ïSouoatit
OPINIE
)A|Ommissie Remmelink zet
politiek voor het blok
Een normale medische handeling?
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1991
CHUTTE
ok
40.60
114.50 missies van deskundigen
:n in de politiek een heel
functie vervullen,
omdat een probleem
ch ingewikkeld is en
ordeel van deskundigen
olitieke besluitvorming
óede kan komen. Soms
mdat een zaak politiek
iden is en de instelling
en commissie dient om
geen politieke beslis-
27oBlêh°even te nemen.
ommissie onderzoek me-
praktijk inzake eutha-
onder voorzitterschap
irof.mr. J. Remmelink,
eze week rapport uit
was duidelijk een com-
van het tweede soort,
tstandkoming van het
;t-Lubbers/Kok zou on-
'eld op grote problemen
istuit als het vraagstuk
e euthanasie tijdens de
tsformatie had moeten
n opgelost. De ontdek-
lat eigenlijk geen goed
bestond in de aard en
g van de euthanasie-
k zorgde voor een wel-
oplossing van het pro-
57.90
procedurele oplossing
juiteraard maar tijdelijk,
anders ervan zullen
[denken: Komt tijd komt
'egenstanders zullen er
dat op deze manier
nd noodzakelijke wetge-
edurende langere tijd
vege blijft. In het geval
euthanasie betekent dit
ortduren van rechtson-
:id en van een tegen-
tussen wet en praktijk.
het Wetboek van
:ht verbiedt toepassing
thanasie, in de praktijk
jthanasie straffeloos. De
ling van de wet, n.l.
•ming van het leven
:nsen die in een afhan-
situatie verkeren,
dan afhankelijk van
en hun omgeving.
;rheid behoeft zich bij
uatie niet neer te leg-
kan via wetswijziging
duidelijk maken hoe
eelt over de toepassing
:hanasie. Zij kan daarbij
v richting geven aan
en rechterlijke macht,
wetgever onomwonden
spreken dat euthanasie
ir is zou dit moeten lei
een ander vervolgings-
van justitie en tot ande-
>raken van de rechter
de laatste jaren ge-
:ijn. De vorige woord
van de CDA-fractie
80 50 r*1 sPrak *n dit verband
,3000 |ver een herbevestiging
36^00 strafbedreiging.
de situatie nu na het
ijnen van het rapport
ïe commissie-Remme-
let gaat 'slechts' om een
de regering bepaalt het
(de Staten-Generaal be
over de wetswijzi-
ich zou het een ernstig
itand zijn te menen dat
veel veranderd is sinds
verk. bze voor de verlegen-
ilossing van de instel
de commissie. Ik wijs
de feiten.
;ring heeft niet stil ge-
de tijd tussen de in-
van de commissie en
ichijnen van het rap-
ij heeft ondertussen met
ienorganisatie KNMG
meldingsregeling af-
n. Artsen die eutha-
passen zijn wettelijk
it in de verklaring van
len melding te maken
een niet-natuurliike
irzaak. Dat geeft aan
de mogelijkheid te on-
;en of wellicht strafba-
in zijn gepleegd. In de
weigerde het meren
de artsen aan deze
ke plicht te voldoen en
159.50
250.00
137,00
27,30
29,50
maakten zij ook bij euthanasie
gewoon melding van een na
tuurlijke doodsoorzaak, waar
door justitie niet de mogelijk
heid kreeg een onderzoek te
doen instellen.
Kous af
In de overeengekomen mel
dingsregeling is nu bepaald dat
de arts via de gemeentelijke
lijkschouwer melding maakt
van de toepassing van eutha
nasie. Als uit die melding kan
worden afgeleid dat de eutha
nasie op zorgvuldige wijze is
toegepast is daarmee voor jus
titie de kous af. Een onafhan
kelijke rapportage is niet voor
geschreven, justitie moet af
gaan op de gegevens die de
arts zelf verstrekt. Daardoor is
het voor de officier van justitie
in verreweg de meeste geval
len feitelijk onmogelijk na te
gaan of in strijd is gehandeld
met de strafwet.
De regering heeft deze rege
ling getroffen terwijl de com
missie nog aan het werk was.
En de commissie vindt nu dat
het een goede regeling is. Over
het feit dat justitie niet in staat
is haar wettelijke taak behoor
lijk uit te oefenen wordt met
geen woord gerept. In feite
heeft de regering dus zonder
wetswijziging een praktijk ge
legaliseerd, welke indruist te
gen de duidelijke tekst en be
doeling van de wet.
