Kentering in waardering negentiende eeuwse orgel CcidócSotnant KUNST/RTV idóc Miljoenendonatie voor Van Goghmuseum Radio 3 in weekeinde nationale popzender INTERNATIONAAL CONGRES IN DEN HAAG Figaro 9s bruiloft een vrolijke kornet Meer Nederlands drama op Veronica- televisie 'Hollywood'' discrimineert nog altijd zwarte mensen Jonge Haagse jazzmuzikanten verenigd in Jazz in Motief Nieuwe poging behoud TROS en Veronica voor omroepbeste WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1991 SAMENWERKING AVRO, KRO EN NCRV AMSTERDAM Het Rijksmuseum Vincent van Gogh in Amsterdam heeft een donatie van 37,5 miljoen gulden ontvangen van de in Tokyo geves tigde Japan Foundation. Het bedrag is bedoeld voor de financiering en exploitatie van een nieuw te bouwen tentoonstellingsvleugel aan het mu seum, zo heeft het Van Gogh Museum gisteren be kend gemaakt. De Japan Foundation is een semi- overheidsinstelling die tot doel heeft de culturele banden tussen Japan en andere landen te bevorde ren. De donatie is mogelijk gemaakt door de Yasu- da Fire and Marine Insurance Company. „Hetgeen in het bijzonder te danken is aan de president van het bedrijf, de heer Yasuo Goto, die in 1987 een versie kocht van Van Gogh's 'Vaas met Zonne bloemen', aldus het Van Goghmuseum. HILVERSUM De AVRO, KRO en NCRV gaan met in gang van 1 januari 1992 of zo spoedig mogelijk daarna, van Radio 3 één nationale popzen der maken. Op zaterdag, zon dag en maandag zenden ze dan niet meer uit als aparte omroepen, maar onder één ge zamenlijke, andere naam. Hoe die zal luiden is nog niet be kend, maar het zou kunnen klinken als: „Dit is de AKN op Radio 3". Het is voor het eerst dat om roepen afstand doen van de ei genheid van hun programma's en dat 'een gezamenlijkheid' dat gaat overnemen. Nu nog is op zaterdag de NCRV op drie te horen, op zondag de KRO en op maandag de AVRO. Na 1 januari wordt dat dus de AKN of iets anders met een gezamenlijk team en een gezamenlijk programmacon cept. De werkgroep radio en de stuurgroep, bestaande uit voorzitters en directeuren van de omroepen, zijn al met de plannen akkoord gegaan. Wel moeten de besturen en de on dernemingsraden zich er nog over uitspreken. De NOS be hoeft er niet aan te pas te ko men omdat de verandering tot stand komt binnen de eigen AKN-zendtijd. Voor andere omroepen heeft de nieuwe op zet geen gevolgen. Volgens het informatieblad van KRO-medewerkers 'On dermeer' wordt op de drie da gen horizontaal geprogram meerd tussen 6 en 18 uur, en ook 's avonds komen er hori zontale blokken. Alleen de zondagochtend van acht tot twaalf uur zal daar vanwege het wat aparte karakter bui- tenvallen. Of bestaande pro- grammatitels behouden blijven is nog onbekend. Wel staat vast dat het sportprogramma van de NCRV niet meer op Radio 3 te horen is. Hoofddoel van de verandering is niet be zuiniging, maar dat de drie omroepen ermee het hoofd kunnen bieden aan vooral de commerciële concurren tie. Voor de nieuwe driedaagse op Radio 3 wordt een aparte zender-manager aangesteld. EO streeft naar status van A-omroep HILVERSUM De Evangelische Om roep (EO) start een ledenwerfactie om zo op korte termijn de status van A-om roep te bereiken. Het algemeen bestuur van de EO heeft dit maandagavond be sloten, aldus een bekendmaking van deze omroep. Het besluit is genomen „terwille van het behoud van zendtijd voor het evangelie". De EO heeft nu als B-omroep circa 340.000 leden. Om de A- status te bereiken moet de EO op korte termijn 160.000 nieuwe leden werven om te komen aan het benodigde aantal van 500.000. „De ledenwerfactie zal er op gericht zijn christenen in Nederland er toe te bewegen