sraël-lobby YS
voedend op Bush
a
Lord Carrington
op vredesmissie
naar Joegoslavië
eweld doet Zuid-Afrika twijfelen aan akkoord
BUITENLAND
Hezbollah-leider:
einde gijzelingen
Libanon in zicht
iVONTUREN VAN KAPITEIN ROB"
R ïd&i<5owiai\t
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1991 5
^eden morgen naar de stembus
CKHOLM Als de voorte
lers tn niet bedriegen gaat het
edse stelsel van sociale voor-
ierdlngen na de Pariementsver-
keiijl ngen van morgen op de hel
ink.
eigen
uitge
eonderzoeken voorspellen een
roor een coalitie van vier opposi-
tijen die heeft aangekondigd een
te zullen maken aan staatsmo-
ies, ziekenhuizen, crèches en be-
;ntehuizen te zullen privatiseren,
rol van de overheid terug te
dringen.
cerheid over een teruglopende
de C mie lijkt de kiezers ertoe te be-
gehad, te laten vallen. De werkloos
heid is vorig jaar verdubbeld tot 3,1
procent, het hoogste percentage in
Zweden sinds de Tweede Wereldoor-
De economische groei is tot staan
gekomen, terwijl de jaarlijkse inflatie
is opgelopen tot 9 procent.
Het jongste kiezersonderzoek gaf de
oppositiecoalitie bijna 50 procent van
de stemmen bij de verkiezingen voor
de 349 zetels tellende Riksdag, tegen
35,9 procent voor de sociaal-democra-
De oppositie, waarin de conservatieve
Gematigde Partij en de Liberale Partij
de boventoon voeren, heeft overigens
gezegd dat Zweden ook met de door
haar voorgestelde veranderingen nog
een welzijnsstaat blijft.
Acht mensen
vermoord in Medellin
BOGOTA In Medellin, de tweede
stad van Colombia, zijn gisteren zes
mannen en twee vrouwen door onbe
kenden uit hun huizen gesleept en
doodgeschoten. Het leger zei te ver
moeden dat de moorden het werk
zijn van zogenaamde 'schoonmaak
ploegen' of volksmilities, die drug
verslaafden, prostituees, zwervers of
andere personen die zij ongewenst
achten, uit de weg ruimen. In totaal
werden deze week in Medellin 16
mensen 'opgeruimd'. De moordcom
mando's staken in het afgelopen jaar
de kop op om de strijd aan te binden
met straatbendes die veelal beston
den uit voormalige huurmoordenaars
van het cocaïnekartel van Medellin.
Wilder kandidaat voor
democratische nominatie
RICHMOND Gouverneur L. Wilder van
de Amerikaanse staat Virginia heeft zich
gisteren kandidaat gesteld voor de democra
tische nominatie voor de presidentsverkie
zingen van 1992. De 60-jarige Wilder is de
eerste zwarte gouverneur in de Verenigde
Staten. Hij won in 1989 nipt de gouver
neursverkiezingen in Virginia. Vooral zijn
standpunt over het recht op abortus leverde
hem veel steun onder zwarten en blanken
op. Wilder is de tweede belangrijke kandi
daat voor de democratische nominatie.
Eerder wierp de voormalige senator voor
Massachusetts, Paul Tsongas, zich in de race.
De democratische senator voor Iowa, Tom
Harkin, zal morgen zijn kandidatuur aan
kondigen.
België schaft doodstraf af
BRUSSEL België gaat de doodstraf for
meel schrappen uit het wetboek van straf
recht, ruim 40 jaar na de tenuitvoerlegging
van de laatste executie. Tijdens het weke
lijkse beraad keurde het Belgische kabinet
gisteren de ontwerp-wetgeving goed waarbij
de doodstraf in vredestijd wordt afgeschaft.
Een woordvoerder van het ministerie van
justitie zei' dat België een van twee laatste
Westeuropese landen is waar de doodstraf
officieel nog bestaat. Het andere land is Ier
land. Hij wees er op dat de huidige wetge
ving in strijd is met de Europese Conventie
voor de mensenrechten, die de doodstraf
ni^t toestaat. In 1950 werd voor het laatst ie
mand in België door een vuurpeloton te
rechtgesteld, na te zijn veroordeeld wegens
oorlogsmisdaden.
