Moderne Luther ten
strijde tegen Rome
De kleine stappen van het onderwijsbeleid
K
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Geloof bepalender voor mening Nederlander
over abortus dan gezin en vrouwenemancipatie
Nederlanders in Wereldraad willen weer aan de slag
li
Schoolwijzer
COMMENTAAR
£eidóc Qowvant
Duiven met
stroom geweerd
VATICAANSTAD De duif
is als symbool van de Heilige
Geest bij de kerken geliefd,
maar bij de St. Pieter in Rome
is het dier niet in trek: de vele
honderden vogels bevuilen de
net schoongemaakte en geres
taureerde gevel van de kerk.
Er is nu een installatie aange
bracht dat met stroomstoten de
duiven van de kerk weghoudt.
De duiven hebben inmiddels
andere broed- en rustplaatsen
gezocht. Tot grote vreugde van
kinderen en fotograferende
pelgrims en toeristen komende
nog altijd in grote aantallen op
het plein voor de St. Pieter.
Het verlies van geld
wordt met oprechte
tranen be weend
NIJMEGEN Het geloof is voor de hou
ding tegenover abortus belangrijker dan
opleiding, leeftijd of ideeën die de Neder
lander heeft over het gezin, sex en vrou
wenemancipatie. Opvallend is dat juist
ook bij niet-kerkelijken en mensen die de
nadruk leggen op moderne waarden als
persoonlijke autonomie, religie voor hun
standpunt over abortus bepalend is.
Dit zijn de voornaamste uitkomsten van
het onderzoek 'Religie en abortus', waarop
drs. L.G.M. Spruit 1 oktober aanstaande
aan de Katholieke Universiteit te Nijme
gen hoopt te promoveren. Een medewer
ker van het onderzoeksinstituut KASKI,
heeft in 1985 een steekproef laten houden
onder 1183 Nederlanders. Daarbij bleek 38
procent van de ondervraagden abortus op
verzoek van de vrouw zonder meer goed
te keuren. 53 procent was het eens met le
galisering van abortus onder bepaalde om
standigheden en 9 procent wees abortus
af.
Spruit komt tot de conclusie dat mensen
die persoonlijke autonomie belangrijker
vinden dan de waarde van het gezin, min
der afwijzend tegenover abortus staan.
Maar bij deze groep valt een sterkere in
vloed van de religie te constateren dan bij
anderen. Spruit verklaart dit uit een con
flict tussen waarden: als 'modern' mens
staat men minder afwijzend tegenover
abortus, maar voorzover men religieus is,
blijkt men sterk geneigd abortus hoog
stens onder bepaalde voorwaarden toe te
Bij de onkerkelijken blijkt de religie van
evenveel belang voor hun standpunt als
bij de kerkleden. De onkerkelijken staan
minder afwijzend tegenover abortus, maar
zij zouden nog veel liberaler zijn, als de
religie voor hen geheel zou hebben afge
daan. 60 procent van de onkerkelijken
zegt dat ze een levensbeschouwing van
belang vinden. De religie beïnvloedt niet
alleen kerkleden in hun abortusstand-
EX-PRIESTER: PAUS WIL HEER VAN EUROPA WORDEN
VELP „Man, waar be
moei je je mee", dacht ex-
priester ds. H.J. Hegger
toen de paus enkele
maanden geleden in Fati-
ma de hele mensheid op
nieuw aan Maria toewijd
de. Johannes Paulus II
droeg niet alleen „zijn ei
gen rooms-katholieke
mensen" op aan de Moe
der Gods, maar ook al die
reformatorische christe
nen die niks moeten heb
ben van de verering van
Maria.
De ex-redemptorist, die veer
tig jaar geleden gereformeerd
predikant werd, zou willen dat
de paus iets bescheidener
wordt in zijn uitlatingen. Hij
wil nog veel meer, onder meer
de afschaffing wat het paus
schap, maar hij zou al heel te
vreden zijn met wat meer pau
selijke bescheidenheid.
