„God is breder dan de theologie"
Overkant
Johannes Paulus II: restauratie of profetisme?
COMMENTAAR
)l
ft ACH"
5 PW AA"
C
'Li
Eetdóc (SouAOtit
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
ZATERDAG 19 OKTOBER
Poolse bisschoppen: stem op
partijen die abortus afwijzen
WARSCHAU De rooms-katholieke bisschoppen in Polen
hebben de gelovigen opgeroepen bij de parlementsverkiezingen
van 27 oktober alleen te stemmen op partijen die voor een alge
heel verbod van abortus zijn. „Alleen politieke partijen die zich
duidelijk voor de bescherming van het menselijk leven vanaf
het moment van de conceptie verklaren en het recht van het
gezin respecteren", mogen een mandaat van de gelovigen krij
gen, schrijven de bisschoppen in een verklaring.
De bisschoppen adviseren de rooms-katholieken te stemmen op
partijen die respect tonen voor de aan het christendom ontspro
ten tradities van Polen. De ingewikkelde kieswet en de techniek
„van enkele politieke groepen" eisen bijzondere oplettendheid,
menen zij.
De bisschoppen pleitten dit voorjaar voor een verbod van abor
tus als een geschenk voor paus Johannes Paulus II die in juni
Polen bezocht. De meerderheid van de bevolking is echter voor
legalisering van abortus onder bepaalde omstandigheden.
Paus voor onafhankelijk Kroatië en Slovenië
Liefdevriendschap,
eerbied, brengen
mensen niet zozeer te
zomen als een
gemeenschappelijke
haat jegens iets
Anton Tsjechov
VATICAANSTAD Paus
Johannes Paulus II steunt
de erkenning van de on
afhankelijkheid van Slo
venië, Kroatië en andere
naar zelfstandigheid stre
vende republieken in Joe
goslavië.
Dat blijkt uit brieven aan pa
triarch Pavle van de Servisch-
Orthodoxe Kerk en de rooms-
katholieke bisschoppen van
Kroatië die het Vaticaan vrij
dag heeft gepubliceerd.
De paus, die alle internationa
le pogingen om een wapenstil
stand te bereiken, zegt te on
dersteunen, roept de leiders
van de Servische en Kroati
sche kerken op zich onver
moeibaar in te spannen voor
vergevingsgezindheid en ver
zoening tussen de verschillen
de bevolkingsgroepen. De dia
loog tussen de Rooms-Katho-
lieke Kerk en de Servisch-Or-
thodoxe Kerk moet worden
gevoerd in een geest van
christelijke naastenliefde en
ertoe bijdragen dat de histo
risch gegroeide spanningen
verdwijnen, schrijft de paus.
De paus heeft in de afgelopen
tijd steeds duidelijker partij ge
kozen voor de overwegend
rooms-katholieke republieken
Slovenië en Kroatië. Tijdens
zijn bezoek aan Hongarije in
augustus dit jaar zegde hij de
Kroaten toe zo snel mogelijk
naar hun republiek te reizen.
In september pleitte de paus
openlijk voor „het recht van
de volkeren van Joegoslavië
om hun eigen toekomst te kie
zen". De paus greep toen de
akkoorden van Helsinki aan
om zonder hun naam te noe
men de Serviërs ervan te be
schuldigen „de geest" te
schenden van internationale
overeenkomsten die Joegosla
vië heeft ondertekend.
door MARINUS V D BERG
Je kunt op de weg van je leven
verlangen naar de overkant. Je
bent als een mens die een rivier
over moet steken. Het leven aan
deze kant is als afgegraasd
weiland. De grond is gebarsten.
De zon heeft haar fel geteisterd.
Ze is kurkdroog. Overal worden
barsten zichtbaar. Geen zaad
kan er nog wortel schieten.
Leven is aan de overkant. Dat
hoop je. Zo is je verlangen. Hoe
onbereikbaar de overkant soms
ook lijkt. Alles mist. Nergens
een brug. Geen pont die vaart.
De waterstand te laag. De weg
naar de overkant is niet
gemakkelijk.
De overkant lokt maar schrikt
ook af. Je verlangen kent ook
angst. Je weet nog zo weinig
van de overkant. Je hebt van
haar gehoord, maar nog nooit
gezien. Je wordt ook nog
vastgehouden door déze kant.
