Eglise Wallonne: typisch
een Nederlandse kerk
Blei daagt orthodoxe kerken uit
li
COMMENTAAR
m
N
rj* £cidóc0omant
a
el
>id<
EckLeSou/umt
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 199
„Aartsbisdom gaat discussie
over ambt uit de weg"
UTRECHT Het heeft weinig zin om in het aartsbisdom
Utrecht over het benoemingenbeleid in de toekomst te
praten „zonder tegelijk de fundamentele discussie over de
toelating tot het priesterambt aan te gaan". Dat is de
voornaamste kritiek op de nota 'Pastoraal beleid inzake
benoemingen' van het aartsbisdom. De kritiek wordt
„bisdom-breed" geuit, zo blijkt uit het verslag van een in
tensieve gespreksronde in de parochies en dekenaten van
het aartsbisdom. Veel parochies vinden de nota „onge
loofwaardig" en „inconsequent". Een enkele spreekt zelfs
van „een rampenplan". Het steeds nijpender tekort aan
priesters is aanleiding voor de nota. Anders dan in bij
voorbeeld het bisdom Den Bosch, waar de nadruk wordt
gelegd op toekomstige samenwerkingsverbanden tussen
de parochies, is het aartsbisdom vooral uit op „het vitali
seren van de parochies". De parochies verbazen zich ero
ver dat pastoraal werkers in de nota nauwelijks vermeld
worden.
Indien de aalmoezen
alleen uit meelijden
werden gegeven,
waren de bedelaars
allemaal al
verhongerd.
Friedrich Nietzsche
de orthodoxen het streven naar de volledige een-
DIRK VISSER ^er berken. vraêen betreffende de kerkleer
(ecclesiologie) moeten meer aandacht in het werk
van de Wereldraad krijgen. Over zulke belangrijke
GENEVE Secretaris-generaal dr. K. Blei van de vragen - waartoe de orthodoxen ook de toelating
Nederlandse Hervormde Kerk heeft gisteren de or- van de vrouw in het ambt, intercommunie en een
thodoxe kerken binnen de Wereldraad van Kerken niet-seksistisch taalgebruik rekenen - kan volgens
uitgedaagd. Tijdens een fundamentele discussie over hen niet bij meerderheid van stemmen worden be
de theologische uitgangspunten van de Wereldraad slist. De lidkerken moeten de ecclesiologie van an-
vroeg Blei de orthodoxen welke plaats de vernieu- dere lidkerken respecteren.
wing in hun kerken inneemt. „Wat is er bij U sinds Evenals de Westduitser Günther Krusche kritiseer
de toetreding tot de Wereldraad veranderd en wat de Blei de orthodoxe afwijzing van gemeenschappe-
moet er bij U nog veranderen?" lijke avondmaalsvieringen. Het avondmaal is niet
alleen een teken van de volledige eenheid, zoals de
Alle orthodoxe lidkerken hadden in een rapport orthodoxen zeggen, maar volgens Blei en Krusche
hun „onbehagen" geuit over bepaalde aspecten van 0ok uitdrukking van de weg die de kerken gaan op
het werk van de Wereldraad, onder meer de dialoog weg naar de eenheid. Dr. Emilio Castro, secretaris
met andere wereldgodsdiensten, „horizontalisme" generaal van de Wereldraad, zag in het orthodoxe
en de intercommunie. rapport toch een kleine opening voor intercommu-
Het voornaamste doel van de Wereldraad is volgens nie.
Dl
lt u
jasse
nweg
•ectie
het d
i te h
Leonardo Boft
WAALSE KERK BESTAAT VIERHONDERD JAAR (1591- 1991)
FOTO: PERS UNIE
„HET VATICAAN
HEEFT GEWONNEN"
Boff bitter
over verlies
van werk
li
ROME „Ze zijn er in
geslaagd de hoop in mij te
doden en dat is erger dan
het verlies van mijn ge
loof. De regering en het
voormalige Heilig Officie
hebben gewonnen". Deze
bittere woorden schreef
de Braziliaanse bevrij
dingstheoloog Leonardo
Boff Imapril aan de secre
taris-generaal van de
franciscaner orde, Her
mann Schalueck in Rome.
