Het congres
van de angst
Wim Kok krijgt
massale steun
Rietje en Willem: twee zielen in één PvdA- huwelijk
EcidóeSowotit
BINNENLAND
'Bende van
vier' niet
aanwezig
op congres
Afscheid van
ex-voorzitter Sint
met luid applaus
sr
MAANDAG 30 SEPTEMBER 195
NIJMEGEN Rietje van der Meer is
lid van een „piepkleine" PvdA-fractie
in een „niet zo grote" Brabantse ge
meente, om precies te zijn Oisterwijk.
Maar toch geniet zij landelijke be
kendheid. Tijdens een Pvd A-ge west
vergadering in Etten-Leur eerder
deze maand greep zij de microfoon
om Wim Kok als geen ander de oren
te wassen. „Meneer Kok, u laat ook
mij bungelen", riep ze door haar tra
nen heen. „Ik kan dit beleid niet aan
mijn mensen uitleggen". En de tv-ca-
mera's registreerden haar emoties
gretig en feilloos.
Maar een een halve maand later in Nijme
gen stemt Rietje vóór een resolutie waarin
Kok en zijn beleid worden Haar man Wil
lem «denkt daar geheel anders over. Hij
heeft zijn partijlidmaatschap opgezegd en
wil „nooit, maar dan ook nooit meer iets
met deze partij te maken hebben". Rietje en
Willem: twee politieke zielen in één PvdA-
huwelijkspaar.
Rietje: „Ik heb inderdaad enorm geworsteld
met de wao-plannen. Ik dacht in Etten-Leur
nog: dit is het einde, dit maak ik niet mee.
Maar dat is anders komen te liggen. In mijn
afdeling was een meerderheid eerst tegen,
later was een meerderheid vóór. Men zegt:
Het beleid verdient geen schoonheidsprijs,
maar Kok heeft een integere afweging ge
maakt. Daar ben ik het uiteindelijk mee
eens. En ik heb hoop dat de kamerfractie er
alsnog in zal slagen de scherpe kantjes van
de voorstellen af te slijpen".
Willem lacht schamper. „Vergeet het maar!
Dat is toch een zoethoudertje? Nee, bij deze
partij, waarvoor ik me 25 jaar lang het vuur
uit de sloffen heb gelopen, wil ik niet meer
horen. En ik ben niet de enige. Reken maar
dat die beslissing mij zwaar is gevallen. Als
er geen nieuwe écht sociaal-democratische
partij wordt opgericht, ben ik politiek dak
loos".
Willem weet waarover hij praat. Hij was
bouwvakker, viel 12 jaar geleden van een 17
meter hoge steiger „mijn baas gebruikte
het goedkoopste materiaal, ik heb geluk dat
ik nog leef en belandde in de wao. Wil
lem liet het er niet bij zitten, liet zich om
scholen tot welzijnswerker en „ging in de
drugsbestrijding". Maar na drie jaar omgang
met junkies was Willem opgebrand en op
nieuw aangewezen op de wao. Nu leidt hij
in Oirschot een project waarbij naar werk
voor arbeidsongeschikten wordt gezocht.
Willem: „Ik leur me gèk met die wao'ers.
Vóór een werkgever zo iemand in dienst wil
nemen moet ik echt enorme weerstanden
overwinnen. Dan zeg ik: waar is het werk
voor al die wao'ers die weer aan de slag
moeten? Want ook dit kabinet durft die tien
jaar oude quoteringswet, die werkgevers
verplicht een bepaald percentage gehandi
capten in dienst te nemen, niet in te voe-
Rietje hoort het relaas van haar man gelaten
aan. Ook thuis zijn er heftige discussies ge
voerd, zegt ze. „De uitkomst was dat ik ver
der wilde met de PvdA en Willem niet. Ge
lukkig hebben wij echt respect voor eikaars
mening".
