Leidse Courant | 1991 | 11 oktober 1991 | pagina 2

Leven „indirect" bedreigd

CcidocGou^cmt

GEESTELIJK LEVEN OPINIE

Drewermann vindt zich slachtofer van absolutisme

NEDERLANDSE BISSCHOPPEN:

Bloed San Gennaro lijkt niet echt

L

Wereldraad: Europees asielbeleid noodzakelijk

Psalmen in de Nederlanden:
beeld van geloof en traditie

rnog "imtmrn

PSALMEN

DAVIDS

COMMENTAAR

Goed huwelijk

nd

;o\
ar

r5* CcidócSowuvnt

Igt

VRIJDAG 11 OKTOBER 199

eli

ien

Kathedralen Kremlin blijven
overheidsbezit

MOSKOU De drie kathedralen in het Kremlin in Mos
kou blijven in het bezit van de staat. Alleen de kerk van
de Twaalf Apostelen zal worden teruggegeven aan de
Russisch-Orthodoxe Kerk, aldus het weekblad Moskovs-
kije Novosti. De kathedralen blijven hun bestemming als
museum behouden, maar kunnen wel voor Russisch-or-
thodoxe kerkdiensten worden gebruikt. Dit compromis
tussen kerk en staat is vastgelegd in een decreet dat bin
nenkort door de Russische president Boris Jeltsin wordt
ondertekend.

De Russisch-orthodoxe patriarch Aleksej II heeft her
haaldelijk gezegd dat alle kerkgebouwen moeten worden
teruggegeven. „De kathedralen zijn net als alle orthodoxe
kerken in het land juridisch als kerkelijk bezit te be
schouwen." Gebruik als museum en als kerk is volgens
hem niet mogeliik. Elke keer voordat de heilige liturgie
begint, zouden de kerkgebouwen opnieuw moeten wor
den ingewijd.

Telkens als ik in een
vacature voorzie,
maak ik honderd
ontevredenen en een
ondankbare.

Lodewljk xiv

KEULEN De Rooms-Katholieke Kerk
heeft deze week weer een sterk staaltje van
„fundamentalisme" en „zestiende-eeuws
absolutisme" laten zien. Zo reageert de
Duitse theoloog en psychotherapeut Eugen
Drewermann op het besluit van aartsbis
schop Johannes Degenhardt van Paderborn
hem zijn kerkelijke leerbevoegdheid aan de
theologische hogeschool te ontnemen.

De 51-jarige priester tornt volgens de aartsbisschop
teveel aan de rooms-katholieke leer over Maria,
abortus, de eucharistie en het priesterambt. Dre
wermann heeft voor de Duitse televisie laten we
ten dat hij nooit een aanval op de rooms-katholie-
ke leer heeft gedaan. In zijn werk heeft hij juist

„Creatieve bisschop
kan veel voor
vrouwen doen"

UTRECHT Een bisschop
die niet met het rooms-katho-
lieke kerkrecht in botsing wil
komen, maar ook alle begrip
heeft voor de verlangens van
vrouwen ten aanzien van deli-
turgie, heeft diverse mogelijk
heden tot zijn beschikking.
De Leuvense kerkjurist dr. R.
Torfs had zich tijdens een bij
eenkomst van katholieke
vrouwenorganisaties in

Utrecht „met veel fantasie" in
zo'n bisschop verplaatst. Hij
gaf een viervoudige strategie,
variërend van een creatieve
interpretatie van het kerkelijk
wetboek tot langzaam-aan-ac-
ties.

De creatieve bisschop van
Torfs kan onder meer gebruik
maken van de bepaling in het
kerkelijk wetboek, dat een
leek het doopsel mag toedie
nen als een priester of diaken
verhinderd is. Het ligt er maar
aan, hoe hij dat verhinderd-
zijn uitlegt. „Helaas", aldus
Torfs, heeft de pauselijke com
missie voor de uitleg van het
kerkrecht zich met sommige
bepalingen bemoeid en „door
gaans niet op een inspirerende
manier". Zo bepaalde de com
missie dat een leek de commu
nie niet mag uitreiken als er
een priester of diaken in de
kerk zit.