terwille van de ver kondiging van het Evangelie voor de EO te kiezen." Hoorspel - wedstri voor mini-serie DEN HAAG Het Algemeen lands Verbond organiseert spel-wedstrijd in NederlandBH gië. De winnaar krijgt de^^B^c neerlandia Dramaprijs, een^^^E^ van 10.000 gulden. De dee^^f dienen een mini-serie te schï^^| drie delen van elk 25 minu^^H^ moet een oorspronkelijk H zijn. Het mag evenmin eer^^^Hj ingezonden voor een Visseri^^^^® dia-prijs en niet voor 1 döenStoltz 1992 in druk zijn verscheiT deelnemers mogen alleenKdti jr schuilnaam meedoen. Ze helf tijd tot 15 juni volgend jaar a N3 (NOS nen zich vervoegen bij het rftbalwed: de verbond aan de Jan van j^3 (N<-): straat 109 in Den Haag. lal en een TRSEr [RTL4 5 i ie een jal kk een nu jdeze afle IN3 (NO [chuwing: p de buui Lwwisseli fnde en Z Oss veel beter of ook ininventc zijn. Decor en kleding ifc oudste wegend gedekte rozet kleuren vormen het bij N1 (KRC sterke punt van deze ttn vier de tie waarin het speelvjeslomme een enkele stoel en tie verzon leeg blijft. De elegante ^r wordt, stijl is toonaangevend^. p.. kleding, bewegingen ftLML gang onder elkaar vaniBBC2 u paren van dit ingewjm. Kome verwisselingsspel. De (1.10 RTI schappij kritische toon.iHarvey zeggen het zegevieren rangelisti opkomende burgerij 'SUPER en zijn Suzanna bbl. Anita E rokkenjagende adel méWEST3 Almaviva als uitgelacjnry. Psy presentant is in de regiZDFM^ zwakt. De toon is die tlancuso milde komedie waarii RTL+ l ro's rol nauwelijks ederick 5 krijgt. Daarbij cppdHij t wijf eld dat Josef F* die gisteravond Figari geen op de voorgrond Jl O VV de persoonlijkheid is, bwestié zanger noch als acteur. pr lederet Zmurko en Ewa WMfcl gaven hun rollen van ^R|JNM0| en gravin Almaviva n)st met tv lief maar konden het ndeteiefi DEN HAAG Het Ko ninklijk Conservatorium in Den Haag, het Haags Orgel Kontakt organise ren in samenwerking met de Koninklijke Neder landse Organisten Vereni ging in de tweede week van oktober een festival met als thema: 'de orgel kunst in de late negen tiende en de vroege twin tigste eeuw'. Van 9 tot en met 12 oktober zullen concerten en lezingen worden gegeven en vin den excursies en work shops plaats. De activiteiten worden georga niseerd onder meer naar aan leiding van het honderdjarig bestaan van het Adema-orgel dat sinds 1976 staat opgesteld in de Haagse St. Jacobuskerk in de Parkstraat en dat in 1891 in Haarlem in de Spaarnekerk werd opgeleverd. Een andere aanleiding is de omstandigheid dat er in het herdenkingsjaar van Cesar Franck 1990 (het honderdste sternaar) het nodige 'nieuws' is gepubliceerd over Franck en zijn werk. Een evaluatie van die studieresultaten voor een breder publiek werd nut tig geacht. Dr. Ton van Eek van het Haags Orgel Kontakt zegt ter toelichting dat het festival een bijdrage wil leveren aan de heroriëntatie op de orgels en de orgelmuziek uit de periode rond de eeuwwisseling. Er zijn verschillende redenen voor die bezinning, bijvoorbeeld de praktische vraag welke orgels wel en welke niet bewaard zouden moeten worden. Er is een periode geweest waarin die vraag nauwelijks werd ge steld: de periode waarin de ambachtelijk gemaakte me chanische orgels begonnen te verdwijnen ten gunste van de instrumenten die (deels) uit fa- brieksmateriaal werden ver vaardigd, werd de 'vervalpe- riode' genoemd. Instrumenten uit die periode waren dus nau welijks de moeite van het be waren waard. In de achter ons liggende periode zijn dan ook tientallen instrumenten uit die tijd weggedaan en ook nu zijn er nog veel mensen die derge lijke instrumenten maar min derwaardig vinden. Kentering Er is echter sprake van een kentering, constateert