,Als een terriër zit ik bovenop het
terugdringen van de staatsschuld"
abinet houdt financiële teugels bijzonder strak
iidaeSowxwt
libak
iiurder
MILJOENENNOTA 1992
Belastingheffing
nog eenvoudiger
19
IM KOK WIL VÓÓR ALLES BETROUWBAAR ZIJN
Bezuinigingen op een rij
Groei en krimp
Staatsschuld daalt eerder
[jHAAG Sigaretten
worden de ko
lde Jaren fors duurder,
ikabinet heeft besloten
[rijs van een pakje si-
ften per 1 januari
I 1 juli 1992 en 1 janu-
193 steeds met 25 cent
erhogen. Een pakje
Iwordt in drie stappen
itievelijk 40, 35 en 40
Jduurder. De maatre-
evert de schatkist vol-
Ijaar 130 miljoen gul-
p, in 1993 circa 440
n en in 1994 een half
DEN HAAG Het kabinet wil de belastingheffing voor bur
gers en bedrijven nóg eenvoudiger maken. Deze uitdrukkelij
ke belofte doet minister Kok van financiën in zijn miljoenen
nota. Volgens Kok staan bij de in 1993 te realiseren belasting
hervorming drie V's centraal: „De V van vereenvoudiging, de
V van verbreding en de V van verlaging van belastingtarie
ven". Eind dit jaar wil het kabinet knopen doorhakken over
de fiscale adviezen van de commissie Stevens. Een aantal on
derdelen van dit advies is al in de praktijk gebracht, zoals de
verhoging van de basisaftrek en het arbeidskosten forfait. Vol
gens Kok hoeft Stëvens niet te vrezen dat hij straks maar wei
nig van zijn voorstellen in wetgeving zal terugvinden. In ant
woord op vragen van de Raad van State schrijft het kabinet
dat 't zich zal inzetten „doel en voorstellen van de commissie
te realiseren".
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1991
Vaarbelasting
komt pas in '93
DEN HAAG De door wa-
tersportend Nederland zo
gevreesde vaarbelasting zal
niet meer in 1992 worden in
gevoerd.
Volgens minister Kok van
Financiën heeft dit te ma
ken met het feit dat hij niet
het varen zelf maar het in
bezit hebben van een ple
ziervaartuig wil gaan belas
ten. Daartoe is het echter
nodig dat er eerst een sy
steem voor de registratie
van boten en schepen wordt
opgezet. Omdat dit systeem
niet voor 1993 operationeel
kan zijn, is de invoering van
de vaarbelasting vertraagd.
LKOOPMAN
HAAG Wim Kok,
iddels twee jaar minis-
van financiën, begint
lappen van de zweep
eren. Waarom maakt
>j konv^ 1992, naar verwach-
toch een jaar van eco-
ische terugval, pas op
iats met de sanering
de overheidsfinan-
Op die vraag on-
de hoc&t de PvdA-bewinds-
ïiet aai
achteri
omen
n Kok
bijkans in woede. „Ik
u precies voorspellen
er dan gebeurt. Als ik
keer een halve vinger
ben ik straks een
dikkeb arm kwijt. Want er
S1f™ iemand die het jaar
op zegt: t gaat nu be-
nma ^us laten we 't dubbe-
lezuinigen. Vergeet 't
mijn i
mense heid en degelijkheid,
>elazen eken staat de tweede be-
een eel g van de PvdA-minister
inanciën. Een begroting
boodsc langen en wurgen waar,
eeds ns het Centraal Planbu-
„alle lucht uit is geperst",
begroting ook die fors
in de overheidsuitgaven,
ook de lasten voor de
ers fors verhoogt „Geen
';e Prinsjesdag dus",
:huwde Kok vorige
maandag op een gewes-
vergadering van zijn
„U zult zich afvragen:
we dit er ook nog bij?
;t antwoord is: ja, dat
we er ook nog bij",
is Kok tevreden dat
;m weer gelukt is de uit-
m uk en inkomsten van het
te 'manipuleren' dat het
c "ieringstekort volgens
wordt teruggedrongen,
lier en daar wat kunst en
'erk, geeft hij ruiterlijk
iar alles bij elkaar ziet
toch degelijk uit, vindt
Je treffen in 1992 voor
jard gulden aan tekort-
tende maatregelen. Het
1 van incidentele bezui-
in is beperkter dan in
irgaande jaren. Maar
moet u bedenken dat
1992 economisch de
ink tegen hebben. Bo-
ien dienden zich enkele
01 n voor het opstellen van
egroting nog 'ns nieuwe
vallers aan".