Hegger heeft geen problemen
met de persoon van de paus:
Karol Wojtila is „iemand die
het echt meent, zeker geen
huichelaar". Maar in functie
vertegenwoordigt hij nu een
maal „een stelsel dat is uitge
vonden door de duivel". Net
als Maria is de paus een sta-in-
de-weg voor geloof in het ech
te Evangelie.
Hegger is de oprichter van 'In
de rechte straat', een reforma
torische stichting die sinds
1958 probeert rooms-katholie-
ken dit ware Evangelie te ver
kondigen. Als een moderne
Luther schreef hij felle pole
mieken in het gelijknamige
maandblad, dat op dit moment
6.500 abonnees in de rechter
flank van de gereformeerde
gezindte telt. Maar ook onder
steunde hij met raad en daad
een kleine 200 ex-priesters en
ex-kloosterlingen in gewetens-
Milder
De scherpe kantjes van zijn
strijd tegen de Rooms-Katho-
lieke Kerk zijn er inmiddels
een beetje af, geeft hij toe. „De
situatie in de kerk is sinds het
Tweede Vaticaans Concilie
ingrijpend veranderd. En ik
ben ook zelf veranderd, milder
geworden in mijn toon." De
zachtmoedige predikant gaat
het binnenkort wat rustiger
aan doen.
De Wartburg, het monumenta
le pand in Velp waarin hij met
zijn vrouw vele ex-priesters
opving, staat inmiddels te
koop. Vooral geestelijken uit
Zuid-Europa vonden onderdak
in het huis, dat is genoemd
naar de burcht waar Luther
zich verborgen hield nadat hij
op de rijksdag van Worms vo
gelvrij was verklaard. Soms
had Hegger er vijf tegelijk in
huis. „Maar we geven er nu
geen ruchtbaarheid meer aan.
We worden ook een beetje ou-
Om een heel andere reden zijn
Hegger en de zijnen onlangs
gestopt met een andere activi
teit van de stichting. De ver
zending van lectuur aan pries
ters in Nederland en Vlaande
ren is gestaakt omdat de reac
ties erop als te beledigend
werden ervaren. Wat te den
ken van deze: „Aan Judas,
Boulevard 11, Velp".
„Ik begrijp dat wel", zegt de
predikant. „Als dominees een
soortgelijk blaadje van katho
lieken zouden krijgen, zouden
ze waarschijnlijk ook geïrri
teerd reageren."
Toch blijven de scherpe reac
ties, die hij altijd heeft opge
roepen, hem verbazen. „Die
mensen hebben gestudeerd en
moeten toch op de hoogte zijn
van bepaalde omgangsvor-
Hegger verklaart de aanvallen
uit de „indoctrinatie" die de
priesters hebben ondergaan.
Zij hebben altijd te horen ge
kregen dat „ex-priesters ver
raad plegen aan de eigen kerk.
Het zijn tenslotte de voorman
nen die op de vlucht zijn ge
slagen, deserteurs". Daarnaast
is er sprake van „een stuk ja
loezie". Ook in elke priester
leeft het verlangen naar een
vrouw en een gezin, zegt de
vader van zeven kinderen.
Het is nooit Heggers bedoeling
geweest rooms-katholieken er
toe over te halen hun kerk te
verlaten. Als dat uiteindelijk
wel het resultaat was van zijn
inspanningen, was dat natuur
lijk mooi meegenomen. „Maar
we hebben iedereen altijd vrij
gelaten. Bovendien, welke re
formatorische kerk zouden we
moeten aanraden?"
Want Hegger weet als geen
ander dat ook in de prote
stantse kerken „ondanks de
officiële leer heel wat wetticis-
me bestaat".
Nadat hij in de nacht van 8
juli 1948 het klooster in het
Braziliaanse Tietê, waar hij
aan het groot-seminarie filoso
fie doceerde, had verlaten,
deed hij in een methodisten-
kerk in Rio de Janeiro belijde
nis van zijn geloof. Enkele ja
ren later werd hij predikant in
de Gereformeerde Kerken in
Nederland, maar wegens de
toenemende vrijzinnigheid
verliet hij dit kerkgenootschap
in 1979 om zich aan te sluiten
bij de Nederlandse Hervormde
Kerk.
