voor 'kernontwapening'
VS hebben veel redenen
Ontwapeningsvoorstel Bush alom geprezen
awoord Palestijnen zet
sraël zwaar onder druk
Aquino legt zich neer bij
bij vertrek van Amerikanen
- BUITENLAND
kidaeSouAcmt
MANILA De Filipijnse presi
dent Corazon Aquino lijkt zich te
hebben neergelegd bij het vertrek
van de Amerikanen van de mari
nebasis Subic Bay. In een radiotoe
spraak drong ze er bij de Senaat op
aan spoedig een „redelijk" terug
trekkingsschema op te stellen voor
het Amerikaanse leger.
In de stad Olongapo demonstreer
den gisteren zo'n 3000 inwoners te
gen het vertrek van de Ameri
kaanse marine vanaf het nabijge
legen Subic Bay. Veel personen uit
Olongapo zijn voor hun inkomen
grotendeels afhankelijk van de ba
sis.
Nadat de Senaat op 16 september
en nieuw verdrag met de Verenig
de Staten over de verhuur van de
marinebasis verwierp, kondigde
Aquino een referendum aan waar
in het volk zich moest uitspreken
over het al dan niet blijven van de
Amerikanen. Naast een groep za
kenmensen, politici uit het cen
traal gelegen Luzon en de inwo
ners uit de direkte omgeving loopt
niemand op de Filipijnen warm
voor zo'n referendum.
VN-inspecteurs
verlaten Baghdad
BAGHDAD Het VN-team dat vier dagen op
een parkeerplaats in Baghdad werd vastgehou
den heeft vandaag de Iraakse hoofdstad verla
ten. Teamleider David Kay verklaarde dat on
danks de vertraging voldoende bewijzen zijn ge
vonden dat Irak in het geheim bezig is met een
kernwapenprogramma. Het VN-team van in
specteurs dat de chemische en nucleaire arsena
len in Irak moest opsporen gaat naar Bahrayn
waar zich het hoofdkwartier bevindt van de VN-
functionarissen die de Iraakse massa-vernieti-
gingswapens in kaart moeten brengen. Volgens I y
Kay had zijn team van 45 inspecteurs meer ge
vonden dan men verwachtte aan te zullen tref
fen. „Het nucleaire programma van Irak is veel
omvangrijker dan tot nu toe werd aangenomen",
aldus Brent Scowcroft, de veiligheidsadviseur
van de Amerikaanse president George Bush.
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1991
Opgelucht keren de leden van het VN-inspectieteam terug in hun
hotel, nadat zij vier dagen gevangen werden gehouden op een
parkeerterrein in Baghdad. foto: afp
Komsomol heft
zichzelf op
MOSKOU De Komsomol be
staat niet meer. Op een buitenge
woon congres heeft de jeugdorga
nisatie van de communistische
partij van de Sovjetunie zaterdag
besloten, zichzelf op te heffen, al
dus het persbureau TASS. Het
congres besloot een eind te ma
ken aan de activiteiten van de
centrale organen van de Komso
mol en de politieke rol van de or
ganisatie te beëindigen. Van de
Komsomol konden jongeren tus
sen 14 en 28 jaar lid zijn. Het lid
maatschap diende tientallen jaren
als een noodzakelijke opstap naar
een carrière binnen de commu
nistische partij van de Sovjetunie.
Idoor
MARC DE KONINCK
WASHINGTON De re
cente mislukte staatsgreep
in Moskou heeft Ameri
kaans president Bush op
het idee gebracht van het
vergaande nucleaire ont
wapeningsinitiatief waar
mee hij vrijdagnacht de
wereld verraste. Bij wie
lag tijdens de coupdagen
de zeggenschap over het
kolossale Sovjet-kernarse
naal? Die verontrustende
vraag heeft het inzicht
verscherpt hoe gevaarlijk
de erfenis van de koude
oorlog is en hoe riant de
mogelijkheid thans is om
dat gevaar te verminde
ren.
Het vooruitzicht dat de wereld
er mogelijk plotseling een aan
tal nucleaire mogendheden bij
zou krijgen, is zeer onaantrek
kelijk voor Amerika, dat zich
in een nieuwe wereldorde wil
concentreren op conventionele
militaire overmacht, zoals die
in de oorlog met Irak is gede
monstreerd. De Sovjet-kern-
macht is thans nog gelokali
seerd in vier verschillende
Sovjet-deelrepublieken, die
stuk voor stuk politiek insta
biel zijn, die door onderlinge
argwaan aan een bepaald ker
narsenaal zouden kunnen
vasthouden en waarin onver
antwoordelijke elementen er
met kleinere kernwapens van
door zouden kunnen gaan.