\ensen in het land zijn
;r enthousiast over uw
Zij moeten meer gaan
gehoud m voort bijvoorbeeld wo-
teizen en roken. Straks
daar ook nog milieu-
nbtenai
zegt- getormenteerd kij-
daarj„Moet u luisteren. Het is
de sal igelijk om van de over-
te kc te vragen: breng je finan-
irestatie op orde, maar kom bij óns
imhoog ®et de rekening aan! Na
re proi jk: als je voor 9,2 miljard
it. Gee igt, dan dóet dat pijn.
Is velen gaén de huren omhoog,
publie
et van i
iders ii
ondera
le pai
}rtje
n de
lam en
het wonen in een eigen
duurder, net als de benzi-
hoe be het reizen per openbaar
rijfslevi ier. Je kunt nu eenmaal
gen we 'lazen en het meel in je
intie en houden. Die lastenver-
;rheid J ngen zijn allemaal het
d bestal
;en zoa
Pont,
iooglera
inkomt
bijvoi
;staties
iaarmee
werke ei
liek vai
benutt
moet
e Miljai
che wei
cheepse
Minister Kok: „We willen als
overheid doelmatiger werken,
dat hebben we afgesproken.
Dat heeft onvermijdelijk gevol
gen voor de werkgelegenheid".
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
gevolg van ons beleid om de
enorme subsidie-uitgaven te
rug te dringen. Het is niet met
vreugde dat ik dat zeg, maar
wel met overtuigingskracht".
En de 'regulerendemilieuhef
fingen? Gaat u die in 1993 óók
gebruiken om de overheidsfi
nanciën op orde te brengen
„Nee, zeker niet. We willen de
opbrengst van die heffingen
gebruiken om de arbeidskos
ten te verlagen. Met het duur
der maken van milieuvervui
ling en goedkoper maken van
arbeid sla je twee vliegen in
één klap: je stimuleert de
werkgelegenheid en ontmoe
digt de milieuvervuiling. U
vraagt of men er in mag gelo
ven dat wij die opbrengst niet
in de schatkist zullen laten
vloeien? Het antwoord luidt:
ja, dat mogen de burgers gelo
ven. Dit is mijn belofte: het
wordt een budgettair neutrale
operatie".
U schrijft in de Miljoenennota
dat milieuheffingen nooit de
concurrentiepositie van het
bedrijfsleven mogen schaden.
Is dat opeens een nieuwe
randvoorwaarde van het mi
lieubeleid?
„We hebben die afweging ge
maakt omdat we hier niet op
een eiland leven. Europa 1992
komt er aan, het zou onverant
woord zijn om al te zeer een
eigen koers te varen. Die hef
fingen moeten dus passen in
een internationale ontwikke
ling. Maar ik zeg er bij dat het
tempo van de schoonmaak van
ons milieu niet onder alle om
standigheden door de buurlan
den bepaald hoeft te worden".
Volgens het Centraal Planbu
reau bent u zó fors aan het be
zuinigen dat de economische
groei er in 1992 onder lijdt.
Bent u met die bezuinigings
drift niet ietwat uit de bocht
gevlogen?
Kok zuchtend: „Dat is nou één
van die tegenstrijdigheden
waar je als minister van finan
cien mee te maken hebt. Door
de bezuinigingen lopen ook de
nationale bestedingen terug en
wordt de economische flauwte
versterkt. Maar tegelijkertijd
hoor ik al tijden van alle kan
ten dat de sanering van de
overheidsfinanciën prioriteit
nummer één moet krijgen.
Niet als doel op zichzelf, maar
om de enorme rentelasten van
de staatsschuld terug te drin
gen. En tja, dan moet je som
mige gevolgen voor lief ne
men".
„Onder de gegeven omstandig
heden hebben we echt alles
gedaan wat mogelijk was. En
ik bestrijd dat we de botte bijl
gehanteerd hebben, we wilden
ook geen kaalslag. Maar als ik
als minister van financien op
een zeker moment had geroe
pen: 't mag ook wat minder
met het financieringstekort,
dan had heel politiek Den
Haag de remmen losgegooid.
Daarom zit ik er ook als een
terriër bovenop, op de terug
dringing van dat financie
ringstekort. Ik zal geen mo
ment rusten zolang de staats
schuld elk jaar nog met tien
tallen miljarden stijgt".
Dat klinkt misschien wel de
gelijk. Maar wat zegt u tegen
al die partijgenoten in rokeri
ge zaaltjes die willen weten of
hun Wim ook nog iets leuks te
melden heeft?
