Miles Davis veranderde
het gezicht van de jazz
eid
Kolonne federale leger
op weg naar Kroatië
English Chamber Choir vat na de pauze moed
BUITENLAND KUNST/RTV
Oppositie Roemenië
ontbeert demoeratisc
antwoord op chaos
L
O
Conflict over wapenexporten drijft Belgen verder uiteer
Optreden Dire Strai
ontbeert spanning
CcidócSomcMit
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1991
Oppositieleider Zaïre
vormt nieuwe regering
KINSHASA De president van Zaïre, Mo
butu Sese Seko, heeft oppositieleider Etien-
ne Tshisekedi gisteren gevraagd een crisis-
„Treuhandanstalt
heeft schatkist
opgelicht"
Aanvallen op onderkomens
asielzoekers in Duitsland
Rechts-radicalen in Duits-
Maandsalaris
in bakstenen
MOSKOU Arbei-
ders in de noord-Russi-
Kolonel veroordeeld
wegens moord priesters
kruiwagen
land hebben het afgelopen weekein- sche stad Tver zullen SAN SALVADOR De Salvodoraanse kolonel
mee Guillermo Benavides is zaterdag door een jury-
naar rechtbank schuldig bevonden aan de moord op
zes priesters, hun huishoudster en haar dochter in
in ontvangst te kunnen 1989. Luitenant Yusshy Mendoza werd schuldig
de zeker twintig aanvallen uitge-
voerd op onderkomens van buiten- móeten1 nemen
hun werk om hun loon
HAMBURG/BERLIJN
kabinet te vormen. Volgens een gezamenlijk Treuhandanstalt, die verantwoor- landse arbeiders en vluchtelingen.
communiqué zal Tshisekedi formeel worden delijk is voor de sanering en priva- Politici in Bonn waarschuwden dat 41i U41Lïail o
geïnstalleerd door het parlement dat geheel tisering van het bedrijfsleven in de internationale reputatie van nemén Een deef'van bevonden aan de moord op de dochter. Benavides
gedomineerd wordt door getrouwen T" J J 1 1
w oostelijk Duitsland, heeft de zaak Duitsland door het aanhoudende ra- ^et maandsalaris wordt en Mendoza kunnen worden veroordeeld tot
Mobutu. Daarna wordt zijn benoeming aan opgelicht. In plaats te zorgen voor cistische geweld schade oploopt en voortaan uitgekeerd in maximaal dertig jaar gevangenisstraf. Volgens
de nationale conferentie voorgedragen. Een de snelle ontwikkeling van het dat er vergelijkingen zullen worden stenen Dit betalings- militairen die in januari 1990 werden gearres-
groot aantal van de 3000 afgevaardigden Oostduitse bedrijfsleven heeft de getrokken met het nazitijdperk. j di1 j_
1 J Wc'-
veroordeelden de besprekingen tussen de Treuhand grote Westduitse
president en Tshisekedi. Ze eisen het aftre
den van Mobutu en willen dat alle opposi
tiepartijen bij de besprekingen worden be-
teerders bevoordeeld. Dat staat
Bondspresident Richard von
söcker kondigde in een radio-inter-
het jongste nummer van het tijd- view aan de komende week een be-
schrift „Der Spiegel". Een woord- zoek te zullen brengen aan een pen-
systeem is geïntrodu
ceerd door de Bouw-
materialenfabriek
Nummer Een in Tver,
zo meldt het Sovjet-
teerd gaf Benavides het uitdrukkelijke bevel de
priesters te vermoorden en eventuele getuigen uit
de weg te ruimen. De priesters werden door ui
terst rechts in het leger beschouwd als linkse sub
versieve elementen. Het is de eerste keer in de
trokken en niet alleen de grootste, zoals nu voerder van de Treuhand heeft de sion voor buitenlanders. „De manier persbureau Tass. In de twaalf jaar oude burgeroorlog dat iemand uit het
het geval is. Bij de ongeregeldheden van vo- beschuldigingen van de hand v.i.;tQ«ia«rWc Ho afrroirmon ij. j...
rige week zijn vo'lgens de staatsradio zeker wezen. De Treuhandanstalt zal
117 mensen om het leven gekomen
meer dan 150 gewond geraakt.
vandaag helderheid verschaffen en
inzicht geven in alle documentatie.
