EG verzoekt
VN steun
in kwestie
Joegoslavië
BUITENLAND
Lakei Van den Broei
moet buigen voor
keizer George Bush
I
Vrijgelaten
Jack Mann
meester in
overleven
Meer troepen naar Zaïre
lï
CcidócSouoont
WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1991
Zeker 216 doden China
door aardverschuiving
BEIJING In de provincie Yunan in het
zuidwesten van China zijn zeker 216 mensen
om het leven gekomen en zijn honderden
mensen hun huizen kwijtgeraakt bij een
aardverschuiving. Een regionale radiozender
houdt het zelfs op 270 doden. Door zeer zware
regenval werd maandagavond een vier kilo
meter lang gebied door de modder bedekt. In
een dorp nabij de plaats Zhqotong werden 64
huizen begraven onder tonnen rotsen en
modder. De aardverschuiving is niet gemeld
door de nationale media, maar die verzwijgen
vaker natuurrampen omdat de Chinese lei
ding gelooft dat het een slechte indruk
maakt. Inmiddels zouden para-militaire poli-
tietroepen en hulpgoederen naar het getrof
fen gebied zijn gestuurd.
Republiek voor
Wolga-Duitsers
BONN Duitsland en de Russische re
publiek zijn het er in principe over eens
voor het eind van dit jaar op Russisch
grondgebied een republiek te stichten
voor de Wolga-Duitsers, zo is gisteren in
Bonn bekendgemaakt. De Duitse minis
ter van binnenlandse zaken Wolfgang
SchSuble en de Russische minister be
last met minderheden Leonid Prokop-
jev „zijn het er over eens geworden dit
jaar een principe-verklaring op te stel
len over de vestiging van een Duitse re
publiek aan de Wolga". De verklaring
wordt ondertekend op 21 november tij
dens het bezoek van de Russische presi
dent Boris Jeltsin aan Bonn.
„Tsjernobyl
gaat rond
1995 dicht"
KIEV De regering van
de Oekraïne wil de kern
centrale van Tsjernobyl,
waar in april 1985 een
kernramp plaatsvond, te
gen 1995 hebben gesloten.
Dit heeft de Duitse minis
ter van financiën, Theo
Waigel, gisteren gezegd na
een gesprek met de Oek
raïense premier Vitold Fo-
kin in Kiev.
Fokin hoopt op technolo
gische hulp uit Duitsland
voor de sluiting.
Lijk Oostenrijk
blijkt duizenden
jaren oud
INNSBRUCK Het lijk
van een man dat vorige
week is gevonden op een
gletsjer in Oostenrijk, is
waarschijnlijk 4000 jaar
oud. Dit heeft professor
Konrad Spindler, direc
teur van het Prehistorisch
Insituut van de Universi
teit van Innsbruck giste
ren verklaard. De hoogle
raar baseert dit voorname
lijk op objecten die bij het
lijk zijn gevonden. Zo had
de man een strijdbijl in
zijn hand.
Honecker wil
terug naar huis
MOSKOU De voormalige leider van de
DDR, Erich Honecker, heeft te kennen ge
geven met de Duitse regering te willen pra
ten over zijn terugkeer. Voorwaarde zou
zijn dat alle beschuldigingen tegen hem
worden ingetrokken. Dat heeft het persbu
reau TASS gemeld. TASS haalde een woor-
voerder van de Duitse ambassadeur in Mos
kou aan die zei dat de in een militair zie
kenhuis in Moskou verblijvende Honecker
heeft laten weten dat hij „een beroep wil
doen op de Duitse regering". Duitsland eist
de uitlevering van Honecker en wil hem be
rechten wegens het uitvaardigen van het
schietbevel langs de vroegere grens tussen
Oost- en West-Duitsland.
NEW YORK De Euro
pese Gemeenschap heeft
gisteren de Verenigde Na
ties opgeroepen het vre
desproces in Joegoslavië
daadwerkelijk te bevorde
ren. De Nederlandse mi
nister Hans van den
Broek voerde namens de
twaalf lidstaten van de
EG het woord tot de Al
gemene Vergadering en
verzocht de Veiligheids
raad het wapenembargo
van de EG tegen Joego
slavië te steunen.