Kok veert op uit zijn stoel: „Ik
heb wel degelijk ook een leuke
boodschap! We gaan bijvoor
beeld onverdroten door met
het schoonmaken van het mi
lieu. Elke dag van de maand
worden kinderopvangcentra
geopend. Het inkomensbeleid
zorgt volgend jaar voor een
rechtvaardige verdeling van
de welvaart. Er zijn echt tal
van terreinen waar we kun
nen laten zien dat er keuzes
worden gemaakt. Goeie keu-
Eén van die keuzes betreft het
werkgelegenheidsbeleid. Dat
krijgt voorrang, staat in de
miljoenennota. Maar tegelij
kertijd schrapt de overheid als
grootste werkgever duizenden
banen. Volgens het CPB is dat
de voornaamste oorzaak van
het toenemen van de werk
loosheid in 1992. Is dat niet
een tikje tegenstrijdig?
„We willen als overheid doel
matiger werken, dat hebben
we afgesproken. Dat heeft on
vermijdelijk gevolgen voor de
werkgelegenheid. We zijn er
natuurlijk niet op uit met oog
kleppen op zoveel mogelijk
schade toe te brengen, maar
iedere organisatie probeert nu
eenmaal met de haar toebe
deelde middelen zo efficiënt
mogelijk te werken. Dat pro
beert de overheid dus ook, ge
woon omdat de belastingbeta
ler daar recht op heeft. Aan de
borreltafel wordt vaak ge
scholden op de bureaucratie.
En niet altijd ten onrechte. We
moeten dus overbodige banen
en dubbele taken wegsaneren
en dat heeft zijn gevolgen voor
de werkgelegenheid. Kijk:
werk gaat wel boven inkomen,
maar werk gaat niet boven
doelmatigheid".
:te and.
HAAG Het kabinet
irs-Kok houdt de finan-
'eugels bijzonder strak in
""1. Ondanks forse tegen-
bij de belastinginkom
en rente-uitgaven daalt
financieringstekort vol-
Plan naar 4,75 procent
dit jaar en 4,25 procent
1992. Om dat doel te be-
wordt in een jaar tijds
zes miljard gulden aan
liduitgaven geschrapt.
*orden de lasten voor de
fors verhoogd, met in
3,7 miljard,
groot aantal maatregelen
a L
vloeit rechtstreeks voort uit de
Tussenbalans, de meerjarige
ombuigingsoperatie waarover
het kabinet begin dit jaar
overeenstemming bereikte. Zo
stijgen de huren met 5,5 pro
cent, wordt het openbaar ver
voer 6 procent duurder (het
regionale vervoer in septem
ber met nog eens 3 procent) en
gaat voor 982 miljoen gulden
het mes in de subsidies. Het
overheidsapparaat wordt ver
der via een vacaturekorting,
privatisering en overheveling
van taken afgeslankt.
Vrijwel geen enkele begro
tingspost wordt bij de snoei-
operaties ontzien. Ontwikke
lingssamenwerking schrapt
voor 435 miljoen gulden aan
overheidsleningen voor de
Derde Wereld, het pensioen
fonds PGGM moet 500 miljoen
gulden op tafel leggen, de be
jaardenoorden worden voor
ruim 20 miljoen gulden gekort,
jeugdbescherming en reclasse
ring krijgen bezuinigingen op
gelegd en ook de stadsvernieu
wing moet het ontgelden door
een korting met 150 miljoen
gulden. Voorts wordt een sub
sidieregeling voor onderzoek
naar schonere motoren ge
schrapt.
Bij de bezuinigingen legt het
kabinet de nadruk op con
sumptieve uitgaven. Door dit
'selectieve snijden' kunnen de
overheidsinvesteringen op peil
blijven. In 1992 stijgen ze zelfs
licht. Verder hoopt het kabi
net al volgend jaar (financiële)
vruchten te plukken van de
ingrepen in ziektewet en wao.
Opmerkelijk is, dat de vakmi
nisters zich dit jaar vrij strak
aan hun begrotingen houden.
Waar voorgaande kabinetten
steeds met forse uitgavenover-
schrijdingen te maken hadden,
komen de uitgaven van het
rijk zélf dit jaar niet meer dan
1 miljard gulden hoger uit dan
in de 'oude' miljoenennota was
begroot.
Om de begroting voor 1992
'rond' te krijgen heeft Kok
evenals voorgaand jaar op
nieuw zijn toevlucht moeten
nemen tot enkele éénmalige
maatregelen, zoals het ver
vroegd innen van belastingen
(opbrengst: 1,7 miljard) en
de verkoop van staatsdeelne
mingen (opbrengst: f 625 mil
joen). In 1993 en 1994 wil Kok
deze 'incidentele inkomsten'
tot het minimum beperken. Er
moet daarom' in 1993 nog voor
1,4 miljard aan „structurele
bezuinigingen" gevonden wor
den.