waarop buitenlanders de afgelopen
weken zijn bejegend is alarmerend
en afkeurenswaardig", aldus Von
Weizsëcker.
huidige omstandighe- leger schuldig wordt bevonden aan moord of
den zijn de stenen veel mensenrechtschending. De Verenigde Staten had
meer waard dan de de rechtszaak als voorwaarde gesteld voor het
roebel. voortduren van de hulp aan El Salvador.
de zi
aampj
toen 1
ader i
BELGRADO Een gro
te, uit tanks, pantservoer
tuigen, vrachtwagens en
stuks geschut bestaande
kolonne van het Joegosla
vische leger is vandaag
vanuit Belgrado vertrok
ken richting Kroatië,
waar regelmatig het wan
kele bestand wordt ge
schonden.
Getuigen verklaarden dat de
militaire kolonne van het fe
derale leger de Joegoslavische,
alsmede Servische, hoofdstad
in de vroege ochtend verliet
en toeschouwers de militairen
uitzwaaiden, terwijl de voer
tuigen de autoweg naar Zagreb
op draaiden. Een diplomaat zei
dat de kolonne bestond uit
verscheidene honderden voer
tuigen, waaronder een twintig
tal tanks, rond dertig pantser
voertuigen en artilleriege-
schut. Van officiële zijde wer
den geen mededelingen ge
daan over de bestemming van aldus de zender,
het konvooi.
op. De Kroatische radio meld
de vandaag dat in de stad Srij-
emske Laze een oliebron in
brand was geschoten, waar
door een dikke zwarte rook
over de stad hangt.
De naburige, strategisch be
langrijke, stad Osijek werd gis
teravond opnieuw beschoten
met mortieren. Gisteren wer
den beschietingen gemeld op
de stad Nova Gradiska nabij
Pakrac. Bij tank- en mortier
duels in de stad Bjelovar, waar
een legerkazerne is omsingeld,
zouden 32 mensen verwondin
gen hebben opgelopen.
Beschuldigingen
Radio Zagreb meldde dat de
kazerne in handen was geval
len van de Kroatische troepen
na een dag van zware gevech
ten en het sneuvelen van de
commandant van de federale
troepen, een kolonel. Kroati
sche gardisten namen 400 fe
derale soldaten, die zich aan
vankelijk waren blijven ver
zetten na de val van andere
federale installaties, gevangen,
Sibenik, zeiden dat Kroatische
strijders onophoudelijk mortie
raanvallen uitvoerden op le-
gerstellingen.
Mario Nobilo, adviseur van de
Kroatische president Franjo
Tudjman, bleef optimistisch.
„De naleving van het bestand
is niet slecht, al zou het beter
kunnen". Volgens hem trek
ken sommige lokale legeroffi
cieren en Servische strijders
zich niets aan van de centraal
gemaakte afspraken. Ook Si
mon Smits, hoofd van het
waarnemersteam van de Euro
pese Gemeenschap, weet de
voortgaande vijandelijkheden
aan „oncontroleerbare figu-
Een Servische vrijwilliger zoekt dekking achter een auto tijdens een gevecht met de Kroatische
strijdkrachten. De auto werd eerder al getroffen door een granaat toen de gevechten tussen beide
partijen weer losbarstte. foto: epa
een
sgenc
,'ideoi
veron
ruzie
chvij!'
buite
BUKAREST Hoe verdeeld ook over andere zaken, over van c
ding is de Roemeense oppositie het broederlijk eens: de door t(
nationale front gevormde regering moet na de gewelddi
mijnwerkersprotesten van vorige week verdwijnen, maar nie
verkiezingen zijn daarbij uit den boze.
„Dat kost teveel tijd, eerst moet de nieuwe grondwet klaar zij bo na;
is nog geen kieswet", wezen zowel de jonge liberalen, de natie etjes'
boerenpartij als de liberale partij de roep om nieuwe verkiezii
van demissionair premier Roman om het hardst af, nog voi
deze zijn voorstel had bekend gemaakt.
