Te weinig leidsters voor kinderopvang LEIDEN OMGEVING 13 Zangkoor Sint Jan Zoeterwoude viert zilveren jubileum Verlegen? Mensen denken minder van u dan u denkt CeidoeSouAont DONDERDAG 3 OKTOBER 1991 dagen, Leidschendam heeft je gra- n deze geen behoefte aan derde oververbinding blue la- 20.30.' 13, tel. 13.45, fe slinks HAAGS 30. Facei Ie fever; LEIDSCHENDAM Als de Verlengde Landscheidingsweg wordt aangelegd heeft een derde oeververbinding geen zin. Een nieuwe lokale verbin ding voegt weinig toe aan de aanzienlijke ontlasting van het plaatselijke wegennet die de Verlengde Landscheidingsweg -met aansluitingen op de Vlietweg en de Noordsingel- teweeg brengt. Het college van- Leidschendam baseert zijn me ning op de lang verwachte en gisteren bekend geworden verkeersstudie van Inge nieursbureau DHV. Het bureau heeft een progno semodel voor het jaar 2000 ge hanteerd. Hierbij is rekening gehouden met Leizo.het be drijvenpark Forepark.de aan leg van de SW20 (Zoetermeer- Leizo) en de bouw van het Eu ropees Octrooi Bureau (EOB). In de studie zijn vier lokaties betrokken. Zonder Verlengde Landscheidnigsweg zijn er drie mogelijkheden voor een brug; bij de splitsing Veurse- straatweg/Oude Trambaan, bij de aansluiting van de Noord singel op de Veursestraatweg of bij de Lijtweg bij Schaken- bosch. Een van deze drie zou in dat geval een aanzienlijke ontlas ting van het doorgaande ver keer door het centrum beteke nen. De variant waarbij naast de Verlengde Landscheidings weg een brug over de Vliet wordt gelegd zou alleen ontlas tend werken voor het verkeer over de sluisbrug en naar Damplein en Damlaan. B en W gaan er vanuit dat de Ver lengde Landscheidingsweg er komt. Omdat die op zich al een aanzienlijke ontlasting op levert voor de wegen rond het sluiscomplex heeft een nieuwe lokale oeververbinding geen zin, aldus het college. Het standpunt van B en W zal worden besproken op 21 okto ber in de commissie verkeer en vervoer en op 28 oktober in de commissieruimtelijke orde ning. Chanson Noire festival speurt naar kandidaten LEIDEN De organisatie van het Chanson Noire festival is nog op zoek naar kandidaten. De cyclus open podia voor cabaret, poëzie, proza, muziek en liedkunst gaat nog door tot in het voorjaar van 1992. Het open podium in café The Duk aan de Oude Singel staat voor iedereen open op elke eer ste zondag van de maand. Zondagmiddag treedt het Leids/Utrechtse cabaretduo „Ajuinen en look" op met luchtig, a-politiek repertoire. De andere deelnemers zijn Aad van Eijzendoorn (zang), Pie- ter de Leeuw (proza), The Mississippi Blues Missio naries (zang) en Eric Jansen (poëzie). De aanvang is om drie uur. Belangstellenden die zich voor Chanson Noire willen opgeven kunnen dat doen op het adres Ververstraat 27d, telefoon 071-216572 of bij café The Duke aan de Oude Singel 2, tele foon 071-121972. Leids Vocaal Ensemble zoekt goede stemmen LEIDEN Het Leids Vocaal Ensemble zoekt op korte termijn een eerste sopraan, lage alten, te noren en een lage bas. Het LVE repeteert wekelijks op donder dagavond van 20.00 tot 22.15 uur en het repertoire bestaat voorna melijk uit a capella koormuziek van renaissance tot hedendaagse componisten. Het ensemble geeft geregeld uitvoeringen en neemt vaak deel aan festivals. Van toe komstige leden, hoe enthousiast ook, wordt evenwel een ontwik kelde stem, en enige koorérva- ring verwacht. Geïnteresseeer- den kunnen contact opnemen met dirigent Theo Goedhart, tel; 071-173622. Leidse Sterrenwacht houdt weer open dag LEIDEN Op de eerste dag van de Nationale We tenschapsweek, zondag 6 oktober, opent de Leidse Sterrenwacht haar deuren voor alle publiek. De ster- rewacht op de hoek van de Kaiserstraat en de Witte Singel is gratis