Hoe kwetsbaar en eenzaam,
voel je je om de eerste stappen
te zetten. Wat voor anderen zo
eenvoudig lijkt, zo huizenhoog
zie jij er tegen op. In je eigen
werkkamer ontwikkel je de
gereedschappen voor de
overtocht, zoals een
bergbeklimmer zich
voorbereidt op het beklimmen
van een hoge top. Je geeft de
gereedschappen een naam:
vertrouwen, zelfwaardering,
bemind worden.
Er zijn mensen om je heen die je
bemoedigen. Niet de
gemakkelijke praters, maar zij
die intens met je meeleven: de
moeilijkheden van de reis niet
onderschatten. Mensen die jou
van harte nieuw leven gunnen.
Zij zijn de goede engelen,
lichtende gestalten van liefde.
Mensen met engelengeduld die
zien hoe jij aarzelend de eerste
voetstappen zet. Je bent als het
kind dat fietsen leert, loskomt
van de hand die houvast biedt.
Het snuift het eerste windje
vrijwording op. Zo dadelijk zal
het de smaak te pakken hebben
en zich bevrijden uit het houvast
dat beklemming kan worden.
Wie te lang wordt
vastgehouden of te lang leunt
tegen het houvast, leert
onvoldoende zelf te leven,
verkent onvoldoende de eigen
grond. Wie de eerste stap zet,
gaat zin in de volgende krijgen,
ook al liggen er nog tal van
rotsblokken op de bodem van
de rivier. Ook al zijn de stenen
glad en onverwacht
verraderlijk. Het lokken van de
overkant wordt groter. Je
vertrouwen groeit en je groeit in
innerlijke vrijheid, in
zelfwaardering. Je vindt jouw
grond waar jij jij mag zijn. Je
groeit tot de mens die wordt
bemind door de Overkant,
wiens Naam appelleert: „Ik-zal-
er-zljn voor jou".
Iedere mens kan voor de
noodzaak komen te staan om
naar de overkant te gaan. Het
leven aan deze zijde is geen
leven meer. Het gaan naar de
overkant is niet gemakkelijk. Je
moet loslaten en vertrouwen,
eer je gezien hebt. Er kan een
grote aarzeling zijn. De weg
naar de overkant kan een
eenzame weg zijn. Soms lijkt er
niemand te zijn die het zoeken
en aarzelen van jouw ziel ziet.
De buitenkant van een mens
geeft niet zo gemakkelijk de
binnenkant prijs. Er is vaak
moed voor nodig om de eerste
stap te zetten en op weg te
gaan. Voor mensen die de weg
naar de overkant zoeken om
nieuw leven te vinden zijn deze
woorden opgeschreven.
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Brakel R.W. van Mourik
te Meeuwen; te Kampen J. Quist te
Hendrik Ido Ambacht; te Varik en
Heesselt C.C.J. van der Dussen, kan
didaat te Nieuwerkerk aan den IJssel.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Tweetal te Rotterdam-West A. van Ek
te Westzaan en A. van de Weerd te
Dordrecht-Centrum.
DALFSEN Een diepge
lovige jood, een oude man
op zijn sterfbed. Hij heeft
de ellende van de oorlog
overleefd. Ondanks de
gaskamers heeft hij zijn
geloof in 'de Eeuwige' be
houden. En hij herhaald
de woorden van Psalm 33
'De Here is mijn Herder,
mij ontbreekt niets'. Is dat
zelfbedrog? Moeten chris
tenen hem toeroepen dat
hij wél iets mist?
Deze vraag hing boven de
hoofden van de deelnemers
aan de conferentie van de
Charismatische Werkgemeen
schap in Nederland, die deze
week in Dalfsen werd gehou
den.
Dr. S. Schoon, voorzitter van
het Overlegorgaan Joden en
Christenen (Ojec), hield een
referaat over het dialoog tus
sen joden en christenen.
Twee wegen?
Kunnen joden en christenen
langs verschillende wegen bij
God komen. Volgens 'de twee-
wegen-theologie' wel. En dat
stempel krijgt Simon Schoon
regelmatig opgedrukt. Ten on
rechte vindt hij zelf. „De naam
'twee-wegen-theologie' is ver
worden tot een sjibbolet. Het is
een kreet die de discussie
blokkeert. Er zijn alleen voor-
en tegenstanders. Niemand
denkt werkelijk na".