Pas na enig doorvragen blijken de argumenten meer ingej
door partijpolitieke overwegingen dan door oprechte zorg voL*™-,
democratische spelregels. „We hebben nu de kans om deelti y£j
men aan een nieuwe regering. Die moeten we niet verspelen
nieuwe verkiezingen te organiseren", aldus Dinu Patriciu, i
man van de liberale jeugdbeweging als zodanig kandidaat-ra
ter in een nieuw te vormen regering. „De mijnwerkers zij
wel tegen het front, maar zoals alle analfabeten zijn ze mal
te manipuleren. Je weet nooit hoe ze zullen gaan stemmen
weten wel wat goed is voor het volk, daar hoeven we hen
voor te raadplegen", houdt Patriciu een openlijk pleidooi voo;
oligarchie, dictatuur der elite.
Vice-president Sorin Botez van de liberale partij drukt zich
genuanceerder uit, maar hij heeft eenzelfde verhaal. „De regi
heeft het vertrouwen van de bevolking verloren, zo ze dat
gehad heeft. Nieuwe verkiezingen zijn niet nodig".
Ondanks zijn zelfgenoegzaamheid - „de liberalen zijn de ei
die echt oppositie voeren" - toont hij zich bang voor een ni
laag van zijn partij, die tijdens de eerste verkiezingen na dei oor
lutie erbarmelijk presteerde. „De communistische structure NNO S1
het platteland zijn nog veel te sterk. Iliescu kan via zijn stroi
nen de bevolking gemakkelijk naar zijn hand zetten". mFN
Vijf minuten eerder stelde hij nog dat de president en de pre V;
elk gezag hebben verloren. „Ze konden niet eens iemand vi het s
die de spoorweg onklaar wilde maken, zodat de mijnwerken idaag;
karest niet zouden bereiken". Een tegenstelling met zijn
woorden over de lokale stromannen ziet hij niet. Nu zf
mijnwerkers zich volgens de Botez zich volgens hem tegec
front hebben gekeerd, kunnen de oud-communisten niet ai
dan de liberalen smeken om in de regering te gaan zitten.
alleen op onlze. voorwaarden", dicteert hij: „Radicale hervoi rt er
gen, liberale mensen op de belangrijkste posten en reële in\
op het beleid. Zo niet, dan gaan we gewoon door met opp
zoals we dat al anderhalf jaar met succes doen", dreif
meesi
je ki
op
LAK
zien
In de omstreden republiek
Kroatië, die zich in juni onaf
hankelijk heeft verklaard, is
de strijd de afgelopen dagen
hevig opgelaaid. Daarbij kwa
men tijdens het weekeinde in
Oost-Kroatië zeker zes mensen
om het leven en liepen ruim
tachtig mensen verwondingen
Over en weer werden beschul
digingen geuit over schendin
gen van het staakt-het-vuren.
Van de zijde van het Joegosla
vische leger werd gezegd dat
Kroatië doorgaat met het blok
keren en aanvallen van kazer
nes. Legercommandanten in
Knin, een door Serviërs gedo
mineerde plaats ten noorden
van de Adriatische havenstad
BRUSSEL De Belgische
premier Wilfried Martens
heeft het afgelopen weekeinde
een politieke crisis kunnen be
zweren die aanvankelijk leek
uit de draaien op de val van
zijn kabinet. Weliswaar verlie
ten twee ministers van de
Vlaamse Volksunie het kabi
net, maar Martens hield zijn
regering op de been.
Dat die regering intussen een
politiek uiterst wankel gezel
schap is geworden dat zich op
krukken in de richting van de
voor januari voorziene alge
mene verkiezingen voort
sleept, lijkt er minder toe te
doen.
De crisis ontstond nadat twee
Waalse wapenfabrikanten ex
portvergunningen aanvroegen
om wapentuig te leveren aan
een aantal Golflanden, waar
onder Saudi-Arabië. De
Vlaamse socialisten en de na
tionalisten van de Volksunie
lieten evenwel prompt weten
faliekant tegen het verlenen
van de exportvergunningen te
zijn. Deze twee in de regering-
Martens vertegenwoordigde
partijen kwamen lijnrecht te
genover de Waalse socialisten
te staan die later hulp kregen
van de Waalse christen-demo
craten. Als gevolg van een en
ander zag Martens zich gecon
fronteerd met een zeer diepe
politieke crisis die zijn kabinet
aan de rand van de afgrond
bracht.