Het goedkeurend oordeel van
de commissie over deze prak
tijk verwondert niet voor wie
kennis neemt van het rapport.
Aan de commissie was ge
vraagd te rapporteren over de
stand van zaken met betrek
king tot de euthanasiepraktijk.
Een zakelijke opdracht dus om
feiten te verzamelen die van
belang kunnen zijn voor het
nemen van politieke beslissin
gen terzake. De commissie is
echter veel verder gegaan.
Aan de vermelding van de fei
ten heeft zij haar oordeel over
de feiten toegevoegd. Er wordt
vermeld dat per jaar zo'n 2300
keer euthanasie wordt toege
past en 400 keer hulp bij zelf
doding. Daarnaast wordt onge
veer 1000 keer per jaar het le
ven van een patiënt beëindigd
zonder dat deze er om heeft
gevraagd. Dit laatste gaat dui
delijk verder dan tot nu toe in
discussies over wetswijziging
acceptabel werd geacht door
voorstanders van legalisering
van euthanasie. Vrijwilligheid
vormde voor hen een essentië
le voorwaarde. Nu verklaart
de commissie „dat het ingrij
pen van de arts, evenals dat
het geval is bij euthanasie, ge
redelijk kan worden be
schouwd als een handelen in
een rechtvaardigende noodtoe
stand". In gewoon Nederlands
betekent dit dat de commissie
vindt dat de huidige euthana
siepraktijk een goede is.
Dat oordeel was de commissie
niet gevraagd, dat oordeel
komt de commissie ook niet
toe. Regering en Staten-Gene
raal oordelen daarover op ba
sis van de feiten, zoals deze
onder meer door de commissie
zijn verzameld. Maar dit oor
deel van een commissie van
deskundigen plaatst de verant
woordelijke politici op een on
juiste wijze voor het blok.
Bescherming
Het is bekend dat het GPV
principieel voorstander is van
daadwerkelijke handhaving
van het verbod van euthana
sie. Bescherming van het le
ven is een kerntaak van de
overheid. Maar ook wie dit
standpunt niet deelt zal toch
ernstig bezwaar moeten ma
ken tegen de wijze waarop in
Nederland de legalisering van
euthanasie steeds meer een
feit wordt. Het is uiteindelijk
de wetgever die uitmaakt hoe
het gesteld moet zijn met de
bescherming van het leven,
niet de rechter. Door politieke
meningsverschillen heeft de
overheid het echter steeds
meer aan de rechter overgela
ten rechtsregels te stellen.
Vervolgens heeft de minister
van justitie een volgende stap
gezet door zonder wetswijzi
ging regels overeen te komen
die de weg naar handhaving
van de wet afsloten. De instel
ling van de commissie-Rem-
melink en de inhoud van het
rapport van de commissie zijn
verdere fasen in dit proces.
Hoe nu verder? Zal er nu wel
spoedig nieuwe wetgeving ko-
De regering heeft beloofd bin
nen enkele maanden met een
reactie te komen. Zij heeft zich
echter steeds meer de moge
lijkheid ontnomen nog te kie
zen voor wetgeving waarin de
bescherming van het leven
centraal staat.
Tijdens de kabinetsformatie
was het al moeilijk overeen
stemming te bereiken over een
dergelijk wetsvoorstel. Toen
was de PvdA er nog veel aan
gelegen de formatie niet te la
ten mislukken. Zal deze partij
het nu, na alle interne proble
men, wel kunnen opbrengen
politieke verantwoordelijkheid
te aanvaarden voor zo'n wets
voorstel? Men moet wel een
onverbeterlijk optimist zijn
daarin te geloven.
Er wordt de laatste tijd vaak
gepleit voor het primaat van
de politiek. Een goede zaak.
Maar om dit primaat waar te
maken kan politieke moed
niet worden gemist, Een com
missie om politieke problemen
op te lossen of naar de toe
komst te verschuiven legt het
primaat waar het niet behoort.