Ook in de protestantse kerken
zijn machten werkzaam die
daar niet thuis horen, weet hij
inmiddels. Maar zo erg als in
de RK Kerk is het er niet.
„Die controlerende macht die
achter alles staat, die geraffi
neerde uitvinding van de dui
vel die bisschoppen, kardina
len en pausen regeert zonder
dat ze het zelf weten... Een
soort stille kracht is het."
Hegger wil de rooms-katholie
ken duidelijk maken dat „al
die mooi klinkende dogma's"
niets met de Heilige Schrift te
maken hebben. Zij moeten
hun vertrouwen niet stellen op
Maria, op de paus of op gipsen
beelden van Jezus, maar op de
levende Christus Zelf. De ver
kondiging van „dit bevrijden
de Evangelie" moet onvermin
derd doorgaan, ook al is er
veel veranderd in de RK
Kerk.
De laatste jaren probeert de
predikant het „getuigend ge
sprek" ook op hoog niveau te
voeren met de Nederlandse en
Vlaamse bisschoppen zelf. Al
leen bisschop J.M. Gijsen van
Roermond heeft nog nooit ge
reageerd op zijn brieven. Kar
dinaal dr. A.J. Simonis heeft
onlangs voor het eerst geant
woord, in navolging van zijn
Belgische collega G. Danneels.
Hegger drukt de reactie af in
zijn lijfblad en hoopt zijn
protestantse lezers zo te laten
zien „hoe een rooms-katholiek
denkt".
Vrolijke sfeer
Als ex-katholiek, geboren in
het Limburgse Lomm en ge-
Ex-priester en dominee Hegger
vormd bij de passionisten in
Haastrecht, weet Hegger dat
zelf maar al te goed. En als hij,
zoals enkele maanden geleden,
te gast is bij de rk vereniging
Gehuwd en Ongehuwd Pries
terschap (GOP), dan voelt hij
zich daar „toch weer een beet
je thuis". „De jeugdherinnerin
gen, de vrolijke sfeer... ja, ik
vind het ontzettend leuk om
bij rooms-katholieken te bi
vakkeren".
Tijdens de GOP-vergadering
bleek dat de behoudende pre
dikant en de progressieve rk
priesters ondanks grote ver
schillen „beiden de dictatuur
van het pausschap afwijzen".
Een redemptorist vertelde
Hegger dat diens boek 'Moe
der, ik klaag U aan' destijds in
het klooster als lesmateriaal
werd gebruikt. Heggers le
vensverhaal moest „een af
schrikwekkend voorbeeld"
Hegger hoopt dat zijn geest
verwant T. Vanhuysse, een
Vlaamse ex-priester, hem over
een jaar als directeur van 'In
de rechte straat' kan opvolgen.
Van opheffing van de stich
ting wil hij niet horen. Met
paus Johannes Paulus II aan
het roer levert de RK Kerk
Laurentius-viering in
Rotterdamse kathedraal
ROTTERDAM Het bisdom
Rotterdam opent morgen het
nieuwe werkjaar met de Lau-
rentiusviering. In deze viering
bij gelegenheid van de jaarlijk
se feestdag van de bisdompa
troon St. Laurentius is het
hoofdthema solidariteit en so
ciale bewogenheid.
Migranten zullen in de viering
in de kathedraal aan de Ma-
thenesserlaan (aanvang 11.00
uur) van hun ervaringen ver
tellen. De themakeuze hangt
samen met de herdenking van
100 jaar Rerum Novarum.
Het feest van de H. Laurentius
wordt volgens de kerkelijke
kalender gevierd op 10 augus
tus. Op initiatief van bisschop
R. Bar werd de viering ver
schoven naar een tijdstip
waarop de meesten weer van
vakantie terug zijn.
GENEVE Het centraal
comité moet een eind aan
de onzekerheid in de We
reldraad maken, zegt Rob
van Drimmelen, sinds
1983 werkzaam bij de We
reldraad van Kerken in
Genève. „Als de prioritei
ten en programma's vast
staan, kunnen we weer
ergens de tanden in zet
ten."