Vandaag overlegden de minis
ters van buitenlandse zaken
van de lidstaten van de V-raad
over een resolutie waarin
steun wordt betuigd aan de
EG-initiatieven inzake Joego
slavië.
De 15 leden van de V-raad
kwamen gisteravond laat nog
bijeen om de crisis in Joegosla
vië informeel te bespreken.
Gisteren vonden in Kroatië
opnieuwe hevige gevechten
plaats, die de jongste bestand-
soproep, afgelopen zondag ge
daan door de president van
Kroatië en de federale minis
ter van defensie, onder zware
druk zetten. In de autonome
provincie Kosovo in het zui
den van Servië maakten etni
sche Albanezen bekend dat
deze week een referendum
over onafhankelijkheid wordt
gehouden. Dit referendum kan
de politieke en etnische span
ningen in Joegoslavië nog
meer doen oplopen.
„Gezien de voortdurende
schendingen van de bestandso
vereenkomsten zijn de Twaalf
van mening dat een verplicht
wapenembargo door de Veilig
heidsraad nodig is om vrede in
dit gebied tot stand te bren
gen," aldus Van den Broek-
.Zijn Franse ambtgenoot Ro
land Dumas noemde in zijn
toespraak tot de Algemene
Vergadering interventie drin
gend nodig.
De ministers zullen mogelijk
komende maandag een besluit
nemen over de omvang en sa-
Op weg naar de markt in Osijek loopt een Kroatische vrouw langs een huis dat tegenover barakken
van het Joegoslavische federale leger ligt. Tijdens recente gevechten werd het hui olledig ver-
woest. FOTO: AP
menstelling van een Westeu-
ropese vredesmacht voor Joe
goslavië. Dit betekent nog niet,
zo heeft minister Van den
Broek verklaard, dat ook een
beslissing wordt genomen over
een daadwerkelijk inzetten
van zo'n troepenmacht.
Minister Van den Broeks spe
ciale vertegenwoordiger, Hen
ry Wijnaendts, gaat opnieuw
naar Joegoslavië. Wijnaendts
zal nagaan hoe het aantal
waarnemers in die delen van
Kroatië waar tot voor kort
werd gevochten, kan worden
vergroot en of er ook waarne
mers naar Bosnië-Herzegovina
en Montenegro moeten gaan.
Een werkgroep van deskundi
gen uit de negen WEU-landen,
die de mogelijkheid van het
zenden van troepen naar Joe
goslavië onderzoekt, zal de
EG-ministers maandag ver
schillende mogelijkheden
voorstellen. Deze variëren van
een lichte buffermacht van bij
voorbeeld 5000 man tot een
zware die circa 30.000 man
omvat.
President Stipe Mesic van Joe
goslavië heeft gisteren aan se
cretaris-generaal Perez de
Cuellar laten weten dat de VN
snel troepen naar Joegoslavië
moet sturen. Hun aanwezig
heid zou de beste waarborg
vormen voor het intact blijven
van het bestand.
VN-team voor
tweede keer vast
(Vervolg van
de voorpagina)
BAGHDAD Het VN-onder-
zoeksteam dat het kernwapen
programma van Irak moet on
derzoeken, werd maandag
voor het eerst verscheidene
uren vastgehouden. Gisteren
werd het opnieuw gehinderd
bij zijn werkzaamheden.
Na het verlaten van een ge
bouw in Baghdad waarin de
leden ervan belangrijke papie
ren hadden aangetroffen,
werd het team omsingeld door
Iraakse veiligheidstroepen. Zij
eisten dat het team fotoko
pieën en videobanden van het
Iraakse kernwapenprogramma
af zou geven.
De Amerikaanse president
Bush heeft Irak gewaar
schuwd dat het zich niet op
een „onacceptabele wijze" kan
blijven verzetten tegen de mis
sies van het VN-inspectieteam.
Bush ging echter niet zover
aan Baghdad een ultimatum te
stellen, dat het zich aan de
'VN-resoluties houdt.