De bijeenkomst in een volle
Nicolaas- en Monicakerk in
Utrecht was georganiseerd
door de werkgroep vrouw en
kerk van de Katholieke Raad
voor Kerk en Samenleving en
de Unie van Katholieke Vrou
wenorganisaties. Centraal
stond het rapport 'Een vrouw
vriendelijke liturgie in de
Rooms-Katholieke Kerk', dat
onlangs aan de bisschoppen
werd aangeboden. Daarin
worden aanbevelingen gedaan
voor een 'vrouwvriendelijker'
gebruik van symbolen en taal
gebruik in de liturgie. Enkele
adviezen voor een andere rol
verdeling in de kerk, zoals een
pleidooi voor een onderzoek
naar de diakenwijding van
vrouwen, hebben de bisschop
pen direct al afgewezen. Zij
zullen dit soort voorstellen la
ter dit jaar in een 'verkondi
gende publikatie' veroordelen.

Eigen wetten

Een tweede onderdeel van
Torfs' strategie is dat een bis
schop eigen 'wetten' kan uit
vaardigen, mits die niet in
strijd met het bestaande recht
zijn.

Een bisschop heeft verder de
bevoegdheid dispensatie te ge
ven van wettelijke bepalingen.
De regels blijven overeind,
maar in bijzondere gevallen
mag ervan worden afgeweken.
Het voordeel van dispensaties
kan zijn dat veel bisschoppen
er op sommige terreinen ge
bruik van gaan maken, wat
misschien de leiding van de
kerk van de noodzaak van
wijziging van een bepaalde re
gel overtuigt.

Het laatste onderdeel van de
strategie zijn langzaam-aan-ac-
ties. Een bisschop kan bijvoor
beeld besluiten geen mannen
diaken te wijden, totdat het di
akenambt ook voor vrouwen
openstaat. Officieel moet hij
geschikte mannen diaken wij
den, maar de bisschop kan
elke kandidaat ongeschikt
verklaren. „Zolang de kerk
onvriendelijk is tegenover de
vrouw, kan een bisschop tijde
lijk ook wat minder vriende
lijk tegenover mannen zijn",
meende Torfs.

Drs. K. Schuurmans, liturg en
directeur van het pastoraal
centrum van het bisdom Haar
lem, zei dat als pastorale werk
sters zo goed functioneren dat
parochianen vragen om „me
vrouw pastoor", de leiding van
de kerk er op den duur niet
omheen zal kunnen vrouwen
tot het ambt toe te laten.
Schuurmans vond de vrou
wenorganisaties onderdanig.
Soms vragen zij in hun rap
port de bisschopen iets waar zij
eigenlijk hadden moeten
schrijven: 'wij vrouwen eisen'.

BEROEPINGEN

Gereformeerd* Kerken Vrijgemaakt

Beroepen Ie Assen-Zuid D.W.L. Krol
te Aduard;

Bedankt voor Almere J.P. van Brug
gen te Uithuizen;

Baptiaten Gemeenten

Beroepbaarstelling G. Kanis, Jocke-
mastate 7, 8925 DG Leeuwarden, tel.
058-671772; J.W. van Weenen, Lave-
ranhof 30, 7908 BE Hoogeveen, tel.
05280-62432.

UTRECHT Van directe
levensbedreiging is in Ne
derland volgens de rooms-
katholieke bisschoppen
geen sprake, „maar indi
rect is dit wel degelijk het
geval". „Het geluk, de in
tegriteit en de heelheid
van de mens zijn in het
geding."

De bisschoppen schrijven dit
in een brief aan kardinaal An-
gelo Sodano, staatssecretaris
van het Vaticaan. Sodano ver

zamelt de reacties op een vra
genlijst die het Vaticaan heeft
rondgestuurd ter voorberei
ding op een nieuwe encycliek
over de bedreigingen van het
leven.

