'Mismanagement kost
Air Holland de kop'
'Wij zijn tenminste strijdend ten onder gegaan'
Zelf cosmetica maken en breien via de pc
£cidóeSou>umt
ECONOMIE
BEURS VAN AMSTERDAM
Getronics koopt KH-Electronics
Nederlander
eet steeds
meer kaas
DONDERDAG 3 OKTOBER 1991
Albert Heijn waarschuwt voor prijsbeleid
AMSTERDAM De overheid wakkert met haar huur- en tarievenbe-
leid de inflatie aan. Mede daardoor is de loonontwikkeling voorzien
van grote vraagtekens. Als wij die spiraal nog wat verder zouden vol
gen, zijn wij over een poosje weer terug in de jaren zeventig met het
verwerpelijke en óneigenlijke prijsbeleid.
Dat heeft voorzitter Albert Heijn van de Raad voor het Filiaal- en
Grootwinkelbedrijf vandaag tijdens zijn jaarrede in Amsterdam gezegd.
Hij relativeerde tevens berichten over zeer hoge looneisen in het win
kelbedrijf.
De werkgevers en de vakbonden zijn overeengekomen dat voor de ge
hele detailhandel cao's moeten gelden. De Raad FGB heeft dat streven
steeds ondersteund. Heijn wees er echter wel op dat „in veel branches
en ondernemingen die geen cao hebben, de betaalde lonen de vergelij
king met de schalen in verschillende goed bekend staande cao's uitste
kend kunnen doorstaan."
De personeelsvoorziening in de detailhandel wordt problematisch, al
dus Heijn. De vraag naar arbeidskrachten blijft stijgen en het traditio
nele aanbod van met name jongeren neemt af. Daarom willen de win
kels nu intensiever gaan werven onder herintredende vrouwen, lang
durig werklozen, buitenlanders en gedeeltelijk arbeidsongeschikten.
Daartoe zullen de contacten met de arbeidsbureaus worden versterkt.
Banken geven
Philips opnieuw
meer armslag
DEN HAAG Philips heeft zijn
kredietregeling voor de tweede keer
verlengd tot eind dit jaar. Acht in
ternationale banken hebben het
elektronicaconcern 1,2 miljard gul
den armslag gegeven voor „even
tueel interessante zaken".
De woordvoerder van Philips kan
niet zeggen waarvoor het geld ge
bruikt zal worden. Bekend is dat
Philips onderzoekt of overname van
de lichtdivisie van General Telep
hone en Electronics (GTE) interes
sant is. Maar het resterende krediet
zou ook nodig kunnen zijn om mo
gelijke nieuw gaten te dichten.
Uurloon in jaar met
3,8 pet. toegenomen
DEN HAAG Het bruto-uur-
loon van Nederlandse werkne
mers bij bedrijven, instellingen
en de overheid is in de twaalf
maanden van april 1990 tot
april 1991 met gemiddeld 3,8
procent toegenomen.
De grootste toeneming deed
zich voor bij de bouwnijverheid
en de installatiebedrijven 5
procent). Daarop volgden de
handel, horeca en reparatiebe
drijven 4,7 procent). De ove
rige dienstverlening zat met 3,4
procent iets onder het gemid
delde, vooral omdat cao-afspra
ken pas na de uitbetaling van
het salaris van april zijn ge
maakt.
Erica UM Group ziet nogwel
toekomst voor park Flevohof
LEIDEN/BIDDINGHUIZEN Het is nodig dat
voor 15 oktober beslissingen worden genomen
de toekomst van de Flevohof. Dit omdat er and
geen tijd meer is om te investeren en te werken
het komend seizoen. Dat zegt Frans Ooms, directeur
van de Erica UM Group in Leiden, die als ontwikke
laar bemiddelend optreedt tussen de huidige eigena
ren en een conglomeraat van partijen, dat de Flevo
hof al dan niet zal overnemen.
Ooms ziet in Flevoland zeker een toekomst
aantrekkelijk attractiepark. „Dan zal er wel veel
moeten veranderen," aldus Ooms. „De Flevohof heeft
nog steeds de educatieve doelstelling van 25 jaar gele
den. Dat kan niet meer. Wat we voor ogen hebben, is
een amusementspark dat je al een prettig gevoel geeft
als je er naartoe rijdt. Het terrein van de Flevohof is
groot genoeg om er iets moois van te maken. De lig
ging is ook gunstig."
