Reorganisatie bij
HEMA kost twee
directeuren kop
Acorn
Zes maanden ondernemerslief en -leed
£eidóc6ommit
ECONOMIE
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 19!
Halfjaarwinst NCM
15 procent omhoog
AMSTERDAM Over de eerste
helft van dit jaar heeft de Neder-
landsche Credietverzekering Maat
schappij (NCM) een winst na belas
tingen geboekt van ƒ29,7 miljoen,
15 procent meer dan die van 25,8
miljoen over dezelfde periode van
1990. De resultaten van zaken voor
particuliere rekening stelden op
nieuw tevreden, terwijl die voor
rekening van de staat een geringe
verbetering vertoonden. Voor ge
heel 1991 verwacht de verzekeraar
nog steeds dat de nettowinst ten
minste gelijk zal zijn aan die van
1990 (ƒ33,4 miljoen tegen 8 mil
joen over 1989).
Intel wil netwerken-markt veroveren
DELFT De Amerikaanse chip-fabri
kant Intel wil nu ook op de markt van
netwerken die computers met elkaar
verbinden het marktleiderschap vero
veren. Daarom presenteerde het con
cern gisteren in het gebouw van de ver
tegenwoordiger in Nederland, het
Delftse bedrijf Koning Hartman, zijn
nieuwe produkten.
Intel is zo ambitieus omdat computers,
printers of faxen razendsnel aan hun
nieuw ontwikkelde netwerken aangeslo
ten kunnen worden. „Het moet net als bij
een telefoon gaan werken", zegt een In-
tel-woordvoerster. „Een telefoon kun je
immers in een stopcontact steken en dan
doet-ie het meteen. Maar bij computernet
werken duurde het vaak een uur of vijf of
soms zelfs een dag voordat een printer of
computer aan het netwerk kon worden
aangesloten".
Uit een onderzoek onder computerconsu
menten blijkt dat vooral systemen die
simpel te hanteren zijn worden gewaar
deerd. „Alles moet snel, gemakkelijk en
perfect werken zonder technische hulp in
te hoeven roepen", gaat de Intel-woord-
voerster verder. „Op deze behoeften
moeten we natuurlijk inspringen".
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat de con
sument steeds prijsbewuster wordt. Bo-
vendiën is de markt van computernetwer
ken één van de weinigen waar de prijzen
elk jaar dalen. „Dat dwingt ons natuurlijk
de prijzen heel laag te houden".
Het zelfvertrouwen van Intel grenst bijna
aan het ongelooflijke, want als datum om
de nieuwe produkten te onthullen kozen
ze uitgerekend vrijdag de dertiende uit.
„Maar dat kunnen we ons wel permitte
ren", besluit de Intel-woordvoerster.
Martinair overweegt
lijndienst op Cuba
AMSTERDAM Lucht-
vaartmaatschappij Martinair
Holland beraadt zich op het
openen van een dienst op
Havanna (Cuba) per 4 no
vember. Aanleiding is de po
litiek onzekere situatie op
het eiland. Martinair is over
het wel of niet laten door
gaan van de dienst per 4 no
vember in gesprek met de
touroperators, aldus de
woordvoerder. Uitgangspunt
daarbij is dat alleen op Cuba
gevlogen gaat worden indien
de veiligheid van de passa
giers kan worden gewaar
borgd.
Fuji wil technologie
foto-CD van Philips
en Kodak gebruiken
ROCHESTER De door Eastman Ko
dak en Philips ontwikkelde technologie
om fotografische opnamen van film op
compact disc over te schrijven lijkt aan
te slaan, zoals blijkt uit de aanvraag van
de Japanse Fuji Photo Film Co. om de
technologie te mogen gebruiken. Ko
dak-woordvoerder Paul Allen zei dat de
Japanse concurrent de licentie kan krij
gen en daarvoor royalties dient te beta
len aan Kodak en Philips. De op CD ge
zette opnamen kunnen op een televisie
scherm worden getoond of met behulp
van een computer worden gemanipu
leerd. Kodak wil het Photo CD systeem
volgende zomer op de markt brengen.