„Het is een zeer ernstige zaak
en Saddam Husayn moet niet
opnieuw een misrekening ma
ken", zei Bush. Hij zei dat
Washington vasthoudt aan de
uitvoering van alle VN-resolu
ties tegen Irak.
De Iraakse vice-premier Tareq
Aziz beschuldigde het VN-
team ervan dat het spioneert
voor de Verenigde Staten. De
leider van het team, David
Kay, is volgens Aziz in dienst
van de geheime dienst CIA.
De vandaag gezonden Patriots
zullen vermoedelijk in de Sau-
dische hoofdstad Riyad en de
kuststad Dhahran worden ge
stationeerd. Momenteel zijn er
in Saudi-Arabië nog ruim
20.000 Amerikaanse troepen.
Ook bevinden zich in de Per
zische Golf nog 27 Amerikaan
se oorlogsschepen.
DAMASCUS De Brit
Jack Mann, die gisteren
door pro-Iraanse ontvoer
ders in Bayrut na meer
dan twee jaar gevangen
schap werd vrijgelaten, is
's avonds laat in de Syri
sche hoofdstad Damascus
aangekomen.
Mann, die met zijn 77 jaar de
oudste onder de westerse gijze
laars in Libanon was, werd
naar het Syrische ministerie
van buitenlandse zaken ge
bracht, waar hij werd overge
dragen aan de Britse ambassa
deur Andrew Green. Hij zei
dat zijn dag begon als alle an
dere dagen die hij in gevan
genschap doorbracht. „Deze
morgen begon ik aan weer een
vreselijke dag, mijzelf afvra
gend hoeveel maanden ik hier
nog moest blijven", zei hij met
een hese, fluisterende stem.
„Mijn stem is weg na tweeën
eenhalf jaar waarin ik geke
tend was, waarin mij werd ge
zegd ,Doe dit, doe dat. Doe dat
niet', of ,Wees stil", aldus
Mann, die met zijn hand op de
tafel sloeg om de dwang van
de bevelen van zijn ontvoer
ders te illustreren.
Dank
Hij bedankte de Syriërs voor
de ontvangst de ze hem had
den bereid en voor hun in-
Sunnie Mann ondersteunt haar vrijgelaten echtgenoot Jack.
spanningen voor zijn vrijla
ting. Mann begon aan een lan
ge uitleg over hoe hij werd
ontvoerd, maar de ambassa
deur brak zijn uitleg af toen
Mann begon uit te weiden.
Mann zat er rustig bij terwijl
verschillende functionarissen
het woord voerden.
Toen Green hem van de pers
conferentie wegleidde, leek
Mann versuft en gedesoriën
teerd te zijn door de felle tele
visielampen. Hij droeg een
grote snor, maakte een ver
moeide indruk en miste enke
le tanden. Over zijn gezond
heidstoestand zijn nog geen
bijzonderheden bekend. De
Britse premier, John Major, zei
in Londen dat hij had verno
men dat Mann „een beetje on
wel" was.
De voormalige oorlogsvlieger
van de Royal Air Force werd
volgens het Iraanse persbu
reau IRNA ergens in Bayrut
door zijn ontvoerders aan Sy
rische soldaten overgedragen.
Mann werd op 12 mei 1989 in
Bayrut ontvoerd en heeft 865
dagen gevangen gezeten. De
vrijlating van Mann was
eerder op de dag aangekon
digd door de Organisatie voor
Revolutionaire Gerechtigheid.
Een hooggeplaatste sji'itische
geestelijke zei dat binnenkort
ook een Amerikaanse gijzelaar
zou worden vrijgelaten.
Nazi's
Jack Mann had in het begin
van de jaren vijftig, toen hij
met zijn vrouw naar Bayrut
verhuisde, al een heel leven
van opwinding, ontbering en
strijd achter de rug. De nazi's
schoten Mann, die in de Twee
de Wereldoorlog als eskader
commandant bij de RAF
dienst deed, zesmaal neer. Hij
wist iedere keer gevangenne
ming te vermijden, maar kon
niet voorkomen dat hij ernstig
gewond raakte. Mann liep
over bijna 80 procent van zijn
lichaam brandwonden op toen
hij zijn brandende toestel te
rugvloog voor een noodlan
ding in Engeland.