Het Spaanse dagblad El
pais citeerde woensdag
uitvoerig uit de brief van
Boff.
Boff werd in maart van dit
jaar door de Braziliaanse bis
schoppenconferentie gedwon
gen de redactie op te geven
van het tijdschrift Vozes en
ook af te zien van zijn leerop
dracht.
De brief is in feite een felle
aanklacht jegens het Vaticaan
en in het bijzondenjegens kar
dinaal Joseph Ratzinger, voor
zitter van de congregatie voor
de Geloofsleer, die in Boffs
ogen verantwoordelijk is voor
het feit dat hij met behulp van
een aantal behoudende Brazi
liaanse bisschoppen terzijde is
geschoven.
„Dit demoraliseert onze ker
ken die jarenlang hebben ge
streden tegen zulke willekeu
rige vormen van gedrag zo
strijdig met de rechten van de
mens. De mensen hebben geen
weet van deze methodes. Als
ze ze zouden kennen, zouden
ze er aanstoot aan nemen en
zouden ze volop reden hebben
de hiërarchische kerk te be
kritiseren voor haar autoritair
gedrag en haar opvattingen
die in strijd zijn met een
ethisch geweten", aldus Boff.
Boff die zich er toe verplicht
heeft over zijn zaak te zwijgen
bezocht zowel in juni als in au
gustus Rome, maar slaagde er
niet in door de Vaticaanse au
toriteiten ontvangen te wor
den.
Boff schrijft dat hij op wat
meer respect had gerekend
voor tweeëntwintig jaar theo
logische dienstbaarheid. „Ik
moet mederig zijn, want dat is
een deugd, maar ik accepteer
•niet de vernedering want ie
mand vernederen is een zon
de". Boff schrijft verder in zijn
brief dat het meest schaarse
goed in de Rooms-katholieke
kerk de waarheid is. „Zij is
bang voor de waarheid van de
dingen en zij is bang voor
de God van het leven, voor de
armen, de vernederden die ie
dere overheersing afwijzen en
die de kerk hebben ontdekt als
advocaat en bondgenoot".
Boff besluit zijn brief met te
zeggen dat het laatste woord
niet zal komen van degene
„die de macht gebruikt om de
hoop te vernietigen en de
geest te verstikken, maar van
de geschiedenis". Paus Johan
nes Paulus II bezoekt Brazilië 1
tussen 12 en 21 oktober.
DEN HAAG De af
stammelingen van de
Waalse protestanten en
hugenoten in Nederland,
vormen ze nog steeds een
aparte afgescheiden groe
pering Je zou dat opper
vlakkig kunnen afleiden
uit het bestaan van de
Waalse kerken, waarin
het Frans nog steeds ge
bruikt wordt. Toch
strookt dit beeld maar
zeer ten dele met de wer
kelijkheid.
De meerderheid van de vier
honderd leden van de Waalse
kerk in Den Haag - die mor
gen zijn vierhonderdste ver
jaardag viert - zijn volbloed
Nederlander. De meesten zijn
zich waarschijnlijk ook niet
meer van hun Waalse of Hu-
genotenafkomst bewust. Velen
hebben die afkomst trouwens
helemaal niet. Wel telt de
Waalse kerk veel mensen in
wier familie men zich altijd
aangetrokken heeft gevoeld
tot het gebruik van het Frans
in de kerk. Het duidelijkste
voorbeeld voor de Haagse
Waalse kerk zijn de leden van
het Koninklijk Huis. Toen zij
nog in het paleis aan het
Noordeinde woonde, bezocht
koningin Wilhelmina vaak de
diensten in de Waalse kerk.