AMSTERDAM/DEN
HAAG De HEMA is
weer op de weg terug. De
al jaren aan de gang zijn
de reorganisatie lijkt haar
vruchten af te gaan wer
pen. De 70 inmiddels ver
nieuwde HEMA's melden
tevreden klanten en hoge
re omzetten. De, nog lo
pende, reorganisatie heeft
al twee directeuren de
kop gekost, terwijl de lo
gistieke managers grijze
.haren hebben.
Met vallen en opstaan is de
HEMA de grootste reorganisa
tie uit haar bestaan aan het
verwerken. Dat betekent ech
ter niet dat alle problemen al
opgelost zijn.
De afgelopen jaren kon het be
kendste warenhuis van Neder
land de omzet- en winstgroei
van de Bijenkorf-warenhuizen
niet bijhouden. Terwijl Ko
ninklijke Bijenkorf Beheer -de
moedermaatschappij van de
HEMA- floreert na een aantal
moeilijke jaren, gaat het bij de
HEMA precies omgekeerd. Re
den voor de directie in 1988
eens flink de bezem door het
bedrijf te halen. Bij de presen
tatie van de halfjaarcijfers
over 1991 was er nog geen dui
delijke verbetering in de resul
taten opgetreden, maar de
HEMA verwacht nog dit jaar
de eerste resultaten van de re
organisatie te kunnen pluk
ken.
De HEMA werd in de jaren
twintig opgericht als Holland-
sche Eenheidsprijzen Maat
schappij Amsterdam. Het be
drijf werkte met de formule
van vaste lage prijzen voor een
beperkt assortiment produk
ten. Die formule is in de loop
van de jaren eigenlijk nauwe
lijks veranderd. Dat was ook
niet nodig, want de HEMA
was tot voor kort het vlagge-
schip van KBB.
Toen begin jaren tachtig het
hele KBB-concern wankelde
onder de torenhoog opgelopen
rentelasten, was de HEMA de
solide winstmaker die het be
drijf van de ondergang redde.
Ook nu nog draait de HEMA
met winst, maar de (geschatte)
30 miljoen gulden die vorig
jaar is verdiend, was maar
goed voor dertig procent van
de totale winst. Ook de omzet
stagneerde op 2,2 miljard gul
den, terwijl de autonome om
zetgroei voor het totale con
cern op 7,4 procent lag.
Het is ironisch dat de twee
redders van de Bijenkorf,
HEMA en V&D nu zelf in de
problemen zitten. V&D heeft
zich vertild aan branche
vreemde activiteiten en bui
tenlandse avonturen, terwijl
de HEMA enigszins was inge
slapen als gevolg van de aan
houdende successen van de
groep. Toen bleek dat de win
kelformule met name op de
wat koopkrachtiger klanten
weinig aantrekkingskracht
meer uitoefende. Daarop be
sloot het bestuur het roer dras
tisch om te gooien.
Die ingreep leidde tot grote
consternatie bij het HEMA-
concern. In 1988 werden twee
leden van de directie, Vroom
en Karvanagh, al de laan uit
gestuurd en per 1 juli van dit
jaar kon opnieuw een topman
zijn biezen pakken, J. van
Nuenen. Dat vertrek maakte
de ernst van de situatie nog
eens duidelijk, omdat voor
Van Nuenen al een plaatsje in
de raad van bestuur was gere
serveerd.
Hoewel beide partijen er het
zwijgen toe doen over de rede
nen van het vertrek van Van
Nuenen, lijkt het er op dat
KBB-topman Maas Van Nue
nen een te zelfstandig opere
rend manager vond. „Ik ben
de baas bij KBB" zei Maas on
langs nog in een interview met
de Volkskrant. „Van Nuenen's
grote gebrek was de communi
catie met de raad van bestuur
van KBB", merkte zijn opvol
ger Bart Vos kort na zijn aan
treden al eens op met gevoel
voor understatement.