KEIHARD OORDEEL ACCOUNTANTSRAPPORT:
AMSTERDAM Misma
nagement. Dat is het kei
harde oordeel van het ac
countantsrapport van
KPMG Klynveld, waarin
zeer forse kritiek wordt
geuit aan het adres van
directie en op de gevoerde
bedrijfspolitiek bij Air
Holland. Inmiddels bestu
deert de directie en de be
windvoerder de mogelijk
heden die er nog resten
om de maatschappij in af
geslankte vorm voort te
zetten danwel in zijn ge
heel te verkopen. In
luchtvaartkringen worden
Martinair en de Duitse
Lufttransport Stid ge
noemd als potentiële ko
pers.
De 275 personeelsleden van
Air Holland, die dinsdag nog
een bijdrage aan de reddings
pogingen leverden met een
voorstel tot een loonsvermin
dering van vijf procent, heb
ben gisteren te horen gekre
gen dat er voorlopig niet
wordt gevlogen, met uitzonde
ring van de Aruba-lijn. De
problemen werden gister
avond in een klap groter, toen
een grote Nederlandse finan
cier zich terugtrok. Volgens
bewindvoerder M. Pannevis is
daardoor een gat ontstaan van
10 miljoen. Pannevis wilde
niet zeggen welke financier
het heeft laten afweten.
Vice-voorzitter T. Sijpkens
van de ondernemingsraad
sprak zelfs van een gat van
20 miljoen. „Het is inderdaad
zo dat het voor Air Holland is
afgelopen. De keiharde pogin
gen van het personeel om de
chartermaatschappij te redden
zijn op niets uitgelopen."
Vertrouwen
Er is echter nog geen sprake
van een faillissement voor de
maatschappij, omdat de recht
bank uitstel van betaling heeft
verleend. Dat blijkt dinsdag al
te zijn gebeurd, zo liet Air Hol
land in zijn summiere verkla
ring van gisteren weten. De
maatschappij maakte verder
bekend dat de touroperators
genoodzaakt zijn hun stoelen
voor de komende tijd elders te
kopen. „Daardoor ontbrak het
vertrouwen bij de financiers
in een spoedig herstel van Air
Holland."
Dat Martinair interesse zou
hebben getoond om de char
termaatschappij op te kopen, is
volgens een woordvoerder van
deze maatschappij niet waar.
„Dat zijn geruchten die niet op
waarheid berusten." Wel gaf
hij aan dat Martinair op ter
mijn meer personeel nodig
heeft en „dat met belangstel
ling wordt gewacht op even
tuele sollicitaties van perso
neelsleden van Air Holland".
Reddingsplan
President-commissaris F.
Kernkamp zei dat in de loop
Badhoevedorp
bij elkaar na
het bericht dat
het doek
definitief is
gevallen voor
Air Holland.
FOTO: ANP
van gistermiddag duidelijk
was geworden dat de situatie
voor Air Holland was ver
slechterd. „Vooral door het
stilleggen van de vliegtuigen is
er een groot verlies voor de
maand oktober ontstaan.
Daardoor wordt een reddings
plan voor Air Holland nog
moeilijker dan het al was", al
dus Kernkamp. Air Holland
kon afgelopen zaterdag nog
een financieel reddingsplan
afsluiten met de banken, parti
cipatiemaatschappijen en de
touroperators. Nauwelijks
vierentwintig uur later liet
volgens Kernkamp reisorgani
satie Holland International het
reddingsplan in duigen vallen
i fi
nanciële steun in te trekken.
Volgens de oorspronkelijke
opzet stonden de financiële in
stellingen zoals ABN Amro,
NIB en NPM garant voor een
kapitaalinjectie van ƒ24 mil
joen en moesten de touropera
tors 10 miljoen ophoesten.
De neergang van Air Holland
heeft zich in een zeer snel
tempo voltrokken. Begin sep
tember werd duidelijk dat de
maatschappij in het boekjaar
BADHOEVEDORP
„Kom op jongens we gaan
naar boven, we breken de
deuren van restaurant De
Landings open en slaan
het laatste vat bier aan",
zegt een werknemer ach
ter in de zaal. „Ja het laat
ste vat", scandeert een
collega, met de nadruk op
laatste. Nu het doek defi
nitief gevallen is, komen
de emoties los onder de
werknemers die gisteren
rond zes uur zijn samenge
stroomd in een zaaltje op
de begane grond van het
hoofdkantoor van Air
Holland in Badhoevedorp.
De Landings was het exclusie
ve restaurant op de bovenste
verdieping waar de afgelopen
weekeinden teruggetreden
president-directeur John
Block zijn relaties placht te fê
teren. De gevoelens van fru
stratie van het personeel op de
lagere verdiepingen worden
nu geprojecteerd op wat velen
zagen als één van de vormen
van verspilling die Air Hol
land zijn opgebroken.