Van Eek. Mensen komen tot ont dekking dat die zogeheten verval-periode veel genuan ceerder moet worden bekeken. Het beeld dat er toen alleen maar slechte orgels werden gebouwd, klopt niet. Er wer den toen instrumenten ge bouwd die kwalitatief zo goed zijn, dat ze zonder echte pro blemen de honderd jaar halen. En er zijn orgels die na enkele tientallen jaren zo slecht wa ren, dat ze maar beter konden worden afgebroken. Dit beeld is echter niet anders dan dat van de eeuwen waarin de orgels ambachtelijk werden gebouwd. Veel van de zeven tiende en achttiende eeuwse orgels haalden de honderd jaar niet omdat ze niet genoeg kwaliteit hadden. De orgels die uit die periode zijn overge bleven, waren van uitnemen de kwaliteit. Een andere noodzakelijke nu ance is die van de verschei denheid in kwaliteit van de orgels uit de 'vervalperiode'. De orgels die in Duitsland werden gemaakt, bijvoorbeeld door Walcker, hadden andere kwaliteiten dan de orgels van de Franse Cavaillé-Coll. En om het beeld nog scherper te krijgen is het nodig de orgels op onderdelen te bekijken: sommige instrumenten uit bij voorbeeld de jaren twintig hebben veel zinken pijpen (in plaats van orgelmetaal), maar hebben veel zin! bijvoorbeeld heel degelijke technische onderdelen. Van Eek: „We hebben een pe riode gehad waarin ambachte lijkheid synoniem was met kwaliteit en schoonheid. Die ambachtelijkheid staat dan te genover het fabrieksmatige dat synoniem was voor 'rom mel' en 'lelijk'. We ontdekken nu dat die tegenstelling niet deugt. Want in diezelfde perio de werden op zeer ambachte lijke wijze (neo)barokke orgels gebouwd met soms nogal wat 'scherpe kantjes'. Niet voor niets werd menig neo-baro- korgel inmiddels geherinto- neerd. We merken nu dat een 'fabrieksorgel' uit 1920 fraai kan klinken, mooier dan we dachten. En we begrijpen nu opeens ook dat het begrip 'fa brieksmatig' in die tijd een soort eretitel was, dat duidde op betrouwbaarheid, functio naliteit en moderniteit. Je kunt concluderend zeggen: er is helemaal geen zogeheten vervalperiode; er zijn wel goe de en slechte orgels gebouwd, vanaf het begin van het orgel tot en met vandaag". Restauraties Het zijn allang niet meer de orgels uit de zeventiende en achttiende eeuw waarvan ie dereen vindt dat ze behouden moeten blijven. Allerlei ne gentiende eeuwse orgels beho ren al vanzelfsprekend tot het cultureel erfgoed dat behou den dient te blijven en de grens van wat waardevol wordt gevonden komt steeds dichter bij de eigen tijd te lig gen. Dat laatste heeft te ma ken met de ontwikkelingen in het denken, zoals dr. Van Eek die schetste. Het festival in ok tober heeft mede als bedoeling de feiten uit en meningen over de vervalperiode te inventari seren en te bespreken. Wel licht dat die gezamenlijke ori ëntatie er toe bijdraagt om cri teria te formuleren voor (res- tauratie)beleid. Van Eek meent dat dergelijke criteria en het bekend raken daarvan belangrijk zijn: „In den lande zijn er genoeg organisten, kerkbesturen en kerkeraden die vinden dat 'dat oude orgel uit de slechte tijd' nu maar eens moet worden vervangen. In veel gevallen zijn er best goede argumenten voor ,die opvatting, maar in menig ge val ontbreken die ook. Daar- Programma Het festival begint woensdag ochtend 9 oktober met work shops door Johann Th. Lemc" kert (Rotterdam) in de Waalse Kerk aan het Noordeinde. Donderdag worden de work shops voortgezet en vrijdag 11 oktober begint het symposium in het gebouw van de Raad van State (Paleisstraat). Dr. Van Eek, drs. H.P.R. Rosen berg, prof. dr. Hermann J. Busch en andere (internatio nale) deskundigen zullen di verse aspecten van de negen tiende