De Vlaamse tegenstrevers van
de wapenexporten denken dat
het geven van vergunningen
de kansen op oorlog in dat ge
bied zullen verhogen. De
Waalse socialisten en christen
democraten vreesden echter
voor een gevoelig verlies van
werkgelegenheid. De crisis
kon uiteindelijk worden be
zworen met een onheilspel
lend compromis, dat de Volk
sunie dwong uit de regerings
boot te stappen. Het compro
mis bestond daarin dat er drie
ministerscomité's worden ge
vormd - een voor Wallonië,
een voor Vlaanderen en een
voor Brussel - die voor wat be
treft hun regio's de exportver
gunningen voor wapens zullen
gaan afgeven.
Het compromis is daarom zo
onheilspellend omdat het een
aantal zeer dwingende vragen
oproept. Want de overheid
van België legt van de ene dag
op de andere een nationaal en
internationaal zeer gevoelige
zaak in handen van de regio
nale overheden. Als gevolg
daarvan zijn wapenleveran
ties, die jaarlijks een waarde
van om en nabij de 165 mil
joen gulden vertegenwoordi
gen, plotseling een zaak ge
worden die tijdens Waalse,
Brusselse of Vlaamse politieke
onderonsjes geregeld kunnen
worden.
Bovendien kunnen de Belgen
zich intussen met recht en
rede afvragen wat de gevi
van het nu geslotei
mis zullen zijn voor de sa
hang van de Belgische
Het begint er steeds meer
lijken dat de voortgaand ns vi
deralisering van het land
overigens ook tal van zee
sitieve kanten heeft - in
aan het verworden is tol
complete nationalisering
Wallonië en Vlaanderen
proces dreigt een
breuklijnen te veroorzake de W,
op termijn van de Belg der da
staat een farce en van de oonste!
grootste federaties vei
nationaliteiten maken.
ish
pv<
ma;
we c
m m
wooi
is vij
in Leic
kaart
tot of
a nuziek
(vervolg van de voorpagina)
SANTA MONICA Het
zal nog heel lang duren
voor er een jazzmusicus is
wiens naam die van Miles
Dewey Davis III zal over
schaduwen. Als het ooit
gebeurt. De zaterdaga
vond gestorven 65-jarige
trompettist was al een le
gende terwijl hij leefde.
Een man die het gezicht
van de jazz veranderde, en
die het publiek voor die
jazz veranderde.
Hij had een unieke toon en
een melodische manier van
improviseren die door ieder
een die maar een beetje van
muziek weet werd herkend.
Hij was een man die het aan
durfde in de loop van zijn car
rière een drietal malen dras
tisch van stijl te veranderen,
een man, van wie het leek of
hij lak aan zijn publiek had,
die in het tweede deel van zijn
carrière vaak concerten-lang
met de rug naar het publiek
speelde en die er ondanks dat
alsmaar populairder op werd.
Die in gedrag (en in gage) de
status van popidool verwierf.
Hij speelde tijdens zijn carrière
bijna twintig maal in ons land,
was al weer jarenlang een top
per op Paul Ackets North Sea
Jazz Festival en zou ook optre
den op diens aanstaande Jazz
Mecca in Maastricht.
Een Amerikaanse hoes van
een Miles Davis-plaat verhaalt
hoe een meisje van negen het
geluid van Miles onmiddellijk
herkent: „Omdat hij speelt als
een jongetje dat buiten gezet is,
voor een dichte deur staat en
naar binnen wil". Honderden
muziekkenners hebben dat
unieke van Miles op hun ma
nier proberen te omschrijven:
die koele en ijle lyriek, die
tere toon die van de wereld
wèg leek te willen. Miles Da-
vis werd geboren in 1927 in
Altona, Illinois en verhuisde
met zijn ouders naar St.Louis
waar hij opgroeide. Zijn vader
was een kaakchirurg die het
goed had, zelfs een aantal hui
zen bezat en hem op z'n der
tiende een trompet gaf. Miles
speelde in schoolbands, kreeg
adviezen van zijn vijf jaar ou
dere jeugdvriend Clark Terry
die hij altijd zou blijven be
wonderen en ging naar
New York om daar aan het
conservatorium te studeren.
Hij kwam er snel van terug
omdat de New Yorkse jazzscè-
ne, met daar midden in Char
lie Parker als het grote feno
meen, hem te pakken had ge
kregen.