Geschokt
richt van bewindvoerder Pan
nevis dat ook de inspanningen
van gisteren om de kapitaal
verschaffers en touroperators
op een lijn te krijgen voor de
redding van Air Holland ver
geefs zijn geweest. De andere
helft reageert gelaten: „Voor
mij is het de tweede keer dat
ik dit meemaakt, zegt een
werknemer „maar ik ken col
lega's voor wie het al de vier
de keer is.". Vooral het vlie
gerskorps en het middenkader
is wat dat betreft gepokt en
gemazeld. Hun arbeidsmarkt
ligt ook buiten Nederland en
alleen al in Europa verkeren
tal van chartermaatschappijen
in dezelfde positie als Air Hol
land. Het Belgische TEA bij
voorbeeld. In Duitsland haalde
de onafhankelijke maatschap
pij German Wings het niet en
in Groot Brittannië wemelt
het van maatschappijen op de
rand van de afgrond. Air Eu
rope was de laatste belangrijke
onderneming die plofte.
Ook bij Air Holland heeft een
vliegerskorps dat gedeeltelijk
bestaat uit buitenlanders. „Dan
kom je gewoon wel eens te
recht bij een bedrijf waarbij je
zomaar plotseling op de keien
staat".
Cabinepersoneel
Voor het cabinepersoneel,
vaak jonge stewardessen, voor
wie het werken bij Air Hol
land doorgaans niet minder
was dan het in vervulling
gaan van een droom, is de
klap gemiddeld heel wat har
der aangekomen. Op de gang
in het gebouw in Badhoeve
dorp wordt veel bij elkaar uit
gehuild, terwijl bewindvoerder
Pannevis in de volgepakte zaal
zijn relaas doet. Pannevis stelt
dat het „zo negatief toch niet
is". „Eén van de scenario's is
mislukt", zo stelt hij. „Maar we
gaan nu werken aan de ver
koop van het bedrijf. Daarvoor
gaan we plannen ontwikke
len". Er is, zegt hij, daarom
ook nog niet besloten om ont
slag aan te vragen. Het is zelfs
best mogelijk dat Air Holland
in afwachting een definitief
besluit over de toekomst van
het bedrijf „incidenteel weer
gaat vliegen". Over de doorbe
taling van de salarissen
AMSTERDAM Het au-
tomatiserings- en service
bedrijf Getronics heeft de
automatiseringsdivisie
KH-Electronics van het in
financiële moeilijkheden
verkerende Rotterdamse
handels- en installatiecon
cern Internatio-Müller
overgenomen voor een
onbekend bedrag.
Getronics verwacht dat de
drie bedrijven Koning en
Hartman, Datelcare en Argo
Datelcom, die zijn verenigd in
KH-Electronics, al dit jaar zor
gen voor een stijging van het
nettoresultaat. Dit heeft Getro-
nics-bestuursvoorzitter A. Ris-
seeuw gisteren bevestigd.
Hoe groot de stijging van het
nettoresultaat zal zijn, wilde
hij niet aangeven. Wel voegde
w, bestuursvoorzitter van Getronics, kan met de overneming van KH-Electronics HrL^pnH^hp^Hivpn"
oeren om de omzetgrens van 1 miljard in 1992 te passeren. FOTO: DIJKSTRA Z{L De drie ondernemingen
i toe dat het „behoor-
zijn. De drie ondernemingen,
met een gezamenlijke omzet
van ƒ240 miljoen en met 500
werknemers, worden in de
laatste drie maanden van het
lopende boekjaar geconsoli
deerd.
Opmerkelijk
Door de overneming zal de
omzet bij de Getronics-divisie
Product Systems „aanzien
lijk groter worden". In het af
gelopen boekjaar ging de om
zet van P S bescheiden om-
hoog, doordat in sommige
marktsegmenten de marges
onder druk kwamen te staan.
De overgang van KH-Electro-
nics is opmerkelijk te noemen,
omdat het personeel van KH-
Electronics in eerste instantie
weinig zin had om te werken
onder de paraplu van Getro
nics. Getronics was en is één
van de grootste concurrenten
van KH-Electronics en de per
soneelsleden van deze Interna-
tio-divisie waren bang dat bij
een overneming flink in de
1990/91 een verlies voor belas
tingen boekte van 49 miljoen
op een omzet van 135,8 mil
joen. Een jaar eerder was er
nog een winst van ƒ7,3 mil
joen behaald. Duidelijk
dat er snel een financierings
plan ter tafel moest komen om
de vliegtuigen in de lucht te
houden. Voor de beleggers was
de commotie rond Air Holland
voldoende om massaal de
stukken van de hand te doen
op de Amsterdamse effecten
beurs, waarna de neerwaartse
spiraal niet m
ten.
moeten de werknemers zich
geen zorgen maken. Het kan,
zo gaat hij verder, natuurlijk
geen kwaad naar een andere
baan uit te zien. „Vraag advies
aan uw vakbond".