orgel(muziek)cultüur bespreken. Zaterdag 12 okto ber wordt in het Koninklijk Conservatorium een vergelij kende presentatie gehouden over het werk van vijf orgel makers. Op alle vier dagen worden op diverse orgels in Den Haag bespelingen gege ven. Inlichtingen: Haags Orgel Kontakt, Koninginnelaan 20, 2281 HD Rijswijk. Le nozze di Figaro, opera van Mo zart door de Kameropera van War schau onder leiding van Dariusz Waszak. Gisteravond in het Circustheater, Scheveningen. Het congres wordt onder meer georganiseerd naar aanleiding van het hondjarig bestaan van het Adema-orgel dat sinds 1976 in St. Jacobuskerk aan de Parkstraat staat. FOTO: SP De Kameropera van War schau, een jaarlijks terugke rende gast in het Circusthea ter, bracht daar vorig jaar Mo- zarts Zauberflöte en nu dit jaar na elkaar, gisteravond 'Le noz ze di Figaro' en zondagavond 'Cosi fan tutte'. De Haagse operaliefhebbers klagen welis waar dat zij hier grotendeels van opera's verstoken blijven en dat de weinige produkties die de Nederlandse opera hier uitbrengt vaak onder al te mo derne regies lijden. Maar bij de meestal traditionele opera voorstellingen van buitenland se gezelschappen in het Cir custheater blijven zij weg. Die voorstellingen, zoals gister avond 'Le nozze di Figaro' van Mozart, hebben zelden iets verrassends, maar bieden veel ei degelijk vakwerk binnen een beperkt budget. Bij de Ka meropera van Warschau en de Warschau Sinfonietta behoren alle medewerkenden tot de ei gen troep en zijn dus Pools. Geen uitgelezen gezelschap dus en bovendien wegens de uitputtende tournees dubbel- bezettingen voor beide alle zangersrollen. Wat gisteren re delijk klonk kan vandaag in toch zelden tot meer deden hun werk goeisportem het lukte hun niet om rgen oo C tine te doorbreken enPe°2n02' heel de nodige body, Vs06020 spirit te geven. Mocht L 15i04 zondagavond beter gevt04 NCR\ dat inspireert dat mogete' Gods de uitvoerenden wat ntn ,Yuor 2 Ie Radio 1 III 14.0' Koning Z; UW HULP® avonds K> 04 La s LEGT WEL DEGlen22Q4 GEWICHT iv 1BOO IN DE SCHA/tlp";,.c Honger is niet te vqj tweede MENSEN IN Nticertreis HILVERSUM Veronica te levisie komt in het nieuwe winterseizoen met meer oor spronkelijk Nederlands drama. 'Take Off' is een nieuwe der- tigdelige dramaserie vol machtsverhoudingen, intriges, verraad, wraak en hartstocht en speelt zich af, op en rond een luchthaven. Centraal in de serie staan twee middelgrote luchtvaartmaatschappijen die elkaar op alle mogelijke ma nieren beconcurreren. Verder krijgt de Nederlandse comedy 'In de Vlaamsche Pot' een ver volg en heeft Veronica de the- aterproduktie 'Jaloezieën' la ten bewerken tot een minise rie van drie afleveringen. De serie is geheel op locatie opge nomen. Voor de jeugd komt Club Veronica in gewijzigde vorm terug. Het programma krijgt een thematische opzet. Ook voor de jeugd is een nieuw, maandelijks reismaga- zine met reportages uit beken de steden en onbekende stre ken en veel reisnieuws uit bin nen- en buitenland. Bij de nieuwe eigen produkties Veronica-voorzitter presenteerde gramma van zijn omroep. wordt het terrein van infor matie en entertainment bestre ken met een nieuwe versie van 'Bodylijn'. Maandelijks komt er een programma voor mannen met droom-sport, life- MAARTEN ORNSTEIN QUARTET. OPVALLENDE PREMIÈRE gisteren het nieuwe winterpro- FOTO: ANP style, beroepen, ondergoed en reisverslagen. Met de Tros wordt een nieuwe 16-delige infoshow onder de titel 'Over M'n Lijf' gebracht. En voor hen die nog niet kunnen schaatsen is er een zesdelige schaatscursus gepresenteerd door Yvonne van Gennip. Ve ronica voert deze winter 13 weken lang op radio en televi sie