Problemen
Naast het onbegrip van het
personeel en de daaruit voort
vloeiende onwil om mee te
werken aan veranderingen,
zijn er ook fouten gemaakt bij
de reorganisatie. Zo moest, om
sneller op nieuwe trends in te
kunnen spelen, de distributie
opnieuw opgezet worden. De
Hema telt zo'n 208 vestigingen
in het hele land, maar de opzet
van het distributie-apparaat
Een beeld
van het ge
heel ver
nieuwde inte
rieur van een
HEM A-vesti
ging.
FOTO: SP
heeft zich nooit aan deze ont
wikkeling aangepast. Onder
het oude systeem werden de
HEMA-filialen eenmaal per
maand bevoorraad. De spullen
werden dan opgeslagen in een
magazijn dat soms even groot
was als de winkel zelf. Dat be
tekent dat dure winkelruimte
als opslagplaats wordt gebruikt
en bovendien moeten alle fili
alen ook nog hun eigen voor
raad beheren. Niet bepaald
een doelmatige en kostenbe
wuste aanpak. In het nieuwe
systeem worden alle filialen
dagelijks bevoorraad, althans
dat was de bedoeling. Zoals zo
vaak ging de invoering van
deze ingrijpende verandering
gepaard met forse aanlooppro
blemen, met als gevolg dat bij
vele HEMA-vestigingen de
nieuwe trendy spulletjes niet
of veel te laat aankwamen.
Ook bijbestellen werd voor de
gemiddelde verkoper bij de
HEMA een nachtmerrie. Ge
wend als het personeel was om
allerlei bestellingen buiten de
officiële kanalen om te rege
len, moest men zich nu strak
aan de dictatuur van de com
puter houden. Vooral in het
begin leidde dat tot boze reac
ties van de winkeliers. Vol
gens woordvoerster M. de
Haas is er echter al goede
vooruitgang gemaakt met de
invoering van het systeem. „In
1988 hadden we een planning
gemaakt dat het nieuwe distri
butiesysteem in vier jaar zou
worden ingevoerd. De ver
wachting is nu dat het al me
dio 1992 in gebruik zal zijn".
Of het systeem dan ook al vrij
zal zijn van kinderziektes,
durfde* ze niet te beloven. Vos,
die van wat meer afstand naar
de zaken kan kijken nuanceert
het beeld enigszins. „De
HEMA-top heeft zich bij de in
voering flink verkeken op de
problemen met het nieuwe sy
steem. Dat heeft goud geld ge
kost. Ik kan dat gerust zeggen,
omdat ik niet verantwoorde
lijk ben voor de invoering".
Speciaalzaken
Een andere fout van de.
HEMA was dat ze het veran
derende winkelgedrag van de
consument niet tijdig hebben
opgemerkt. Klanten begonnen
zich te ergeren aan de wanor
delijke indeling van de pro
dukten bij de HEMA. Avon
tuurlijk was het wel, 'winkelen
bij de HEMA, maar ook tijdro
vend. Ook konden de kapi
taalkrachtiger geworden con
sumenten bij de HEMA steeds
minder goed met hun wensen
terecht en stapten massaal
over naar de als paddestoelen
uit de grond schietende speci
aalzaken. De 15 miljoen Ne
derlanders bleven nog wel bij
de HEMA komen, maar meer
voor zaken als een degelijke
theedoek of een potje verf. Dat
zijn nu net de artikelen waar
op de HEMA het minst ver
dient, met als gevolg dat de
omzetten op peil bleven, maar
de winst terugliep.
In dezelfde periode breidde
KBB haar belangen in de spe
ciaalzaken verder uit, waar
door een steeds groter deel
van de omzet en de winst bui
ten de HEMA om verdiend
wordt. Door het assortiment
en de winkelaankleding aan te
passen probeert de HEMA nu
de „normaalste gespecialiseer
de zaak van Nederland" te
worden.
Inmiddels zijn 70 HEMA's op
nieuw ingericht en zijn de eer
ste resultaten bemoedigend.
Met het nieuwe distributiesys
teem moet de HEMA dan in
1993 weer tot de trots van het
KBB-concern gaan behoren.
Vermeend
wil vervuiling
milieu belasten
AMSTERDAM Milieu-
vervuilende activiteiten
moeten belast worden, zo
pleitte W. Vermeend,
hoogleraar belastingrecht
aan de Universiteit van
Groningen en PvdA twee
de kamerlid, donderdag
avond.