De bewindvoerder realiseert
zich niet hoe wrang die goede
raad klinkt. De organisatie
graad onder het personeel is
nihil. De directie wilde destijds
immers alleen de Vereniging
van Air Holland Personeel ac
cepteren als gesprekpartner en
wilde pas na veel soebatten
praten met de machtige Vere
niging van Nederlandse Ver
keersvliegers. T. Sijpkens,
vice-voorzitter van de onder
nemingsraad, vult Pannevis
dan aan: „We zijn tenminste
strijdend ten onder gegaan".
banen zou worden gesnoeid.
Na overleg met Getronics zijn
bepaalde afspraken gemaakt
over de organisatievorm en de
werkgelegenheid.
Door de koop van KH-Electro
nics kan Risseeuw alsnog zijn
plan uitvoeren om de omzet
grens van 1 miljard in 1992
te passeren. In 1990 behaalde
Getronics een omzet van
660,4 miljoen met ruim 2300
medewerkers. In dat jaar
maakte Risseeuw bekend te
streven naar een doorbraak
van 1 miljard. Tijdens de toe
lichting van het jaarverslag
over 1990 echter begin dit jaar
zwakte hij deze ambiteuze
doelstelling af. Door de sterke
re concurrentie op de markt
vond de bestuursvoorzitter
„overleven" belangrijker dan
het verkrijgen van omvang.
Getronics kan de koop van
KH-Electronics met gemak
betalen. Het bedrijf heeft een
'oorlogskas' van 600 miljoen.
TIEN DAGEN FEMINA IN AHOY' ROTTERDAM
ROTTERDAM Zelf
cosmetica maken, breien
via de personal computer,
expresso uit een zakje to
veren, de toiletbril auto
matisch laten optillen, het
kan allemaal. Tien dagen
lang kan iedereen die dat
wil dat en nog veel meer
met eigen ogen zien op de
44ste Femina, die vanaf
morgen tot en met zondag
13 oktober wordt gehou
den in het tentoonstel
lingsgebouw Ahoy' Rot
terdam.
Als
se beurs van
dukten, nieuwe toepassingen
en ideeën. Maar deze keer is
er ook veel 'oud nieuws'. Al bij
de opening worden morgen
door de acteur Luc Lutz herin
neringen opgehaald uit de ja
ren vijftig. Die schieten de be
zoekers trouwens al binnen bij
het betreden van de entreehal,
waar auto's, motorfietsen, ju
keboxen, voetgangersstopllich-
ten, benzinepompen en neon
reclames uit die tijd volledig
het beeld bepalen.
Daar blijft het niet bij, want de
'fifties' zijn ook te koop. Het
bedrijf Ben Franse B.V. uit
Den Haag beter bekend als
Bennies Fifties laat zien dat
het zich in dergelijke artikelen
in hoge mate heeft gespeciali
seerd. Franse, bekend van het
museum-van-de-jaren vijftig
op de Palace Promenade in
Scheveningen, verkoopt of
verhuurt attributen.
Hapjes en drankjes weer te
over op de Femina. In het
'proeftheater' worden aan de
lopende band keukengehei
men onthuld. Bijna onafgebro
ken geven gerenommeerde
keukenmeesters er culinaire
demonstraties. Nieuwe pro-
dukten op het gebied van voe
ding duiken overal op: Russi
sche chocolade, nieuwe dieet-
margarines, zelf te maken do
nuts, suikervrij snoepgoed,
nieuwe sauzen, kruidencake
en -koek en speciale sportvoe
ding. De drankjes die men
schenkt bevatten overigens
geen alcohol meer, dat mag
niet meer op beurzen als de
Femina. Wel is er veelal
nieuwe alcoholvrije en -
arme drank te proeven.
Keukens
Maar niet alleen wat er in de
keuken wordt klaargestoofd
treffen we op de Femina aan,
ook de keuken zelf staat er. In
vele gedaanten. In vier grote
shows ondergebracht. Een in
een voor de kunststof waarvan
hij gemaakt is nogal opmerke
lijke hoogglans. Ook de 'keu
ken van de toekomst', een cre
atie van industrieel vormgever
Frank de Blok, zoals hij in
Chriet Titulaers 'huis van toe
komst' te zien is in Rosmalen
kunnen de bezoekers op de
Femina rondneuzen.