actie voor twee goede doe len: Artsen zonder Grenzen en Unicef. Jan Lenferink, Gert Berg en Tom Egbers keren te rug met eigen programma. LOS ANGELES Zwar ten zijn nog steeds onder vertegenwoordigd in Hol lywood en discriminatie komt nog altijd voor in alle geledingen van de en- tertainment-industrie. Tot deze conclusies komt de Amerikaanse burgerrechten beweging NAACP in een on derzoeksrapport dat deze week openbaar werd gemaakt. Vol gens het onderzoek is slechts een handjevol Afro-Amerika- Jazz in Motion met o.m. J.I.M. Or chestra, Regina Mester Quintet, Maarten Ornstein Quartet, Zut Alors, Olaf Tarenskeen, Ben van der Dun- gen. Korzo-theater, Den Haag. Gia- De constatering dat het niet goed gaat met de jazz in Den Haag, klinkt wat vreemd in de stad met een van de grootste jazzfesti vals ter wereld. Alles wat buiten dat mede door Den Haag financieel gesteunde festival gebeurt, is echter hap-snap-werk zonder structuur. Wim van Woer- kens draait z'n zondagse concerten in Pepijn met een beetje subsidie, maar verder moet iedereen, on der wie Frans Eisen met de Regentenkamer, het zelf maar zien te redden. Er is geen centraal podium voor jazz en als Conservatori ums Wouter Turkenburg een betrekkelijk kleine bijdrage wil voor de derde versie van zijn internationale platvorm van jonge jazzmuzikanten 'Delta Jazz', kan hij wel een papier overleggen dat WVC wil steunen mits ook Den Haag steunt, maar krijgt hij van Den Haag nul op het re kest. Gisteren presenteerde zich een nieuwe stichting van jonge Haagse jazzmuzikanten die meer willen dan schnab bels in café's en die het kli maat voor de jazz willen ver beteren: 'Jazz in Motion' (jazz in beweging). Bassist Tony Overwater is een van de initi atiefnemers. Jazz in Motion omvat een groep onderling sterk verschillende musici die zichzelf als volgt omschrijft: „Wat hen bindt is hun ver nieuwingsdrang en de vooruit strevende manier waarop zij omgaan met de jazztraditie en andere muziekstijlen". Jazz in Motion moet voor hun belan gen opkomen en voor de aan schaf en het beheer van ge meenschappelijke voorzienin gen (apparatuur, vervoer, kan toor- en oefenruimte) gaan zorgen. En voor het organise ren van concerten. Subsidie is er niet. Vandaar dat het pro gramma van het Jazz in Mo tion-festivalletje waarmee de stichting zich gisteravond in het Korzo-theater presenteer de, vergezeld gaat van een ac ceptgiro voor een bedrag van vijftig gulden voor wie hen wel wil steunen. Concertjes De leden van Jazz in Motion plus een aantal niet aangeslo ten maar sympatiserende mu zikanten zetten met een ne gental concertjes in de twee zalen van Korzo de schijnwer pers op zichzelf. Saxofonist Ben van der Dungen is een van de oudste en inmiddels meest bekende. In het J.I.M. Orchestra, zes blazers, een zangeres en een ritmesectie, fungeert hij als leider in een aantal eigen stukken van de musici die even sterk verschil len als ziizelf. Tony Overwa- ters 'Kuifje in Afrika' klinkt wat onzeker, maar de geluids balans is dan ook nog niet goed, 'Background at random' heeft ondanks de individuele vrijheid van de solisten een leuke structuur, je hoort typi sche bebop-figuren in een aan tal nummers en bij een stuk van zangeres Regina Mesker krijgen de langere melodielij nen een kans. In de aparte concerten valt er een beter beeld te vormen van de afzonderlijke muzikanten. Bassist Tony Overwater is een van de initiatiefnemers van Jazz in Motion. FOTO: SP Generaliserend kun je zeggen dat dit typisch jazz is van mu zikanten met een conservato riumopleiding en een goede muzikale bagage. Swing is niet de zaligmakende bindende factor, de tijd van veel 'free' is over: je hoort structuren, in vloeden vanuit het jazzverle- den én de moderne geïmprovi seerde muziek, de durf om an- kasicode ijen: CD iS Nieu •ks19.3 lin het M; s 20.30 "I dere paden in te slaan."1013"10 lend is het subtiele wé|(BRTN pianist Erik Doelman, bgramme de leuke verschuivirvs en een solo in het J.I.M.