De kerk bezit trouwens nog
steeds een koninklijke loge. De
band met het koninklijk Huis
is altijd sterk gebleven hetgeen
ook kan worden afgeleid uit
het feit dat koning Beatrix
morgen de «speciale herden
kingsdienst zal bijwonen.
In de vorige eeuw gaf het hof
de toon aan, ook dus voor wat
het kerkbezoek betreft. De
Waalse kerk was een elite
kerk. Vooraanstaande burgers,
hoge ambtenaren en militai
ren, gingen daar ter kerke. De
staatsman Groen van Prinste-
rer was er ouderling. Daar liet,
deze maand ook honderd jaar
geleden, de schrijver Louis
Couperus zijn huwelijk inzege
nen met Elizabeth Baud. Niet
verwonderlijk is het ook dat
een van Couperus' heldinnen,
Eline Vere, daar troost zoekt.
Het aantal gemeenteleden was
toen zo groot dat de Waalse
kerk zich eeuw drie predikan
ten kon veroorloven.
Het kerkgebouw aan het
Noordeinde werd gebouwd na
dat de Waalse gemeente in de
Franse tijd de Hofkapel die
deel uitmaakte van het Bin
nenhofcomplex had moeten
afstaan aan koning Lodewijk
Napoleon. De Hofkapel die in
1879 werd afgebroken tijdens
een rigoureuze verbouwing
waardoor het Binnenhofcom
plex zijn huidige aanzien
kreeg, was ooit een kapel voor
de rooms-katholieke eredienst
waarvan de graven van Hol
land gebruik maakten.
Nadat de Spanjaarden in de
zestiende eeuw verdreven wa
ren, besloten de Staten van
Holland de kapel over te dra
gen aan de aanhangers van de
gereformeerde godsdienst.
Midden in het grafelijke cen
trum van het Binnenhof wer
den nu psalmen gezongen. De
franstalige protestanten uit de
zuidelijke Nederlanden die in
Den Haag een goed heenko
men hadden gezocht, beschik
ten echter nog niet over een
eigen kerkgebouw. Ze waren
aangewezen op de dominee
van de Waalse gemeente in
Delft. Louise de Coligny, de
Franse weduwe van Willem
van Oranje die aan het Noord
einde woonde op de plaats
waar nu het paleis staat, zou
daarin verandering brengen.
Op haar aandringen gaven de
Staten van Holland in septem
ber 1591 de hofkapel aan de
„Wallons". Ter nagedachtenis
daaraan zal morgen aan de
muur van de tuin van het pa
leis Noordeinde een plaquette
worden onthuld die wijst op
haar rol bij ontstaan van de
Waalse hervormde geméente.
Toeloop
In de hofkerk stroomden de
bezoekers toe toen daar als
eerste Waalse predikant Jan
Uitenbogaert werd benoemd.
Waarschijnlijk was de clièntèle
- van de kerk nooit zo interes
sant als in die dagen. Onder
zijn gehoor bevonden zich, zo
meldt H. Hardenberg in zijn
rede bij gelegenheid van het
honderdvijftig jarig bestaan
van de Waalse kerk aan het
Noordeinde, prins Maurits en
Van Oldebarnevelt. De toeloop
in de kerk was zo groot dat de
kapel moest worden uitge
breid.
De eerste problemen kwamen
er toen er een splitsing optrad
in het protestantse kamp tus
sen Arminianen en Gomaris-
ten. Prins Maurits en zijn aan
hangers waren de (behouden
de) opvattingen van Gomarus
toegedaan, Van Oldenbarne-
velt, Louise de Coligny even
als Uitenbogaert de meer vrij
zinnige opvattingen van Armi-
nius. De gomaristen wonnen
het pleit en Uitenbogaert
moest de wijk nemen evenals
Louise de Coligny.