Volgens de bisschoppen is in
Nederland een visie op de
mens ontstaan „die men een
zijdig kan noemen". Waarden
als economische onafhanke
lijkheid, produktiviteit, vitali
teit, kracht en jeugd voeren de
boventoon. Afhankelijkheid,
zwakte, ziekte en ouderdom
„lijken bijna onwaarden te
zijn."

Er is in Nederland een ont
wikkeling gaande die de bis
schoppen omschrijven „als een
relativering van de rechten
van onmondigen zoals zwaar
gehandicapte ongeborenen en
pasgeborenen, zwakzinnigen,
mensen in coma en demente
bejaarden." Als deze tendens
doorzet, kunnen in de toe
komst „ook de rechten van
mondige mensen in het geding
zijn".

Op basis van de bevindingen
van de commissie-Remmelink,
die onlangs meldde dat er in
Nederland per jaar ongeveer

2.300 gevallen van euthanasie
en hulp bij zelfdoding zijn,
verwachten de bisschoppen
dat euthanasie niet zal worden
geschrapt uit het wetboek van
strafrecht. „Zo blijft het in de
toekomst mogelijk om medi
sche handelingen rond het le
venseinde te toetsen", aldus de
bisschoppen.

Zij brengen de toenemende be
dreiging van het leven in ver
band met de voortschrijdende
medische technologie. „Door
de grote inzet en kundigheid
van medici en andere werkers

in de gezondheidszorg worden
niet alleen steeds grenzen ver
legd, maar wordt ook een een
zijdige visie op het leven ver
sterkt."

Een andere oorzaak zien de
bisschoppen in het alom gel
dende „concept van nuttig
heid". „Wanneer het econo
misch nut centraal staat, ont
staat het risico dat het leven
voor mensen die gedwongen
niets doen - omdat er voor hen
geen werk is of omdat ze te
oud zijn of ziek of zwak - op
houdt een gave en opgave van
God te zijn."

De Napolitaanse kardinaal Michele Giordano met de ampul waar
in zich volgens de overlevering het bloed zou bevinden van de H.
Januarius.

NAPELS Het bloed
van San Gennaro, de hei
lige Januarius, is het pro-
dukt van een middel
eeuwse alchemist. Dit
hebben drie scheikundi
gen van de Universiteit
van Pavia, proefondervin
delijk vastgesteld. De re
sultaten van hun onder
zoek zijn deze week gepu
bliceerd in het Britse we
tenschappelijke tijdschrift
Nature.

Het gestolde bloed van de pa
troonheilige van Napels, dat
wordt bewaard in twee ampul
len, speelt de hoofdrol in een
tweemaal per jaar wederke
rend wonder. Op 19 septem
ber, de sterfdag van de marte
laar en op de zaterdag voor de
eerste zondag van mei, toont
de aartsbisschop van Napels de
ampullen aan de in de kathe
draal verzamelde gelovigen,
die daarop indringende

smeekbeden aanheffen. Daar
na blijkt steevast die substan
tie op raadselachtige wijze
vloeibaar te worden.
Het mirakel dat door de ka
tholieke kerk overigens nooit
als zodanig erkend, is altijd
omstreden geweest. Daarbij
was een serieuze proeve van
echtheid van het bloed onmo
gelijk, omdat de ampullen al
minstens vier eeuwen lucht
dicht afgesloten zijn en de Cu
rie nooit toestemming heeft
willen geven om ze te openen.
Volgens de drie wetenschap
pers is dat ook niet meer no
dig, dank zij hun experiment
dat volgens hen ook uitge
voerd had kunnen worden
door een alchemist in 1389
toen het wonder voor het eerst
werd geboekstaafd. Een vloei
baar mengsel van calciumcar-
bonaat en ijzerchloride bleek
door toevoeging van een snuf
je zout, donker en gelatine
achtig te worden net als de
substantie in de ampullen.
Maar de vloeibaarheid keerde
terug, bij het schudden van de
stof en dat is volgens Nature
nu precies wat er ook in de
kerk gebeurt: „Bij het contro-
leren of het bloed inderdaad