Wat Rietje wel met Willem deelt is diens
somberheid. Ook zij vreest dat juist veel ac
tieve leden er de brui aan zullen geven. En
wat kan zij doen om hen op andere gedach
ten te brengen als dat al niet bij haar eigen
Willem is gelukt? Rietje: „Er zijn mensen
die dit gewoon niet kunnen verdragen. Die
er niet meer tegen kunnen. Dat zie je vooral
bij de bejaarde leden, die in het Brabantse
nog pionierswerk voor de SDAP en PvdA
hebben verricht. Tegenover hen sta ik met
lege handen".
Willem haalt de schouders op. Verbitterd
zegt hij: „De PvdA is uit de rails gelopen.
Men schuift steeds verder op naar het mid-
NIJMEGEN „Liever
een kleine partij met idea
len dan een grote met a-
socialen", staat er op een
spandoek buiten de in
gang van gebouw De Ver-
eeniging in Nijmegen.
Volgens de makers van het
doek bestaan er geen socialis
ten meer in de Partij van de
Arbeid maar alleen nog men
sen die op verzoek gele of
oranje kaarten opsteken in een
congreszaal. Dat de meesten
van die mensen dat doen om
Wim Kok als leider te behou
den, maakt geen indruk. Een
stem voor Kok is nu immers
ook een stem voor het verla
gen van uitkeringen, vinden
de spandoekbeschilderaars.
Binnen in de zaal staat een
jonge man achter de katheder.
„Op dit congres stemmen we
niet vóór Kok maar tégen de
chaos", roept Mare de Koning,
voorzitter van de jonge socia
listen, uit de grond van zijn
hart. Hij krijgt nog applaus
ook van de circa achthonderd
afgevaardigden; eindelijk ie
mand die de gespletenheid in
hun ziel verwoordt. „Ja, ieder
een is hier verscheurd, ik zelf
ook", zegt ook Jaap van der
Scheur, de vakbondsveteraan
met de keiharde stem. Hij
blijkt het lidmaatschap van de
PvdA toch maar niet op te
zeggen. „Als Kok kan terugko
men op een uitspraak kan ik
dat ook. De mensen in mijn af
deling hebben gezegd: Jaap,
we nemen het je heel erg kwa
lijk als je vertrekt".
„Volksverlakkerij is het!",
roept een afgevaardigde, die
later toch voor Kok zal stem
men. „Dit is het congres van
de angst", zegt Johan Wijne,
historicus en partij-ideoloog.
„De leden die 'voor' stemmen
zijn bang omdat ze daarmee
een beleid goedkeuren dat ze
in hun hart afkeuren. De te
genstemmers zijn ook bang,
omdat ze daarmee wel eens
het einde van de partij kunnen
bewerkstelligen. Er wordt hier
een enorm spel gespeeld. De
meeste leden zouden gewoon
van Kok af willen, omdat hij
fout op fout heeft gestapeld.
En hoewel volgens een Franse
politicus uit de vorige eeuw
een fout erger is dan een mis
daad, durft niemand in de par
tij hardop te zeggen dat Kok
weg moet".
„Die twintig procent tegen
stemmers is helemaal geen
twintig procent. Dat is een il
lusie", zegt een afgevaardigde
van Amsterdam cryptisch.
Ook hij meent dat veel meer
leden tegen hadden willen
stemmen, maar dat niet heb
ben gedaan, omdat dit niet al
leen consequenties zou hebben
gehad voor Wim Kok en de
overige bewindslieden van de
PvdA, maar ook voor de par
tij. In de wandelgangen plakt
een meisje met punkhaar fol
dertjes op de muren: „Er gaan
veel makke schapen in een
congreszaal".
Gètverdemme
Wie wel weg moest: Marjanne
Sint. De partij neemt in Nij
megen innig afscheid van
haar. Waarnemend voorzitter
Frits Castricum spreekt mooie
woorden over haar graf heen.
Ook Kok zegt nog even het
heel erg te vinden dat ze heeft
besloten haar functie neer te
leggen. Zelf citeert Sint de
Franse schrijver De Saint-
Exupery: „Het gelukkigst zijn
de mensen die afscheid nemen
en daar verdriet om hebben.
Want zij missen iets".