In een forumdiscussie over de
spanning tussen economische
groei en milieubehoud pleitte
hij voor een „ecologisering van
het belastingstelsel", onder het
motto de vervuiling betaalt.
Vermeend schat de opbreng
sten van deze heffingen de ko
mende vier jaar op 4 tot 5 mil
jard gulden. Kern van zijn
voorstel is dat heffingen op
milieuvervuilende activiteiten
van, met name industrieën, in
de vorm van lastenverlichting
doorgegeven moeten worden
aan de werknemers. „Op die
manier maak je milieuvervui
lende produkten duurder, zon
der dat de mensen de reke
ning betalen voor de vervui
ling". Door de lastenverlich
ting zou er ook een positief ef
fect op de werkgelegenheid
uitgaan. Verder pleitte hij er
voor de heffingen .te gebrui
ken als een middel om produ
centen te dwingen milieu
vriendelijker te produceren.
De forumdiscussie, georgani
seerd door de vereniging Mi
lieudefensie (MD), spitste zich
toe op de vraag of een verant
woord gebruik van het milieu
en economische groei met el
kaar zijn te verenigen. Direc
teur algemene economische
politiek van het ministerie van
economische zaken W. Mille-
koop, waarschuwde voor de
enorme kosten en verslechte
ring van de concurrentieposi
tie van de Néderlandse bedrij
ven bij een radicaal milieube
leid
Goudsmit sluit
halfjaar goed af
DE BILT Voor Goudsmit,
houdstermaatschappij van
winkelbedrijven als Jamin,
Sweetheart, Society Shop en
Lipstick, is het eerste halfjaar
van 1991 overeenkomstig de
verwachting verlopen en heeft
opgeleverd. Voor het gehele
jaar voorziet de onderneming
eenzelfde winst (ƒ5,6 miljoen)
als over 1990. De omzet steeg
in de eerste helft van 103,2
miljoen tot ƒ113,8 miljoen.
Noteringen van vrijdag 13 september 1991 (tot 16:30 uu
dividend
90/2.90
907.10
90 1.05
90/6.50
86/87 5% sl.
90/2.85
90/91 4.68
90/6.10
90/3.60
90/2.80
89/2.50
90/7.80
ADVERTENTIE
PCM van deze maand, blz. 145,
146 en 147: bespreking van het
supersnelle Desktop Publishing
pakket 'Impression* voor de Acorn
Archimedes 32 bits multitasking
1 RISC computer:
■OOKNUMESrmDt MCHIMEDES WEER
owm coed voor m mis en mi
CMUmmWDEDOS-ENlPPlE-
WERELD SOMS VER ACHIER ZICH'
MEER INFORMATIE:
eed computers delft bv
voldersgracht 25-26, 2611 ev dejft
telefoon p_l 5) 147643
telefax (015) 134429
m.l.v. 1 oktober zijn wij op zaterdag
gesloten en op maandag geopend!
Een groot aantal halfjaarsre
sultaten is thans gepubliceerd.
In de meeste gevallen wijken
die resultaten weinig af van
de prognoses. Soms worden
verwachtingen echter niet be
waarheid, omdat zij te hoog
gespannen zijn geweest. Het is
mij opgevallen dat die te hoog
gespannen verwachtingen in
enkele gevallen te wijten zijn
aan een gebrekkige markt
kennis, waarbij steeds de
kwaliteit van het manage
ment in twijfel dient te wor
den getrokken. Daarbij komt
dat een aantal ondernemin
gen niet eens beseft al enige
tijd in ruw weer rond te zwal
ken.