VN-TEAM VERLAAT IRAK
WEGENS TEGENWERKING
BAGHDAD Een inspectieteam van de Verenigde
Naties, dat een onderzoek moest instellen naar de
Iraakse ballistische raketten, heeft gisteren Baghdad
verlaten vanwege een ruzie met de Iraakse regering
over het gebruik van helikopters. Hierdoor waren de
VN-inspecteurs niet in staat hun Opdracht uit te voe
ren. De 17 leden van de groep kwamen een week ge
leden in de hoofdstad aan met het plan installaties in
het westen van Irak te bezoeken vanwaar tijdens de
Golfoorlog Scud-raketten op Israël en Saudi-Arabië
werden afgeschoten. Irak weigerde echter toestem
ming te geven voor het gebruik van twee helikopters
die in Turkije zijn gestationeerd. Op 15 augustus nam
de VN-Veiligheidsraad een resolutie aan waarin
Baghdad werd opgedragen toestemming te geven
voor inspectievluchten met gewone vliegtuigen en
helikopters door heel Irak. Irak noemt dergelijke
vluchten een bedreiging voor de nationale veilig-
BAYRUT Hezbollah-
leider Husayn Musawi
heeft gisteren gezegd dat
de afwikkeling van het
drama rond de westerse
gijzelaars in Libanon in
zicht is en dat een van
hen ,,een Amerikaan
of een Brit" binnen
een week vrijgelaten zal
worden.
„Als Israël zijn belofte houdt
om meer gevangenen vrij te
laten, is het proces om de gij
zelaars te ruilen tegen de ge
vangenen goed op gang", zei
Musawi.
Israel liet woensdag 51 gevan
genen vrij en droeg de licha
men van negen guerrillastrij
ders over aan groeperingen in
Libanon. Donderdag volgde
een nieuwe transactie. Het
door Syrië gesteunde Demo
cratisch Front voor de Bevrij
ding van Palestina gaf de stof
felijke resten vrij van een in
1983 in Libanon vermiste Is
raëlische soldaat en mocht in
ruil daarvoor een van zijn
door Israël gedeporteerde acti-
De Israëlische premier Shamir
verklaarde in Parijs dat hij op
timistisch was dat de nieuwe
ruil een proces in gang heeft
gezet waarbj alle gijzelaars zul
len vrijkomen. „Ik hoop dat
we over zekere tijd een defini
tieve oplossing voor dit tragi
sche probleem zullen berei
ken", zei Shamir.
Musawi zei dat het proces voor
de vrijlating van de westerse
gijzelaars vertraging kon oplo
pen omdat sjeik Abdul Karim
Obeid niet onder de eerste
groep vrijgelatenen was. Er zal
nu moeten worden gepraat
over „de vrijlating van een
tweede groep waar Obeid wel
deel van uitmaakt", zei Musa
wi. Obeid, een sji'itische gees
telijke en activist van Hezbol
lah, werd in 1989 door Israëli
sche commando's ontvoerd uit
zijn woonplaats in Zuid-Liba-
non. Zijn vrijlating en die van
meer dan 300 andere Arabi
sche gevangenen is als voor
waarde gesteld aan de vrijla
ting van alle westerse gijze-
(Vervolg van
de voorpagina)
DEN HAAG Minister
Van den Broek van bui
tenlandse zaken verklaar
de in Den Haag dat de
Europese Gemeenschap
overweegt waarnemers te
sturen naar de republiek
Bosnië-Hercegovina, zoals
die al op het strijdtoneel
in Kroatië aan het werk
zijn.
De president van Bosnië, Alija
Izetbegovic, riep donderdag op
de waarnemerstaken van de
EG vopr het bestand uit te
breiden naar gebieden aan de
grens met Bosnië, dat bang is
steeds meer in de strijd te wor
den betrokken.
De voorzitter van de Joegosla
vische conferentie in Den
Haag, Lord Carrington, kon
digde gisteren aan maandag
naar Joegoslavië te zullen rei
zen. Hij wil daar met de presi
denten van Servië en Kroatië,
Slobodan Milosevic en Franjo
Tudjman, en legerleiders spre
ken over het verdere verloop
van de conferentie. De twee
werkgroepen die door de con
ferentie zijn gevormd, een
over mensenrechten en min
derheden onder leiding van de
Nederlandse oud-diplomaat
Barkman, en een over grond
wetsproblemen onder leiding
van de Spanjaard Aguirre de
Career komen maandag en
i Den Haag bijeen.