„Wat een gehuichel' allemaal!",
zeggen drie mannen bij het ta
feltje waar een klein bekertje
koffie twee gulden kost. Ze
zijn er van overtuigd dat Sint
weg moest om de onrust in de
partij te sussen. „Als een zon
debok is ze de woestijn inge
stuurd. En dat krijg je dit: jam
mer Marjanne, zonde Marjan
ne. Gètverdemme. Maar ja, dit
gedoe hoort blijkbaar bij de
politiek".
Congresvoorzitter Annemarie
Grewel slingert de hele mid
dag haar schuurpapieren stem
weergaloos de zaal in: wie het
waagt zich niet aan haar op-
Minister t
en FNV-voorzitter Stekelenburg lachen om het hardst na afloop van het PvdA-congres.
drachten te houden kan beter
onmiddellijk weer huiswaarts
gaan. Zeventig afgevaardigden
hebben toestemming om in
twee minuten hun hart te
luchten. Een afgevaardigde ci
teert een Roemeense dissident-
dichter: „Heer, bescherm mij
tegen de mensen die het goea
met me voor hebben". Een an
der waarschuwt Kok c.s. voor
de laatste keer: „Eerst een
standpunt innemen en dan
vragen wat wij er van vinden;
dat kunstje flikken jullie ons
dus nooit meer!" Welgeteld
één aanwezige wordt emotio
neel; We hebben een morele
verplichting om een oplossing
te vinden voor de onomkeer
bare gevallen!"
Wanneer er eindelijk gestemd
gaat worden, slaat Grewel
weer toe: „Dit is een historisch
moment en kijk, fractievoor
zitter Wöltgens kan zijn stem
briefje niet vinden". Kok is
even later de gevierde man,
het congres knuffelt hem bijna
dood. Menigeen wist dat al
royaal voor de stemming, di
rect na Koks toespraak, toen
de zaal in applaus was uitge
barsten en alleen de afdeling
Friesland was blijven zitten
met de armen stijf over elkaar.
„Wy binne konsekwent", al
dus secretaris Jan Eijzenga.
Maar verder waren de reacties
eenduidig: „Een gelopen koers.
Kok zit gebeiteld. De vrije val
van de PvdA is hier tot staan
gebracht. Goed gedaan".
Scheldwoorden
Alsof er in de afgelopen we
ken in zaaltjes in het land
ni/sts was gebeurd, alsof er
geen leden met gescheurde
kleren hadden gestaan, alsof
niemand overspoeld door emo
ties de microfoon had gegre
pen, alsof er geen mitrailleur-
vuur aan scheldwoorden over
de PvdA'ers was uitgestort
toen ze het beleid aan hun
achterban gingen uitleggen.
Fractielid Ad Melkert: „Ik heb
heel wat gehoord. Veel nieuwe
woorden ook. Maar wat ik nou
precies het meest naar mijn
hoofd heb gekregen? Laat ik
dat maar niet zeggen".
Wim Kok legt zijn overwin-
ning die hij geen overwinning
wil noemen, uit aan iedereen
die het horen wil. De televisie
natuurlijk voorop. Steeds staat
hij weer kaarsrecht in het grij
ze ruitjespak, handen op de
rug, waarbij de linker hand de
rechter pols omknelt en de
FOTO: ANP
voeten met zwarte schoenen in
v-houding onbeweeglijk blij
ven. En maar mild lachen. Hij
wil de tegenstemmers er graag
bijhouden.
Later op de avond schuift Kok
in een naastgelegen etablisse
ment aan aan een tafel waar
fractieleider Wöltgens zich al
met enig familiaal gevolg
heeft genesteld. Voor dualisme
in de politiek is op dit borrel-
annex etensuur geen plaats.
Bij de ingang van het restau
rant hangt een affiche, een
aankondiging voor een discus
sie-avond. Een foto toont twee
handen die deels een gezicht
bedekken dat duidelijk van
Wim Kok moet zijn. „De partij
voorbij. Zin en onzin van poli
tieke partijen", is het thema
van de aangekondigde discus
sieavond.
NIJMEGEN De vier
prominente leden, die een
crisiscomité binnen de
PvdA wilden vormen, zijn
niet op het congres in Nij
megen verschenen.