Van de vennootschappen die
in de afgelopen vijf jaar met
veel elan via de Amsterdamse
effectenbeurs om de gunst
van de binnen- en buiten
landse beleggers hebben gebe
deld, zijn heel wat afgegaan
als gieters - het jongste voor
beeld: Air Holland. Boven
dien kunnen perfect draaien
de ondernemingen met grote
orderportefeuilles soms het
slachtoffer worden van forse
valutaschommelingen. Neem
de Amerikaanse dollar, die in
enkele weken tijd in koers
daalde van 2,050 tot 1,910 gul
den. Zo'n koersontwikkeling
is uitstekend voor exporteren
de Amerikanen, maar slecht
voor exporterende Nederlan
ders. Overigens komt die
koersval als geroepen voor de
Amerikaanse concerns die
hun winsten over het derde
kwartaal zullen kunnen flat
teren door in dollars uitge
drukte grotere winsttransfers
van hun buitenlandse doch
terondernemingen.
behalen
redelijk tot goede resultaten.
Dat is echter niets bijzonders,
omdat dergelijke resultaten
van deze fondsen geëist mo-,
gen worden. Zij worden na
melijk geacht over meer ana
lytische kennis te beschikken
dan wie ook. Helaas is dat
niet altijd het geval, zoals de
Robecogroep in het overigens
bar moeilijke 1990 demon
streerde. Robeco draait thans
weer aardig, terwijl enkele
beleggingsfondsen in (com
mercieel) onroerend goed -
ondanks een slechte markt -
zeer behoorlijk blijken te
draaien.
Veel kundigheid en inzicht in
de marktverhoudingen mag
verwacht worden van de Ne
derlandse exporterende on
dernemingen. Ik noemde
hiervoor al de valutaproble
men, die kunnen ontstaan bij
dollartransacties. Voor onder
nemingen met belangen in de
overige elf EG-landen liggen
de zaken wat eenvoudiger,
omdat de valutaschommelin
gen in dit gebied, dankzij de
Europese Monetaire Unie, al
tijd binnen redelijke perken
blijven. Resteert de markt
kennis. Een typisch voorbeeld
van een onderneming die op
GELD GOED
het juiste moment haar kan
sen heeft gegrepen, is Otra,
die in haar halfjaarsbericht
dit meldt: „Aan de sterke om
zetstijging hebben vooral de
Duitse bedrijven van de Tech
nische Unie Deutschland
groep bijgedragen 24,4 pro
cent). De vijf nieuwe ver
koopkantoren in het voorma
lige Oost-Duitsland behaalden
een omzet van 41 miljoen gul
den. De in 1990 aldaar geo
pende drie kantoren leverden
al een bijdrage aan het resul
taat".
Auto-industrie
De internationale auto-indus
trie behaalt belabberd slechte
resultaten. Slechts heel enkele
concerns hebben zich aan de
algemene trend kunnen ont
trekken. DAF behoort niet tot
die uitzonderingen: het ver
lies per aandeel kwam voor
de eerste helft van 1991 uit op
6,15 gulden tegen op 1,10 gul
den voor dezelfde periode van
1990. De belangstelling voor
de aankoop van trucks en be
stelwagens is fors gedaald.
Een groter verlies werd ech
ter verwacht.
In de hard- en softwaresecto-
ren van de Nederlandse com
puterindustrie worden over
het algemeen treurige resulta
ten behaald. De bekwame
technici die de desbetreffende
bedrijven met veel vaart en
verve op poten hebben gezet,
tonen in veel gevallen geen
enkel inzicht te hebben in de
ontwikkelingen op hun mark
ten. Het eigen vermogen van
Management Share is inmid
dels negatief. Het is derhalve
duidelijk dat grote verliezen
zijn ontstaan. Toch las ik op
24 april van dit jaar: „Het au
tomatiseringsbedrijf Manage
ment Share kent de winst van
het lopende jaar al redelijk
precies: 3 tot 3,5 miljoen gul
den. Na enkele jaren kwakke
len lijkt de onderneming, iuist
op het moment dat enkele
concurrenten staan te wanke
len, weer in vorm te raken".
Een andere sukkelaar in deze
sector is Infotheek Groep. U
weet dat al, maar het is toch
aardig in een aandelenanalyse
van CLN Oyens en van Eeg-
hen dit te lezen: „Gezien de
zeer zorgwekkende financiële
positie van het bedrijf en de
verslechterde marktomstan
digheden vinden wij het aan
deel - ondanks de mogelijk
positieve operationele voor
uitzichten door met name
kostenreductie - niet geschikt
als belegging. Slechts beleg
gers die beleggingen met een
hoog risicoprofiel niet schu
wen. zouden een belegging in
het aandeel kunnen aahou-
den". Die duidelijke taal geldt
evenzeer voor HCS en andere
high-tech-aandelen.