Smokkelen
Kroatië beschuldigde het Joe
goslavische leger ervan Servi
sche guerrillastrijders naar fe
derale kazernes in havenste
den aan de Adriatische kust te
smokkelen om de militaire
macht in het zuiden van de re
publiek te versterken. Het ge
bied rond de steden Zadar en
Split is sinds begin deze week
van de rest van Kroatië afge
sneden door een guerrilla-of
fensief.
„De terroristen worden over
zee vervoerd vanuit Montene
gro door landingsvaartuigen
en naar kazernes gebracht", zo
meldde radio-Zagreb.
Kroatische bronnen verklaar
den dat de regering in 1
vreest dat de versterking
de kazernes in Split, Benkovac
en Sibinek leidt tot uitbreiding
van de strijd in het zuiden van
Kroatië. De radio zei dat het
leger heeft gedreigd Sibinek
aan te vallen, nadat de plaatse
lijke autoriteiten de elektrici-
teits- en waterlevering aan de
kazernes hadden stopgezet.
Niet alleen in
Nederland, maar
ook elders in
Europa heeft de
aanhoudende
droogte nadelige
gevolgen. Dit
vrachtschip dat
gisteren over de
Rijn voer, liep aan
de grond bij de
Duitse stad
Duisburg. De Rijn
heeft zijn laagste
waterpeil bereikt
sinds de officiële
registraties
startten in 1817.
FOTO:AP
Hezbo
eden,
stoffel
•esten
/verde
/veek
gedrj
door
sraël
gestei
£uid
'j
3e hei
Degralr
3ayrut |C DE KONINCK
legen
gevan
schap HINGTON De
Dverle )uding tussen presi-
Bush en de joodse
enschap in de VS is
;t nulpunt gedaald na
emotionele weige-
eerder deze week,
iu al een kredietga-
van 10 miljard dol-
geven voor de op-
van Russische immi-
ibane|en in Israël,
eger.
de toon waarin Bush
isluit vervatte, wijst vol-
ontdane joodse woord-
irs op vijandige gevoe-
ij de Amerikaanse presi-
;gens Israël. De 'anti-las-
nd' van B'nai B'rith, een
Ie belangrijkste joodse
groeperingen in de VS,
irp gisteren in scherpe
rdingen Bush' verwij-
laar 'machtige politieke
en' die in het Ameri-
i Congres aan het werk
n de 10 miljard dollar
sraël er op korte termijn
len te krijgen.
een zeer ongelukkige
Ar rijving van een normaal
ijnsel in de Amerikaan-
tiek", aldus de verkla
ring. Een zegsman van een an
dere organisatie, de 'Taak
groep Kredietgarantie', ver
klaarde dat „niet wij de con
frontatie zoeken, maar dat de
president de gemoederen ver
hit".
Tijdens de aankondiging, don
derdag, dat hij het besluit over
een leengarantie voor Israël
vier maanden uitgesteld wil
zien, klaagde president Bush
weliswaar bij wijze van
grap over „wel duizend
lobbyisten die vandaag het
Congres bewerken" en die het
beleid van „een eenzame klei
ne jongen hier" proberen te
dwarsbomen.
Het is in de Amerikaanse poli
tiek gebruikelijk dat belangen
groeperingen Congresleden in
tensief benaderen en onder
druk zetten om zaken gedaan
te krijgen of te voorkomen. De
zogenaamde 'joodse lobby'
wordt als een van de machtig
ste in de VS beschouwd, om
dat deze beschikt over kapi
taal, grote kennis van zaken,
emotionele gedrevenheid en
contacten over de gehele we-
Veto
Maar ook andere belangen
groepen kunnen grote aantal
len invloedrijke leden mobili
seren om Congresleden naar
hun standpunt over te halen.
De National Rifle Association,
de vereniging die voor vrij
wapenbezit in de VS is, geldt
als de grootste lobby-groep.
Vaak gebruiken ook presiden
ten op hun beurt lobby-bu
reaus om besluiten door het
Congres te krijgen.
De belangrijkste joodse organi
saties die in de Amerikaanse
politiek actief zijn voor Israël,
zijn behalve B'nai B'rith de
American Israël Public Affairs
Committee (met een vaste staf
van 100 mensen en een jaar
budget van 12 miljoen dollar)
en de Conferentie van Voor
zitters van Grote joodse Orga-
nisatiès.