De Sovjetunie als geheel een
veel geringere externe nood
zaak tot kernbewapening te
bieden, verhoogt de kans op
een geordende nucleaire wa
penreductie in de USSR, zo is
de redenering in de Ameri
kaanse regering.
Maar president Bush had nog
veel meer redenen, waaronder
ook militair pragmatische en
'politiek egoïstische', om tot
zijn initiatief te komen. Veel
eenzijdig terug te trekken
Amerikaanse tactische atoom
wapens, zoals nucleaire artille
riegranaten en dieptebommen,
waren al sterk verouderd, zijn
in veel gevallen letterlijk aan
het roesten en vormden in
middels een groter risico voor
het eigen NAVO-gebied dan
voor enige vijand.
Bovendien is verificatie van
tactische kernwapenafspraken
vrijwel onmogelijk. President
Bush wil erop vertrouwen dat
in een democratische en dus
open 'Sovjetunie', de interne
controle op de waarachtigheid
van de gepubliceerde defensie
capaciteit voldoende is.
Bush is er ook op uit de Demo
cratische (oppositie-) Partij, die
allang aandringt op verder
gaande defensie-bezuinigin
gen, de wind uit de zeilen ne
men nu de stembusstrijd voor
de presidentsverkiezingen van
volgend jaar begint.
Profijt
Hoewel nucleaire wapenont
manteling aanvankelijk meer
geld kost dan oplevert, kan er
al na een jaar sprake zijn van
financieel profijt. Ook presi
dent Bush heeft dringend geld
nodig om het Amerikaanse be
grotingstekort terug te drin
gen, om verdere belastingver
hoging te voorkomen, om de
recessie in de VS te bestrijden
en om in de verkiezingsstrijd
een deel van het 'vredesdivi-
dend' toe te zeggen aan Ame-
rika's omvangrijke arme on
derlaag (14 procent van de be
volking leeft nu onder de offi
ciële armoedegrens, terwijl bij
na een kwart van de federale
begroting naar Defensie gaat).
Amerika houdt vooralsnog
vast aan een aanzienlijke tacti
sche nucleaire luchtstrijd
kracht in Europa, zoals onder
meer uitgevoerd door de F-
16's. Daarnaast wil Bush de
lange afstands Trident-ondeiv
zeebootraketten aanhouden,
het 'ruimteschild' tegen inko
mende raketten verder ont
wikkelen, tevens ook 'Patriot
achtige' anti-kernraketraket-
ten vanaf de grond introduce
ren en ten slotte de omstreden
peperdure B-2 strategische
bommenwerpervloot uitbrei
den.
Een complicatie is de 'onver
gelijkbaarheid' tussen de op
bouw van de Amerikaanse en
de Sovjet-kernmacht, die het
voor Moskou moeilijk kan ma
ken om 'hetzelfde terug te
doen' als wat Bush nu heeft
aangeboden. Zo zou afschaf
fing van alle meerkoppige
zware intercontinentale land-
raketten de Sovjets op een
enorme achterstand zetten,
omdat de VS veel meer zware
onderzeeboot-raketten heeft.
„Als de Sovjets inderdaad
vasthouden aan een nucleair
evenwicht, dan hebben we een
probleem", zo erkende giste
ren een bron op het Pentagon.
Maar ook als dat probleem
zich zou aandienen, dan lijkt
het politieke en het nucleaire
wereldtheater toch dusdanig
veranderd dat ook die kwestie
de te overwinnen is.
(Vervolg van de voorpagina)
Idoor
ROB VUNDERINK
MOSKOU De aangekondig
de verwijdering van de Ame
rikaanse korte-afstandsraket-
ten uit Europa is in feite een
antwoord op het Sovjetvertrek
uit het voormalige Oostblok.
Daarbij zijn ook de SS-20's uit
Oost-Europa verdwenen. De
Sovjetmedia lieten zich dit
weekeinde verheugd uit over
die Amerikaanse stap. De Rus
sen zullen ongetwijfeld ook
blij zijn met de verwijdering
van de Tomahawk van Ameri
kaanse oorlogsbodems, zodat
deze uiterst precieze, kruisra
ket met een reikwijdte van
2400 kilometer niet langer een
bedreiging vormt voor het
Sovjetgrondgebied. Tegelijker
tijd gaat het SDI-programma
door, evenals de produktie van
de B-2-bommenwerper, de
'Stealth', die de Sovjettelevisie
de laatste dagen regelmatig
aan de kijkers liet zien. Naar
SDI en de B-2 heeft Gorba-
tsjov dan ook belangstellend
bij Bush geinformeerd. Maar
Bush wil niet af van raketten
op duikboten. Dit element in
het Amerikaanse ontwape
ningsvoorstel is voor het
Kremlin uiteraard volkomen
onaanvaardbaar, want de Rus
sen beschikken niet over zulke
raketten op duikboten en zou
den bij acceptatie dus met lege
handen komen te staan tegen
over de ICBM's van de Vere
nigde Staten.