Uit de uitgeverswereld komt
goed nieuws. Enkele interna
tionaal georiënteerde concens
kwamen met behoorlijke
winststijgingen voor de eerste
helft van dit jaar: Wolters
Kluwer 1,41 na 1,18 gulden,
en Elsevier 3,00 na 2,77 gul
den (alles per aandeel). Ver
bluffend goed werkt de kleine
uitgeverij E.J. Brill NV in
Leiden, die in 1990 door inte
rim-manager drs. F.H. Pruyt
(nu inmiddels statutair direc
teur) van de ondergang werd
gered. Brill verantwoordt
voor de eerste helft van 1991
een nettowinst van 335.000
gulden tegen een van 52.000
gulden voor dezelfde periode
van 1990. „Het bedrijf bereidt
zich voor op een overgang
naar de parallelmarkt in en
kele jaren". Brill is gespeciali
seerd in het uitgeven van we
tenschappelijke werken op
het gebied van de humaniora
en de oriëntalistiek. Wanneer
ik de gang van zaken bij deze
kleine, sterk gespecialiseerde
uitgeverij bekijk, dan vraag ik
mij onwillekeurig af hoeveel
minder gespecialiseerde be
drijven erin zullen slagen het
hoofd boven water te houden.
Hebben zij wel genoeg kun
digheid in huis om die sprei
ding tot een succes te maken?
Is de toegevoegde waarde van
hun 'produkten' voldoende
groot?
Enkele lezers wezen mij erop
dat beurssluitingen in paniek
situaties ook niet alles zijn.
37 38-/4 ford
26 26 genl elee
17 17?4 genl motc
50 49 genl public
17 - goodrich
71 71 té goodyear
11 té 11 hewlett-pac
14té 14té intl paper
BEURS
Vriendelijke
stemming niet
te handhaven
AMSTERDAM Het Damrak
begon gisteren in een vriende
lijke stemming waarbij de
stemmingsindex al vlug een
halve punt steeg tot 92,7. Maar
in de middag staken winstne
mingen de kop op toen Wall
Street in weerwil van een dis
contoverlaging achteruit ging.
Uiteindelijk bleef er maar 0,1
punt over. De CBS-koersindex
daalde zelfs 0,3 punt tot 197,4.
De omzetten waren voor de
aandelen wat hoger dan
eerder in de week: 557 mil
joen. Overigens waren de obli
gatie-omzetten met ƒ610 mil
joen flink minder dan woens
dag en donderdag. Elsevier be
zette met bijna ƒ30 miljoen de
vierde plaats. De aandelen wa
ren 1,30 hoger op 88,70.
Volmac stal bij de hoofdfond
sen opnieuw de show i
koerswinst van ƒ0 1!
ƒ21,30. HCS pakte er ejbeslot
beitje bij op 2,80. Va
ternationals lag KLM
de markt met een wiidat n
zeven dubbeltjes op 3 arvai
Koninklijke Olie moei jnh'
daling donderdag na
kendmaking van het
dividend van ƒ3,45
0,70 verder teruje
155,60. Pakhoed vo ge
lijst verliezers aan i ming
achteruitgang van
ƒ42,50. VOC werd
gulden minder -
43,10. Winstneminge
ten de prijs van Polyg Wnne
0,50 tot 39,30 en
Philips zakte twee diPndig
tot 36,50. gt h
Op de lokale markt P°r d
Staal Bankiers 1,30 I med<
18. De 7 procent pi
aandelen VNU mochi
kwartjes omhoog naai
Het levensmiddelenfoic
trok de aandacht m emde
winst op 82,10. Daaistemi
bijna 10 miljoen om eei
lag Flexovit goed in
met een winst
ƒ70,10. Boskalis, die
betere halfjaarcijfers"1
ceerde, ging 0,40 voo
22,80.
er op
bin te
der