Breekbaar
Miles Davis' techniek zou
nooit vlekkeloos worden, zijn
snelheid op de trompet was
beperkt en zijn embouchure
niet ideaal. Bandleider Billy
Eckstine vertelde: „Ik hoorde
Miles voor het eerst in St
Louis. Hij bleef vragen of hij
mee mocht spelen en ik zei ja
om hem geen pijn te doen.
Maar hij klonk verschrikke
lijk. Toen hij terugkwam bij
ons was hij opengebloeid. Hij
was naar Juilliard geweest
(conservatorium, red.), had in
New York met 'Bird gespeeld
en hij kon bij mee de arrange
menten en het solo-boek dat
Dizzy Gillespie had gespeeld
en vóór hem Fats Navarro, zó
overnemen". De jonge Miles is
nog onopvallend in de oudste
opnamen naast het geweld van
een Charlie Parker en de ex
traverte notensalvo's van Diz
zy Gillespie. Maar al gauw
hoor je dat hij met zijn breek
bare toon en andere improvi
satie niet de typische hard-bop
richting uit zal gaan. Zijn rich
ting zal eerst de 'cool'-jazz
worden. Zijn plaat 'Birth of
the cool' met arrangemen
ten van Gil Evans er) Gerry
Mulligan bracht hem grote
faam die in Europa later nog
groter werd toen hij de muziek
maakte voor Louis Malle's
film 'L'ascenseur pour l'E-
chaufaud'.
Verslaafd
Davis werd in Europa op han
den gedragen, en daardoor
kwam het gebrek aan waarde
ring in New York des te har
der aan. Hij raakte verslaafd
aan de hard drugs, hij maakte
platen met veelvuldig wisse
lende ritme-secties en mede
solisten, en bleef zoekende. In
'55 richtte hij zijn eigen kwin
tet op met tenorist John
Coltrane en sindsdien werd
het muzikaal steeds interes
santer. Niet dat hij zelf zozeer
veranderde, maar hij deed wat
hij zijn hele leven zou doen:
bewust van een geluid dat hij
wilde bereiken, 'componeerde'
hij een band om zich heen.
Met de komst van pianist Bill
Evans in zijn kwintet door
brak hij het vaste improvisa
tiepatroon van de hard-bop
door voor 'modaal' improvise
ren te kiezen. 'Kind of blue' is
de eerste lp in die stijl, waarop
niet meer' steeds via de ak
koorden ('changes'), maar ook
via toonreeksen ('scales' of
moden) werd geïmproviseerd.
Nog grotere naam kreeg hij
door de samenwerking met ar
rangeur en orkestleider Gill
Evans, die een prachtige or
kest-sound om Miles' 'stem'
heenbouwde ('Sketches of
Spain').
Geld terug
De carrière van Miles Davis
heeft meer van die drastische
keerpunten. Begin jaren zestig
kiest hij voor jonge muzikan
ten als Herbie Hancock, Ron
Carter en Wayne Shorter. Ze
spelen bijna geen 'standards'
meer en vooral de composities
van Shorter zullen het gezicht
van de groep bepalen. Dan
krijgt het Miles-publiek wéér
zo'n dreun: Davis bekeert zich
tot de jazzrock en wordt een
pionier in die stijl (lp 'Bitches
Brew'). Hij geeft een concert
in Rotterdam waar een be
langrijk deel van het publiek
verbijsterd na tien minuten de
zaal verlaat. Deze Miles ken
nen ze niet, ze voelen zich be
drogen en eisen bij organisator
Acket hun geld terug. Dan
wordt Miles ziek en zullen zes
jaren van stilte volgen. Hij
moet een aantal heupoperaties
ondergaan, is half verlamd,
betek
de ku
;sproc<
ig gek
ing vé
het st
ieping
itasie
val van dit jaar.
heeft problemen met drugs en
drank, sluit zich op in zijn huis
en laat niemand binnen. Al
leen oude vriend Clark Terry
lukt het dat isolement te door
breken. Het wordt allemaal
nog erger wanneer Miles' me
dewerkers (Hancock, Shorter
c.s.) grote successen oogsten.