-o?dio een eigen stuk, later a M <BRTI in de kleine zaal (ondttjswiickfc piano die niet perfect ffee23 3( is). Doelman combini een aantal 'standards'.111 <BR that dream'), een strCtr°i9 0i tige linkerhand met Oflekerdep de akkoordenkeuzen Door Jo: een af en toe Bill Evjft oude n tige introspectie en vedf" fe3tiv liteit. Het Quartet vana2a3la ten Ornstein, die zelf deie music weinig gehoorde basè.F Har naast de tenorsax besjjachtega net opgericht en beleeft ficiële première. Naaa stein staan Frans Jan 4 Hoeven (bas), Ed Verhei taar) en Hans VI (drums). De groep verrl de trefzekerheid van e( tal eigen stukken. Ook een nummer nog wel e« helemaal eindigen zoi moet. Het geluid en de natie van solo-gitaar en en klarinet van Orns mooi. De stukken zij Ornstein of komen i pop-idioom (David C Ook hier vlaagjes beboj vooral een intrigerende natie van een sterk ge ritmesectie en een ide lyriek van Ornstein. naar meer. _n Jazz in Motion zal elkif^/# woensdag van de maai) certen in Korzo gaan oil ons la ren. Eén concert van aazichin ten bands, één concert i>n is de gen idee door een van1 maar c den in te vullen. Op 2 <?r veel t speelt het Erik Doelmfjd rege net. Op 16 oktober dtfeslotei Supreme Headquarters. nen werkzaam in manage ment- of directeursfuncties van de filmstudio's en televi sienetwerken. Geen enkele zwarte heeft de bevoegdheid de produktie van een film goed te keuren of mensen in dienst te nemen of te ontslaan. „Traditioneel zijn Afro-Ameri- kanen altijd geweerd door Hollywood en ons onderzoek toont aan dat dat in hoofdzaak nog steeds het geval is", aldus William Gibson, voorzitter van de NAACP (National As sociation for the Advancement of Colored People). 'komt HILVERSUM De NOS zal zich nogmaals buigen over een toekomstplan voor het publieke om roepbestel. Nog één keer wordt nagegaan of het mogelijk is een voorstel aan 'Den Haag' te doen waarbij TROS en Veroni ca in het bestel blijven en de publieke omroepen toch de concurrentie kun nen aangaan met com merciële omroepen. Dat heeft Veronica-voorzitter J. van der Reijden maan dag bij de presentatie van het winterprogramma verklaard. Binnen drie maanden moeten de omroepen het eens worden. Volgens Van der Reijden heeft Veronica gaarne met de komst van het nieuwe plan inge stemd. Eerder lanceerde de NOS het zogenoemde gediffe rentieerde bestel met Tros en Veronica als 'kostwinnersnet'. Een opzet met bij voorbeeld programma-onderbrekende reclame op het tweede net. Mi nister d'Ancona wenste ver volgens niet aan belangrijke voorwaarden te vóldoen. Zij ziet bij voorbeeld niets in ver ruiming van het reclameregi me. Van der Reijden spreekt nadrukkelijk tegen dat sprake is van een volledige omme keer in het denken van Vero- gaan nader afweegt. Midden oktober zal zij zich uitspreken of het zinvol is met derden te onderhandelen over een com mercieel net. Veronica heeft het zogenoem de businessplan inzake de fi nanciële haalbaarheid van een commercieel radio- en televi siestation afgerond. Volgens Van der Reijden is de uitkomst SEN positief. Bij een omzliND jaarlijks 225 miljoen gulp het mogelijk zijn na vi winst te maken. Bij <1 komstige onderhand en I partners beperkt VL. zich niet tot de Tros. OjL banken, uitgevers en ef kele andere buitenland roep (CLT) zal worden L. ken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 18