(G.J. Schutte is lid van de
Tweede Kamer voor het
GPV.)
p"\ l—'TvT \TA KT T TTypOC Brieven graag kort en duidelijk geschreven
L-1 L-jIN VrllN LjILZ-iIZjIvO redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
3.ai
show
n ƒ0
ste er
,80. Vaittit
KLM
een wi
s op
ie moei
lag na
m het
3,45
terujf'
)ed vo£te
eminge
i Polyt
,30 en
twee di
7uo
cent pi
mocht
og naai
ielenfoi
acht m
10. Daai
lis, die
arcijfei
),40 voo
Prof. mr. J. Remmelink, de voorzitter van de 'Commissie onder
zoek medische praktijk inzake euthanasie'. Minister Hirsch Ballin
van justitie en staatssecretaris Simons van volksgezondheid kre
gen afgelopen week het verslag van de commissie overhandigd.
De regering komt binnen enkele maanden met een reactie.
FOTO: CEES VERKERK
Het begon allemaal in 1973
met de veroordeling van de
arts G. Postma-Van Boven.
Wegens het laten 'inslapen'
van haar terminaal zieke moe
der kreeg deze Friezin een
straf van één week voorwaar
delijke hechtenis. Naar aanlei
ding van deze gebeurtenis
kwam er een uitvoerige, vaak
zeer emotionele publieke en
politieke discussie op gang
over de vraag of en zo ja in
hoeverre euthanasie geoor
loofd zou zijn.
In de Tweede Kamer tekende
zich al vrij snel een flinke
meerderheid af (PvdA, VVD
en D66) voor een wijziging
van het Wetboek van Straf
recht, dat euthanasie onder
alle omstandigheden verbood.
Het leek nog slechts een kwes
tie van tijd eer een dokter
krachtens de wet gerechtigd
zou zijn het leven van een let
terlijk doodzieke patiënt op
diens verzoek te beëindigen.
Maar het CDA was er ook nog.
Deze partij gruwde van alle
gepraat over het wettigen van
de 'zachte dood', deels uit ge-
loofsoverwegingen (de mens
mag het van God ontvangen
leven niet beëindigen) en deels
uit angst voor het 'hellend
vlak': stel je voor dat doktoren
in ziekenhuizen eigenmachtig
een eind zouden gaan makën
aan het leven van opgegeven
bejaarden om ruimte te maken
voor jongere, wel te genezen
patiënten. Aangezien het CDA
altijd in de regering zat, bleef
het dan ook bij plannen ma
ken. Aan de tekst van het uit
1886 stammende wetsartikel
dat het plegen van euthanasie
strafbaar stelt met maximaaal
twaalf jaar gevangenis werd
geen letter veranderd.
Onder druk van de publieke
opinie kroop het bloed toch
waar het niet gaan kon. Gelei
delijk ontwikkelde zich een
praktijk waarbij justitie een
arts die euthanasie toepaste
niet meer vervolgde, zolang
deze maar aan bepaalde zorg
vuldigheidseisen had voldaan.
Met andere woorden: de offi
cier van justitie deed dan alsof
de wet van 1886 helemaal niet
bestond.
Deze in feite onmogelijke situ
atie werd iets beter verteer
baar toen enkele jaren geleden
de Hoge Raad, ons hoogste
rechtscollege, bepaalde dat eu
thanasie „onder bepaalde om
standigheden" een geoorloofde
handeling is. Een dokter die
van een terminale en veel pijn
lijdende patiënt het verzoek
krijgt te 'helpen', komt in een
noodtoestand te verkeren, zo
meende de Hoge Raad. Het is
hem officieel toegestaan zich
uit die situatie van overmacht
te redden door het leven van
de patiënt te beëindigen.
Dilemma
Men behoeft echter geen jurist
te zijn om in te zien dat ook in
deze redenering iets niet klopt.
We begrijpen dat iemand uit
zelfverdediging in uiterste in
stantie een belager mag doden.
We kunnen zelfs inzien dat
het soms gerechtvaardigd is de
eerste klap uit te delen. Maar
dat iemand het recht heeft een
ènder te doden om een eigen
probleem op te lossen, dat wil
er niet bij iedereen even mak
kelijk in.
Vandaar dat nog steeds veel
politici bleven aandringen op
een wettelijke regeling, waarin
tenminste duidelijk omschre
ven zou staan onder welke
voorwaarden een daad van eu
thanasie gerechtvaardigd is.
Zo ook de politici van de
PvdA, althans voordat zij aan
de formatie van het derde ka-
binet-Lubbers mochten mee
doen. Vanaf dat moment dach
ten zij ineens 'genuanceerder'.