vloeibaar is geworden, rolt de
aartsbisschop van Napels de
reliekhouder waarin de am
pullen zijn gevat, herhaalde
lijk heen en weer, zodat er op
het kritieke moment sprake is
van een mechanische actie."
Het laatste woord is over de
zaak nog niet gezegd, want de
curie van Napels heeft daarte
genin gebracht dat in sommige
gevallen de vloeibaarwording
ook spontaan is opgetreden en
bovendien haalt zij een onder
zoek aan van de Turijnse chi
rurg Baima Bollone, die twee
jaar geleden een 'externe'
spectografische analyse heeft
uitgevoerd op de ampullen en
daarbij heeft bewezen dat het
om echt bloed ging. Maar Bol
lone, die ook de echtheid van
de Lijkwade van Turijn heeft
willen aantonen, is nu niet di
rect een onpartijdige getuige.

In Napels aarzelt men nog om
geloof te hechten aan de bewe
ring. Het dagblad II Mattino
sprak over een storm in een
glas water omdat volgens het
blad al veel vaker tevergeefs
is geprobeerd om de onecht
heid van het bloed van de pa-
troonheilige aan te tonen.

GENEVE De Europese Ge
meenschap heeft onvoldoende
aandacht voor de rechten van
vluchtelingen en asielzoekers.
Het opkomend racisme en de
vreemdelingenhaat zijn daar
van het gevolg. Dit schrijven
de Wereldraad van Kerken en
de Konferentie van Europese
Kerken (KEK) in een geza

menlijk rapport over vluchte
lingen en asielzoekers in een
gemeenschappelijk Europees
huis. De Nederlander prof. dr.
Th.C. van Boven, voormalig
directeur van de mensenrech-
tenafdeling van de Verenigde
Naties te Genève, pleit daarin
voor een gemeenschappelijk
Europees asielbeleid. Geba

seerd op de VN-verklaring
over de rechten van de mens
zou' zo'n beleid de grondrech
ten van alle mensen, vooral de
kwetsbare groep van asielzoe
kers en vluchtelingen, moeten
garanderen. In het streven
naar Europese samenwerking
en integratie moet het asiel
recht een van de voornaamste

doeleinden zijn, aldus Van Bo
ven.

Hij pleit verder voor een be
leid dat de oorzaken van het
vluchtelingenprobleem be
strijdt. Veel mensen worden
gedwongen de wijk te nemen
als gevolg van ernstige schen
ding van burgerlijke, politieke,
economische, sociale en cultu-

AMSTERDAM Vele
generaties protestanten
kennen er riog heel wat
uit hun hoofd: psalmen.
Want in verreweg de
meeste 'scholen met de
bijbel' was het op maan
dagmorgen vaste prik: het
opeggen van het geleerde
psalmvers.

De Wassenaarse oud-hoogle
raar Amerikaanse geschiede
nis en dichter prof. dr. J.W.
Schulte Nordholt weet ook al
les van die traditie. „Ik wist
wel niet wat ik leerde, maar ik
vond veel psalmverzen wel
erg mooi. Mijn eerste poëtische
ontroering heb ik aan die
vreemde taal van de psalmen
te danken. En die raadselach
tige betovering van de psal
men is voor mij altijd geble
ven, tot op de dag van van
daag".

Schulte Nordholt was spreker
bij de opening van de tentoon
stelling 'Psalmzingen in de
Nederlanden van de zestiende
eeuw tot heden', gisteren in
het gebouw van ée Vrije di
versiteit in Amsterdam.
De tentoonstelling
atief van de werkgfoq
jaar geestelijke muziek, een
onderdeel van de Commissie
Herdenkingen van de Gere
formeerde Kerken in Neder
land. De uitwerking werd
vooral verzorgd door het His
torisch Documentatiecentrum
Protes

tantisme en de bibliotheek van
de Vrije Universiteit. Het
meeste materiaal is uit de ar
chieven van de VU-biblio-
theek; ook werd geleend van
andere (universiteitsbibliothe
ken en van particulieren.
Volgens Schulte Nordholt zijn
de psalmen 'samenvattingen
van het menselijk bestaan'.
Alle emoties die mensen kun
nen hebben, komen er in aan
de orde. In de psalmen wordt
geprobeerd het onmogelijke
■eegelijk te maken, vond hij:
in mensenwoorden iets over
God zeggen. Alle eeuwen door
zijn mensen door die pogingen
geboeid. „Ik ben er een leven
lang mee bezig en nog begrijp
ik niet wat er gebeurt", aldus
Schulte Nordholt, die ook be
trokken was bij de psalmberij
ming van 1967.