Come-back
Dan komt de comeback. De
tere, moeilijk lopende, hese
trompettist heeft nu een aantal
funk- en jazzrockmusici om
zich heen (o.a. saxofonist Bill
Evans). Het klinkt eerst nog
als los zand, al is Miles' geluid
hetzelfde. Maar begin jaren
tachtig bereikt hij wél de lang
verwachte 'crossover' naar het
grote publiek. Door de keus
van de jonge muzikanten, de
popnummers die hij speelt
(Cindy Laupers 'Time after
time'), de legende die hij nu
eenmaal is, zijn gedrag als
pseudo-popster, zijn peperdure
en opvallende kleding, wordt
hij het idool van een nieuw
publiek. Het publiek dat an
ders bij popconcerten zit, komt
massaal naar Miles. Paul Ac-
foto: sacha pieterse
ket moet tijdens het North Sea
zelfs een extra-concert van
Miles inlassen. Soms is het ma
tig, alsof de band op de plan
ken staat te repeteren. Meer
elektriek dan muziek. Soms is
het perfect uitgebalanceerd,
'funky', sfeervol. En Miles
staat onveranderd met de rug
naar het publiek. Al wil er de
laatste jaren wel een lachje,
een handzwaai en een hees be
dankje af. In een interview
zegt hij: „Ik houd wél van
mensen, maar ik ga dat niet
iedereen lopen vertellen. Ik
zeg het met mijn trompet.
Toen ik tien jaar was, had ik
een krantewijk en die werd
groter dan ik aankon omdat
m'n klanten me zo graag
mochten. Ik verkocht m'n
kranten zo goed als ik kon, ik
lette op m'n zaak, dezelfde
manier als waarop ik nu trom
pet speel".
Miles is dood. Weer een grote
persoonlijkheid in de jazz is
verdwenen. De ijle toon van
zijn trompet en de 'milestones',
de mijlpalen die hij neerzette,
zullen nog lang doorklinken.
Maar een opvolger is er niet.
Op een regenachtige herfsta
vond in 1978 doet Dire Straits
voor het eerst ons land aan.
Een verlegen viertal, dat door
de muziekpers per ongeluk is
ingedeeld in de dan hippe ca
tegorie New Wave, maar
waarvoor met muzikale in
vloeden als J.J. Cale en Eric
Clapton de term 'Old Wave'
beter op zijn plaats lijkt. Die
avond in Paradiso zijn de 'oh's'
voor het gitaarspel van band
leider Mark Knopfler die met
afgemeten solo's een enorme
spanning weet op te bouwen,
niet van de lucht. De debuut
elpee schiet de hitparades in
en in de daaropvolgende jaren
tachtig groeit de band uit tot
een wereldact, waarvan het al
bum 'Brothers in Arms' maar
liefst twintig miljoen exempla
ren verkoopt. Anno 1991 is
Mark Knopfler 'mister com
pact disc' zelve en staat hij met
zijn groep aan het begin van
een wereldtournee van maar
liefst 250 optredens. Het optre
den van zaterdag is nummer
twintig in de rij en eigenlijk
slechts een voorproefje op het
stadionconcert in De Kuip vol
gend jaar zomer. Knopfler
heeft voor de tour niets aan
het toeval overgelaten en zich
voorzien van een goed geolie
de negenmans band, waarin
belangrijke bijrollen zijn weg
gelegd voor pedal-steel gitarist
Paul Franklin en saxofonist
Chris White. De ooit zo subtie
le muziek van Dire Straits
wordt op deze manier opgebla
zen tot stadionproporties. Suc
cesnummers als 'Sultans of
Swing', 'Romeo and Juliet' en
'Telegraph Road' worden
breed uitgesponnen, waarbij
Knopfler uitgebreid mag
ren. Maar waar de mees
tarist ooit zichzelf en zijn
strak in de hand had, ve
hij zich nu in es
gitaar. Met name tijdens
vate Investigations' val
door de mand en speelt
improviserend soms zo
een kraai. Tijdens de
van de aalgladde saxo
White zakt de groep af
het bedenkelijke niveau
achtergrondmuziek
permarkt. Daardoor oni
het optreden van de ma
'Dire Straits' de spannin Jrj^gg
nodig is om werkelijke oj y
Frits
voora
entooi
beeld
lend
:elijke
dat i
ia 'Gri
laaro\
a bet
:en he
ve be
te g
ding teweeg te brengen,
dat men het zaterdags
niet gezellig had in Aho;
was gevuld met de tiendu
grootste fans die vermoe
menig uur voor de plaat' j
VVV hadden doorgebracl
een kaartje te bemach
Het onvermijdelijke 'olf
klonk al een kwartier vo
optreden begon, en de ar
ht, di
int va
je tot
uitgi
iri 19Ê
kers werden fanatiek i onsteij
de a
ikelij:
zakken gehaald,
drukte bij de bar tijdei
lange solo s en het feit d gencj
publiek pas tijdens de -
toegift (Money for No
massaal uit de stoelen
getuigden van lichte t
stelling.
