Veel studenten horen net op universiteit Schaduwen van zieke leraar is grove inbreuk op privacy" Jet Zweedse model: einde van een droom BINNENLAND BUITENLAND elei gr bi ;ssi Opvolging van Perez de Cuellar heet hangijzer binnen de VN Illegaal afval uit Polen ;ER 1 JddöSouMWtt DINSDAG 17 SEPTEMBER 1991 ADSMAN IN KORT GEDING TEGEN SCHOOLBESTUUR: 3EN (a et I/ASS van l de ceptati tijn -oep Ver< le chake] :k slfjarij 5TRICHT Het laten schaduwen zieke geschiedenisleraar Henk Jans an de Koningin Gerberga-Mavo in sen door een privé-detective is in met het Europees verdrag inzake de >n van de mens en is ongeoorloofd. >erde mr. M. Sassen, raadsman van de [ken leraar, gisteren aan tijdens een eding dat de leraar met steun van het lands Genootschap van Leraren te- schoolbestuur had aangespannen. derde dat de president van de Maastrichtse mr. J. Seelen, deze „grove inbreuk op de privacy" en het gebruik van het rapport van de privédetective verbiedt. Een en ander op straffe van een dwangsom van 2500 gulden per dag en per overtreding. Volgens mr. Sassen is het rapport van de detective gebaseerd „op louter vermoedens, erg suggestief en staat het bol van persoonlijke conclusies van de waarnemer. Kortom, het is een lachertje". Hij hield de president voor dat wanneer de vorderin gen zouden worden afgewezen, de overheid vrij baan zou krijgen om iedereen in Nederland straf feloos hinderlijk te laten volgen zonder dat er sprake is van enige verdenking. Namens het schoolbestuur betoogde mr. J. Frissen dat de vorderingen wel afgewezen moeten worden. „Gebeurt dit niet dan wordt fraude beschermd en hebben werkgevers totaal geen rechten om enige controle op zieke werknemers uit te oefenen tij dens werkdagen. Deze zaak riekt naar fraude". Mr. Frissen bestreed dat het inschakelen van een privé-detective een inbreuk zou betekenen op de persoonlijke levenssfeer van de leraar. „Met zijn intimiteiten lieten wij ons niet in. Het ging alleen om de werkzaamheden die de zieke leraar tijdens werkdagen verrichtte. Dit is nagegaan door de pri védetective van 27 maart tot 19 april dit jaar". Hij gaf toe dat het een paardemiddel geweest is, maar het bestuur kon niet anders. De leraar reageerde niet op brieven en vermeed elk contact. Voor een autoverhuurbedrijf-reisbu reau in zijn woonplaats Geleen bezorgde hij folders over fietsvakanties. Een zieke werknemer is het verboden zonder toestemming van zijn werkgever (on)betaald werk te verrichten. Bovendien moet nog bewezen worden of het rondbrengen van de folders niet betaald werd. De leraar reed in een be drijfswagen van het autoverhuurbedrijf rond en tankte gratis benzine. Er werd pas ingegrepen na jaren van grote moei lijkheden. Janssen hield zich niet aan afspraken, verzuimde regelmatig zonder enige reden, kwam te laat op school en Tiet twee dagen verstek gaan om taxiritten van Beek naar Schiphol te maken. Hij zorgde voor conflicten en leverde wanpresta ties. De problemen begonnen, aldus mr. Frissen, toen hij niet werd benoemd tot adjunct-directeur. Namens de zieke leraar bracht mr. Sassen hierte gen in dat Janssen al twintig jaar aan de school is verbonden, voorzitter was van de personeelsraad en belast was met herstructureringen van het on derwijssysteem. Daardoor voelde de zich niet al te democratisch gedragende directeur zich bedreigd. Hij werkte Janssen enorm tegen. Tevens wees mr. Sassen erop dat onbetaalde activi teiten wel degelijk verricht mogen worden door zieke werknemers. Zeker in het geval van Janssen die door het RIAGG en de huisarts was geadvi seerd iets te ondernemen om het isolement te door breken. Janssen