Overzicht

De tentoonstelling in de VU
geeft een globaal overzicht
van het 'verschijnsel' psalmen
in de geloofsgemeenschappen
in Noord- en Zuid-Nederland:
in joodse, rooms-katholieke,
oud-katholieke, doopsgezinde,
lutherse en in hervormd-gere-
formeerde kring. Allerlei do
cumenten en voorwerpen uit
die tradities liggen uitgestald,
voorzien van bondig commen
taar.

In de Hriürhnd"" literatuur is
rijming een graag
beoéfefide literaire uiting,
in de middeleeuwen (tweede
helft veetiende eeuw) wordt
het genre beoefend, blijkens
een handschrift. Het betreft
psalm 130 ('De profundis); van
dezelfde psalm zijn in de expo-

is In de Ne^pl;

rKgfoêp 150 de p*mtJmer\
nuziek, een beoefOTide lil

opgenomen (ter gelegenheid
van de tentoonstelling heeft de
VU-bibliotheek een map uit
gegeven met in totaal honderd
berijmingen van diezelfde
130ste psalm).

Aan de rooms-katholieke psal
mentraditie, die van de onbe
rijmde gregoriaanse teksten,
wordt ook aandacht gegeven.
Onder meer is een veertiende
eeuws Psalterium te bezichti
gen, op perkament geschreven
voor het Wilhelmietenklooster
in Den Bosch. Ook is zichtbaar
hoe het (eer)herstel van het
gregoriaans vorm heeft gekre
gen in uitgaven als die van de
abdij van Solesmes, waarop in
Nederland C.F.J. Hakkenes
voortbouwt.

Betekenis

In de protestantse eredienst
wordt de zang van de 'profes
sionals' in de rooms-katholieke
traditie vervangen door de ge
meente die psalmen zingt. De
betekenis van de psalmen voor
zowel de kerkdienst als voor
het persoonlijke geloofsleven
is in de geschiedenis van de
protestanten dan ook groter
(denk aan bijvoorbeeld de cul
tuur rond de 'psalmenpomp',
het harmonium of huisorgel)
dan in de rooms-katholieke
traditie.

Aan de protestantse traditie
wordt op de tentoonstelling
dan ook veelvormig aandacht
gegeven: van de diverse be
rijmde vertalingen, inclusief
die in het Fries en in het Gro
nings, begeleidingsboeken
voor organisten tot vertalin
gen in het Fries en Gronings
en de 'psalmborden' waarop de
kerkgangers kunnen lezen

De CL.

Des Propheten

En andere Lof-zangen,

Hpt ben francopfcftctt tn J9tberian&t(£&en ©icfott Otter -gtfet
l'ETRUM DATHENÜM.

edjctl op JBufpcS - ïlootm gtficlt/ Pan alle miPlirUmgei

m QrbjJdjc op trimi J&lnircl oJntocnta op bc fetbr DonftnüKrt cm Kout •OnOatrnjftoQ
entai ;felaud fett hajt m bal lirfctrr bt IDijfcn tt fomirn kerm/

Mr. CORNELIS de LEEUW, Mufif ijn

Cifflr noct) be Chjifcelijcbe «aleeüifmupSSelsbemfie brp ©etooW/
5 tnbt be 3lrwrote ofte f ojmullmn Dcc j&etwclanütfrtxfcmte

t'AMSTERDA M

Zeventiende-eeuwse uitgave van de honderdvijftig psalmen in de
berijming van Datheen.

welke psalmen er in de dienst
zullen worden gezongen.
De literaire betekenis van de
psalmen in onze eeuw krijgt
ook aandacht: er ligt bijvoor
beeld een handschrift van
Willem de Mérode en er wordt
gewezen op het werk van Ga-
briël Smit.