toegankelijk. Tijdens de open dag is een werkende radiotelecoop te zien, waarmee de ra diostraling van de zon op een gewone tv-antenne kan worden opgevangen en hoorbaar wordt gemaakt. Ook worden dan de eerste resultaten bekend gemaakt van het Leidse ruimte-onderzoeksprogramma met de gammastralings-satalliet GRO-Comptel. En voor wie dat allemaal nog veel te onbekend is, kan kennisma ken met de gewone kijkers en telescopen van de Ster- rewacht. Veel uitleg zal worden gegeven over de ver schillende soorten straling, terwijl het publiek zelf aan het werk wordt gezet met zonnewijzers, obscura of een spectroscoop. Nieuw seizoen bij buurthuis Matilo LEIDEN Buurthuis Matilo, geves tigd aan de Zaanstraat 126, start haar nieuwe seizoen met een groot aantal cursussen en clubs. Wie zich wil ver diepen in zijn stamboom, interesse heeft voor kantklossen, het maken van kinderkleding, aquarelleren, te kenen of pergamano, of zijn leven meer inhoud wil geven via een cur sus 'creëer je leven' kan terecht in het buurthuis. Speciaal voor kinde ren worden een kinderkookclub en een kinderclub 'je binnenste buiten' gestart. Bij 'je binnenste buiten' krij gen kinderen de kans om via zintui gentests de werking van het lichaam te ontdekken. Voor meer informatie: tel. 071-412515. Woonwagens verlaten binnenkort Frekeweg LEIDSCHENDAM Vier van de zes woonwagens op de als tijdelijk bedoelde standplaats aan de Frekeweg in Leidschen dam zullen binnenkort worden overge bracht naar de definitieve standplaats in het gebied Verlengde Prinsensingel. De twee overblijvende wagens krijgen op een later tijdstip een plaats in de nieuwe wijk De Rietvink. In dit centrum aan de Hovenier singel komen twaalf woonwagens met ber gingen. Om te voorkomen dat het terrein met de verharde grond aan de Frekeweg door andere woonwagens zal worden ge kraakt wordt dit direct na de verplaatsing als tijdelijke opslagplaats voor de gemeente ingericht. De gemeente overweegt ter plaat se een woningbouwplan te ontwikkelen. Hiervoor moet echter eerst de huur worden opgezegd van de daar aanwezige boerderij. MEER AANDACHT VOOR OPLEIDING EN SALARIS NODIG LEIDEN De kinderop vang in Leiden dreigt de dupe te worden van de ei gen groei. De grote en groeiende vraag naar op vang loopt steeds meer uit de pas met het beschikba re potentieel aan gekwali ficeerde leidsters. De op leidingen moeten worden gestimuleerd en de ar beidsvoorwaarden aange scherpt. Zonder drastische verbeteringen loopt de opvang spaak. De Centrale Organisatie voor Kinderopvang Leiden (COKL) stelt in het eerste jaar van haar bestaan, 1990, steeds meer met deze problemen te worden geconfronteerd. De grote sti mulans die van de gemeente uitgaat wordt als uitermate po sitief ervaren, maar de uitbrei ding die onder meer daarvan het gevolg is groeit de mede werkers boven het hoofd. Ter nauwernood kon het personeel van de overkoepelende orga nisatie zich na de oprichting op 1 januari van de taak kwij ten om de bestaande kinderop vanginstellingen te integreren, voor de ouders de continuïteit te waarborgen, geen bokke- sprongen te maken bij het in nen van de verschuldigde bij dragen en het uitvoeren van nieuw beleid. Huisvesting Het steeds nijpender wordende gebrek aan geschikte huisves ting in Leiden wordt ook steeds sterker gevoeld. De COKL wil in alle delen van de stad kinderopvang realiseren om onnodig gezeul met kinde ren te voorkomen, maar er is nauwelijks geschikte ruimte voorhanden. In veel gevallen moeten bestaande gebouwen worden omgebouwd omdat nieuwbouw niet mogelijk is. De organisatie ziet geen ande re mogelijkheid dan daarvoor deskundigen van buiten te hulp te roepen om aan de nor men die gemeente en Rijk stel len te kunnen voldoen. Door