En Schoon wilde de charisma-
tici juist wel laten nadenken
over een gesprek met joodse
gelovigen. „Het christendom
heeft nogal wat ellende over
het joodse volk gebracht in de
loop van 2000 jaar. Onze mis
sionaire opdracht voor Israel is
totaal mislukt. We kunnen de
geschiedenis niet overdoen.
Daar is een lang genezingspro
ces voor nodig. Een helende
dialoog".
De dialoog moet plaats vinden
op basis van het Oude Testa
ment. Schoon spreekt liever
over het Aloude Testament.
Zoals hij ook over het ver
nieuwde verbond spreekt.
„Het oude verbond wordt tel
kens weer vernieuwd. Bij de
Horeb in Kanaön na de bal
lingschap. Het is in Jezus cen
traal en beslissend vernieuwd.
Daarvan ben ik diep over
tuigd. Maar ook na hem wordt
het verbond nog weer ver
nieuwd. Het conciliair proces
bijvoorbeeld kan voor onze tijd
een vernieuwing van het ver
bond betekenen. Het chassidis-
me is ook zo'n vernieuwing
van het verbond. God is ge
lukkig breder dan onze theolo
gie, Hij heeft zich ook naar de
joden verder geopenbaard".
Spannend
„De dialoog tussen joden en
christenen is enorm spannend.
Het vraagt van de gespreks-
Tegenstellingen
In Cincinnati,
Ohio, kwamen de
felle
tegenstellingen
inzake abortus tot
uitdrukking toen
tegenstanders
van de
betreffende
wettelijke
regelingen een
gebedsdienst
belegden voor
het welslagen van
een actie tegen
een abortus
kliniek. In de
Verenigde Staten
r is de anti
abortusbeweging
de laatste tijd
weer actiever. Op
de foto een beeld
van de emoties in
Cincinnati.
FOTO: AFP
Oosteuropese joden willen schadevergoeding Duitsland
LONDEN De joodse ge
meenschappen in Centaal-
en Oost-Europa willen
van het herenigde Duits
land alsnog een vergoe
ding ontvangen voor ma
teriële schade die hun
door de nazi's is aange
daan.
Het bestuur van het Joods We
reldcongres heeft in Londen
besloten binnen twee maanden
in Budapest daar nader over te
spreken.
West-Duitsland heeft krach
tens een overeenkomst uit
1952 miljarden guldens scha
devergoeding betaald aan jo
den in West-Europa, maar „de
joden in het Oosten kregen
nooit een werkelijke vergoe
ding voor de materiële scha
de", aldus directeur Elan
Steinberg van het Wereldcon
gres. „Het herenigde Duitsland
heeft ook tegenover de joodse
gemeenschappen in het Oosten
een morele en wettelijke ver
plichting".
Steinberg herinnerde eraan
dat de laatste regering van de
DDR heeft toegezegd mee te
werken aan een regeling om
de schade te vergoeden.
Het Wereldcongres publiceer
de deze week een rapport over
het groeiende antisemitisme in
Bulgarije, Tsjechoslowakije,
Hongarije, Polen, Roemenië en
Joegoslavië, waar naar schat
ting 120.000 tot 150.000 joden
wonen.
Volgens het rapport zijn er
geen bewijzen van het toe
brengen van lichamelijk letsel
aan joden, maar valt er wel
een toeneming te constateren
van het aantal antisemitische
incidenten, zoals het beklad
den van joodse begraafplaat
sen, het vernielen van joods
bezit, brandstichting en het
aanbrengen van antisemitische
leuzen op gebouwen. Boven
dien doen sommige politieke
partijen een beroep op antise
mitische sentimenten onder de
bevolking.
Het rapport zal worden aange
boden aan een wereldconfe
rentie over de bestrijding van
het antisemitisme in juli 1992
in Brussel.
partners hun eigen bril af te
zetten. Joden lezen de Tenach
door de bril van het Talmoed.
Christenen lezen het Oude
Testament door de bril van het
Nieuwe Testament. We
moeten elkaar de bril lenen
om een goed gesprek te voe
ren. Het gaat niet om de vraag
of Jezus wel of niet de zoon
van God is. Dat loopt uit op
een 'welles-nietes-spelletje'.
Wij geloven dat Jezus De Weg
is, De Waarheid en Het Leven.
Hij is gekomen voor de armen
en de verdrukten in Israël.
