Zoveelste bestand in Joegoslavië
Vredesconferentie over
Midden-Oosten onzeker
Bush: VN moet resolutie
over zionisme intrekken
BUITENLAND
;oe
io
Servische
reservisten
deserteren
idócGomcmt
ïatie Tibet
aimpzalig
in< (i
heimt
man'
voor i
int. D(IS
in Fi
zijn
an he
jersk
pen aj
ggeve
ie Leje'
MAANDAG 23 SEPTEMBER 1991
JG Het Chinese bestuur
ibet heeft rampzalige gevolgen
e inheemse bevolking. Discri-
en schendingen van de men-
ïten zijn aan de orde van de
it stelt een Amerikaanse groe-
voor de rechten van de mens
vandaag gepubliceerd rapport,
het rapport heeft China zich
ingespannen om te zorgen
irerkgelegenheid en onderwijs
e Chinezen, die in een aantal
de meerderheid vormen. Voor
etanen wordt niets gedaan. Al-
j, oor te onderdrukken bemoeit
■g linese communistische partij
;t het leven van de gewone Ti-
aldus het rapport.
Palestijn gedood bij
geweld op Westoever
JERUZALEM Een Palestijn is za
terdag om het leven gekomen tijdens
een vechtpartij tussen PLO-aanhan-
gers en leden van de fundamentalisti
sche islamitische organisatie Harnas.
De rel ontstond tijdens een voetbal
wedstrijd op de door Israël bezette
Westoever. De wedstrijd in Talfit,
vlak bij Nablus, tussen leden van de
Hamas-beweging werd verstoord door
aanhangers van de Fatah-factie van
de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
PLO. Er werden messen en pistolen
getrokken. Daarbij werd de Palstijn,
de 23-jarige Mahmoud el Haz, doodge
schoten. Vier anderen raakten door
messteken gewond. Alle slachtoffers
zouden leden van Harnas zijn.
Rushdie blijft ondergedoken
LONDEN De Britse schrijver Salman
Rushdie blijft ondergedoken. In een inter
view met het dagblad The Guardian zegt de
auteur, die onlangs geflankeerd door lijf
wachten even in het openbaar verscheen
om de prijs voor een bekroond kinderboek
in ontvangst te nemen, dat huurmoorde
naars het nog steeds op zijn leven hebben
gemunt. Rushdie zegt verder dat hij tijdens
zijn kluizenaarsbestaan sinds begin 1989
herhaaldelijk in grote geestelijke nood is ge
komen over zijn schrijverschap. „Ik dacht
vaak dat ik nooit meer een letter zou kun
nen schrijven".
Rusdie werkt momenteel weer aan een
nieuw boek. De voormalige Iraanse leider
Khomeiny sprak het doodvonnis uit over
Rusdie naar aanleiding van het verschijnen
van zijn boek de Duivelsverzen.
Salman Rushdie tijdens de uit
reiking van een Britse kinder
boekenprijs.
FOTO: AP
Vijf doden na opstand
van gevangenen in VS
DEER LODGE Tijdens een gevangenisopstand
in Deer Lodge in de Amerikaanse staat Montana
hebben opstandige gevangenen gisteren vijf mede
gestraften gedood en vijf bewakers gegijzeld. Na
een bestorming van het gebouw gaven de gevange
nen zich over. Gevangenisdirecteur Jack McCor-
mick, die het slachtofferaantal bevestigde, wist
niet hoe de gevangenen om het leven zijn geko
men. Er zijn geen wapens in het celllenblok gevon
den. Ook was niet duidelijk hoeveel gevangenen
aan de opstand deelnamen Hij zei dat vier uur na
begin van de onrust tot de bestorming was besloten
nadat gehoord en gezien werd dat gevangenen an
dere gevangenen begonnen te slaan. Acht gevan
gen raakten gewond bij de opstand. De gevange
nen zorgden voor aanzienlijke water- en brand
schade in de afdeling waar de opstand plaatsvond.