alle aandacht voor de kinderopvang dreigt ook de peuterspeelzaal wat in het on gerede te raken. Zo is er wei nig terecht gekomen van het verzoek van de COKL om een vaste tweede leidster voor de peuterspeelzaalgroepen aan te trekken. Het bestuur spreekt van een eenzijdige nadruk op de kinderopvang. „Het is über haupt van belang dat het werk in de peuterspeelzalen niet vergeten en ondergewaar deerd raakt". Het Leidse gemeentebestuur moet volgens de COKL de ac centen nog nadrukkelijker gaan leggen. De acceptatie kinderopvang als maatschap pelijk verantwoord onderdeel bij de opvoeding van kinderen en de explosie van de vraag vooral vanuit het bedrijfsleven nopen tot actie. Dit ondanks het feit dat Leiden in Neder land een voortrekkersrol ver vult op het gebied van de kin deropvang. Het voortdurende streven naar nog meer op vangplaatsen voor kinderen kan volgens het bestuur niet zonder garanties voor de kwa liteit. Jeugdige kunst tegen graffiti ING llendienS nhuis be-j Em 2, 2311 nformatiel kinderop-j ALLERLEI(DS) Hu tspo twan del toch t Zaterdag en zondag worden de hutspot wandeltochten ge lopen. De afstand is naaf keuze 5, 10 of 15 kilometer. De start is bij de IJshal aan de Vondellaan, waar tussen 9.00 en 15.00 kan worden ge start. De wandeltocht voert door de binnenstad en komt onder meer langs de Vliet, waar in 1574 door de Water geuzen onder leiding van ad miraal Boisot de eerste ladin gen haring en wittebrood voor de uitgemergelde Leidse bevolking werden gelost. In lichtingen zijn verkrijgbaar bij de Wandelkring Leiden en omstreken, Eienlaan 53 in Alphen aan den Rijn, tel. 01720-75724. Smeden Het vrij kunstzinnig centrum De Zonneboom begint vanaf oktober 1991 met smeedcur- sussen in de smederij aan de Oude Varkensmarkt. Zater dag 5 oktober is er van 10.00 tot 12.00 uur een introductie les. Opgave bij Ger de Laat 071-123137. Muziektheater Het muziektheater Kirabo uit Oeganda treedt zondag op in het Rijksmuseum voor Vol kenkunde aan de Steenstraat 1. Het gezelschap dat uit 24 muzikanten, dansers en ac teurs bestaat brengt een wer velende voorstelling van tra ditionele muziek en dans uit Oeganda. De dansen en spec taculaire muziek worden ge combineerd met een speelse uitwerking van de actuele Oegandese economische pro blemen. Het gezelschap treedt twee keer op om 15.30 en 20.00 uur. Reserveren is mogelijk via 071-211824. Pink Puppies De Pink Puppies, jongerenaf deling van de Leidse Werk groep Homoseksualiteit houdt zondag een thema avond over de COC-afdelin- gen in Leiden en omgeving. De avond is bedoeld als een kennismaking met de activi teiten van die vereniging. De bijeenkomst begint om 20.00 Theatersport Theatersportvereniging Moe ders Mooiste speelt zondag haar eerste 'thuiswedstrijd' in café De Grote Beer aan de Rembrandtstraat. Twee teams van spelers meten dan hun krachten met korte ge ïmproviseerde scènes waar voor het publiek suggesties kan doen. Als tegenstander treedt Kiekieris uit Zierikzee voor het voetlicht. De thea trale krachtmeting begint om 15.00 uur. Prestatieloop A V Holland houdt zondag een prestatieloop in de Leid se Hout. Er kan worden ge kozen uit afstanden van 2,1 tot 15,8 kilometer. De in schrijving is mogelijk vanaf 10.00 uur in de kantine van de atletiekbaan in de Leidse Hout. Deelname kost tot 14 Manipulatie Mag alles wat kan Die vraag houdt ethici, die zich buigen over de grenzen van de genetische manipulatie al een tijdje bezig. Prof. dr. P. van Duijn houdt zondag in de grote zaal van het Leids Volkshuis aan de Apothe- kersdijk een lezing over het onderwerp. De lezing begint om 10.30 uur (zaal open om 10.00 uur), toegangsprijs: 2,50. Senioren De senioren in de PvdA hou den maandag hun eerste bij