Dat zegt hij zelf. De rechtvaar
dige Farizeeërs hadden hem
niet nodig. Die waren al bij
God. Jezus kwam naar de pa
ria's. Door hem kunnen wij
naar God gaan. Wij moeten nu
samen met het Joodse volk
verdergaan. De beloften van
het Oude Testament zijn nog
lang niet allemaal vervuld. We
kunnen nog veel verwachten
van het Messiaanse Rijk".
Start voor
samenwerking
christelijk onderwijs
Hongarije en
Nederland
BUDAPEST De Hongaarse
minister van onderwijs, dr. B.
Andrósfalvy, heeft vrijdag in
het Raday Kollegium in Buda
pest het startsein gegeven voor
nauwe samenwerking tussen
het protestants-christelijk on
derwijs in Nederland en Hon
garije.
Deze samenwerking heeft
plaats in het kader van Educa
Transfer International (ETI),
waarvan oud-minister drs.
W.J. Deetman van Onderwijs
en Wetenschappen voorzitter
is. ETI heeft tot doel het chris
telijk onderwijs in Centraal
en Oost-Europa te ondersteu
nen. Daarbij ligt in het begin
de nadruk op het onderwijs in
Hongarije. Het project beoogt
onder meer de Hongaarse
scholen te helpen bij het in
voeren van democratische be
stuursstructuren en de oprich
ting van een pedagogisch stu
diecentrum in Budapest.
Voor 1991/1992 is in het kader
van ETI een aantal projecten
ontwikkeld op het gebied van
het godsdienstonderwijs, de
ouderparticipatie en het agra
risch onderwijs. Ook worden
er conferenties georganiseerd
voor de vormgeving van het
christelijk onderwijs in Honga
rije. In het kader van ETI
worden de protestants-christe
lijke scholen in ons land op de
hoogte gesteld van de metho
den die in het Hongaarse mu
ziekonderwijs worden ge
bruikt.
Deetman beschreef het Neder
landse onderwijssysteem en
maakte duidelijk dat de scho
len en hun organisaties waar
mogelijk ook met de overheid
samenwerken. Het ligt voor de
hand dat bij samenwerking
met onderwijsinstellingen bui
ten Nederland zoveel mogelijk
wordt aangesloten bij het be
leid van de Nederlandse over
heid.
De thans 71-jarige paus
Johannes Paulus II roept
in de kerk van vandaag,
13 jaar na zijn pausverkie
zing, sterk uiteenlopende
reacties op. Niemand kan,
om te beginnen, ontken
nen dat hij zijn stempel
heeft gedrukt op een ont
wikkeling, die voor de be
vrijding van Oost-Europa
ingrijpende gevolgen
heeft gehad.
Als een moderne Paulus trekt
hij de wereld rond; op zijn bui
tenlandse reizen 51 tot nog
toe komt hij overal op voor
de rechten van de mens. Zijn
persoonlijk charisma wekt gol
ven van sympathie op, niet het
minst bij jongeren, tot verba
zing van velen. Wel gaapt er
een kloof tussen enerzijds de
sympathie voor zijn persoon
en het navolgen van zijn on
derrichtingen.
Anderzijds roept zijn pontifi
caat ook weerstand en onge
noegen op vanwege de zoge
naamde restauratiepolitiek,
een „herziening van het
Tweede Vaticaans Concilie in
conservatieve richting", die
zich vooral manifesteert in
bisschopsbenoemingen en de
veroordeling van kritische
theologen. Om maar te zwij
gen van zijn standpunten op
moreel gebied.
Is Johannes Paulus II een
„restaurateur" of een profeet?
Hoe rijm je zijn paradoxale
standpunten 'progressief' op
sociaal gebied, 'conservatief'
op het vlak van kerkpolitiek
en moraal aan elkaar?
Er zit een systeem, een strate
gie achter, zegt de Franse so
ciologe Danièle Hervieu-Léger
in haar boek „Vers un nou
veau christianisme? (Naar een
nieuw christendom? uitgave
Cerf, Parijs)". Johannes Pau
lus II is veel minder op een
nostalgische terugkeer naar
het verleden gericht dan velen
denken. En de voornaamste
doelstelling van zijn pontifi
caat is het weer bijeen bren
gen van de zeer verspreide,
disparate, door het individua
lisme aangetaste katholieke
kudde.