Spanje arresteert
bootvluchtelingen
BARCELONA De Spaanse politie heeft het af
gelopen weekeinde meer dan honderd Marokka
nen gearresteerd die probeerden in kleine bootjes
illegaal de Spaanse zuidkust te bereiken. Liefst 68
van de 'bootvluchtelingen' zaten in een sloep van
nog geen tien meter lengte, aangedreven door een
buitenboordmotor. De massale arrestatie op de
stranden van de zuidoostelijke provincie Almeria
is de grootste in jaren. Jonge Marokkanen probe
ren steeds vaker op deze wijze hun land te ont
vluchten. Sinds 15 mei hebben Marokkanen een
visum nodig om Spanje binnen te komen. Alle ge
arresteerden zijn gisteren al teruggestuurd naar
Marokko. Zij hadden rond duizend gulden betaald
om een plaatsje in een van de overbelaste sloepen
te bemachtigen en de levensgevaarlijke oversteek
te maken.
ivelddadige
vallen op
enlanders
aksen
DEN In de voor-
Oostduitse steden
[swerda, Freital en
[dorf hebben rechts-
jongeren dit
linde opvanghuizen
[asielzoekers aange-
De politie arres-
meer dan twintig
[oppers. Zeker negen
|n raakten gewond,
jonfrontaties in de
at Saksen duren al
Itijd.
■insdag belagen neo-na-
I gebouw in Hoyerswer-
150 werknemers uit
en Mocambique wo-
J onder het voormalige
ltse bewind werk deden
Jnaburige kolenmijn. Zij
begin volgende maand,
I arbeidscontracten aflo-
t land moeten verlaten.
;eren hebben gezegd de
jen voort te zetten tot
Inlanders zijn vertrok-
)TO: PE gavond werd de poli-
het gebouw tegen aan-
Keize bewaakt, door zo'n 150
obsta n bekogeld met brand-
n, stenen en stalen ko-
jongeren riepen „Sieg
:n maakten de Hitier-
Enkele honderden
ijke inwoners keken
velen van hen moedig
jongeren aan. Gister-
kwam het tot gevech-
ien de rechts-extremis-
jongeren en demon
voor de asielzoekers,
menselijke verdedi-
lur hadden gevormd,
tie kwam tussenbeide,
raakten twee mensen
geru:
bressf1
iar
BELGRADO - Ook het
Joegoslavische leger is dit
weekend definitief be
smet geraakt door het vi
rus waaraan veel instan
ties in de Balkan lijden:
'ja' zeggen, dit blijven her
halen tot iedereen gelooft
dat het ditmaal ernst is,
en dan 'nee' doen.
„We maken ons op voor de
laaste slag, we moeten onze
jongens in de kazernes te hulp
komen", stelde minister van
Defensie Veljko Kadijevic za
terdagavond vast. Nog geen
twaalf uur later zette hij zijn
handtekening onder een
staakt-het-vuren. Gistermid
dag om drie uur maakten zijn
richting Kroatië oprukkende
tanks pas op de plaats. Tot gro
te opluchting van de Kroaten
werd de voorgenomen aanval
ten minste voorlopig afgebla
zen.
Dit zoveelste bestand kwam
voor iedereen die de avond te
voren Kadijevic op tv had ge
zien als een totale verrassing:
hadden zij de minister van de
fensie niet met eigen oren ho
ren verklaren dat hij zich niet
meer met de politiek zou inla
ten, maar dat het woord nu
definitief aan de wapens was?
Had de generaal zichzelf en
zijn manschappen niet aan elk
gezag onttrokken met zijn har
de woorden aan het adres van
de twee mannen die in de be
velstructuur boven hem staan:
president Stippe Mesic werd
de vazal .van een neo-fascisti-
sche staat genoemd, premier
Ante Markovic werd als onbe
duidend terzijde geschoven.