wordt thans niet meer geschaduwd en bij het ABP loopt een keuring. Rechtbankpresident mr. Seelen doet op 30 septem ber uitspraak. !UWE ADVISEUR RITZEN PLEIT VOOR STEVIGE SELECTIE iging I ons hel Dijlage ar in d ;wijs da iasleep vermee Oude vereng e beland at is al voorzil kje". D< i op de gens V TOVEN Discus- e politie ver rendement en eit van het onder- n zinloos als je niet e selecteren. Minis- itzen bedoelt het naar ook hij draait hete brij. Om eens noemen: een groot de studenten iJielemaal niet op de i zich e siteit. n wij djietsen de mening van N. H. Douben (52). september is hij de 'oorzitter van de nieu- het ve riesraad Onderwijs, edofilie. idviesraad in het jareijk jargon: de ARO antie ei |t de adviesraden voor isonderwijs, het voort- nderwijs en het hoger ijd is eeijs (ARBO, ARVO en ring m< die 1 augustus opgehe- n den IAls voorzitter van de •^ordt Douben één van suele ccpgrijkere adviseurs van ster van onderwijs, iderwerp rendements- anger s ring in het onderwijs t door b t serieuze aandacht", It ingedi „maar het rendement sen kan alleen als je aliteitscontrole doet èn rt. Die drie onderwer- ïgen zo samen dat je ze ilijk moet aanpakken, net één doet maar het aat, kun je het verder |-V|q rgeten". En dat laatste LUö ies wat er in feite ge ldus de voorzitter. „We teeeh ieerhngen en stu~ nauwelijks bij binnen- poneert zijn stelling in cht< antwoord op de vraag naar de volgens hem meest interessan te ontwikkelingen in het on derwijs in de afgelopen jaren. De nieuwe voorzitter gaat er eens goed voor zitten en steekt van wal. „We hebben in ons onderwijs stelsel niveaus gecreëerd die onderling niet goed verbonden zijn", begint hij. „Je gaat wel van de hts naar de universi teit, maar de weg terug be schouwt men als een degrada tie, terwijl de hts toch een op timale opleiding kan zijn". „Ik ben er helemaal niet van overtuigd dat alle studenten die nu naar de universiteit ko men, geschikt zijn voor een wetenschappelijke studie. Waarschijnlijk is dat maar voor een klein percentage het geval". Volgens Douben zorgt de kort sluiting tussen de verschillen de niveaus in het hele onder wijs voor „een ontzettende frustratie en verspilling". Een stevig selectie is daarom meer dan ooit noodzakelijk, vindt de voorzitter, al voorziet hij „ont zettend veel verzet". Ouders zullen het niet pikken, weet hij. „Mijn kind kan niet naar de universiteit. Ik heb zelf een universitaire oplei ding. mijn kinderen moeten dat ook. Dat krijg je dan". „Bovendien is er een intern onderwijsprobleem. Je breekt burchten open. Het onderwijs is nu gesegmenteerd. Het mbo is anders dan het hbo. Elke or ganisatie wil zijn eigen gebied hebben, geen pottekijkers en geen indringers. Selectie is be dreigend voor de gevestigde belangen in het onderwijs". De te verwachten tegenwer king binnen en buiten het on derwijs maakt politieke actie niet eenvoudig. Douben is dan ook mild in zijn kritiek op mi nister Ritzen van onderwijs. „Ik heb natuurlijk gemakke lijk praten. Ik word niet elke week beoordeeld door het par lement. En het is politiek na tuurlijk een nare zaak te moeten zeggen: de helft is niet geschikt". Douben heeft echter weinig waardering voor de maatrege len die Ritzen tot dusverre heeft aangekondigd. Een bin dend studie-advies voor stu denten aan het eind van hun eerste studiejaar is niet de juis te aanpak. „Ik heb niks aan selectie als ze al binnen zijn". Douben wil selectie vóór de poort en dus moet ook de boe te van 250 gulden voor zitten- blijvers in het voortgezet on derwijs, die Ritzen vandaag aankondigde, het bij hem ont gelden. „Ze zitten er