eenkomst van dit seizoen. Jan Marinus Wiersma, inter nationaal secretaris van de PvdA, spreekt dan over de situatie in de PvdA als ge volg van de WAO-discussie. De bijeenkomst begint om 14.00 uur in het clubhuis van wijkvereniging Aktief aan de Berlagestraat 2. Kinderen uit de Leidse Meren- wijk hebben gisteren hun eigen 'meesterwerken' onthuld in de flat aan de Kiekendiefhorst. De kinderen gaven gehoor aan een oproep van de woning bouwvereniging De Sleutels met glazuurverf tegels vol mo om de liften te bekladden moet door het aanbrengen van de jeugdige meesterwerken worden teruggedrongen. Het aanbrengen van de tegels is het nieuwste idee waarmee De Sleutels de overlast van graffiti in de Slaaghwijk wil aanpakken. Sinds gisteren sie ren tegels van imitatie-Karei Appel tot Fido Dido de lift schacht van de Kiekendief horst-flat. Binnen enkele dagen wordt ook de liftschacht van de Havikhorstflat van tegels voorzien. In totaal hebben de kinderen er 55 gemaakt. De tegels zijn via een speciaal procédé geglazuurd door de Haagse kunstenares Marijke Gèmessy om ze slijtvast te ma ken. Sleutels-medewerker P. de Blok meldt optimistisch dat de kinderen die de tekeningen hebben gemaakt over dertig jaar het onverslijtbare en graf fiti-bestendige resultaat kun nen laten zien aan hun eigen kinderen. FOTO: WIM VAN NOORT PROTESTEN TEGEN BEZUINIGING IN ONDERWIJS LEIDSCHENDAM LEIDSCHENDAM Vijf insprekers hebben gisteravond, bege leid door een volle tribune, in de commissie onderwijs bij wet houder Volmuller geprotesteerd tegen de voorgenomen bezuini gingen op het vakonderwijs en logopedie. D. Volmer verwees namens het schoolleidersoverleg van alle basisscholen naar de knelpuntennotitie van de gemeente van drie jaar geleden waar in gezegd werd dat de vakleerkrachten verruiming van de mo gelijkheden zouden krijgen om personeelsproblemen op te los sen. Het vakonderwijs is volgens de schoolleiders een goede hulp, vooral nu de onderwijstaken van groepsleerkrachten steeds veelomvattender worden. Namens de vakleerkrachten li chamelijke opvoeding zei Gerda Aarssen dat de bezuiniging zal betekenen dat veel kinderen helemaal geen vakonderwijs meer zullen krijgen. Gymnastiek is alleen maar goed als de vakleraar het doet, zo besloot zij. Clazien Verstoep zei namens de logope distes zes jaar geleden haar vak ook in de raadzaal te hebben moeten verdedigen. In de begroting hebben B en W meegedeeld 120.000 gulden op logopedie en vakonderwijs te willen bezuini gen. Vooruitlopend hierop zou nu al een vacaturestop moeten worden ingesteld. CURSUSSEN VOOR REGIO LEIDEN EN DEN HAAG HULP - 123942; den Rijn. ULANCE- Rijnsburg! Warmond 74141. I. 146041. spreekuur 12141. 3ISCRIMI' r 071- LEIDEN Niet voor de. mensen die soms gewoon een beetje verlegen zijn is dit stukje bedoeld, want deze op zichzelf aardige categorie zit niet echt om hulp verlegen. Bovendien, wie is op z'n tijd niet eens verlegen, zeg zelf. Deze keer spreken we de men sen aan die zo verlegen zijn, dat ze er last van hebben. Wat daarvan de gevolgen kunnen zijn dur ven ze niet eens te vertel len. Mathijs Beentjes, de 23-jarige Leidse student natuurkunde (6e jaars) en psychologie (2e jaars) durft dat langzamerhand wel. „Maar ik ben inmiddels vijf jaar bezig minder verlegen te worden. Met het resultaat dat ik regio-coördinator ben geworden van de landelijke Vereniging van Verlegen Mensen. Ik doe dit werk pas een paar maanden voor de re gio Leiden en Den Haag, waar nog geen afdeling is. Het is de bedoeling dat we begin of half oktober in Den Haag beginnen met een afdeling van mini maal tien mensen, een cursus groep waarvan de leden in tien maanden twintig keer bij elkaar komen. Maar ik weet nog niet hoe het uitpakt. Als