ben ik afgekomen, maar
ook daar- en daarvan heb ik genoten.
Veel mensen komen hier niet voor
niets elk jaar terug".
Wijkt deze week, met toch altijd
weer wat rijtjes voor de liften en
overvolle parkeerplaatsen, nu al
met al erg af van de andere perio
den Rudi vindt van wel.
Beproevingen
Daarbij komen voor hem 'beproe
vingen', die elke keer terugkeren.
„In zo'n krokusvakantie moet je
ongemerkt uit zien te zoeken wel
ke mensen bij elkaar kunnen en
welke zeker niet. We hebben, als je
dat zo algemeen mag zeggen, de
indruk dat je Nederlanders liever
niet bij Belgen moet stoppen. Dat
levert nogal wat animositeit op.
Echt waar. Maar de opzet is gezel
ligheid en geen haat en nijd".
Anna voegt er nog iets anders aan
toe. „Altijd weer heb je mensen,
die helemaal onvoorbereid aanko
men. Gewoon dinsdagmorgen,
half elf, geen spullen, geen erva
ring, niets. Ook daar moet je voor
klaar staan, mee naar boven, extra
geduld".
De Geislers kunnen beschikken
over gloednieuwe spullen omdat
ze zaken doen met een verhuurbe
drijf dat in 1990 is geopend. „Dat is
een nog altijd onderschat gege
ven. De mensen nemen alles maar
aan en gaan op weg met de
vreemdste attributen. Leuk hoor,
in schitterende pakken, maar als
je schoenen knellen kan dat de
helft van je lol schelen".
Buiten vlot de les aan de kleintjes
al aardig. De beide directieleden
gunnen zich verder geen tijd voor
uitleg over hun rijpende school.
Anna vangt goedlachs een peuter
op die haar skietjes niet in over
eenstemming krijgt met de haar
voorgeschreven route en bochten
later pas tot stilstand komt. Rudi
zelf mag zich even van zijn techni
sche zijde laten zien. Onder een
ski blijkt veel te veel sneeuw aan
gekoekt te zitten. Geisler doet de
eerste hulp er even tussendoor.
Mensen van een skischool moeten
overal voor klaar staan, ook tij
dens de 'krokus'.
Rudi en Anna Geisler voor het kantoor: „Skiën is een combinatie van
sport en plezier". Foto's Willem van der Kooij.
skischool de klassen ook deze week
klein houden; zes, zeven, acht begin
ners scharen zich om de geestdrifti
ge leraar, die de ochtendles wel heel
bijzonder inzet. Geen technische
verhandelingen, die de nieuwko
mers de eerste minuten toch niets
zeggen, maar een intensieve war-
ming-up op de klanken van Michael
Jackson. Stramme lijven, extra hou
terig door ski's en schoenen, komen
moeizaam in beweging.
De groepen, die nu zijn geformeerd,
hebben zich opgegeven voor drie
m
OK-
Jean-Marie Rémy achter de computer waaraan 170 sneeuwkanonnen zijn gekoppeld,
sen kan ik het de hele nacht laten sneeuwen".
„Door één code in te toe
Foto Harry Verkuyle
d Ker
of meer kanonnen de hele nacht wa
ter over de piste wordt gespoten".
Het wintersportbedrijf van Jean-Ma-
rie produceert per seizoen voor twee
miljoen Franse francs aan sneeuw.
De buitentemperatuur mag dan niét
hoger zijn dan 4° Celcius en niet la
ger dan -20°. De luchtvochtigheid
moet 75% zijn. Als de.kanonnen zijn
ingeschakeld, zorgen krachtige ven
tilatoren ervoor dat het water langer
in de lucht blijft om tot sneeuw te
kunnen kristalliseren. Zelfs de dikte
ervan kan tevoren worden bepaald.
Jean-Marie Rémy is niet de enige in
de Vogezen die op deze manier pro
beert wintersporters sneeuwzeker
heid te bieden.
Gérardmer
In het naburige Gérardmer is het de
ondernemende zakenman Maurice
Yung die daarin een deel van zijn
vermogen heeft geïnvesteerd. Hoe
wel Yung er de nadruk op legt. dat in
'zijn' Gérardmer net zoveel sneeuw
valt als in het meer erkende winter
sportgebied van Chamonix, heeft
ook hij een batterij kanonnen in stel
ling gebracht om de dreiging van
een groene piste te voorkomen.
Tientallen sonoren leveren 24 uur
per dag gegevens over de toestand
op de .piste, maar het programma
van Yungs computer is er primair op
gericht om tussen 22.00 en 6.00 uur
de apparatuur in werking te zetten.
„De elektriciteit is dan 't goedkoopst
èn er kunnen geen ongelukken ge
beuren", vat Maurice Yung de voor
delen samen.
Gérardmer en La Bresse zijn eikaars
natuurlijke concurrenten. Ze heb
ben erg veel gemeen. Bij voorbeeld
de mogelijkheid om er op donder
dag-, vrijdag- en zaterdagavond op
de sfeervol verlichte piste te kunnen
skiën. Die zijn in beide plaatsen zo
gesitueerd, dat gezinnen er optimaal
kunnen genieten van een winterva-
kantie.
De skimogelijkheden variëren van
blauwe tot zwarte pistes, je kunt er
in beide plaatsen kilometers ver
Gesla;
langlaufen op dubbelgespoord
trajecten, er kan worden gerodel
en geschaatst. In Gérardmer is e
zelfs een overdekte schaatsh
met een synthetische piste va
teflon, maar schaatsen op het gr
te meer verdient natuurlijk voor
In Gérardmer zijn negentien pis l
tes (zes blauw, zes rood, vijf groen geZOl
en twee zwart), 35 kilometer lang 3
laufloipe, twintig skiliften, 55 ho r.
tels en 450 appartementen. De pis
tes in La Bresse tellen 29 liften en t
er is daar 48 kilometer langlauf n
loipe.
„En", zegt Maurice Yung noi
veelbetekenend, „de QjreCt
Vogezen liggen slechts op ruim
vijfhonderd kilometer van Neder- MUS
land. Niet meer dan een halve dag H33<
in de auto!" FuCtlS
Voor meer informatie kan men
het beste schrijven aan het Frans
Verkeersbureau, Prinsengracht
670,1017 KX Amsterdam.