De groep bestaande uit André
Van der Louw, Hans Kom
brink, Eduard Bomhoff en
Maurice De Hond heeft gezegd
Kok alleen maar te willen hel
pen. Derhalve was het opval
lend dat geen van de vier
kwam opdagen. Vele andere
PvdA-prominenten waren wel
als genodigden aanwezigen.
Afgelopen week liet de PvdA-
top via het weekblad Elsevier
de suggestie uitlekken dat het
viertal een coup-poging aan
het voorbereiden was.
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur. zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Een vrolijke Wim Kok steekt zijn duimen op als teken dat het
procent van de stemmen.
NIJMEGEN Ruim
tachtig procent van de af
gevaardigden naar het
PvdA-congres heeft zater
dag het vertrouwen uitge
sproken in partijleider
Kok en ingestemd met de
kabinetsplannen ten aan
zien van de wao. Kok be
haalde daarmee een on
verwacht grote overwin
ning.
De ruim achthonderd afge
vaardigden stemden in over
grote meerderheid voor 'motie
101', een resolutie waarin de
PvdA-kamerfractie onder
meer wordt opgedragen een
uiterste inspanning te doen
een oplossing te zoeken voor
de 'onomkeerbare gevallen' in
de wao.
De resolutie, opgesteld door de
Amsterdamse afdeling Rivie
renbuurt, behaalde 10.103 (80,5
procent) van de 12.565 stem
men. De uitslag werd met een
staande ovatie begroet. Tijdens
de vergadering bestond nau
welijks oppositie. Ook de ver
wachte emoties bleven geheel
uit, hoewel ruim vijftig afge
vaardigden het woord namen.
CDA-fractievoorzitter Brink
man is gelukkig met de uit
komst van het PvdA-congres.
Hij voorziet geen problemen
ten aanzien van de opdracht
aan de fractie om te onderzoe
ken of het kabinetsplan nog
bijgesteld kan worden. VVD-
leider Bolkestein roemt Kok.
„Hij heeft het fantastisch ge
daan. Alle felicitaties voor
hem. Ik hoop dat hij zo door
gaat. De PvdA heeft nu een
grote stap gezet in de richting
van het centrum van de poli
tiek en een fusie met D66 ligt
nu dus in het verschiet", aldus
Bolkestein.
D66-voorman Van Mierlo feli
citeerde Kok eveneens met
zijn succes, maar benadrukte
wel dat het een 'persoonlijk'
succes was.
PvdA-kamerlid Moor stapt na
veertien jaar lidmaatschap uit
de Tweede Kamer. Hij kan
zich niet verenigen met het
beleid van zijn partij en frac
tie. Moor volgt het voorbeeld
van Piet de Visser. Deze dreig
de daarnaast ook zijn lidmaat
schap op te zeggen, maar
kwam gisteren terug op dat
voornemen.
De vakcentrale FNV betreurt
het besluit van het congres.
Voorzitter Stekelenburg vindt
de uitslag niet maatgevend
voor de stemming in de PvdA.
Hij spreekt van „een resultaat
als gevolg van politieke in
teelt". CNV-woord voerder De
Geus beschouwt het congres
als „het stopzetten van de ach
teruitrijdende auto van de so
ciale zekerheid". Werkgevers
voorzitter Rinnooy Kan noemt
het resultaat „een knappe
prestatie van Kok". Een even
tuele nieuwe herziening van
de wao moet volgens het VNO
wel voldoen aan de financiële
taakstelling van het kabinet.
SUSKE EN WISKE "TAZUUR EN TAZIJN"
n HEEL E/tlD UIT DE BUURT STflflT, OP EE tl VERLATE tl
STUK GROtlD, DE HELIKOPTER TE UACHTEtl
Hdhd 'die ontplof [mi
klinkt ets muiten
m mijn oren
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
NIJMEGEN Het PvdA-
congres heeft afgelopen
zaterdag in Nijmegen af
scheid genomen van de
afgetreden voorzitter Mar
janne Sint.