Alle tien de dagen als de
beurs open is van tien tot vijf
uur en s avonds van zeven tot
half elf, op zondag alleen van
tien tot vijf uur worden
vanaf Femina door Radio
Rijnmond en de Rotterdamse
Stad TV uitzendingen ver
zorgd. Dat gebeurt vanuit ei
gen studio's op de beurs.
Philips toont in de GEB-stand
het resultaat op 'breedbandte-
levisie' een kleuren-tv met
een beeldscherm dat overeen
komt met maten van een film
doek in de bioscoop. Hoewel
deze HD-tv, zoals dat wordt
genoemd, in Nederland nog
niet mogelijk is, kan de bezoe
ker aan de beurs die dank
zij enkele technische hoog
standjes van het GEB toch
op de Femina bewonderen. En
ook satellietradio beluisteren.
Natuurlijk zijn er verder mo
deshows vijf per dag met
acht mannequins waar in
combinatie met antraciet en
pasteltinten, zoals 'gepoederd
roze' en 'ijsblauw' worden ge
toond. Ook voor wie zijn wo
ning (opnieuw) wil inrichten,
staat er op de Femina een
keur van interieurverzorgers
paraat.
RIJSWIJK De totale
kaas-consumptie in Ne
derland zal dit jaar meer
dan 200 miljoen kilo be
dragen. Dat is per hoofd
van de bevolking onge
veer 13,5 kilo.
De produktie van kaas zal in
1991 op meer dan 600 miljoen
kilo uitkomen. Dat heeft het
Nederlands Zuivelbureau van
daag meegedeeld.
Bijna 80 procent van de huis
houdelijke kaas-aankopen be
staat uit Goudse kaas. Een Ne
derlands gezin betaalt dit jaar
ongeveer evenveel voor een
kilo kaas als in 1990, gemid
deld 12,30 gulden.
Air Holland vleugellam
over verdeeld Damrak
AMSTERDAM De vleugel
lamme chartermaatschappij
Air Holland wist gisteren weer
enigszins te fladderen over
Beursplein 5. Gedreven door
particuliere vraag, die werd
gevoed door berichten dat er
nieuwe geldschieters zouten
zijn, kon de koers met 1,10
stijgen tot ƒ2,70. Nabeurs werd
duidelijk dat het doek voor
Air Holland definitief is geval
len. Intussen bleef KLM profi
teren van de perikelen bij de
branchegenoot en zag drie
dubbeltjes aan de koers ge
plakt op ƒ31,70.
De handel op de Amsterdamse
effectenbeurs stelde overigens
weinig voor. Gebrek aan stu
ring van de buitenlandse beur
zen en een iets lagere dollar
zorgden voor een verdeeld
beeld waarbij de stemmingsin
dex met 0,2 steeg tot 90,20. De
koersindex kwam op 194,4 te
gen 194,7 op dinsdag. De omzet
was met 1,2 miljard redelijk.
De aandelen namen daarvan
ƒ491 miljoen voor hun reke
ning.
Bij de internationale waarden
moest Akzo 1,20 inleveren op
ƒ115,90 Het Arnhemse con
cern maakte bekend dat als
gevolg van de uitoefening van
BEURS
de warrants 180 miljoen aan
het eigen vermogen is toege
voegd. De opmars van Unile
ver werd vooralsnog gestaakt
door een verlies van een dub
beltje op 163,30. Philips, die
zou lonken naar de lichtdivisie
van het Amerikaanse GTE,
werd twee dubbeltjes minder
waard op ƒ33,40. Koninklijk
Olie moest zeventig cent zak
ken tot 151.
Elders op het Damrak beleef
de PolyGram een weinig op
wekkende dag. Het fonds, dat
nog enige oppositie kan ver
wachten tegen de verwerving
van de distributierechten van
het Amerikaanse soul-label
Motown, moest 1,20 achterla
ten op ƒ39,60.
Op de lokale markt kwam
Smit-Internationale in slecht
weer. De bergingsmaatschappij
moest drie gulden terug tot
ƒ54. Voor Rood Testhouse was
een winstje weggelegd van
ƒ0,20 op ƒ7,30. De parallel-
markt kende Medicopharma
als uitblinker. De stukken
werden 1,60 meer waard op
ƒ27. Free Record Shop ging
zeven dubbeltjes terug tot 30
De optiebeurs was verdeeld.