De Waalse kerk is .voor haar
bloei in niet onbelangrijke
mate afhankelijk geweest van
de Oranjes. Toen Frederik
Hendrik de kerk weer bezocht
nam het aantal bezoekers ook
toe. In de stadhouderloze tijd
perken in de Republiek vielen
de contacten met de Waalse
Kerk weg hetgeen meestal
sterk merkbaar was in het le
ven van de gemeente. In de
negentiende eeuw namen de
Oranjes de draad weer op.
Van grote invloed was natuur
lijk de vlucht van de Franse
hugenoten na de herroeping
van het Edict van Nantes in
1685. Holland werd naar het
woord van Pierre Bayle de
grote Ark van de vluchtelin
gen. Zeker honderdduizend
hugenoten zochten hier een
goed heenkomen. De Haagse
gemeente profiteerde daar in
ruime mate van.
Tijdens het Franse bewind
moest de Waalse gemeente op
oevel van koning Lodewijk
Napoleon de Hofkapel verla
ten. De Franse koning wilde
niet langer de protestantse
eredienst tolereren in het Bin
nenhof weaar hij zelf zijn in
trek nam. De koning stelde
wel geld beschikbaar voor een
nieuw kerkgebouw voor de
Waalse gemeente. Ruimte
werd uiteindelijk gevonden
aan het Noordeinde waar tus
sen 1806 en 1808 de huidige
Empirekerk verrees.
Tolerantie
Tolerantie was een groot ken
merk voor de Waalse kerk.
Toen Abraham Kuyper in
1885 ruimte zocht om een ad-
hesiebijeenkomst te beleggen
voor de oprichting van de
Vrije Universiteit, kon hij niet
terecht in de Kloosterkerk. De
Waalse kerk gaf hem gastvrij
onderdak. Volgens jhr. mr. W.
H. de Beaufort, plaatsvervan
gend griffier van de Tweede
Kamer en voorzitter van de
kerkeraad van de Waalse ge
meente, is pluriformiteit van
opvattingen altijd kenmer
kend geweest voor zijn kerk.
„Als Waalse kerken vormen
we samen een classis van de
Hervormde kerk. Bij ons zijn
alle richtingen die bij de Her
vormden in aparte verbanden
georganiseerd zijn, te vinden -
van orthodox tot vrijzinnig.
Zelf ben ik meer de vrijzinni
ge richting toegedaan, maar ik
heb het grootste respect voor
mensen die meer orthodoxe
opvattingen hebben. De predi
king is niet erg politiek, want
politiek leidt meestal tot on
enigheid. Onze geloofsopvat
tingen gaan daar bovenuit. De
Heilige Geest zal iedereen in
spireren".
Volgens De Beaufort bestaat
driekwart van de huidige le
den uit Nederlanders, de rest
zijn buitenlanders, diplomaten
uit Franstalige landen en
werknemers van buitenlandse
maatschappijen.
De gemeente beschikt nu nog
maar over een voorganger, do
minee Staal. Deze werd gebo
ren in Nederland, maar bracht
zijn kinderjaren in Frankrijk
door en kreeg daar ook zijn
theologische opleiding. Hij
meent dat de gemeente nog
steeds beheerst wordt door een
esprit wallon: tolerantie staat
voorop ondanks orthodoxie in
theologische aangelegenheden.
De prediking van het evange
lie staat centraal. Maatgevend
vindt Staal niet het kerkbe
zoek. De dienst op zondag
wordt gemiddeld door zo'n ze
ventig mensen bezocht. Be
langrijk vindt hij het dat de
deelname aan andere activitei
ten zoals gespreksgroepen en
bijbellezingen goed is. Daaruit
spreekt volgens hem vitaliteit.