verliest zich in
de gitaar
foto: sacha pieDe d
va
Wat kan er in een pauze
toch veel gebeuren. Was
het de koffie, een donder-
speech, of ingrijpen van
hogerhand waardoor het
Leiden English Chamber
Choir halverwege de
avond opeens echt begon
te zingen? Voor een tame
lijk goed gevulde Lok-
horstkerk zoals altijd
veel trouwe vrienden en
familie bracht het koor
een programma van Britse
religieuze muziek.
Begonnen werd met een en
gelstal ig Jubilate Deo van Bry
an Kelly. Geen geweldig stuk,
waar het koor bovendien veel
te omzichtig mee om sprong:
een dunne toon, weinig dyna
miek en ongelijke
binnen de stemgroepen.
een zeer verzorgde uitspraak,
maar dat mag van medewer
kers en studenten van de vak
groep Engels ook verwacht
worden. In Gustav Hoists
'How mighty are the sabbaths'
voor mannenstemmen (1932)
gingen de heren de mist in.
Vooral de tenoren werden be
vangen door de zenuwen, het
geen resulteerde in geknepen
en piepkleine stemmen. Geen
goede generale voor het
'zwaartepunt van de avond',
zoals de vierstemmige mis van
Byrd in het prima program
maboekje stond aangekondigd.
Byrd
Katholiek en alleskunner
Byrd was als hofcomponist
werkzaam in Anglicaans En
geland, maar schreef desal
niettemin drie missen, waar
onder de vierstemmige uit
1592. In dit uitstapje naar het
Latijn spraken de angstige
ogen van het koor boekdelen.
Al raakte men het spoor nooit
bijster, er gebeurde veel te
weinig in deze mis die tame
lijk moeilijk is, maar lang niet
zo moeilijk als de gezichten
stonden. De drie bassen weer
den zich nog het dapperst,
maar de negentien overige
zangers keken verlangend uit
naar het einde van de mis, dat
kwam met een hese, vlakke
versie van het door Byrd toch
zo schitterend geschreven Ag
nus Dei. Maar toen was het
pauze en het koor keerde als
herboren terug met muziek
van Britten. Plotseling bleek
het Chamber Choir en dan
vooral de sopranen wel de
gelijk over mooie stemmen te
beschikken en kregen we ook
het gezicht te zien van de zan
ger die tot dat moment voor
namelijk achter ziin partituur
had staan zingen. Organist van
der Toorn voor de pauze
nog meezingend als tenor
leverde aan de wederopstan
ding een wezenlijke bijdrage.
Dirigent Colin Ewen was in
het eerste deel van het concert
degelijk maar niet inspirerend
geweest, maar nu wakkerde
hij met sterk dirigeren het
vuurtje verder aan. Na een
sterk gezongen 'Hymn to Saint
Peter' gingen de vrouwen al
leen verder in de Missa Brevis.
Dat deden ze zeer overtuigend,
en na een weifelende inzet
waren er twee mooie solostem
men te horen; hoogstens een
tikkeltje weinig alt. In het
daaropvolgend Te Deum
mochten de mannen weer
meedoen. Lekker vrijuit ge
zongen, met als enige
schijnsel dat de dertien
wen hier en daar de dri
sen overspoelden. Het
sloot af met Brittens
van het Jubilate Deo,
werd een pakkend sl(
werd bevrijd gezongen
veel dynamische ni
mooie parlando's en spi
de woordenwisselingen
de partijen. En zo
zwaartepunt van de avoi
niet bij Byrd, maar bij r
te liggen.
ikt. De
uisplei
ters en
en in
ten. Ei
om v
midde
eeld g
:n bn>
htiatie
iging
rg, he
Leider
u hang
kwa e|
•EN -
irrein
itraat