De ex-voorzitter was onder
anderen omstreden vanwege
haar langdurige vakantie in
Italië, terwijl haar partij in een
crisis verkeerde. Óndanks de
grote kritiek op haar functio
neren zei ze: „Ik vertrek met
pijn in het hart, maar zonder
enig spoor van wrok". Hoewel
de roep om haar aftreden en
kele weken terug groot was,
namen de afgevaardigden van
het PvdA-congres onder groot
applaus afscheid van haar.
Volgens waarnemend partij
voorzitter Castricum heeft
Sint grote verdiensten in de
partij.
Voor Sint, die zich na het ap
plaus onmiddellijk naar huis
spoedde, is nog geen opvolger
gevonden. Een motie om haar
vervanging op korte termijn te
regelen, haalde het niet. De af
delingen hebben tot het con
gres van maart de tijd kandi
daten voor deze functie voor
te dragen.
PvdA-fract
in de Senaai
heeft twi jf e
over wao
door
HILDEBRAND BIJLEVELI
roi
dv
won
beken'
DEN HAAG Del J.kesnhg
fractie in de Eerste Jdafril
zal „kritisch kijken*
de kabinetsvoon i, zijn
omtrent wao en ziek1 a]s f)
Volgens de fractie
in de senaat, G. Sc
moet het kabinet
ning houden met
dat de Eerste Kami
al wat vragen heel
de zorgvuldigheid,
gelijkheid en recht
heid van de voorste
De houding van de
fractie kan het kabinel|
confronteren met grotei
men, hoewel de Twei
merfractie en het coi
met de plannen inst
Schinck zei gisteren
NCRV-radio: „Ik vn
of er wel een onderscl
leeftijd mogelijk is
kunt ingrijpen in lopt
keringen. De taak van
senaat is om dit op ei
zorgvuldigheid te toet
De fractievoorzitter i
op de opdracht van h(
congres aan de Tw<
merfractie om te kijl
oplossingen voor de
keerbare gevallen' in
„Ik adviseer het kabii
daarbij ook eens te kijki ven:
het buitenland, waar b! rand
wel een oplossing is ge >t tijde
voor onomkeerbare j
Misschien moet men
gaan bij de Raad van
de Sociale Verzekering t
aldus Schinck.
Pvd A-fractievoorzitter
gens vindt de opmerki
Schinck nogal voorbai t
definitieve wetsvoorstel )0
men pas in het vooij
reed. Dan volgt het adv
de Raad van State en p
na stemmen de Twei
Eerste Kamer over het
werp. De nieuwe wet
juli volgend jaar van
worden.
De Tweede-Kamerfraci
de op het congres aang, doe.
resolutie te zullen uil gOB VA
In deze 'motie 101'
fractie opgedragen een
inspanning te doen om
lossing te vinden voor
omkeerbare' of 'sel
gevallen'. De fractie
werkgroep vormen di(
mende maanden een
tend onderzoek gaat
Daarbij wordt onder -
systematiek van part
verzekeringen tegen
ongeschiktheid bekekei
werkgroep zullen in if
val vice-fractievo
Leijnse en het kamerli ^lace
del zitting hebben. Hel wat
niet geheel duidelijk
mensen van buiten de
in de werkgroep zulle1
den gevraagd.
atie in
chts:
eren in
oei
vm
'ari
RIJS
Pari]!
nst v£
iw. Zoi
incide
rd tege
Stelsel met
zekere basi
beschermii
maar ook n
meer vri jhi
er dat
ware
nonstr;
joede
ren w
alle h
(Vervolg van de voorp
NIJMEGEN Volgei
zijn de maatschappelij C
vattingen over de vera jj
staat in ons land aan v>
ring onderhevig. „De sl
ving op weg naar de ee RUZA
seling is niet dezelfde i
van na de oorlog. Jong e..
sen zijn anders tegen 1 desco
sel van sociale zekerh
gaan kijken. Men wil e
sel met een zekere I
scherming, maar ook
grotere eigen verantv L
lijkheid en vrijheid", J
Kok in zijn congresrecL:
'1 te n
entie.
Frans Moor ziet het even niet zitten. Hij besloot de Tweede Ka
mer te verlaten.
FOTO: ANP
ike'
klein p
meer