Voor de buitenlanders is de
Waalse kerk, ondanks het ge
bruik van het Frans, een ty
pisch Nederlandse kerk. De
Beaufort: „We zijn natuurlijk
een onderdeel van de Her
vormde Kerk die de kerkorde
en geloofsbelijdenis bepaalt. Je
kunt natuurlijk ook niet die
traditie wegdenken die er voor
heeft gezorgd dat de Hervorm
de Kerk in feite een soort
staatskerk is geweest. Ook die
sterke band met het Konink
lijk Huis ervaren de buitenlan
ders als een vreemd element.
Fransen begrijpen die verbon
denheid niet".
Hoewel zelf afkomstig uit een
geslacht van hugenoten heeft
De Beaufort de Waalse kerk
leren kennen via de familie
van zijn moederskant. Zijn po
sitie is waarschijnlijk typerend
voor de losse band die de le
den met de oorsprong van
deze kerk onderhouden. „Mijn
grootvader nam mij vaak mee
naar dé Waalse kerk in
Utrecht. Daar heb ik deze
kerk leren waarderen. De tra
ditie is mij zeer dierbaar".
Of de Waalse kerk in Den
Haag met ruim vierhonderd
ledéïi nog een lang leven be
schoren is weet hij niet. „Naar
rationele maatstaven gespro
ken zou ik niet erg optimis
tisch moeten zijn. Je hebt in de
eerste plaats de secularisatie
die heeft toegeslagen, ook al
heb ik de indruk dat we de
grootste klap wat dat betreft
verwerkt hebben. Het aantal
leden is de afgelopen tien jaar
niet meer sterk gedaald. Maar
in ons nadeel is natuurlijk ook
dat de huidige generatie vrij
wel geen Frans meer spreekt.
Verder is het zo dat we een
kerk zijn in het centrum van
Den Haag en hier wordt wel
gewerkt maar niet meer ge
woond. De meeste mensen die
de dienst op zondag bijwonen
komen uit de wijde omge
ving".
Toch meent hij dat het funda
ment van de traditie in zijn
kerk nog zeer sterk aanwezig
is. Hij hecht geloof aan het de
vies van de Waalse kerk dat
luidt 'L'eternel y pourvoira'
(De Here zal erin voorzien,
naar Genesis XXII, 14). Dat
devies is ook het thema van
het symposium dat als passen
de lokatie morgenochtend in
de Balzaal van de Raad van
State zal plaats hebben.
Ter gelegenheid van het vier
honderdjarig bestaan ver
schijnt er een in het Neder
lands gesteld herdenkingsboek
Quatrième Centenaire de l'E-
glise Wallonne de La Haye.
Uitgave Improcep, Amstel-
Interieur van de Waalse kerk in Den Haag. Links van het
bevindt zich de koninklijke loge. foto: milan konvalinka
Overleving
parochies
mogelijk
dank zij
„praatpalen'
ZOETERMEER De ene
pastor gebruikt de uit
drukking: ANWB-paal
van de parochie, weer een
ander zegt dat het gaat om
de „bedrading van de pa
rochiegemeenschap volle
dig te maken". In de
praktijk gaat het bijvoor
beeld om de oudere zuster
die in een woongemeen
schap is komen te wonen
en nu hand- en spandien
sten voor de parochie in
haar omgeving verricht.
Nieuwe parochianen gaat zij
namens de pastoor en de paro
chiegemeenschap verwelko
men. Ook bezoekt zij nabe
staanden wanneer iemand ge
storven is. Zij onderhoudt het
contact en daarmee neemt ze
verantwoordelijkheid voor het
pastoraat.