Strategie
„Zijn inzet voor de rechten
van de mens en tegelijk het ter
discussie stellen .van de door
het Tweede Vaticaans concilie
gelanceerde openheid naar de
wereld, zijn twee kanten van
eenzelfe strategie: de Kerk in
de voorhoede van de postmo
derniteit te plaatsen".
Wat velen een zelfmoord-ope
ratie van de Roomse kerk noe
men, een zich terugtrekken op
oude stellingen, kan volgens
de auteur integendeel worden
gezien als een gedurfde strate
gie, in het licht van de steeds
scherper wordende crisis van
onze cultuur. „Door voortdu
rend de onverenigbaarheid
van de Kerk met de technisch-
wetenschappelijke wereld te
beklemtonen, probeert Johan
nes Paulus II de historische
kans aan te grijpen die nu bin
nen bereik is".
De tijdgeest waartegen de paus
vandaag voortdurend van leer
trekt, is immers niet meer die
van de onweerstaanbaar op
rukkende moderniteit van de
negentiende eeuw of van het
begin van de twintigste eeuw.
Ook niet het triomferende
vooruitgangsgeloof van de ja
ren zestig. „De moderniteit
wordt nu niet langer onder
vuur genomen in naam van de
traditie, maar in naam van de
overleving zelf van de mens
heid, bedreigd door de gevol
gen zelf van de binnenwereld-
se heilsverwachtingen. Deze
thema's zijn thans het westers
bewustzijn binnengedrongen,
zijn de gist geworden van de
nieuwe sociale strijdbewegin-
gen".
Geloofwaardigheid
De traditionele katholieke af
wijzing van liberalisme en
marxisme kan nu een nieuwe
betekenis krijgen, van een
nieuwe katholieke geloofwaar
digheid. De ervaring van Oost-
Europa kan zich, op nog grote
re schaal, in het Westen her
halen. De kerkelijke uitspra
ken inzake seksuele ethiek,
Denkoefeningen
HAAG
lyy7 h'
JLR schuilt een merkwaardige historische paradokre ge
deze week gepresenteerde Frans-Duitse initiatief on )reïder
ropees legerkorps op te zetten. Was het immers niet ndaag
zelf dat in de jaren vijftig de vergevorderde plani.p0r^ s
een Europese Defensie-Gemeenschap (EDG) werde; jjng zl
stemd? Omdat geraakt werd aan de nationale Frans j)en
reiniteit, werd een merkwaardige gelegenheidsco; utphen
vormd tussen gaullisten en communisten om op die
waardige 28 augustus 1954 in de Assemblee Nati
EDG-plannen te kelderen. Toen hun opzet was i
ven de tegenstanders veelbetekenend de Marseillais
patrie' was gered. Goed 37 jaar later neemt Parijs
initiatief om de idee van een Europese Defensiegem
nieuw leven in te blazen. Hoe een dubbeltje, in i
Franse frank, kan rollen.
ZOALS al eerder gezegd zijn de veranderde omst
den in Europa uiteraard debet aan de Franse ommez
Fransen zijn er op uit hun positie in het nieuwe Eui|UE VAN
lig te stellen. Parijs is als de dood voor een oppei""
Duitsland. De val van de Berlijnse Muur en de Dui
niging, nog geen jaar later, hebben vanuit die Genade a
rijs ongetwijfeld rillingen over de rug bezorgd. Oi3n°van
motto dat je beter kunt samenwerken dan als kemP^zien jn
genover elkaar te blijven staan, heeft Frankrijk er van
bij Duitsland zo snel mogelijk in een gezamenlijke Dure
ming te betrekken, om het zo aan banden te legge Qn^wj
haast bij, omdat de vrees bestaat dat Duitsland zijn «ncj en(
meer naar het oosten zal verleggen en het vacuüm
vullen dat is ontstaan door de ineenstorting van de C
pese communistische regimes.