PvdA-leider Kok kwam met
CDA-aanvoerder Lubbers
overeen dat er eerst maar eens
een grondig onderzoek moest
komen naar de huidige eutha
nasiepraktijk in Nederland.
Hoe ernstig en hoe omvangrijk
was dit probleem eigenlijk?
Daartoe werd een commissie
ingesteld onder voorzitter
schap van prof. mr. J. Remme
link, procureur-generaal bij de
Hoge Raad. In de tussentijd
zou alles bij het oude blijven,
met één verschil: de minister
van justitie vaardigde nu
zwart op wit zorgvuldigheid
seisen uit, waaraan een arts bij
levensbeëindigende handelin
gen moet voldoen, wil hij wor
den gevrijwaard van straf
rechtelijke vervolging.
Afgelopen dinsdag bracht de
commissie-Remmelink verslag
uit. De resultaten van haar on
derzoek mogen in menig op
zicht verrassend worden ge
noemd. Zo wordt er per jaar in
ons land ongeveer 2300 keer
euthanasie gepleegd. Veel
minder dus dan het ook wel
genoemde aantal van twintig
duizend per jaar. Daarbij dient
wel bedacht dat Remmelink
onder euthanasie verstaat „op
zettelijk levensbeëindigend
handelen door een ander dan
de betrokkene, op diens ver
zoek". Het doen overlijden van
een zwaar lijdende man of
vrouw die stervende is en niet
meer in staat is zijn of haar wil
te uiten, wordt door Remme
link aangemerkt als 'stervens
hulp'. Het laten sterven van
een doodzieke patiënt, door
het staken of nalaten van een
behandeling, ziet de commissie
eveneens als zodanig.
Het getal '2300' haalde alle
voorpagina's. Iedereen leek
opgelucht, temeer omdat er
volgens Remmelink in ons
land ook zeer gewetensvol met
euthanasie wordt omgegaan.
Er blijkt geen enkele grond te
zijn voor de suggestie van met
name de kleine christelijke
partijen dat bejaarden in zie
ken- of verpleeghuizen van
daag de dag hun leven niet
meer zeker kunnen zijn.
Tevredenheid
Bij sommigen was de tevre
denheid wel heel erg groot,
bijvoorbeeld bij kamerlid Wil
ly Swildens, die over dit on
derwerp het woord voert na
mens de PvdA. Zij zong de lof
van de kwaliteit en de repre
sentativiteit van het onder
zoek en constateerde verheugd
dat de bereidheid van artsen
toeneemt om zich voor levens
beëindigend handelen te ver
antwoorden. Maar de ham
vraag - moet er nu wel of niet
worden doorgegaan met het
opstellen van een aparte
euthanasiewet? - wilde de soci-
aal-democrate niet beantwoor
den. Tot woede van de D66'er
Kohnstamm, die wees op het
nog altijd grote aantal artsen
dat euthanasie niet aangeeft
en in de overlijdensverklaring
schrijft dat de patiënt een na
tuurlijke dood is gestorven.
Swildens kon moeilijk anders,
omdat haar partij coalitiepart
ner CDA niet voor het hoofd
wil stoten. De christen-demo-
irodam
vvonersorganisatie Ar-
Willemspark hecht er
aan toe te lichten
zij op de bijeenkomst
ïsdag 10 september jl.
gesloten geen instem-
it te spreken met het
lieve plan voor Madu-
nu voorligt. De re-
irvan betreft niet zo
inhoud van het plan
de consequenties voor
de wethouder ingezet-
s. Gevreesd wordt dat
e mogelijkheid voor de
te geschapen is de be-
ming inzake Maduro-
er op dezelfde wijze als
ïn te doen plaatsvin-
a larbij de belangenorga-
»e slechts zijdelings in-
'g tunnen uitoefenen. De
der heeft het reeds
>ndigd: op 2 oktober
ngt hij het alternatieve
nor de raadscommissie,
mededeling dat de be
lt 'rganisaties over het al-
it dit plan bespreekbaar
De raadscommissie,
al voor het eerdere
emde, zal er derhalve
stemmen dat met Ma
lm een gewijzigde raam-
(fikomst wordt gesloten.
behandeling van het
ïlijke plan zal ten aan-
n onze eventuele be-
wederom gezegd wor
men zich helaas aan
■rsön
Madurodam gebonden acht.