Contactpersonen zoals de on
derzoeker en priester M. J.
van Hemert ze vanmorgen
noemde op een studiebijeen
komst van het Diocesaan Pas
toraal Centrum in Zoetermeer,
komen in steeds meer paro
chies voor. Dat daar steeds va
ker gebruik van gemaakt
wordt verklaart hij uit de be
hoefte dat parochies als ge-
meenschap willen blijven
voortbestaan. Mensen horen al
lang niet meer automatisch tot
een parochie. Voor elk leef
verband kiest men vandaag de
dag vrijwillig en zo is het in
feite ook met een parochiege
meenschap. Vroeger werd
men er in geboren en ging
men er in dood, nu is die van
zelfsprekendheid weg en
hangt het van iedereen afzon
derlijk af, zeker in de stad, of
hij of zij daartoe wil behoren
Bovendien is de „geestelijke
staf" van parochies zo klein
geworden dat indien er al een
priester aanwezig is deze moet
terugvallen op steeds meer
vrijwilligers. Als een aparte
groep onder die vrijwilligers
kunnen de „contactpersonen"
worden beschouwd.
Van Hemert concludeerde op
grond van Kaski-onderzoek
van twee jaar geleden dat in
bijna de helft van de parochies
deze mensen actief zijn. Zij
houden zich bezig met infor
matieve bezoeken (nieuw in-
gekomenen, bijzondere gele
genheden als geboorte, doop,
huwelijk, overlijden), uitnodi-
gingsbezoeken (ouderavonden,
eerste communie, gezinsvie
ringen, vormsel) en van bezoe
ken aan zieken en bejaarden.
Ook houden ze zich bezig met
de verspreiding van parochie
bladen en zetten ze financiële
acties op dan wel begeleiden
ze die.
Van Hemert is ook nagegaan
waar deze contactpersonen in
feite hun meeste aandacht aan
geven. Wil een parochiege
meenschap immers goed func
tioneren dan is het van belang
te weten wat de contactperso
nen in feite doen. De praktijk
blijkt nog al eens af te wijken
van het ideaal dat de pastores
voor ogen zweeft, wanneer zij
deze contactpersonen begelei
den. Bezoeken aan andere pa
rochianen blijken zelden spon
taan plaats te hebben, er is al
tijd wel een aanleiding om ie
mand te bezoeken.
Een moeilijk punt blijft vol
gens hem de zorg voor het on
derlinge verband tussen de pa
rochianen. Dat is volgens hem
een doelstelling die nog lang
niet echt wordt bereikt. Een
oplossing voor dit probleem
ziet hij in het geven van meer
verantwoordelijkheid voor
deze contactpersonen. „Als
mensen hun taken op dit ge
bied serieus nemen, zal het
zich ook gemakkelijker ver
zelfstandigen", zo meent Van
Hemert. Persoonlijk heeft hij
daar gunstige ervaringen mee
met twee parochies in een gro
te stad.
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Tiel als pred. voor bij
zondere werkzaamheden (geestelijk
verzorger van ziekenhuis Rivieren
land) J.J. van der Wal te Vianen, die
dit beroep heeft aangenomen.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen
Optimisme in de VN
)ierer
jje goedkeuring door de Veiligheidsraad van ontwerj etaris
lutie 713, handelend over Joegoslavië, bewijst nogma;mann
enorme veranderingen die zich in de internationale po
en daarmee de Verenigde Naties blijven voordoen. Ni
leen stemden alle vijftien leden unaniem in met het vot
het was vooral betekenisvol dat de Sovjetunie zich v
had aangemeld als co-sponsor. Dat was een duidelijk
van waardering voor de Europese bemiddelingspoging
Joegoslavië, die zelfs twee maanden geleden ondank
hervormingen onder Michail Gorbatsjov, nog onden
zou zijn geweest. Er was de mislukte coup in Moskou
nodig om dat mogelijk te maken.
IER j
Het falen van de communistische hardliners was ni
leen een beslissende overwinning voor de democr;
hervormers in de Sovjetunie, maar voor heel de werelt
gevaar van een nieuwe impasse in de internationale ri
lijkt voor lange tijd weggenomen. De mislukte putsch
feite zoveel als het definitieve afsluiten van de Tweedi
reldoorlog, wat met opvallende symboliek trouwens' is
tigd door de toetreding van Estland, Letland en Litou'
Noord- en Zuid-Korea tot de Verenigde Naties.