En dat had met name de laat
ste zich toch anders voorge
steld: volgens regeringsbron
nen was het premier Markovic
die zijn minister van defensie
had willen ontslaan, omdat het
leger nu toch wel erg nadruk
kelijk aan de Servische zijde
betrokken was geraakt in de
etnische strijd. Kadijevic bleef
i Brest in Kroatië op de vlucht voor beschietingen door het federale
FOTO: AP
generaal zich dergelijke ma
noeuvres ook straffeloos ver
oorloven. Officieel is de minis
ter van defensie pas de derde
in de hiërarchie, met boven
hem het presidium en de pre-
Het eerste orgaan is onder lei
ding van de Kroaat Stipe Me
sic als president echter zo ver
deeld geraakt dat het niet eens
meer bijeenkomt. Mesic kan
roepen dat het leger naar de
kazernes terug moet keren,
maar zolang de Servische
echter zitten waar hij zat en
maakte de de zaak alleen maar
erger door ongegeneerd te
stellen dat „de Servische min
derheid in Kroatië het slacht
offer dreigde te worden van
volkerenmoord".
Deze verklaring doet vermoe
den dat de generaal toch ande
re strategische doelen voor
ogen had dan alleen het ont
zetten van de door Kroaten
omsingelde kazernes. Onder
de huidige bevelstructuur (of
het gebrek daaraan) kan de
stemmen in het presidium te
genstemmen, kan Kadijevic
deze 'bevelen' grondwettelijk
naast zich neerleggen.
Op papier
Ook Markovic staat slechts op
papier boven de generaal.
Deze is door leger en presidi
um als het ware toegevoegd
aan diens kabinet, en kan niet
zomaar ontslagen worden, zo
bleek deze week. Waarom de
generaal gisteren toch opeens
instemde met een nieuw
staakt-het-vuren was gister
avond niet duidelijk. Eerder
dit weekeinde sloeg hij twee
voorstellen daartoe van de
Kroatische president Tudiman
hautain af. Pas een aerde
smeekbede van de wanhopige
Kroaten werd gehonoreerd.
Volgens diplomaten waren de
eerste bestandsvoorstellen van
de Kroaten te halfslachtig om
de legerleiding tevreden te
stellen: het toelaten van voed
sel, stroom, water en medicij
nen was een eerste voorwaar
de voor de militairen, maar zij
wilden ook dat de blokkades
zouden worden opgeheven.
„De Kroaten schieten op alles
wat beweegt in de kazernes,
de doden liggen in de barak
ken te vergaan, de situatie is
onhoudbaar geworden. Elke
generaal zou doen wat Kadije
vic zou doen", aldus een mili
tair attaché in Belgrado.
In hoeverre het bestand zal
houden lijkt nauwelijks een
vraag, gezien de talloze eerde
re overeenkomsten die soms
binnen een uur al weer ge
schonden werden. Dat de bei
de partijen gisteravond elk al
weer uit leken te gaan van
hun eigen interpretatie lijkt
ook geen reden tot optimisme:
volgens de militairen behoren
alle blokkades te worden op
geheven, terwijl president
Tudjman zijn manschappen
nadrukkelijk orders gaf om de
eerste levensbehoeften tot de
kazernes toe te staan. Over het
vrijgeven van de barakken
werd met geen woord gespro
ken.
Toch moeten juist de Kroaten
oppassen hun hand niet op
nieuw te overspelen en daar
mee deze laatste kans op een
min of meer vreedzame oplos
sing van de crisis te laten lo
pen. De strijd die zij met de
blokkades van de kazernes
willens over zich hebben afge
roepen, hebben ze op alle fron
ten verloren. Dat ze niet tegen
het leger opkonden, moeten ze
hebben geweten, maar blijk
baar hoopten de autoriteiten in
Zagreb politiek te winnen wat
ze militair zouden verliezen:
met het leger als agressor zou
Europa hen wel moeten er
kennen als zelfstandige staat,
zo was de gedachte.
De EG raakte weliswaar ver
deeld, maar de verklaring van
voorzitter Van den Broek,
waarin hij de Kroaten als
schuldigen van de jongste
veldslagen aanwees, was vol
doende voor de Kroaten om te
begrijpen dat ze doorzien wa
ren. Van vredesmachten of
(Duitse) erkenning leek geen
sprake. Nog even duurde de
krijgshaftige taal voort, maar
uiteindelijk moeten ze toch in
hun handjes knijpen met het
huidige staakt-het-vuren.