ontwik
De Duitsers zelf staan voor een moeilijke, welhoek p
scheurende keuze tussen hun twee belangrijkste steuferzoek
van na de Tweede Wereldoorlog: de Verenigde Sfjen dit
Frankrijk. Met de VS heeft Duitsland, als verliezeifrjd^''en
Tweede Wereldoorlog, een aparte relatie gehad, al vaaie"
maar omdat het land tot vorig jaar nog mee bevoo^n; pa
door Washington. Met het verdwijnen van het IJzen iS dat
dijn, de implosie van het communisme en de posit|
van de Oosteuropese staten, wordt Duitsland gea
kleur te bekennen. TSSEC
Dat proces verloopt moeizaam en niet zonder tegeii^-*- I"
heden. Begin deze maand sprak minister van buite
zaken Hans-Dietrich Genscher zich nog samen HllCr
Amerikaanse collega James Baker uit voor een NoonP"--®-^
sche raad van samenwerking, die ook de Oosteurop^
den, inclusief de Sovjetunie, zou omvatten. Daardoor^T
Amerikaanse inspraak in de Europese veiligheids}?110118
geïnstitutionaliseerd worden. En enkele dagen later [10 1101
hij met zijn Franse collega Roland Dumas een plan van orr
Europese defensie zonder de NAVO en dus zonder de^3?1
kanen. Het Frans-Duitse plan voor een Europese legj31"1
sluit daar onmiddellijk bij aan.
|ft dit 1
fctie op c
De denkoefeningen, al dan niet verpakt in heuse /-"^"delij
j r, huiszorg
volgen elkaar dus in een snel tempo op. Zo is er ookgS va°
Brits-Italiaans voorstel waarin een blijvende rol hebb
NAVO is weggelegd. De munitie is alvast aangedragniet in
de komende topontmoetingen van de NAVO begin v>2 afspr
maand in Rome en de EG een maand later in Maastif n"d
structuur van het Europa van na de Koude Oorlog LjerTee
discussie, maar vooralsnog ontbeert die structuur d{
heid. vindt d
ontwapening en internationale
betrekkingen, wetenschap enz.
kunnen een nieuwe geldigheid
krijgen.
In plaats van louter defensief
verkondigt de paus deze visie
integendeel als progressief, ge
richt op de toekomst, georiën
teerd op de vervulling van
datgene waartoe het vooruit-
strewvende rationalisme niet
in staat is gebleken. Het is in
dit kader dat Johannes Paulus
II steeds meer weerklank
vindt in alle sociale lagen
jeugd, intellectuelen, cultuur
dragers en niet alleen meer
in die bevolkingsgroepen die
zich door het verlies aan soci
aal prestige vastklampen aan
de nostalgie van een voorbije
Johannes Paulus II, zoon van
een profetisch volk, wordt zo
zelf profeet. Zijn persoonlijk
charisma brengt het charisma
van zijn ambt opnieuw tot le
ven. De impact van het per
soonlijk charisma kan één van
de drijfkrachten worden van
het „postmodern" katholicis
me, aldus Danièle Hervieu-Lé
ger.
Céidóe Sou/tani
Uitgave
Kantoor
Telefoon
Westerpers bv (maakt deel uit
Apothekersdijk 34. Leiden.
071 - 122 244
071 - 134 941
Postbus 112300 AA Leiden.
Hoofdkantoor Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon 070 - 3190 933
Telefax: 070 - 3906 717
Postadres Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune
Adjunct-hoofdredacteur J Timmers
Chef-redacteur: G - J Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L. var
046 of 071 -144 047): R Kleijn (chef),
bartijen
n patiëi
I wordt
mons. H
|i: de ri
unert ei
ties er
al op
elf moe
ver nie
n Herpen (chef). F Buurn
Sport Leiden e o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C van Haersma Buma, A van Hc
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K.
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838) M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse
(tel. 070-3190 819) T Kors
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidir
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Ned
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K Swiers, M
Ven en P. Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (ch<
leveld, D Hofland, P. Koopman, D van Rietschoten en K van Wees
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus.
- de volgende correspondenten in het buitenland S Akkerman (Praag),
drs D J van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis), A Courant (Athi
R. Hasselerharm (Johannesburg). T Heard (Kaapstad), drs A Heering
B van Huét (Parijs). M. de Koninck (Washington). H. Kuitert (Nieuw Dell,
F Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R Vunderink (Mo
W Werkman (Jeruzalem). E Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgi
F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusiev
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertat
M deCocq
n 08.30 tot 17.00 uur
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op ma. t/m vr van 18 00 tot 19.00 uur, op z,
15.00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
per maand 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar 294.30
Bij betaling per acceptgirokaart
per kwartaal 78,60
per jaar 299.30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 39<
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
PERI
f
sr-r
S