De rol van de belangenvereni
gingen krijgt naar onze vrees
weer het karakter van een
achterhoedegevecht waarin
slechts marginale winst
boekt kan worden.
Naar onze mening kan slechts
zinvol over het plan overleg
worden gevoerd in samenhang
met de andere plannen in de
directe omgeving (begraaf
plaats, sneltram, Bataaf, e.d.)
en een groencompensatieplan.
Zoals de wethouder het op de
voorlichtingsavond voorstelde,
zal dit eerste achteraf bij de
vaststelling van een Bestem
mingsplan kunnen geschieden.
„l'Histoire se repètera!".
Namens de Bewonersorganis-
tie Archipel/Willemspark,
A.S. Philipse,
DEN HAAG.
Seks-lessen
Laat niemand ons wijsmaken
dat walgelijke sekslessen op de
scholen noodzakelijk zijn.
Over de hoofden van de ou
ders heen wordt de jonge toe
komst van ons volk op school
geestelijk en lichamelijk be
wust de goot ingewerkt/kapot
gemaakt! Dat Gods-Liefde-
Wet kuisheid gebiedt, daar
heeft Nederland maling aan!
Als de 'molensteen in zee
wordt geworpen', zal dit onge
lukkige land in één klap van
de aardbodem verdwijnen
voor altijd. Eigen keus tot on-
ge- Amusement
Nou, dat was me even wat.
Gouden en andere medailles
bij de vleet, wereldrecords en
'n stem als 'n klok. Toch op
merkelijk dat dergelijke amu
sementsaangelegenheden nog
steeds de voorpagina's halen
en verderop hele pagina's vul
len. Jetje uit Holland kan har
der fietsen dan welk Grietje
dan ook. Lowietje uit Amerika
loopt honderd meter in een
paar honderdste seconden
minder dan eerst. En uit Piz-
zaland komt iemand die zo
zuiver zingt, dat het kristal er
van barst. Ze deden de Spelen
weer vergeten en dat er bin
nen afzienbare tijd veel te
weinig Brood zal zijn.
N. Pleumekers,
DEN HAAG.
Subsidiologie
Subsidiologie. Het is krankzin
nig dat deze 'wetenschap' is
ontstaan. Een parallel is te
trekken met het bestaansrecht
van belastingconsulenten. Met
name de Overheidskassen zo
veel mogelijk ten eigen bate
lichter te maken. Dit 'uitbaten'
is een sport .geworden ener
zijds maar aan commercieel
gewin anderzijds begint e.e.a.
groteske vormen aan te ne
men. Waar er geld in de 'pot'
zit (belastinggeld, premies e.d.)
voornamelijk in de sfeer van
de (overbodige!) overdracht
suitgaven en subsidiëring van
wat elk wils, wordt dit instru
ment van inkomenspolitiek
oncontroleerbaar en met gulle
hand verkwanseld. Waar het
electoraat niets over heeft te
zeggen behalve grommend in
de beurs te tasten! De miljar-
denstroom van de EG dwingt
de douane om daar de eerste
prioriteit aan te geven wegens
de frauduleuze handelingen;
zelfs een ander crimineel pa
troon waar veel geld in'om
gaat, de drugshandel (en -wan
del) is pas tweede. Om maar
niet te praten over de vele 'af
faires' (RSV enz) die door
ambtelijke miscalculaties en
prognoses in het niets verdwe
nen. Nu geeft de comedienne
van WVC (altijd lachen met
deze schalkse minister!) 220
miljoen gulden 'weg' aan de
noodlijdende omroepen om tot
1993 orde op zaken te stellen.
SOS van de zuilen! Met deze
15 gulden per capita 'subsidië
ren wij (in SOS verkerende
retribuanten) in feite a) een
wanbeleid en o.a. b) de miljoe
nen prijzen die vergeven wor
den met allerlei (flauwekul-
)spelletjes en prijsvragen op tv.
G.A.B. Lamsvelt
VOORBURG.
Niet iedereen staat te juichen bij de nieuwe plannen voor de uit
breiding van Madurodam. Dat blijkt vandaag uit een brief van de
Bewonersorganisatie Archipel/Willemspark.