•hsense minister van
andse zaken riep de in-
op hun verstand te be-
/aalf fen de omgeving van het
toegezi te mijden. Hij kondig-
binetstlat hij met het leger zal
itewet] om te kijken of de
arbeiikers in kazernes on-
et zielacht kunnen worden
slijk iahun veiligheid in ge-
Dat t
opvanghuis voor asiel-
in Thiendorf werd in
zaterdag op zon-
ebroken en het meubi-
rnield. Zes vandalen
gearresteerd. Ook in
werd een opvanghuis
tiet eeielzoekers belaagd.
VS willen bijeenkomst G-7 over Sovjetunie NIEUW RECORD IN AUGUSTUS
Steeds meer Joegoslavische asielaanvragen in Nederland
eenkomst van de zeven grootste industrielanden (G-7) om
praten over de economische situatie in de Sovjetunie, zo hebben
Amerikaanse functionarisën gistere in Washington laten weten.
Het initiatief is gekomen van de Amerikaanse minister van fi
nanciën Nicholas Brady. De situatie in de Sovjetunie baart de
VS kennelijk grote zorgen. Een extra bijeenkomst van de G-7
moet wel op zeer korte termijn plaatsvinden, want de zeven lan
den ontmoeten elkaar half oktober ook al tijdens de jaarverga
dering van de Wereldbank en het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) in Bangkok. Wellicht wordt het komende weekein
de al een extra vergadering belegd.
HILVERSUM Het aantal
Joegoslavische asielzoekers in
Nederland stijgt. Volgens het
ministerie van justitie hebben
in de eerste acht maanden van
dit jaar 828 Joegoslaven asiel
aangevraagd. In augustus wa
ren dat er 242, een nieuw re
cord. Joegoslavië staat nu bo- Nawijn stelt dat vooral Kroa- Joegoslaaf wordt toegelaten,
venaan de lijst van landen van ten en Albanezen vanwege de „Men komt in de procedure en
waaruit burgers asiel aanvra
gen in Nederland, zo zei direc
teur Nawijn van de directie
Vreemdelingenzaken van het
ministerie van justitie gister
morgen voor de Ikon Radio.
onrust en de burgeroorlog in dan wordt er aan de hand van
eigen land hun toevlucht zoe- het verhaal van de betrokkene
ken in Nederland. Ook zijn er bekeken of men wel of niet
volgens hem mensen bij die recht heeft op asiel", aldus Na-
niet willen vechten: de deser- wijn.
teurs. Het is niet zo dat iedere
voor
betaal
ichtig
tst gen
s bes
i de In
toez p3]
nen g
?bben
ïemersfl
il het
ngenen Albanië
ïen hongerstaking
bef ui
en de at
i en kl
r groti st;
it dat
treken;
ingen.
rect<
pVIfi
Meer dan honderd
lige Albanese politieke
en zijn zaterdag een
:k taking begonnen om te
at zij officieel onschul-
klaard worden en om
atie te vragen voor
aangedane leed. De
igenen eisen ook bé-
pensioenen en banen,
de krant Bashkimi is
niging van Voormalige
e Gevangenen de actie
:n in de traningszaal
Tirana Sportclub in de
Tirana. Eerder dit
rden als gevolg van de
*j iringen in het land en-
'r inderden politieke ge-
vrijgelaten, die vaak
vast hebben gezeten
lechte omstandigheden.
MOSKOU Terugge
keerd van een bezoek aan
het Midden-Oosten heeft
Sovjetdiplomaat Jevgeni
Primakov, adviseur van
president Gorbatsjov, ver
klaard dat „het nog steeds
niet zeker is" of de vre
desconferentie over het
Midden-Oosten, gepland
voor oktober, niet uitge
steld hoeft te worden.