Van de tentoonstelling is een
catalogus verschenen. De be
schrijving is opgenomen ach
ter in een boek met studies op
het brede terrein van de psal
men in de Nederlanden en
werd geschreven doer diverse

steeds geprobeerd deze dichtbij de mensen te bren
gen. Hij vermoedt dat Degenhardt heeft gehandeld
onder druk van kardinaal Joseph Ratzinger, die
vanuit het Vaticaan de naleving van de rk leer in
de gaten houdt.

De kerk heeft met de strafmaatregel weer eens
duidelijk gemaakt dat zij het gezag heeft om uit te
maken wat waarheid is, aldus Drewermann. Op
deze manier verwordt de theologie echter tot „een
ideologie van gelijkhebberij". Ook maakt de maat
regel duidelijk dat er in de kerk geen ruimte meer
is voor „bevlogen dromen".

De omstreden theoloog, wiens boeken in Duitsland
zeer goed verkopen, spreekt tegen dat hij het afge
lopen jaar drie lange gesprekken van in totaal
twaalf uur heeft gevoerd met Degenhardt. Alleen
in de zomer van 1990 heeft hij een uitnodiging van
de aartsbisschop ontvangen en geaccepteerd.

1AAC
tusst
er een

de k
inlijkt
heid a

De heer Bolkestein wil stoken in een goed huwelijkJL!^

■ip dat

die terloopse opmerking wist de anders zo wollige CDA-
tievoorzitter Brinkman de algemene politieke beschoujk te
gisteren aan het eind van de dag toch nog in rond Hol) zijn
te typeren. Na alle politieke spanningen rondom de Gó
sis, Tussenbalans en wao wilden de coalitiepartijen
week in de Tweede Kamer vooral demonstreren dat zit bud
reuze goed met elkaar getroffen hadden. Dit liep uit op
innige vrijage tussen kabinet en regeringsfracties, hetgei
oppositie geen enkele kans bood ook maar iets aan de
ringsplannen te veranderen.

CO ei

Verliefdheid is mooi, maar hij gaat doorgaans gepf
met een ernstig verlies aan kritisch onderscheidingsve
gen. Het was dan ook weinig verheffend te zien hoe CD
PvdA zich verloren in weinigzeggende uiteenzettingei
zich kennelijk hadden voorgenomen veel door de vinge
zien. Het feit dat geen van de vier grote fracties er in sla
een oorspronkelijke visie te ontvouwen op actuele the
zoals de crisis in de overleg-economie, de ontredderin
Oost-Europa, de toekomst van de verzorgingsstaat of del
lieuvervuiling, maakte het debat schamel.

I HAJ

AlS de bloedarmoede in de politieke arena chrorL^^
mocht blijken te zijn, is het waarachtig geen slecht ideejn
aantal vergaderdagen met de helft in te krimpen, zoals C
en PvdA hebben voorgesteld. Dit plan mag wat ons beL^
zo snel mogelijk worden overgenomen, waarbij het debat'
dinsdag, woensdag en donderdag als voorbeeld kan dieWeVej
Met de helft minder vergadertijd was beslist weinig waauer
vols verloren gegaan. h-n

OVERIGENS kon alle harmonie gisteren niet verhullen
er onderhuids in de coalitie wel degelijk nog het één enlderzo
der broeit. Zo blijft het CDA moeite houden met de WA^.Poli
brandstofheffingen, waarmee de financiering van het niif1^
beleid na 1993 op losse schroeven dreigt te komen. ZoweL |j[
CDA-fractie in de Eerste- als in de Tweede Kamer hefcjaandt.
verder zware bedenkingen bij de voor de PvdA zo dierl) eer;
herziening van het gezondheidsstelsel. en m