Hij overleefde de rampvlucht
en wist zijn verbrande lichaam
te revalideren, zodat hij weer
kon vliegen. De Manns gingen
na de oorlog naar Bayrut en
Jack Mann werkte meer dan
20 jaar als piloot voor Middle
East Airlines, de nationale Li
banese luchtvaartmaatschap
pij. Eind jaren zeventig hield
Mann op met vliegen en ging
in West-Bayrut als barkeeper
werken. Mevrouw Mann leid
de een manege in Zuid-Bay-
rut, dat na de Israëlische inva
sie van 1982 werd gesloten. Zij
schreef een boek, 'Holding
On', over de gijzeling van haar
KINSHASA De Frans rege
ring overweegt nieuwe ver
sterkingen naar Zaïre te stu
ren. Gisteren werden al 450
parachutisten naar het opstan
dige Kinshasa gezonden. Bij
een treffen met muitende
plunderaars is een Franse sol
daat gesneuveld. Ook België
heeft een bataljon paratroepen
naar het onrustige Zaïre ge
stuurd om de eigen staatsbur
gers te evacueren. Het minis
terie van buitenlandse zaken
heeft Nederlanders in Zaïre
nog niet het advies gegeven te
vertrekken. In Zaïre bevinden
zich volgens de laatste tellin
gen 565 Nederlanders, onder
wie 200 missiewerkers.
Maandag sloegen ongeveer
3000 muitende Zaïrese para
chutisten in de hoofdstad
Kinshasa en op het internatio
nale vliegveld aan het plunde
ren. Zij behoren tot de 31e bri
gade, die al enkele maanden
geen soldij meer heeft gekre
gen. Ook in andere delen van
het land werd melding ge
maakt van „problemen met
het leger", waardoor tientallen
Belgen uit de zuidoostelijke
stad Kolwezi naar het buur
land Zimbabwe vluchtten.
In Zaïre wonen zo'n 11.000
Belgen, van wie 7000 in Kins-
hasha. Premier Martens bena-
Foto-album van
Hitier gevonden
in Brazilië
drukte dat de paratroepen de
Belgen op vrijwillige basis uit.
Zaïre zullen evacueren. De
Zaïrese overheid zou toestem
ming voor de Belgische mili
taire operatie hebben gegeven.
Gisteren trokken soldaten en
burgers wederom plunderend
door de hoofdstad. Het officië
le persbureau AZAP meldde
dat 15 mensen bij geweld wa
ren omgekomen en dat het
hoofdkwartier van Mobutu's
Volksbeweging voor de Revo
lutie geplunderd en platge
brand was. De Belgische radio
sprak van minstens 18 doden
sinds maandagavond.
In Zaïre is de onrust de laatste
weken toegenomen doordat
een democratiseringsconferen-
tie niet van de grond komt. De
oppositie en de regering zijn
het er niet over eens hoeveel
afgevaardigden zij naar het
overleg mogen sturen. Mobutu
is al 26 jaar aan de macht in
Zaïre. Onder grote binnen
landse en buitenlandse druk
gaf hij onlangs toe aan de con
ferentie, die uiteindelijk vrije
verkiezingen zou moeten orga
niseren. Frankrijk sluit niet
uit dat ook in de zuidelijke
mijnsteden Kolwezi en Lu-
bumbashi wordt geïnterve
nieerd. Ook in die steden is
het onrustig.
NEW YORK Als hij na de
toespraak van de Amerikaanse
president George Bush de ver
zamelde Nederlandse journa
listen een reactie heeft gege
ven, wil minister Hans van
den Broek door de hoofdgang
van het VN-gebouw naar een
volgende afspraak. Maar de
Nederlandse bewindsman
wordt onverbiddelijk een halt
toegeroepen door een dikke
veiligheidsagent, die hem in
de rij tussen andere toeschou
wers duwt.