al. Je hebt ze toegelaten: ik mag naar het vwo en ik zal naar het vwo". En dan natuurlijk door naar de universiteit, zegt hij. „Met een vijfje of een zes je, waarna de ellende vaak be gint". „Maar", vervolgt hij, „de eer ste aanzet is er. De minister is begonnen met rendement en kwaliteit. Die richting kan ik onderschrijven. Maar dan kom je bij het politiek moeilijke probleem van de selectie. Hij heeft nog een lange weg te gaan". Wat voor maatregelen wil Douben? „Je zou aan een soort toela tingsexamen kunnen denken. Een onderneming keurt zijn grondstoffen ook voor ze het proces in gaan. Het kan op verschillende manieren. Con creet weet ik het ook nog niet". „De vraag hoe we voldoende mensen kunnen opleiden voor een beroep waar veel vraag naar is, is ook een interessante. We hebben tekorten bij de technische vakken, maar in andere sectoren leiden we op tot een hoogwaardige ww". Douben strooit hier gelijk met eerder geopperde maar zeer omstreden oplossingen. „We zouden moeten differentiëren. Bijvoorbeeld: dit kanaal zit dicht. U wilt daar toch naar binnen? T^a, dat kost u dan meer geld' De voorzitter denkt aan schoolgeld en collegeld, maar ook aan de studiefinanciering. Kiezen studenten voor een vak met tekorten, dan krijgen ze een hogere beurs. Afgekraakt De ARO krijgt een voorzitter met duidelijke ideeën. Minis ter Ritzen, die Douben aan zocht, was daarvan op de hoogte. Tussen 1980 en 1988 was de hoogleraar uit Eindho ven lid van de Wetenschappe lijke Raad voor het Regerings beleid (WRR). Als zodanig was hij verantwoordelijk voor het rapport „Waarborgen voor ze kerheid" uit 1985. Douben bepleitte daarin een gedeeltelijk basisinkomen voor iedereen en werd overladen met kritiek. Nooit eerder, schreef de Volkskrant later, werd een WRR-rapport over een zo fundamenteel vraag stuk in een zo korte tijd (bin nen 24 uur) volledig afge kraakt. Douben vertrok bij de WWR maar keert nu terug bij de ARO. Hij ziet de nieuwe ad viesraad als een WRR voor het onderwijs. Veel meer dan de Prof.dr. N. H. Douben: „We selecteren leerlingen en studenten nauwelijks bij binnenkomst". FOTO: ANP opgeheven ARBO, ARVO en ARHO zal de raad een zekere afstand tot het onderwijs moeten bewaren. De raad zal zich vooral buigen over de economische, culturele en technologische ontwikkelin gen op de wat langere termijn en de betekenis daarvan voor de inrichting van het onder wijs. Douben voorziet brede advie zen die wetenschappelijk wor den gedragen. Oordelen over concrete beleidsvoornemens van de minister is er wat hem betreft niet bij. Douben is niet bezorgd dat de ARO uiteindelijk weinig ge wicht in de schaal zal leggen. Minister Ritzen wilde eigenlijk geen opvolger voor ARBO, ARVO en ARHO, maar kwam daar onder druk van de Twee de Kamer op terug. De raad is er nu, zegt de voor zitter die er op wijst dat minis ters het eeuwige leven niet hebben. Bovendien hangt het gewicht van de raad vooral van de inhoud van de advie zen af. Het eerste advies zal er dan ook staan, belooft Douben. „Dat is het moment waarop je je plaats bepaalt". De van jusl eft tegenf ïrdammi fzaak b< de „Rei ing geë) ldigd va| n en één an heeft ;e jaar 1 ezorgd i 'ge ving Op 1 werd hij k aang j tevergt naderd ;ing mei op pad rs op sti, werdeni an achtt ■na zij en bedrt ooi of iroces :aan bij verdac :ht i waar dl nclusie atbaar ïouwd. hebl uige van rdzaak elijk toch r proces BLAVA René Wid- 'en (28) uit Kerkrade [elijk toch getuigen in :s tegen Jan Molnar ir Masar. Het Tsjecho- se duo wordt verdacht 'are mishandeling van en verkrachting en )p zijn vrouw Gabriëlle .hoven (27) in augustus parkeerplaats