De personeelsstop en de moei
zame herstructurering waar de
staf nauw bij betrokken was,
heeft geleid tot fricties, lange
werkdagen en bij sommige
mensen tot paniek over het
behoud van hun baan. Jan
Kok zag als directeur van de
communicatie-afdeling vier
van de vijf vacatures van staf
leden niet vervuld. „Ik werk
de laatste tijd meer dan 70 uur
per week."
Toch zitten er volgens hem
ook positieve kanten aan de
huidige situatie. „Dat de orga
nisatie 20 tot 25 procent moet
afslanken, is niet leuk maar
daarom gaat de Wereldraad
niet over de kop. De zeven
vette jaren zijn voorbij."
Een kleine crisis is volgens
Kok, een van de vier Neder
landers bij de Wereldraad, op
zich niet slecht. Die dwingt de
staf tot zelfonderzoek en tot
het stellen van duidelijke prio
riteiten. Er kan bijvoorbeeld
wildgroei worden weggesne
den.
Het voordeel van de nieuwe
structuur is dat de Wereldraad
veel minder directeuren zal
hebben, zegt Nico Keulemans,
werkzaam bij de afdeling voor
hulpwerk CICARWS. Er komt
een efficiëntere en minder
dure organisatie.
Overigens vraagt hij, als voor
malig ouderling-kerkvoogd in
de Nederlandse Hervormde
Kerk, zich af of het niet veel
beter was geweest de 317 lid
kerken op te roepen meer te
geven in plaats van in te krim
pen. Het eerste levert altijd
veel meer op.
Verder ziet Keulemans met
enige zorg het moment tege
moet waarop de Bondsrepu
bliek onder druk van de ex-
DDR-burgers de 'Kirchen-
steuer' (de afdracht aan de
kerk via de belastingen) af
schaft. Uit Duitsland komt 40
procent van de inkomsten van
de Wereldraad. „Dan wordt
het pas echt leuk."
Na de algemene vergadering
in 1983 te Vancouver was de
staf een half jaar bezig nieuwe
plannen uit te werken, een in
spirerende tijd, aldus Keule
mans. Dat werk wordt nu
overschaduwd door de finan
ciële problemen en de reorga
nisatie.
Ook Van Drimmelen merkt
dat er belangrijke gaten in de
organisatie vallen. Na het ver
trek van Preman Niles, staflid
voor het conciliair proces voor
gerechtheid, vrede en behoud
van de schepping, maakte se
cretaris-generaal dr. Emilio
Castro in juni plotseling be
kend dat Van Drimmelen
voorlopig de Wereldraadman
voor het conciliair proces is.
Het onderwijsbeleid
dreigde deze week een
beetje achter de horizon te
verdwijnen in de mêlée
van de grote politiek. Bo
vendien wordt dan de
aandacht meteen weer ge
trokken door de dit jaar
opnieuw onvermijdelijke
bezuinigingen. Toch pro
beren ook minister Ritzen
en staatssecretaris Walla
ge beleid te maken. Zij
moeten zich immers profi
leren? Dat hoort bij deze
politieke tijd.
Als je de Memorie van Toe
lichting bij hun begroting be
gint te lezen valt je meteen de
titel van hoofdstuk 1 op: 'De
volgende stap telt'.
Ik leg dat zo uit: het bekende
beeld van de mammoettanker
doemt weer op alsmede het
feit, dat je maar kleine tikjes
aan het roer hoeft te geven om
voor later een flinke koerswij
ziging te bewerkstelligen. Het
gaat om kleine stappen dus,
maar dan denkt men daar on
willekeurig bij: pas op je tel
len, want die kleine stappen
kunnen van grote betekenis
zijn.
Neem nu zo'n eerste zin. 'On
derwijs is de levensader van
onze samenleving. Individuele
ontplooiing, goed burgerschap,
een vruchtbare economische
voedingsbodem.'
Je herkent er onmiddellijk de
drie hoofddoelstellingen in,
die altijd voor het onderwijs
gelden, maar die in elke perio
de weer net iets anders wor
den geformuleerd. En in het
'net iets anders', daar zit het
hem in. Dat bepaalt de volgen
de stap. Laten we eens kijken.