Een begeleidend Nederlands
staflid van Van den Broek
probeert de beambte nog te
vermurwen met het argument
dat het om een minister van
buitenlandse zaken gaat, die
bovendien de gehele Europese
Gemeenschap vertegenwoor
digt. Maar zonder succes. Nie
mand mag er door, want zo
meteen zal de president van de
Verenigde Staten door deze
wandelgang naar de lunch
gaan. Hans van den Broek zet
een dappere glimlach op, roept
schertsend dat hij „in quaran
taine wordt gestopt" en moet
een volle tien minuten wach
ten.
Maar dan is de beloning ook
niet gering. Daar komt, om
stuwd door gorilla's van zijn
eigen veiligheidsdienst, de
Amerikaanse president langs
de dubbeldikke rijen opge
wonden toekijkende ambtena
ren en diplomaten aangelopen.
En zie... het staatshoofd ont
waart en herkent waarempel
de lange Nederlandse
bewindspersoon, en loopt op
hem af. Te zien is dat de presi
dent een fractie van een se
conde denkt 'hoe heet-ie ook
alweer...'. En meteen omzeilt
de diplomatieke routinier
George Bush zijn geheugen
flauwte met een uitgelaten
„Eh... minister! How good to
see you! Delighted!" Nog voor
Van den Broek iets kan ant
woorden heeft Bush zich al
weer omgedraaid, maar roept
hij de Nederlander nog wel na:
„Je praat met Jim, hè?".
„Yes", Hans heeft zelfs al ge
praat met Jim Baker, zijn
Amerikaanse ambtgenoot.
Wereldbazaar
Voor het eerst sedert de prak
tische verdwijning van de
Sovjetunie vergaderen in New
York de Verenigde Naties in
hun zogeheten Algemene Ver
gadering. En als iets duidelijk
wordt in deze wereldbazaar
van nu 166 nationale delega
ties (de drie Baltische staten,
de Marshall Eilanden en Mi
cronesië zijn de jongste aan
winsten), dan is het dat de
nieuwe wereldorde volslagen
en uitsluitend gedomineerd
wordt door de Verenigde Sta
ten van Amerika.
Wat een verschil met vorig
jaar, toen het VN-gebouw aan
de oever van de East River op
Manhatten althans nog door
een tweede afvaardiging in
staat van opwinding kon wor
den gebracht. Als toen Sovjet
minister Eduard Sjevardnadze
met zijn omvangrijke gevolg
passeerde, was de elektriciteit
in de atmosfeer voelbaar. Deze
week loopt er ene Boris Pan-
kin - wie? Boris Pankin? - als
een anonymus door het com
plex.
Terwijl de VN de nieuwe we
reldorde haar diplomatieke
'mono-polaire' gestalte geeft,
heeft New York, de kolkende
metropool die met zijn om
vangrijke blanke, zwarte, jood
se, Arabische en Aziatische
volksdelen een soort model is
van de wereldpopulatie, zo zijn
eigen dynamiek. Temidden
van dat' ware leven werken
Hans van den Broek en zijn
staf aan de wereldvrede. De
minister heeft vanuit zijn ho-
Hans van den Broek
telkamer en vanuit het
toor van de Nederlandse
manente vertegenwoord
van de VN doorlopend co
ten met ieder die maar iet
kunnen verhelpen aan he
weld in Joegoslavië. Ei
meent blijkbaar dat de
maar eens inzicht moet kr
in hoe dat dan in zijn
gaat. In zijn persoonlijke
slag van zijn bemiddelin
melt het van de zinnen a
spreek vanavond Hurd
'Toen heb ik Tudjman ge
'Toen heb ik Carringtoi
beid', 'Toen heeft de Joej
vische legerleider mij ge
en 'Toen heb ik Gensche
beid'. Kan het dan toeva
dat met zo'n kolossale
foonrekening van Hans
den Broek de jongste v
stilstand in Joegoslavië
lijk stand houdt?