'rominent ANC-
act d vermoord
ijken'
svoor i,
n ziel
fracl
G.
WnNESBURG De leider
I itefan het Afrikaans Nationaal Con-
es (ANC), Nelson Mandela, heeft
iteren de Zuidafrikaanse regering
P ede verantwoordelijk gesteld
ór de moord op een vooraan-
and ANC-lid in het zwarte
lonoord Tokoza bij Johannes-
rg. Sam Ntuli werd gisteren bij
ileveli n woning vanuit een auto door
ikenden doodgeschoten. On-
nks het vredesakkoord dat twee
iken geleden door het ANC, de
Jjdafrikaanse regering en de Zu-
leweging Inkatha werd afgeslo-
i, zijn er al weer 25 doden geval-
,i i als gevolg van het geweld in de
'™-te woonoorden.
:ti( artl
Bush'' voorstel als
antwoord op vertrek
Sovjets Oost-Europa
'Opbouwende schok'
Amerikaanse economie
WASHINGTON President
Bush is niet tevreden met het
economisch herstel in de Vere
nigde Staten. Hij wil de econo
mie een 'opbouwende schok'
toedienen om een sterkere
economische groei te krijgen.
Dat heeft John Sununu, staf
chef van het Witte Huis, het
afgelopen weekeinde gezegd
in een interview met CNN. De
Amerikaanse economie heeft
zich wel hersteld van de reces
sie, maar het is nog niet erg
overtuigend, aldus Sununu.
WASHINGTON De
Amerikaanse president
Bush heeft alom lof ge
oogst voor zijn voorstel
kernwapens voor de korte
afstand (tactische) en lan-
ge-afstandswapens (strate
gische) met meerdere
kernkoppen af te schaf
fen.
De Nederlands minister van
buitenlandse zaken Van den
Broek zei dit weekeinde de
voorstellen toe te juichen: „Zij
passen bij de nieuwe Oost-
West-verhoudingen en de re
volutionaire veranderingen in
de Sovjetunie", zo verklaarde
hij in New York. „Drastische
verdere vermindering van de
atoombewapening" kan daad
werkelijk bijdragen tot stabie
lere verhoudingen met de
Sovjetunie. Als <^e Sovjetunie
het Amerikaanse voorbeeld
volgt, kan haar dit aanzienlij
ke financiële besparingen op
leveren, een volgens de minis
ter „zeer welkom bij-effect"
gezien de huidige problemen.
De Franse president Francois
Mitterrand heeft zaterdag aan
gekondigd dat de vier kern
machten die kernwapens in
Europa hebben gestationeerd
spoedig een topconferentie
zullen houden over verminde
ring van hun arsenalen.
Hij resumeerde de Franse po
sitie met een olijke aanmoedi
ging aan het adres van Ameri
kanen en Russen: „Nog een in
spanning, mijne heren, en we
zullen gelukkig zijn elkaar
rond de tafel te vinden voor
de nucleaire veiligheid in de
wereld".
In tegenstelling tot de Britse
regering ziet Mitterrand geen
aanleiding voor een reduktie
van de eigen 'force de frappe',
ook al zou die symbolisch zijn.
Enige verouderde wapensyste
men werden dit jaar reeds af
geschreven. Uit budgettaire
overwegingen is de Franse re
gering wel genoodzaakt min
der Hades-raketten aan te ma
ken dan aanvankelijk gepland.
Deze opvolger van de mobiele
Pluton heeft een reikwijdte
van 480 kilometer en heeft
met name in Duitsland weer
stand opgeroepen.
Groot-Brittannië heeft be
kendgemaakt het Amerikaan
se voornemen te zullen navol
gen en „onder normale om
standigheden" zijn marine
vaartuigen niet meer te voor
zien van tactische kernwa
pens. Volgens het Britse pers
bureau PA beschikt de Britse
marine over ongeveer 30 nu
cleaire dieptebommen. Minis
ter Tom King van defensie be
vestigde tevens dat Groot-Brit
tannië had besloten zijn kern
wapens voor de korte afstand
- nucleaire artillerie en Lan-
ce-raketten - te onttrekken
aan zijn NAVO-troepen in
Duitsland. King zei dat hij al
eerder had betoogd dat deze
wapens onder de huidige om
standigheden in Europa niet
meer op hun plaats waren.