bij Linz inrijk bivakkeerde het een gestolen camper. :rd met een smoesje de ingelokt. Daar werd hij 'ioofd geslagen met een geboeid en verstopt, w werd binnengeroe- ïg een zak over haar erd geslagen en in een ite getild. Daar werd lere malen verkracht, lijk werd ze gewurgd iven. René werd be- achtergelaten. Jan Molnar (links) en Lubor Masar (achter Molnar) in het gerechtsgebouw van het Tsjechoslo- waakse Bratislava. FOTO: EPA Masar ontkent bij het misdrijf aangewezen als degene die aanwezig te zijn geweest. Hij hem met een hamer sloeg, zei alleen bij het begraven van Widdershoven, die kampt met haar lichaam betrokken te zijn spraakstoornissen, meldde geweest. Hij deed dat onder eerder liever niet naar Bratis- druk van Molnar. René Wid- lava af te reizen als getuige, dershoven heeft Masar echter Tegen een op video opgeno men verklaring is tijdens het proces bezwaar gemaakt. Zo zou de verdediging geen kans hebben gehad om vragen te stellen aan René. Deze week wordt beslist of hij alsnog naar Bratislava moet. DEN HAAG Bij contro les van de douane en de inspectie milieuhygiëne zijn het afgelopen half jaar zeker tien transporten aangehouden met onder meer vliegas, lood- en ko- perafval dat illegaal uit Polen werd ingevoerd. Dat heeft het ministerie van milieubeheer gisteren meegedeeld. Ook zijn transporten uit de vroege re DDR onderschept. Bij de transporten uit Oost- Duitsland ging het om accu's, die Nederlandse handelaren als schroot hadden opgekocht. Een deel van de accu's bleek echter zo goed als nieuw en kon, mits de papieren in orde waren, opnieuw verkocht wor den. Voor het invoeren van afgedankte accu's, die ook werden aangetroffen, wordt geen vergunning verleend. In de haven van Rotterdam ligt nog steeds een lading van bijna 5.000 ton zinkafval, af komstig van een inmiddels failliete onderneming in Duits land. Het spul was bedoeld voor Polen en de Sovjetunie. Daar zou vermoedelijk het zink worden teruggewonnen, maar andere schadelijke stof fen als cadmium en kwik wor den gestort. Het departement van minister Alders heeft er bij Duitsland reeds geruime tijd geleden op aangedrongen het afval terug te nemen. Een brief van die strekking is inmiddels door Alders' Duitse collega Töpfer beantwoord. Over het daad werkelijk terughalen van het zinkafval vindt echter nog steeds overleg plaats, aldus een woordvoerder van Alders. NEW YORK Tijdens de vijfenveertigste jaarlijkse zitting van de Algemene Vergadering van de Vere nigde Naties vorig jaar deze tijd, was de Sovjetu nie nog de Sovjetunie en hadden de Baltische repu blieken nog niet de onaf hankelijkheid uitgeroe pen. Andere republieken toonden slechts de eerste tekenen van de wens tot afscheiding. Er was weinig hoop op de vrij lating van John McCarthy en de andere gijzelaars in Liba non. Er was nauwelijks enig vooruitzicht op een vredescon ferentie over het Midden-Oos ten. De confrontatie in de Golf was net begonnen. Oorlog met Irak lag nog ver aan de einder. Margaret Thatcher was nog steeds premier en Duitsland bestond nog uit twee helften. De wereld ziet er heel anders uit nu vandaag de zesenveer tigste Algemene Vergadering wordt geopend. De Algemene Vergadering zal een begin ma ken met het proces van de verkiezing van een nieuwe se cretaris-generaal, die de woeli ge veranderingen waarmee de VN worden geconfronteerd het hoofd zal moeten bieden. Javier Perez de Cuellar, die een laatste 'hoera' geniet we gens zijn inspanningen voor de vrijlating van de westerse gij zelaars in Libanon, zal zich op 31 december na twee ambts termijnen van vijf jaar terug trekken. De oude machtsba