Mild cynisme
Het diplomatieke werk
twintigduizend ambtei
tellende VN heeft een hu
vol karakteristieke routin
vermoeidheden en vol
mild cynisme. De speecl
Van den Broek namen
twaalf EG-landen moet
den, vergt het fiat van all
ropese hoofdsteden en 1
de Nederlandse minister
verzuchting: 'Ik heb g
avond de passage over J
slavië zitten bedenken, e
kan mijn directeur-gen
morgen door elf EG-
proberen te duwen. Ja, zo
het".
Zo gaat het inderdaad,
gaat in het VN-jargon zc
de speech 'een vlak ve
wordt omdat alle wilde d
er door de anderen wi
uitgehaald', en dat de pai
over Zuid-Afrika en
chea 'verplichte num
zijn. Als minister Van
Broek namens de EG ge
ken heeft met 'de Jorda
'de Syriër' en 'de Israëli
zijn bijdrage te leveren aa
doorgaan van een vrede
ferentie voor het Midden
ten, komt dinsdagmidda
Veiligheidsraad achter
ten deuren bijeen, om pla
te beramen tegen Irak. N
land maakt geen deel uil
de raad, en Van den I
m tijc
'de C:
sen is de grootscheepse
zigheid van Amerikaans
plomaten en journaliste
het VN-gebouw wel hee
vallend. Zo overheersend
Amerikaanse invloed g<
den op de wereldorgan
'dat ze er niet bij hoeven
Geen 'Pax Americana' w
VS aan de wereld opleggf
belooft George Bush in
VN-toespraak, maar aan
'Pax Universalis' wil Am
bijdragen.
Maar ook minister Van
Broek kan, zelfs al tij<
EG-baas, niet anders dan
'de Amerikaan' kijken or
ding te ontvangen. 'Irak f
een Pax op zijn donder',
de vondst van een Nedèr
se ambtenaar in het V!
bouw. 'Een Pax Amer
Universalis'
heeft daarom tijd voor 'd
panner' en 'de Chinees'.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB".
JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA
QN873 Enkele maanden later, in december 1654, loopt het
Engelse schip „East India Merchant" de Tafelbaai binnen; het
eerste Engelse schip, dat na de vrede hier zijn anker laat vallen,
zonder dat de kanonnen van het fort zich er dreigend op behoe
ven te richten. De vreemdelingen worden hartelijk ingehaald en
het sluiten van de vrede wordt alsnog op waardige wijze gevierd.
Over en weer worden hartelijke toespraken gehouden. Kapitein
Anthony Newport drinkt op de gezondheid van Jan van Riebeeck
en de zijnen. „Laat het voortaan altijd vrede tussen ons blijven",
zegt hij, „en laten wij vrienden zijn; want welvaart en vrede kun
nen nooit gedijen bij het bulderen van kanonnen". Mooie
woorden en goed bedoeld ook. Maar Engeland en Holland zijn te
grote rivalen op zee en spoedig zal het opnieuw tot een treffen
komen
SAO PAULO In Brazilië is,
na nu pas bekend is geworden,
een album ontdekt met 197 fo
to's van Adolf Hitler. Het ma
teriaal geeft een beeld van de
activiteiten van Hitler in de
periode voor 1936. De dictator
poseert aan de waterkant met
het dochtertje van Joseph
Goebbels, bezoekt zieken en
begroet ouden-van-dagen. Het
foto-album zat samen met vijf
aquarellen van de dictator
weggestopt in een afgegren
delde stoffige hutkoffer in een
achterkamertje van een huis
in S3o Paulo. Het materiaal
behoorde toe aan Kurt Werner
Pfeffer, wiens broer in de ja
ren dertig generaal van de
Sturm Abteilung (SA) was.
Toen Kurt Werner Pfeffer vo
rig jaar op 81-jarige leeftijd
zijn laatste adem uitblies, on
derwierpen ziin twee zoons de
mysterieuze koffer aan een
grondig onderzoek te onder
werpen. De zoons beseffen in
middels de zeldzaamheid van
hun ontdekking en vragen
twintig miljoen gulden voor
het album.
Auto te koop
Een Sovjet-soldaat kijkt gefascineerd naar een auto van het type Volga die in een winkel in Mo
te koop staat voor 11.500 dollar.