Het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New f
is intussen de plaats waar de veranderde international!
houdingen het beste zijn waar te nemen. Tijdens de 1
Oorlog waren de VN het favoriete instrument van de S
leiding om elke verandering te blokkeren. De Alge
Vergadering werd een forum voor Derde Wereld-retori^gp^
gen het Westen. Het wegvallen van de grote ideologisc-
genstellingen heeft de VN echter opnieuw op weg geze^
HAA
het doel waarvoor zij in San Francisco is opgericht: e niirr\1!
menwerkingsverband waarin alle landen proberen de
ste problemen v^n de wereld op te lossen. De werelctie
coalitie die vorig jaar werd gevormd om Saddam Husa nêen
Kuwayt te verdrijven, toonde aan hoe effectief de VN11 *ar
nen optreden als Amerikanen, Sovjets en de rest van dir.en
reld één front vormen.
lijk
ireau
dat
bij c
ig va
:tie I
Niemand kan meer ontkennen dat de Verenigde
onder Amerikaanse leiding aan een nieuwe toekomst zi
gonnen. Waar die naartoe gaat, is onvoorspelbaar. 1"
Sovjetunie haar houdgreep op de wereldpolitiek heeft
ren, lijkt niets een volledige Amerikaanse overheersing»- Bu
in de weg te staan. President Bush een voormalig acreeg
sadeur bij de VN beseft echter de gevaren van zo'n overj
Americana'. Een werkelijk succesrijk beleid is immers |Twe<
gelijk zonder medewerking van zoveel mogelijk bond
ten. Alleen dan is er kans dat het optimisme van deze ijggk z.
niet blijft steken in mooie woorden, maar zal leiden toteden
werkelijk resultaat. [olgen
P hij i
advertentie
aat ai
pdelij]
gein
28e INTERNATIONALE mm
MINERALEN- en FOSSIELENBEUf
HEMA: RUSLAND
land van mineralen en ambachten
n.m.v. Het Vernadsky Staats Geologisch- en het Fersman Museum uit Moskou
J En wet
Toegangsprijs f 3,50, 65+ en jongeren t/m 16 jaar f 2,00
georganiseerd door de:
NEDERLANDSE
LAPIDARISTEN CLUB
:rsi
icom
iet
"inisch
-l, hei
Uitgave:
Kantoor:
Telefoon:
Telefax:
Postadres:
071 - 122 244
071 - 134 941
Postbus 112300 AA L
hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933
Telefax: 070-3906 717
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur J. Timmers.
Chef-redacteur: G - J. Onvlee
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 8
4 046 of 071 - 144 047): R Kleijn (chef),
n Herpen (chef), F. Buurman,
eze
ica's
hd i
Ie zc
In
ben i
die l
Sport Leiden e.o (tel. 071-144 049): K. van Kesteren
E. Huisman, H, Jansen, drs J
e (tel: 070-3190 815)
n Haersma Buma, A. v,
n Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K V
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. f
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven
Foto (tel. 070 - 3190 838) M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S Pieterse
Redactie-
(tel. 070-3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unit
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Ned'
Belgiè De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swiers en N
Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H. BijleveliJ,
land, P. Koopman, D van Rietschoten en K. van Wees.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten.in het buitenland: S Akkerman (Praag),
drs. D. J van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis), A Courant (Atht
R Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heering
B van Huët (Parijs), M de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delt
F Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs. R. Vunderink (Mo
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belgr t(
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vl
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaa|»|
M.de Cocq.
n 08.30 tot 17.00 u
118.00 tot 19.00 uur, op z
25,70
76,60
294,30
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op ma
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60
per jaar 299,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 -
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
'AAG
zekei
kost
tit h
Kam
t mi)
dente
0 gul
istem
plai
van
i(plann
van c
iculie