Onderwijsdoelen
Individuele ontplooiing. Dat
staat er altijd wel zo in. Maar
of dat nu als eerste moet? Li
beralen waren daar altijd nog
al voor: de vrije, zelf zijn lot
bepalende burger staat bij hen
voorop. Maar de socialist had
zo zijn twijfels. Moest niet het
eerste zijn: sociale vorming, zo
men wil vorming tot maat
schappelijke weerbaarheid? En
de christen-democraat had dan
de neiging om dat weerbaar
heid te vervangen door dienst
baarheid.
Maar enfin. Ritzen en Wallage
beginnen met die individuele
ontplooiing. En dat zegt na
tuurlijk wat. In de PvdA is er
'onderhuids' al lang een sterke
discussie aan de gang of men
(met de VVD en D66) verder
moet gaan op het pad van de
individualisering of dat men
vast moet houden aan de oude
socialistische solidariteitsge-
dachte. Waar ook christen-de
mocraten met hun opvattingen
over de overheid als 'het
schild voor de zwakken' en de
'verantwoordelijke samenle
ving' dicht bij in de buurt
staan.
Zouden deze gedachten door
Ritzen en Wallage heen zijn
gegaan toen ze zo begonnen
met die individuele ontplooi
ing? Het is in elk geval wel
sprekend.
Als ik zie hoe ze het tweede
doel hebben geformuleerd,
dan vind ik dat 'burgerschap'
te eng gesteld. Ergens anders
in de memorie wordt duidelijk
gestipuleerd, en dat verheugt
mij, dat in het onderwijs nor
men en waarden heel erg be
langrijk zijn. Maar die gaan
wel iets verder dan dé opvoe
ding tot goed burgerschap. Een
mens functioneert toch nog in
heel wat andere verbanden?
Daarom werd daar in vroegere
formuleringen heel vaak de
maatschappij, de samenleving,
genoemd. Soms zelfs met het
woord 'dienstbaarheid' erbij.
En dan dat derde, die vrucht
bare economische voedingsbo
dem. Dat is van oudsher de
derde doelstelling en die gaat
dan om de voorbereiding op
het beroep. Het is wel teke
nend als je hier leest dat zo'n
beroep vooral lijkt te moeten
dienen voor 'een vruchtbare
economische voedingsbodem'.
Het uitoefenen van een beroep
betekent hopelijk vóór heel
veel mensen toch wel iets
meer dan het meewerken aan
een gezonde economie, aan
goed geld verdienen? Het is in
elk geval goed om bij het vol
gen van het beleid van de hui
dige bewindslieden op Onder
wijs bovengenoemde zaken
eens in gedachten te houden.
En dan waren er in de begro
ting ook weer de onvermijde
lijke bezuinigingen. Op de
wachtgelden en op het school
geld met name. Die laatste is
niet alleen een zeer gedurfde,
maar ik proef op de achter
grond toch ook weer een be
paald denken over onderwijs.
Namelijk het te sterk de na
druk leggen op het rendement.
Je hebt, zoals we dat noemen,
'vroege' en 'late leerlingen'.
Het gaat niet aan om ouders
ervoor te straffen als hun kin
deren tot de laatste categorie
behoren. Meer wil ik daar
voorlopig niet over zeggen.
Schaalvergroting
De bevordering van schaalver
groting gaat onverminderd
door. Nog maar net heeft het
HBO een immense fusie-ope
ratie achter de rug, waarvan
de gevolgen nog lang niet uit
gewoed zijn (men denke maar
aan het opvallend aantal be
stuurlijke crises in die sector)
of de minister wil al weer een
stap verder.
Reeds herhaalde malen wees
ik erop dat men bij dit alles
uitgaat van een aantal nog
steeds niet als deugdelijk be
wezen vooronderstellingen.
Daarom begrijp ik het verzet
tegen deze plannen wel. Waar
om stelt men niet eerst eens
een onderzoek in of die voor
onderstellingen inderdaad
klopten, of de doelstellingen
die men destijds met dit alles
had, ook zijn gehaald?
Eenzelfde trend ziet men ook
bij de plannen ten aanzien van
een samenvoeging van mid
delbaar beroepsonderwijs en
volwassenen educatie. Nota
bene nu ook in dat MBO al die
fusies nog nauwelijks achter
door drs. K. de Jong Ozn.