NAVO
NAVO-generaal Manfred
Wörner heeft het door Bush
voorgedragen plan zaterdag
geprezen als een „mijlpaal in
het bouwen aan een vreed-
zaaam, vrij en samenwerkend
Europa". Wörner sprak de
hoop uit dat de Sovjetunie
deze geweldige gelegenheid"
zou aangrijpen om van haar
kant soortgeljke reducties door
te voeren.
De lidstaten van de NAVO
„steunen unaniem" de ontwa
peningsinitiatieven van de
Verenigde Staten en „hopen
dat de Sovjetunie soortgelijke
maatregelen zal nemen", zo
luidde de officiële verklaring
na een speciale bijeenkomst
van de permanente vertegen
woordigers van de 16 NAVO-
landen in Brussel. Ze noemen
de Amerikaanse plannen in
overeenstemming met de ver
anderingen binnen het bond
genootschap en de revolutio
naire gebeurtenissen in Euro-
pa.
Ook Noord-Korea heeft zater
dag positief gereageerd op de
aankondiging van Bush. Als
de plannen van Bush ertoe lei
den dat de VS hun kernwa
pens terugtrekken uit Zuid-
Korea, dan kan het initiatief
Noord-Korea ertoe brengen
internationale inspectie van
zijn nucleaire programma toe
te staan, maakte het Noordko-
reanse ministerie van buiten
landse zakene bekend. Noord-
Korea wordt ervan beschul
digd een atoombom te ontwik-
De Zuid-Koreaanse president
Roh Tae-wo heeft het initiatief
van Bush een „baanbrekende
stap naar wereldvrede" ge
noemd. Minister van defensie
Lee Jong-koo verklaarde in
het parlement dat de door
Bush voorgestelde maatrege
len nog nader werden bstu-
deerd. Ook al zouden de „be
weerde" kernwapens van
Zuidkoreaanse bodem worden
verwijderd dan blijft het land
nog altijd beschermd door de
Amerikaanse atoomparaplu
van vanaf zee te lanceren ra
ketten, stelde de minister het
parlement gerust.
China, een van de vijf leiden
de kernwapenmogendheden.
reageerde gisteren eveneens
enthousiast. China heeft altijd
gepleit voor vermindering van
de aantallen kernwapens, ver
klaarde een woordvoerder van
het ministerie van buitenland
se zaken in een bericht van
het persbureau Nieuw China.
Beijing is voorstander van een
verbod op en de afschaffing
van kernwapens, aldus de
woordvoerder.
Orkaan Corrupte
ambtenaren
voor oog van
televisie-
Angstig kijkt
deze inwoner
van Shimabara
naar buiten om
te zien wat voor
ravage de
orkaan heeft
aangericht die
zaterdag over
Japan trok.
Wonder boven
wonder heeft hij
het er levend
afgebracht
nadat er een
telegraafpaal op
zijn huis
neerdaalde. De
schade en het
aantal
slachtoffers van
de „Mireille"
genoemde
orkaan, de
negentiende dit
jaar, was groter
dan bij vorige
stormen dit jaar.
Er zijn ten
minste 47 doden
gevallen, rond
800 mensen
hebben
verwondingen
opgelopen en
meer dan
10.000 huizen
zijn verwoest.
foto: epa
camera gepakt
Idoor
AART HEERING
ROME Een Romeinse
particuliere tv-zender
heeft voor een primeur
gezorgd door van begin
tot eind het betrappen en
de arrestatie van twee
corrupte gemeente-ambte
naren te filmen.
Het tweetal had van de restau
ranthouder Carluccio Romeo
eerst 7.500 en daarna nog eens
15.000 gulden smeergeld geëist
voor het afgeven van een ver
gunning. Drieduizend gulden
had Romeo in arren moede
maar betaald, maar toen hij
van de nieuwe eisen hoorde,
waarschuwde hij de journalist
Ivano Selli van de lokale tv-
zender Teletuscolo. In overleg
met Selli werden de carabinie
ri gewaarschuwd. Tijdens het
afdsluiten van de transactie in
een restaurant werden de
ambtenaren betrapt. De kij
kers van Teletuscolo konden
er diezelfde middag nog getui
ge zijn van zijn.
een
om
'sch
gaat
RIJS Ruim 150.000
>e boeren hebben gisteren
'arijs hun ongerustheid
baar gemaakt over de toe-
nst van de Franse land-
Zonder noemenswaardi-
incidenten werd geprotes-
'Jrd tegen zowel de nationale
part
tegen
lbouwpolitiek als de 'dikta-
van Brussel,
bekekel'erse oppositieleiders sloten
k bij de stoet aan. De komst
de Jean-Marie Le Pen op
jPlace de la Bastille leidde
wat klappen tussen diens
t geschoren aanhangers en
ren die niet gediend waren
extreem-rechtse propa-
ractievo
kamer!