In totaal zal het rijk volgend
jaar 204,5 miljard gulden uitge
ven. Daartegenover staan voor
183,4 miljard gulden aan in
komsten. Om de oplopende
staatsschuld te kunnen finan
cieren moet minister Kok in
1992 totaal 45,4 miljard gulden
lenen. De collectieve lasten
druk (het totaal aan belastin
gen en premies) stijgt van 52,9
naar 53,4 procent, om na 1992
weer stapsgewijs te dalen.
Overzicht uitgaven en inkomsten
van het rijk in 1992
Uitgaven in miljarden guldens:
Financien: 4,0
Economische Zaken 4.4
Binnenlandse Zaken 4.5
Justitie 4.2
Landbouw. Natuurbeheer. Visserij3.0
Sociale Zaken 38.2
Onderwijs en Wetenschappen 33.1
VROM 15,5
Defensie 14.1
WVC 12.2
Verkeer en Waterstaat 11,2
Buitenlandse Zaken 0.2
Ontwikkelingssamenwerking 6,3
Fondsen gemeenten en provincies 16.4
Rente op de staatsschuld26.6
Reserve voor inflatie 2.2
Afdrachten aan de EG 8.3
Totaal: ƒ204,5 miljard
Ontvangsten in miljarden guldens:
Loonbelasting: 57,7
Omzetbelasting (BTW) 40,9
Vennootschapsbelasting 16.4
Inkomstenbelasting 6,6
Overige belastingen
(o m. vermogens- en winstbelasting) 18,5
Accijnzen 11.1
Aardgasverkoop 8,7
Overige ontvangsten 23,5
(variërend van boetes tot afdrachten
van de PTT, opbrengst staatsloterij etc.)
Totaal: 183,4 miljard
Financieringstekort: 21,1 miljard
Het kabinet zet volgend jaar het mes in een groot aantal uit
gavenposten. De bezuinigingen op een rij:
Subsidies:
Grote efficiency:
Decentralisatie
Defensie
Ontw samenw
Asielzoekers
Soc zekerheid
Ziekteverzuim
Bijdrage PGGM
Vacaturekorting
Nadere taakstell
korting gemeente en
provinciefonds
981 miljoen
227 miljoen
15 miljoen
245 miljoen
435 miljoen
119 miljoen
810 miljoen
485 miljoen
500 miljoen
50 miljoen
1849 miljoen
265 miljoen
Totaal:
DEN HAAG Het kabinet wil tussen 1992 en 1996 meer
geld uitgeven aan milieu, infrastructuur, openbare orde en
de EG. Minder geld zal omgaan in de sectoren volkshuisves
ting defensie en onderwijs. Een overzicht.
Beleidsterreinen met groeiende uitgaven (92-96):
Milieu 700 miljoen
Infratructuur 600 miljoen
Gemeente en prov. fonds600 miljoen
Ontwikkelingssamenwerking 600 miljoen
Openbare orde, veiligheid200 miljoen
Sociale zekerheid 400 miljoen
EG-afdrachten 700 miljoen
Rente-uitgaven 7900 miljoen
Beleidsterreinen met dalende uitgaven (92-96):
Volkshuisvesting 400 miljoen
Investeringssubsidies 600 miljoen
Defensie 500 miljoen
Economische Zaken 400 miljoen
Onderwijs 300 miljoen
DEN HAAG Bij alle tegenvallers is er één lichtpuntje
te melden uit de miljoenennota: de staatsschuld, uitge
drukt in een percentage van het nationaal inkomen,
daalt eerder dan verwacht.
Dit bijzondere feit is volgens minister Kok van financiën
uitsluitend te danken aan de hogere inflatie, die het natio
naal inkomen (circa 400 miljard) in guldens opdrijft. De om
vang van de totale schuld stijgt in 1992 nog naar 72,2 procent
van het nationaal inkomen, om in 1993 te dalen naar 71.0
procent. In 1989, bij het aantreden van het kabinet, werd er
nog vanuit gegaan dat deze zogeheten staatsschuldquote tot
en met 1994 licht zou stijgen.
Verlaging subsidies per ministerie
Volgend jaar bezuinigt het rijk bijna een miljard gulden
(ƒ982 miljoen) op subsidies. Vrijwel alle ministeries leveren
daar een aandeel in. De besparingen zijn als volgt verdeeld:
Ministerie
Subsidiekorting in miljoenen
Economische Zaken
WVC
Sociale Zaken
Onderwijs 135
Verkeer en Waterstaat
LNV (landbouw etc.)
VROM
Justitie
Financiën
Binnenlandse Zaken
Totaal