gen

-pv grote

l/AT de Eerste Kamer zijn verzet ijlings inslikte en}. Als
WABM-discussie in de Tweede Kamer naar later dabor d<
werd verschoven, komt vooral omdat de coalitie nu nog (ners,
klaar is voor nieuwe politieke strijd. In het belang varP me'
kwaliteit van onze regering blijft die strijd hopelijk niet ^dgr
lang uit. Van een goed huwelijk is immers op den duur Waar
leen sprake als de partners aan elkaar gewaagd blijven. waa

ivinde

STORT OP GIRO 50500

De kleine Sana uit Indonesië is gered van lepra. Voor
maar f 50,- kunt ook een kind redden van deze af
schuwelijke ziekte. Laat deze kans niet voorbij gaan!

rele rechten. In Europees ver
band moet in het kader van
ontwikkelingssamenwerking
veel aandacht worden besteed
aan de bevordering van de
mensenrechten, inclusief die
van minderheden. De religies
spelen een gevaarlijke rol bij
het opkomend nationalisme in
Oost- en West-Europa.

deskundigen uit Nederland en
België. De meeste thema's van
de tentoonstelling worden in
het boek grondig uitgewerkt.
De titel van het boek is als die
van de tentoonstelling: 'Psalm
zingen in de Nederlanden'
(door J. de Bruijn en W. Heij-
ting, eindred.). Uitgave Kok,
Kampen.

De tentoonstelling in het VU-
gebouw over de psalmen is te
zien tot 22 november, van
maandag tot vrijdag tussen
10.00 en 17.00 uur.

f. Ter

Uitgave;

Kantoor:

Telefoon:

Telefax

Postadres:

Hoofdkantoor:

Telefoon

Telefax:

Postadres:

Westerpers bv (maakt deel uit van Sijt
Apothekersdijk 34, Leiden
071 - 122 244.

071 - 134 941

Postbus 112300 AA Leiden.
Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
070-3190 933.

070-3906 717

Postbus 9, 2501 CA Den Haag

Directeur/hoofdredacteur: J Leune.

Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers
Chef-redacteur: G - J. Onvlee

Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L. van Koot

047): R Kleijn (chef),

.„RoPJV

n Herpen (chef). F. Buurman.

Sport Leiden e.o (tel. [phone]): K van Kesteren.

se gei

Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815): Midc

A van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A van Holstein, on
E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K Veraart.*. e

ie in

Sport algemeen (tel. 070 - 3190 826): F. Werkman (chef), P. Alleblas, D Dijkhuizqs nog
D. Kiers, R. Langeveld, drs H -F Ruijl. jakke

Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piét. factie

F was

Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L Kooistra, drs. P van Velthoven. j^g

Foto (tel, 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse. &ptem

Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A. de Bruijn, W. Diekstra, L. Henny n^e
J Hofmeester, C. de Kier, H Nieuwmans, H. Schneider.

Redacti

'ging

(tel. [phone]) T Kors

De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten v„.

- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied,

- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, een i\tober
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland Berha
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K. Swiers. M van djment

P. Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef). H. ter e

I945 dc
fit Ver
Dlar B«
r, is g<

10UWS

leveld. D. Hofland. P koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees

- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;

- de volgende correspondenten in het buitenland: S Akkerman (Praag),

drs D. J van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis). A. Courant (Athene),
R. Hasselerharm (Johannesburg). T Heard (Kaapstad), drs A. Heering (Rome)/'
B. van Huët (Parijs), M de Koninck (Washington), H Kuitert (Nieuw Delhi), p
F Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R Vunderink (Moskou),
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belgrado),
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)

De Leidse Courant heeft als lid var
publicatierechten van The Times e
M. de Cocq.

SPI

van 08.30 tot 17.00 uur.

Nabezorging

Telefoon 071 - 122 248 op ma t/m vr. van 18.00 tot 19.00 uur, op za. van 1
15.00 uur.

Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)

Bij automatische betaling:

per maand 25,70

per kwartaal f 76,60

per jaar 294,30

Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60

per jaar 299,30

Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.

Advertenties

Informatie en tarieven over advertenties tel. [phone].

Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.
Bankiers

AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050