Hel
idelijk
de
zulle
met
basii
•mil
da.
er dan 10.000 politieman
waren op de been om de
lonstratie en het verkeer
'oede banen te leidden. De
iren waren in 25(K) bussen
alle hoeken van net land
omen. De enorme manifes-
herinnerde veel Parijze-
hl
ir ir
og. Joni en
tegen
zekerh
en wil
veranKflsi
rijheid'
ïgresri
a rechte mj
rm van
van
doorzicl
zekerl
der de
taat erg
ol, dat
nat pak
eruit dn
a RUZALEM Het
estijnse „ja" zaterdag
en deelname aan een
desconferentie over
Midden-Oosten heeft
kans op vervroegde
lementsverkiezingen
'iraël vergroot. Enkele
itse partijen die de re-
ing van de Israëlische
lier Yitzhak Shamir
p unen hebben gisteren
.flreigd uit de coalitie te
)en als Israël besluit
te nemen aan de con-
sntie.
De weigering van VS-presi-
dent George Bush om Israël op
dit moment een bankgarantie
van 10 miljard dollar te geven
en de verbeterende relatie tus
sen de VS en de Arabische
landen (onder meer extra
steun voor Jordanië en uitla
tingen van Bush over legitie
me rechten van Palestijnen)
hebben kwaad bloed gezet in
Jeruzalem.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken James Ba
ker toonde zich zaterdag zeer
verheugd over de beslissing
van de Palestijnse Nationale
Raad (het parlement in bal
lingschap van de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO)
om in principe deel te nemen
aan een vredesconferentie.
Het parlement herkoos Yasir
Arafat tot hoofd van het uit
voerend comité en accepteerde
het ontslag van Abu Abbas als
lid van het comité. Arafat
heeft al aangedrongen op her
vatting van de Palestijns-Ame
rikaanse dialoog „nu de reden
voor het opschorten daarvan
verdwenen is" met het ver
dwijnen van Abu al-Abbas uit
het uitvoerend comité. De Pa
lestijns-Amerikaanse dialoog,
die in 1988 was begonnen, had
Washington in mei 1990 afge
broken na een militaire opera
tie door de groep van Abu al-
Abbas bij Tel Aviv.
naars er aan dat ze hun origi
ne op het Franse platte land
hadden. Met het uitdelen van
regionale produkten en het
schenken van wijn hadden de
'provincialen' al snel de sym
pathie van de stadsbewoners.
Herziening van de landbouw
prijzen door Brussel, Oosteuro-
pese vleesimporten en de drei
gende 'verwoestijning' van het
Franse landschap door failliete
boerenbedrijven zijn de groot
ste zorgen.
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB". JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA
pmerki
voorba
etogine van
t vooij
teènt oeren wekt
e Twe I
Twï mpathie
ariizenaars
nerfraci
De
kaï
niet
iening
die
vrijhe
»n in sot Kokosoa ontvangt de Hollanders dan in zijn kraal, een
harder lp eenvoudige hutten, in een cirkel gebouwd. Met open mon-
n dat i s*aren de vrouwen en kinderen de blanke mannen aan. Van
•id in lin eeck deelt geschenken uit. Hij heeft een hele kist vol met
Upnt 'e' sieraden en de inboorlingen zijn verrukt over deze vor-
L eOCiaa ike' geschenken. Op zijn beurt biedt Kokosoa Van Riebeeck
lanrinatii klein poppetje aan, van klei vervaardigd. „Dat is vast ook
omstand meer waard dan onze spiegeltjes en kralen," fluistert een
der metgezellen Van Riebeeck in het oor. Maar daar is Van Rie
beeck nog niet zo zeker van: het beeldje is versierd met stukjes
metaal, die blinken en schitteren in de zon. „Het is goud!" fluis
tert Van Riebeeck terug. Zou zijn vermoeden dan toch bewaar
heid worden, dat hier het land Ophir ligt, waarvan sprake is in de
Bijbel en waar koning Salomo zijn goud vandaan haalde voor de
versiering van de tempel?