Buffertroepen
van
mei j
jarige
De u
de c<
Na de val van de Berlijnse Muur in november
daarop volgende adembenemende revoluties in het Oi ijwilli
werd herhaaldelijk vastgesteld dat de politieke leiders
loos achter de gebeurtenissen aanholden. Het waren d
zelf bevrijdende volkeren die de pas van de geschi "^d
aangaven. De politieke leiders konden niet anders d;e
de gebeurtenissen kennis nemen en proberen zich
nieuwe toestand aan te passen.
De eg zal moeten erkennen dat zij in dit proces hcfe
achterop is gebleven. De Westerse regeringen konden
den niet inzien dat de verdwijning van het IJzeren een b
en de val van de communistische regimes, niet alle v0^°ï
einde van de orde van Jalta betekenden, maar ook he 1 m'n
van de orde van Versailles en Trianon. Het was een ill"L_
denken dat de democratische revoluties en het heront
van de volkeren in het Oosten, alleen Oost-Europa zo
gaan en dat West-Europa niet zou worden beroerd.
Men kan lang discussiëren over de oorzaken van he
van de EG-diplomatie in Joegoslavië. Maar men kc
zeggen dat een van de belangrijkste redenen de ver
uitgangspositie van de EG was. De EG ging er van he
af aan van uit dat Joegoslavië als staat moest blijven b
Bijgevolg moesten de onafhankelijkheidsverklaringe
Slovenië en Kroatië genegeerd en de afscheiding van
republieken tegengehouden worden. Men kan niet o
nen dat de Servische nationaal-communistische leid
hun stromannen in het 'federale' leger daarin een aan
ging zagen voor hun openlijke agressie tegen de Kroal
EG heeft zo zes kostbare maanden verloren.
Dlf
or
nog voldoende werk op.
„Deze paus is druk bezig de
RK Kerk te restaureren", zegt
Hegger. „Hij wil graag de heer
van heel Europa worden, en
daar slaagt hij aardig in. Hij
heeft een kleine groep getrou
wen, die steeds meer initiatie
ven ontwikkelt", weet Hegger.
„En de bedevaarten naar
Lourdes worden steeds druk
ker."
De officiële dialoog tussen
Rome en Reformatie stelt on
der deze paus, „die voet bij
stuk houdt", niet veel meer
voor. De Nederlandse overleg
organen delen volgens Hegger
in deze malaise: „Ze produce
ren af en toe een rapport en
voeren eindeloze vrijblijvende
discussies."
Het gereformeerde deputaat-
schap Rome-Reformatie, waar
Hegger destijds zelf lid van
was, heeft het hem zeer kwa
lijk genomen dat hij een eigen
stichting in het leven riep, bui
ten de kerken om. Hegger
heeft er geen spijt van gehad:
hij heeft nooit synoderappor
ten hoeven schrijven en kon al
zijn tijd stoppen in het „getui
gend gesprek" waarvan men
op officieel niveau niet veel
moet hebben.
Nu staat ze voor de Verscheurende keuze het faillir
haar beleid te erkennen en, als laatste redmiddel oi
geloofwaardigheid in Europa en de wereld te herstelk
militaire middelen te proberen te beletten dat de
sche burgeroorlog overslaat naar de buurlanden. Ho
ligt in het onmiddellijke schootsveld van de strijdende
en. Italië voelt zich door het lot van de duizendén Ita
volksgenoten in Kroatië en Slovenië direct betrokken
conflict.
HAA
mer
meei
inv
ibesti
in
'an 1
wor
iteke
9 all
het
zull<
ame
:n zie
oces
n ve
luid<
LZ1<
Minister van Buitenlandse Zaken Hans van den
heeft als huidige voorzitter van de EG-ministerraad
plomatieke registers vergeefs opengetrokken,
zijn alle politieke middelen om de vechtende partijen
onderhandelingstafel te krijgen uitgeput. De EG st
voor de beslissing die ze zo lang mogelijk heeft wille
mijden: een multinationale vredesmacht naar Joeg
sturen of niet. Als enige en ultieme middel blijft imme
een militaire interventie, het schrikbeeld waarvoor
ministers steeds zijn teruggeschrokken.