zich honderd mensen aanmel den, maken we gewoon wat meer groepen. Daar zie ik geen beperking in. Hoe meer hoe liever, zou ik zeggen". Wie zich voldoende verlegen voelt om zich aan te sluiten - ook aan leeftijd is geen grens verbonden - dient zijn verle genheid een moment te over winnen om Rian Baremans te bellen, een zeer verlegen vrouw die daar aan de tele foon echter geen last van heeft: 01749-40707. Maar wie van de zenuwen de telefoon uit zijn of haar handen laat vallen kan ook schrijven: VVM, Postbus 178, 2680 AD Monster. Last Ieder mens heeft op z'n tijd last van zenuwen, daar zijn we mens voor en iedereen voelt zich wel eens verlegen. Ma thijs: „Maar heb je er echt last van, daar gaat het om. Ik be doel: mis je de baan die je op het lijf is geschreven, omdat je te verlegen was je gedachten te uiten; loop je met een wijde boog om de vrouw heen die geknipt voor je is, omdat je haar niet aan durft te spreken zodat je toch weer de verkeer de trouwt. Of loop je tien kilo meter naar een fotokopieerap paraat, omdat je op je werk niet naar de afdeling durft waar zo'n ding staat. Krijg je een kop als een boei, wanneer een groepje mensen je lachend passeert, omdat je automatisch denkt dat ze om jou lachen. Waar ik meteen aan toe wil voegen dat mensen veel min der van je denken dan je denkt. En zo kan ik tot mor genochtend zeven uur door gaan: geen lid van een club durven worden, tijdens een vergadering niet zeggen wat je denkt, geen boodschappen durven doen. Ik durfde vroe ger niks, veel te verlegen, het was geen doen. Ik durfde niet op dansles omdat ze me wel zouden uitlachen, ik durfde niet met een meisje om te gaan omdat ze me wel vervelend en oninteressant zou vinden. Tot ik besloot wel naar dansles te gaan. Ik dacht: als je niets doet, gebeurt er ook niks. Ga je wel, dan kan je niet erger op je bek vallen dan je normaal al doet. Word je door een meisje afgewezen? Nou, dat hoort er bij, dat maakt je hoogstens sterker. Ja, tenzij je het als een mokerslag aanvoelt, dan is dat natuurlijk niet prettig, maar des te meer reden om aan je zelf te werken, je zelfvertrou wen wat op te vijzelen, daar gaat het meestal om". Cursus De bijeenkomsten zijn niet gratis, om de zaalhuur alleen al en het cursusmateriaal. Ma thijs: „De landelijke vereni ging is uitgegaan van bestaan de literatuur over dit onder werp, die gaandeweg is bijge schaafd en aangepast. We heb ben nu eigen studieboeken, vi deo- en geluidsbanden die tij dens de cursus 'Hallo, hier ben ik' worden gebruikt. En om dat allemaal in de praktijk te brengen zijn er feestjes en uit stapjes". Tijdens die tien maanden dan. als overstap. Mathijs: „Veilig thuis aan de telefoon valt het doorgaans wel mee met die verlegenheid; een tussensta tion zijn die feestjes en uitstap jes waar je in elk geval nog onder elkaar bent, terwijl je de mensen bent gaan kennen. Dat is nog steeds redelijk vei lig, maar je bent al uit je eigen besloten veiligheid. De volgen de stap is natuurlijk het ge leerde in de praktijk brengen. Dat valt zeker in het begin niet mee, maar met doorzetten met wat je op de cursus hebt geleerd, raak je de ergste ver legenheid wel kwijt, je hoeft er zeker geen last meer van te hebben, je bent je eigen vijand Studies in de VS wezen uit dat veertig procent van de mensen verlegen is en de helft daar van in ernstige mate last had. Mathijs: „In de puberteit komt verlegenheid het meest voor, maar ook ervaringen als werkloosheid en scheiding dragen ertoe bij. Doe ik het wel goed, vragen de mensen zich dan af, met steevast het antwoord: vast niet. Kern van het probleem is gebrek aan zelfvertrouwen, zodat je op school niks durft te vragen; ze zullen je wel dom vinden". Hoe dom is Mathijs