FOTO:SP
RP7/ linininnpn ëeert er in Nederland? De
Bezuinigingen heer Stekelenburg van de
Al enige tijd vraag ik mij FNV? Zijn oorlogzuchtige taal
steeds bezorgder af: Wie re- richting kabinet en de aanval
len op ministers en fractielei
ders, deden mij hopen doch
vrezen voor het tegendeel
dat regering èn parlement hun
knieën en ruggen niet zouden
buigen onder dit zwaar over
trokken geweld. Als voorbeeld
enkele koppen uit de krant:
„Stekelenburg wil excuses van
Wöltgens"; „WAO belangrij
ker dan Kok" volgens de
FNV-voorzitter.
Belachelijk als het niet zo ern
stig was voor het politieke be
drijf. En wat lees ik tot mijn
stomme verbazing in de maan
dageditie van 9 september on
der 'Commentaar' van de re
dactie: „Maar er is een alterna
tief. Het kabinet zou kunnen
toezeggen dat de uitkeringen
enige tijd (bijv. tot 1994) on
aangetast blijven", etc.
Verder: „Uitstel van de ingre
pen in uitkeringen wil Kok
best voor zijn rekening- nemen,
als hij maar de garantie krijgt
dat de bonden met de duur
verkorting zullen instemmen
als het volumebeleid 'op mo
ment X' onvoldoende ople
vert".
De heer Kok is dus al door de
knieën voor de vakbondslei
der. Het zal toch niet waar zijn
dat de bewindslieden van het
CDA, èn de heer Brinkman,
hiermee instemmen. Dat zou
een èl te slappe vertoning zijn.
H.J.M. Buller,
VOORSCHOTEN
craten zelf, die in 1989 bij
monde van het kamerlid Fred
Borgman (nu burgemeester
van Nijkerk) verklaarden
nooit en te nimmer een eutha
nasiewet te zullen aanvaarden,
gaven geen commentaar. Zij
zullen pas iets zeggen wanneer
het kabinet een standpunt
heeft bepaald. Er wordt wel
gefluisterd dat dit nog heel
lang kan duren, omdat de mi
nisters momenteel wel andere
zaken aan hun hoofd hebben.
Commissievoorzitter Remme
link vindt het niet nodig dat
de zaak weer op de lange baan
wordt geschoven. Hij is tot de
conclusie gekomen dat de hui
dige praktijk eigenlijk wel
goed is. Remmelink, die van
antirevolutionaire huize is,
lijkt daarmee campagne te
voeren voor het standpunt van
het CDA dat een aparte eutha
nasiewet niét nodig is.
Een andere zaak is of de frac
tie van Elco Brinkman blij zal
zijn met de argumentatie van
de professor. Want waarom
vindt Remmelink wetswijzi
ging onnodig? Omdat het vol
gens hem niet ondenkbaar is
dat euthanasie over een jaar of
tien zal worden beschouwd, als
een „normale medische han
deling".
Hoe hebben we het nu?! Wil
Remmelink een handeling als
normaal bestempelen die ook
straks volgens het wetboek be
straft kan worden met twaalf
jaar cel? Hoe kan een jurist zo
iets zeggen? „Ach", antwoordt
Remmelink droogjes, „opvat
tingen evolueren nu eenmaal",
Hij wijst erop dat euthanasie
in de echte stervensfase nu
reeds door de Hoge Raad als
een norméde medische hande
ling wordt beschouwd. Alleen
als een arts het leven beëin
digt van iemand die nog niet
in de terminale fase verkeert,
zien de heren van de Hoge
Raad dat nog als 'ter dood
brengen', hetgeen een straf
baar feit kan opleveren. Het is
heel goed mogelijk denkt
Remmelink, dat de rechter
straks ook „euthanasie in de
voorfase" gaat zien als iets dat
behoort tot het alledaagse
werk van de arts. Dus in be
ginsel net zoiets is als het ge
ven van een vitamine-injectie.
(Rik in 't Hout is chef van
onze parlementaire redactie.)
Er waait een nieuwe wind
door Nederland. Na jaren
pappen en nathouden,
verwennen en moet-kunnen
heeft in ons land een nieuwe
flinkheid de kop opgestoken.
Representanten van deze
stroming vinden dat alle
beestjes voortaan gewoon bij
de naam genoemd moeten
worden. Zij hebben tabak aan
heilige huisjes, haarkloverij en
pietepeuterig genuanceer.