HOE die militaire interventie als ze er komt PF 1
moeten uitzien, daarvover moeten de ministers zelf be| rj
De opdracht van de 'vredestroepen', 'buffertroepen', '|T O
men' of hoe men ze ook noemen mag, kan niet ande
dan inderdaad te proberen een buffer op te werpen tuflOL
strijdende partijen, zodat eindelijk het zinloze moorth o\
vernietigen ophoudt. Maar hoe moet het dan verder?F lyc
SAMEN met Duitsland en Italië heeft Frankrijk er z|5091
eindelijk bij neergelegd dat het zinloos en nutteloos is
beren samen te houden wat niet samen wil blijven. Na1'
er is gebeurd in Joegoslavië is het ondenkbaar dat S
en Kroatië niet zouden krijgen waarop ze volkenre< 'ts b
recht hebben, namelijk de erkenning van hun besti bir
onafhankelijke natie. Maar het is ook ondenkbaar
grenzen tussen Kroatië en Servië niet worden aangepj
aanzet van de onderhandelingen zal van Serven en Kjj
zelf moeten komen. De EG zal niets anders kunnen
sistentie verlenen.
lie ir
uit\
lat dc
„Dat is niet serieus," zegt het
slachtoffer. „Ik ben al overbe
last. Ik kom er echt niet aan
toe de post voor het conciliair
proces-bureau open te ma
ken."
Met deze wijze van werken
maak je volgens Van Drimme
len een programma kapot en
bezorg je iemand een maag
zweer. In de stukken van de
algemene vergadering, die in
februari dit jaar in Canberra
werd gehouden, kom je om de
andere pagina tegen hoe be
langrijk het conciliair proces
is. Maar sindsdien is wel het
bureau dichtgegaan.
Uit loyaliteit met de Wereld
raad doet Van Drimmelen er
verder het zwijgen toe. „Die
reorganisatie, die al twee jaar
onderweg is, kost ongelooflijk
veel tijd. Ik wil m'n werk
a' ÊcidócSowtant
Uitgave:
Kantoor:
Telefoon:
Telefax:
Postadres:
Westerpers bv (maakt deel uit v
Apothekersdijk 34, Leiden.
071 - 122 244.
071 - 134 941
Postbus 112300 AA Leiden
de rug zijn. En door dezelfde
proces-coördinatoren(l) die
vele schoolbesturen zo op hol
hebben gejaagd.
Daar komt dan nog bij dat hier
hetzelfde dreigt als enige tijd
geleden in het agrarisch on
derwijs: een praktisch van de
kaart vegen van confessioneel
beroepsonderwijs. Geen won
der dat er veel verzet rijst.
En dan blijft daarbij nog steeds
kaarsrecht overeind de vraag:
welk recht heeft de minister
niet zozeer om dit alles te be
vorderen (dat is al bedenke
lijk!) maar om het min of meer
af te willen dwingen?
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur: G,- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L. v
1. Kleijn (chef),
n Herpen (chef), F. Buurman,
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K van Kesteren
Binnen- en buitenland, fi
A van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs C.
E. Huisman, H. Jansen, drs. J.
(tel 070-3190 815):
Haersma Buma, A. va
Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K.
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834) G Ansems (coordinator), B. Jansma, H Pii
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838)' M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse.
dactioneel samenwerkingsverband
Belgié. De algemene verslaggevers
Ven. De parlementaire redactie bes
land, P Koopman, D. van Rietschoten
het Algemeen Nederlands Persbureau
ïn Bergh (Peking), drs. H Botje (Tunis), A. Courant (Athi
i (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A Heering
rijs), M. de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delf
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs R. Vunderink (Mo
W. Werkman (Jeruzalem), E Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belgr
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Verts
M. de Cocq.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op ms
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal
per jaar
n 18 00 tot 19.00
25,70
76,60
294,30
kla<
lijft
erm
:eu'
er k
vKok
leid
vet
twi
Ie punl
Het abonnementsgeld dient vi
uit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven v
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
n advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3S