lans binnen de Verenigde Na ties, waardoor de westerse na ties tegenover het Sovjet-blok en de derde wereld kwamen te staan, is bijna geheel ver dwenen. De ontwikkelingslan den waren ernstig verdeeld over de invasie van Irak in Kuwayt en het communisme is in deze tijd bijna een ana chronisme geworden. De vergadering van dit jaar zal waarschijnlijk een harde dobber worden voor de Afri kaanse landen. Hun positie binnen de VN is zwak. De Afrikaanse leiders vinden dat het nu de beurt is van hun continent om de secretaris-ge neraal te leveren. Ze hebben een aantal kandida ten naar voren geschoven, on der wie de voormalige presi dent van Nigeria Olusegun Obasanjo, minister van finan ciën van Zimbabwe Bernard Chidzero, de vice-secretaris- generaal van de VN James Jo nah uit Sierra Leone, Kenneth Dadzie uit Ghana en Nguema Francois Owono uit Ghana. De andere lidstaten lijken ech ter niet overtuigd. 1 DeT heeft eenfUSTERS I, die btw ?setdieealf één keer in deal~ nden. Dr2 zestig jaar werden ogenaamfeecfee socialisten in id te voering afgelost door -r'and 'tfejjfje van niet-socia- teruggeie parfjjen jn sep. rSfi müjf 1976 verdrong de i Het onper Nils Olof Thorb- au iraudvalldin het boeg- i de Rott^va/ï de socialisten, chttien T^lme, uit de zetel totïtlM'gerin^sleider- Niet onen aaF2# echter, want die liddels vkialistische coalities ;ij de fraé met haken en elf Nedjan elkaar. De socia- uandse Meesmuilden dat de burgerlijke partijen veel te verdeeld en dus onge schikt waren om te rege ren. Inmiddels is er veel water door het Kattegat gestroomd. De wereld is niet meer wat hij was in 1976. De socialistische premier Ingvar Carlsson heeft het aan de verkiezingsuitslag moeten merken dat zijn slogan De overtuiging dat alle men sen gelijk zijn. drijft mij ver der' niet meer aanslaat bij de kiezers. De socialisten behaal den hun slechtste verkiezings uitslag sedert 1928. In 1976 mocht de burgerlijke oppositie nog niet rijp zijn voor de rege ring. vandaag is ze dat zeker De Zweden gingen er prat op dat zij met hun Derde Weg tussen socialisme en kapitalis me in de wereld-toptien van de landen met de hoogste le vensstandaard geraakt waren. Hoge produktiviteit ging ge paard met een uitgesponnen sociaal systeem, waarin de re gering de zorg van elke burger op zich nam. van de wieg tot het graf. De Zweden droegen hun 'mo del' uit over de wereld. Vele politieke pelgrims uit heel de wereld en vooral uit de Derde Wereld gingen het Zweedse model met eigen ogen bekijken. Men wenste echter de prijs niet te zien: enorme kosten van het levensonderhoud, exorbitant hoge belastingen en een ongebreidelde bureaucra tie die snel de allures van een 'Big Brother'. Alle systemen zijn maar suc cesvol in die mate dat de men sen erin geloven en zich aan de regels houden. Uit de erva ringen van de laatste jaren blijkt dat de Zweden er steeds minder in geloofden en het sy steem louter zagen als een su permarkt waar eenieder zich naar believen kon bevoorra den. De fraude in de sociale zekerheid en de ziekteverze kering bijvoorbeeld namen ko lossale vormen aan. Is dit nu het einde van het Zweedse model Allicht niet. De burgerlijke partijen hebben niet de intentie het sociale sy steem af te breken, enkel te corrigeren: door vermindering van de belastingdruk bijvoor beeld of het doorbreken van de verlammende staatsmonop olies. Een drastische verande ring van levensstijl of een ge voelige daling van de levens standaard zouden de Zweden niet accepteren. De even snelle als verbazing wekkende neergang van het Sovjet-imperium en de socia listische ideologie zullen ook in Zweden