geworden? Hij is in elk geval hard op weg natuurkundige te worden, en psycholoog. „Ja natuurlijk, ik vond het wel prettig om te we ten waar mijn verlegenheid vandaan kwam en toen ben ik dat ook maar gaan studeren. Ik kom er langzamerhand achter". ZOETERWOUDE Het zangkoor van de Zoeter- woudse Sint Jan's kerk viert komende zondag het zilveren jubileum. Dat ge beurt met een plechtige Hoogmis om half tien ge volgd door een bijeen komst in Don Bosco en een 'verrassingsprogram- ma' in de middaguren. Speciaal vanwege het 25-jarig jubileum zingen de 21 dames en 12 heren de Mass in Honor of the Sacred Heart of Jesus. Het is een compositie van B. Hamma. Het koor staat tradi tiegetrouw onder leiding van dirigent Fr. Wesselingh terwijl Nic. Berg -voor de laatste maal- het orgel zal bespelen. Het huidige zangkoor is opge richt in augustus 1966. Dat hield verband met het feit dat de Sint Jan, na de enorme brand in 1964, weer in gebruik werd genomen. Er moest toen een koor in de Sint Jan komen het koor het levenslicht zag. Nic. Berg was bereid orgel te leren spelen en dat bleef niet zonder succes. Hij zou het maar liefst 25 jaar doen en drukte zo als organist een be langrijk stempel op het koor van de Sint Jan in de Zuid- buurt. Inmiddels heeft Berg eervol ontslag gekregen en hij heeft in mevrouw R. van Es- Berk een goede opvolger. De (her)oprichting van het zangkoor betekende tevens dat de vrouwen hun intrede de den. Voorheen waren het lou- mannenkoor in tact houden. Maar dat gaf nogal wat com plicaties. Vroeger waren het meest agrariërs die even uit hun werk kwamen om bij voorbeeld bij een trouw- of rouwdienst te zingen. Er kwamen echter steeds meer leden die geen vrij konden ne men. Het werd dus moeilijker om zangers te vinden. Uitein delijk werd van de nood een deugd gemaakt. Aanvankelijk waren het de echtgenoten van de mannelijke koorleden die voor \iersterking zorgden. Maar al snel kwam er een le denwerfactie en een gemengd zangkoor was het gevolg. Nu is het ondenkbaar dat het koor zonder de inbreng van de da- de die vocale inbreng zorgden tijdens de kerkelijke vieringen. De besprekingen om vrouwen toe te laten verliepen destijds niet zo soepel. Het bestuur was er namelijk niet direct voorstan der van en men wilde het Is het huidige koor een kwart eeuw actief, voor die tijd werd er uiteraard ook gezongen. Waarschijnlijk zelfs al eeuwen. H. Paardekooper, oud-dirigent van het Christus Dienaarkoor, heeft in kerkelijke en gemeen telijke archieven onderzoek gedaan. Hoewel hij zijn speur tocht door het verleden nog niet heeft afgerond zijn wel notulen van het zangkoor uit 1808 gevonden. Bovendien heeft hij een muziekboek ont dekt uit het einde van de 18e eeuw. Een voorzichtige con clusie mag dus zijn dat het he renkoor zo goed als zeker meer dan 200 jaar geleden is opgericht. De eerste katholie ke kerk in Zoeterwoude-dorp is gebouwd in 1658 en het ligt voor de hand dat vanaf dat moment tijdens kerkdiensten is gezongen. Het koor richt zich nu op het zilveren jubileum. Pater R. van Lieshout ofm zal voor gaan in de Hoogmis. Nog tij dens de kerkdienst zullen en kele leden worden gehuldigd. Wat er verder zal gebeuren blijft voor de koorleden en hun partners nog een verras sing. Nieuwe cursussen vrouwencentrum LEIDEN Vrouwencentrum Hara organiseert binnenkort weer cursussen voor vrouwen: opkomen voor jezelf, kind en op voeding, natuurgeneeskunde, yoga, genezend tekenen, kreatieve biografie en massage (beginners en gevorderden). De hoogte van de eigen bijdrage van de deelnemers is afhankelijk van het in komen. Voor meer infromatie: Vrouwengezondheidscentrum Hara, Bonairestraat 7, telefoon: 233209.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 13