Want, zo houden ze hun
gehoor voor, er is al te lang
gezwegen en het moet nu
maar eens gezegd. Ze doen
voorkomen alsof op hun
schouders een ondankbare
taak rust, ze kijken gekweld
als ze hun boodschap
verkondigen, maar inwendig
genieten ze van hun Grootste
Gelijk van de wereld.
CD A-fractieleider Elco
Brinkman volgens PvdA-
kamerlid Frans Moor „dat
bruikikkertje met die enge
oogjes is de eerste politicus
van naam die zich het Grote
Gelijk heeft eigengemaakt.
„Er zitten ook aanstellers in de
wao", sprak hij alweer enkele
maanden geleden op plechtige
toon. Er voer onmiddellijk een
schok door politiek Den Haag.
Kon dat wel zomaar gezegd
worden Maar Brinkyboy
keek eerst getormenteerd en
bliksemde vervolgens met zijn
oogjes. En er was niemand
ook Moor niet die hem
durfde tegenspreken.
Inmiddels heeft Brinkman een
Bolkestein. De VVD-
fractieleider zucht al lange tijd
onder het imago dat hij te
geleerd en te weloverwogen is.
„Ik ben een homme
d'escalier", excuseerde hij zich
in 1989 nog voor zijn toen als
'zwak' ervaren bijdrage aan de
algemene beschouwingen. En
inderdaad: op de trap worden
niet de meest vlammende
speeches bedacht.
Maandenlang sluimerde het
Grote Gelijk in het „diepste
diepe" van Bolkestein.
Afgelopen weekeinde kwam
het zomaar naar buiten. In het
Zwitserse Luzern zette hij zijn
tanden in het taboe van de
'multiculturele samenleving'.
In Nederland wonen veel
moslims, zo hield hij zijn
gehoor voor. En die moslims
het moest maar eens
gezegd wensen zich niet
altijd aan de Nederlandse
normen en waarden te
houden. Waar hün
botsen met de onze, i
Bolkestein, moeten de moslims
zich maar aanpassen.
Het klonk al behoorlijk streng,
maar wat moesten we ons nu
daarbij voorstellen, bij die
botsende .normen
Hoofddoekjes op school?
Besnijdenissen bij ongehuwde
meisjes? Slachtingen van
kleinvee op balkons?
Werkonderbrekingen voor
gebed of het luidruchtig ten
gehore brengen van
'zenuwenmuziek'? Zó flink
was Bolkestein nu ook weer
niet dat hij zijn Algemene
Gelijk liet volgen door een
Specifiek Gelijk. Geschrokken
van heftige reacties uit de
islamitische wereld liet de
VVD-leider zelfs daags na zijn
toespraak weten dat hij niets
meer over zijn Moslim-gelijk
wil zeggen tot hij één en ander
opnieuw overdacht heeft.
Betekenisvol vinden we het
wel, de aarzelende daadkracht
van Bolkestein. Want we
mogen nu toch verwachten
dat hij onder liberale vlag een
ware kruistocht gaat voeren
tegen alles wat afwijkt van 'de
norm'. In dat geval ligt er
immers nog een enorm terrein
braak. Neem nou Staphorst
we kunnen er niet
omheen daar moeten de
mensen zich maar eens
aanpassen aan de moderne
tijd. Urker visser moeten
voortaan want zo kan het
niet langer'net als hun
collega's op zondag uit varen.
Tegenstanders van euthanasie
het is streng maar
rechtvaardig verdienen een
spuitje. Negers en vrouwen
dat weet toch iedereen
zijn in het algemeen minder
productief en moeten dus
minder verdienen. Werklozen
uw buurman is er ook zo
één klussen massaal bij. En
wie zijn kinderen niet slaat
ja toch? laat ze opgroeien
voor galg en rad. Kortom: het
Grote Gelijk heeft wortel
geschoten en zal, naarmate de
tijd verstrijkt, steeds meer
politici in zijn greep krijgen
...tót het Grote Geliik zich
tegen de politici zélf gaat
keren. Want in de kroeg weet
men óók precies waar men
met het Haagse gespuis aan toe
is. „Die hoge heren vullen
alleen maar d'r eigen zakken
briest men er 's avonds bij het
bier. En: „Of je nou door de
kat of de hond gebeten wordt,
het is allemaal één pot nat".
Als de Hoge Heren met hun
Grote Gelijk dèt horen, zal het
ons niet verbazen als ze
zach tekens beginnen te
smeken om een beetje Klein
Gelijk.