hun effect niet ge mist hebben. Ook op het ter rein van de buitenlandse poli tiek. Zweden was en is neu traal. Met de jaren werden wel enige accentverschuivingen ingevoerd. Onder Olof Palme voerde Zweden ten aanzien van de Sovjetunie een politiek van positieve neutraliteit wat inhield dat Stockholm welwil lend stond tegenover voorstel len uit Moskou. Ten aanzien van de VS voerde Zweden een De belangrijkste kandidaten zijn bij de aanvang van het drie maanden durende debat van de Algemene Vergadering prins Sadruddin Aga Khan, een aristocraat die nu aan het hoofd staat van de humanitai re operatie van de VN in Irak, en vice-premier Boutros Ghali van Egypte. De achtenzestigja- rige Ghali lijkt een beetje een herhaling van drie jaar Pérez de Cuéllar. Ghali's kandidatuur lijkt te worden gesteund door Frank rijk en China, twee van de vijf permanente leden met veto recht van de vijftien naties tel lende Veiligheidsraad De Afrikanen zijn echter niet ge lukkig met zijn kandidatuur omdat Ghali. hoewel hij tech nisch gesproken een Afrikaan is, niet zwart is. De Arabieren zien op hun beurt niets Ghali's kandidatuur omdat hij een christen is en geen moslim. Sommige diplomaten in het Midden-Oosten speculeren over de achtergrond van Gha li's kandidatuur. Hij zou naar voren geschoven zijn omdat de voormalige Egyptische VN ambassadeur Amr Moussa - die dit jaar minister van bui tenlandse zaken is geworden - van Ghali, die geldt als de goe roe van de Egyptische buiten landse politiek, afwil Hoewel Ghali heeft deelgeno men aan de vredesbesprekin gen tussen Egypte en Israël in Camp David staan de Ameri kanen wat sceptisch tegenover een Arabische secretaris-gene raal die als VN-waarnemer zou moeten optreden bij een aanstaande vredesconferentie over het Midden-Oosten. De favoriet is in dit stadium waarschijnlijk prins Sadrud din, de Ismaïlitische leider die al twintig jaar op de functie aast. Toen Perez de Cuellar in 1981 werd gekozen verloor prins Sadruddin alleen omdat de Sovjetunie een veto tegen hem uitsprak. De voormalige Hoge Commissaris voor vluch telingen van de VN werd er van beschuldigd dat hij als speciale coördinator van het humanitaire en economische hulpprogramma voor Afgha nistan na de terugtrekking van de Sovjettroepen gepro beerd had naar de gunst van Moskou te dingen ten koste van het Afghaanse verzet. Nu de Sovjetunie in een chaos verkeert, vormt een Sovjet veto echter geen serieuze be dreiging meer voor Sadrud- dins kandidatuur. Britse diplomaten fluisteren dat Engeland wellicht Gro Harlem Brundtland kandidaat zal stellen, de premier van Noorwegen die veel respect geniet wegens haar voorzitter schap van een VN commissie voor ontwikkeling en milieu. Als zij wordt gekozen zou ze de eerste vrouwelijke secreta ris-generaal zijn. (c) The Times politieke van agressieve neu traliteit, wat bijvoorbeeld tot uiting kwam tijdens de oorlog in Vietnam of de Amerikaanse strafexpeditie tegen de Libi sche kolonel Kadhafi. Welwil lendheid aan de ene kant, hautaine arrogantie aan de an dere kant. Van arrogantie is niet veel meer te merken. In Stockholm is men al vlug tot het besluit gekomen dat neutraliteit geen zin meer heeft in een Europa zonder IJzeren Gordijn en vij andige blokken. Wie aan de zijkant blijft staan, riskeert ho peloos achterop te geraken. Om die reden heeft Stockholm de koers op de EG gezet. Weer een verloren droom voor de Zweden die dachten aan zich zelf genoeg te hebben. De huidige secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Javier Perez de Cuellar. FOTO: AP

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 5