Primakov zei dat de houding
van Israël voor uitstel zou
kunnen zorgen, waarin hij nog
geen verandering had opge
merkt, ondanks de druk die
Washington nu tot tevreden
heid van Primakov op Israël
uitoefent. Ondanks verzet van
„radicalen" waren de Palestij-
nen nu over het algemeen ge
ïnteresseerd in de vredescon
ferentie, aldus Primakov.
De Palestijnse Nationale Raad
(PNC) komt vandaag in Al
giers bijeen om een standpunt
te bepalen over de door de
Amerikanen voorgestelde con
ferentie. Het parlement in bal
lingschap moet beslissen of het
vooraanstaande Palestijnse
vertegenwoordigers uit de
Westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook zal laten deelne
men.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, James Ba
ker, heeft zich enorm inge
spannen alle betrokken partij
en voor de vredesconferentie
aan tafel te krijgen. De Pale
stijnse Bevrijdingsbeweging
PLO is officieel niet om haar
mening gevraagd. Zij zal niet
als partij worden uitgenodigd,
omdat Israël zich daartegen
verzet. Maar de Palestijnen uit
de bezette gebiedsdelen heb
ben wel het groene licht van
de PLO nodig om deel te kun
nen nemen aan de conferentie.
De Palestijnen zijn de enige
hoofdrolspelers die nog niet
hebben toegezegd of zij aan de
conferentie zullen deelnemen.
De kwestie houdt hen ver
deeld. De Palestijnen staan
wantrouwig tegenover de
Amerikaanse en zeker tegen
over de Israëlische bedoelin
gen en zijn bang dat er voor
hen weinig winst te behalen
valt op de conferentie. Maar
anderzijds zijn zij bang dat zij
de zwarte piet toegeschoven
krijgen wanneer zij „neen"
zeggen tegen de conferentie.
De PLO wil dat Israël de
bouw van nederzettingen in
bezet gebied staakt voor de
conferentie begint. In de Pale
stijnse delegatie moeten verte
genwoordigers uit Jeruzalem
en Palestijnen in ballingschap
worden opgenomen. De VS
moeten zich uitspreken voor
resolutie 242 en 338 van de
Verenigde Naties, waarin het
beginsel is neergelegd dat Is
raël zich terugtrekt uit de be
zette gebieden en het oostelijk
deel van Jeruzalem. Ook
moeten de VS het Palestijnse
recht op zelfbeschikking er
kennen. Een aantal van die
verlangens staat haaks op de
Israëlische voorwaarden voor
deelneming. Diplomaten ver
moeden dat de PNC uiteinde
lijk met een vage politieke
verklaring zal komen.
JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA
Ongeveer
250.000 mensen
hebben gisteren
in Central Park in
New York
geluisterd naar
Billy Graham. De
72-jarige
evangelist heeft
volgens
medewerkers in
de Verenigde
Staten nog nooit
zo'n groot gehoor
gehad. Graham
voerde drie uur
lang het woord en
hield de
Newyorkers voor
dat God hun stad,
die hij eens heeft
vergeleken met
Sodom en
Gomorra, nog
altijd liefheeft.
Volgens
medewerkers
bracht het
optreden van
Graham 1,6
miljoen dollar
(ruim 3 miljoen
gulden) op.
Daarmee zijn de
publiciteitskosten
van de
evangelisatie
campagne
gedekt.
De „Merchant" zet alle zeilen bij, wanneer Robert
de achtervolging inzet. Maar de Engelsman ontloopt
llot niet en na een kort gevecht ziet Robert Janszoon
schip te enteren en naar de Kaap op te brengen. De
jareiï" worden gevangen gezet en Van Rlebeeck kan het buit-
ich nofte schip, dat omgedoopt wordt tot de „Caepvogel", best
in. - Ziezo, Rob z'n pijp is onder het vertellen uitgegaan
ber
:uwen.
Ginj
iren
en hij moet toch ook even op adem komen. „Ja jongens", zegt
hij, „zo ging het in die dagen. Kolonisten op verre kusten kregen
natuurlijk maar af en toe berichten uit het vaderland en zo'n oor
log kon je overvallen. Van Riebeeck had het geluk, dat hij spoe
dig op de hoogte werd gesteld, maar als er toevallig maanden
lang geen schip de Kaap had aangedaan, zouden de Engelsen op
hun beurt hem onverhoeds hebben kunnen aanvallen".
WASHINGTON De
Amerikaanse president
Bush zal vandaag in een
toespraak tot de Algeme
ne Vergadering van de
Verenigde Naties aandrin
gen op het intrekken van
een resolutie uit 1975 die
zionisme gelijkstelt aan
racisme.
De resolutie, die op 10 novem
ber 1975 door de Algemene
Vergadering werd aangeno
men, stelt dat het zionisme
„een vorm van racisme en ras
sendiscriminatie" is. De Vere
nigde Staten en veel andere
westerse landen hebben de re
solutie altijd afgewezen. Bush
zal voorstellen de resolutie
door een nieuwe te vervangen.
Het voorstel van de president
is een tegemoetkoming aan Is-
(Vervolg van de voorpagina)
BELGRADO Een nog on
bekend aantal Servische reser
visten die net gemobiliseerd
waren in de stad Kragujevac,
hebben dit weekend hun stel
lingen verlaten en zijn liftend
teruggegaan naar hun stad.
Onduidelijk was of het de op
roep van de Joegoslavische
president Stipe Mesic (een
Kroaat) was geweest die reser
visten en andere militairen
van het federale leger heeft
aangeraden te deserteren.
De reservisten gaven als reden
op dat zijn niet gevechtsklaar
waren, niet de juiste munitie
hadden gekregen of helemaal
geen munitie. Voor het stad
huis van Kragujevac hielden
zij een demonstratieve bijeen
komst. In Servië doet het leger
sinds enkele dagen steeds
meer een beroep op vrijwilli
gers om zich te melden voor
actieve dienst.
In de deelrepubliek Bosnië-
Herzegovina was het gisteren
onrustig. De onverwachte
komst van reservisten van het
Joegoslavische leger verstoor
de de rust in het stadje Capli-
na. De reservisten komen uit
Montenegro, bondgenoot van
de grootste Joegoslavische re
publiek Servië. Hun komst
leidde tot paniek onder de in
meerderheid Kroatische inwo
ners en de plaatselijke bevol
king richtte barricades op om
de troepen tegen te houden.
Op de hoogvlakte bij Caplina
houden zich ongeveer 200 re
servisten op. De leiders van
Bosnië hebben het vertrek ge
ëist van de troepen en de
17.500 reservisten van de poli
tie gemobiliseerd. De repu
bliek telt een verscheidenheid
aan etnische groepen telt.
De Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties heeft vrijdag
besloten geen vredesmacht
naar Joegoslavië te sturen.
Het VN-handvest verbiedt de
Veiligheidsraad zich te men
gen in interne aangelegenhe
den van lidstaten, maar tus
senkomst is wel toegestaan als
de internationale veiligheid in
het geding is. Op dat laatste
punt beriepen Canada en Au
stralië zich donderdag bij het
verzoek om spoedoverleg van
de Veiligheidsraad. Ook
Frankrijk en Duitsland had
den om beraad gevraagd. Po
gingen van de EG om een es
calatie te voorkomen leverden
tot nu weinig op. Omdat de
EG zelf terugschrikt voor het
sturen van een vredesleger
naar Joegoslavië, is de burger
oorlog voorgelegd aan de Vei
ligheidsraad. VN-chef Javier
Perez de Cuellar zei vrijdag
dat de raad het volste recht
heeft in de Joegoslavische cri
sis in te grijpen.
raël op een moment dat de
Amerikaans-Israëlische rela
ties zijn bekoeld door het be
sluit van Washington te wach
ten met het verlenen van kre
dietgaranties. Israël heeft de
kredietgaranties en de lenin
gen nodig voor de financiering
van de huisvesting voor de
tienduizenden joodse immi
granten die het land zijn bin
nengestroomd.