Het zag er gisteren naar uit
dat hun invloed de doorslag
zal geven in het Congres, dat
mogelijk al komende week in
meerderheid zal besluiten tot
een onmiddelijke kredietga-
tantie voor Israël. Bush heeft
duidelijk gemaakt dat hij zo'n
besluit met een veto zal tref
fen. Daarna zou een tweeder
de meerderheid in het Congres
nodig zijn om dat veto te ver
nietigen.
Veel Congresleden vragen
zich af waarom Bush zo'n
prestigezaak maakt van de
kredietgarantie die, indien af
gegeven, volgens de president
de kansen verkleint dat vol
gende maand een Israëlisch-
Arabische vredesconferentie
aprogfl
;te dag'
- En nog komt er geen eind aan de tegenslagen. Vooral
enier, Boom, is wanhopig. Wat moet er van uitgezaaide
terecht komen, nu de lang verwachte regens uitblijven?
verdroogt. Ook Van Riebeeck twijfelt nu aan het welsla-
zijn onderneming. Gelukkig weet Maria, zijn vrouw, hem
1 buien heen te helpen en hem steeds nieuwe moed in te
Om aan voedsel te komen trekken de Hollanders meer-
JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA
Na een bezoek aan Frankrijk reageerde de Israëlische premier Shamir bij terugkeer op de luchtha
ven Ben Gurion verbolgen op de uitspraken van president Bush betreffende een eventueel veto in
het Congres. Shamir benadrukte dat zijn land geen concessies zal doen om de kredietgaranties
van de VS te krijgen.
FOTO: AFP
bijeen kan komen. Ook Repu
blikeinse partijgenoten van
Bush wijzen erop dat zelfs de
betreffende Arabische regerin
gen geen zwaar punt maken
van een humanitaire lening
voor de opvang van Russische
Strijdlust
Volgens waarnemers in Was
hington zou Bush persoonlijk
belegdigd zijn door de recente
uitspraak van de Israëlische
premier Shamir dat Bush zou
zijn gecapituleerd voor Arabi
sche eisen en dat hij in de Ara
bische val zou trappen. Boven
dien zou Bush geobsedeerd
zijn door zijn eigen wens een
Arabisch-Israëlische vredesre
geling te bereiken en zo gestal
te te geven aan de 'nieuwe we
reldorde' als resultaat van de
Golfoorlog.
Bush wil overigens ook niet
toezeggen dat Israël over vier
maanden wel op de Ameri
kaanse kredietgarantie kan re
kenen. Bush' voorwaarde is
dat Israël belooft de vestiging
van immigranten in bezet ge
bied stop te zetten. Maar in het
Amerikaanse Congres groeit
de steun voor het Israëlische
standpunt dat de kwestie van
de lening ontkoppeld moet
worden van het vraagstuk van
de nederzettingen in bezet ge
bied en van de vredesconfe
rentie.
Bush' verheffing van het con
flict over de lening tot een
constitutionele principe-zaak
(„Alleen de president, niet het
Congres, heeft de grondwette
lijke opdracht buitenlands be
leid te voeren", zo hield hij de
volksvertegenwoordiging
voor), lijkt de strijdlust in het
Congres ten bate van Israël al
leen maar aan te wakkeren.
MOND HASSELERHARM
laai bd
toen d^MNESBURG
het geweld in
Afrika onvermin-
doorgaat blijven de
:ke leiders vastbe-
om de dialoog
te houden. Wel
de twijfel of het
tïsakkoord dat van-
wordt ondertekend
at is een eind te ma
an de bloedige strijd,
ia-leider Buthelezi
dat de overeen-
onvoldoende zal
erd g(j
iet ein
iet allf
vera
aalige
het J
desmis
fie Palestijn
>od in Nablus
vuii!ALEM Israëlische
soldaïen lebben gisteren een
hi ïn doodgeschoten toen
de stad Nablus op de
ijke Jordaanoever het
rif defi Penden op stenengooi-
lus het leger. Volgens
■eeg t( »er was bet slachtoffer
7I-, oud, volgens Palestijnse
n 17. Andere Palestij-
ïtvoerden het stoffelijk
tot uit het ziekenhuis,
den het in de verboden
buit! inse vlaS en begroeven
de westelijke begraaf -
van Nablus. Ongeveer
ïnsen woonden de ter
estelling bij, aldus een
jnse verslaggever. Sinds
gin van de Palestijnse
i in december 1987 zijn
lestijnen door Israëliërs
Nog eens 434 Palestij-
xden door volksgenoten
racht, de meesten op
iking van collaboratie
iraël.
l burge
;eft, wi
eilig is
in retoi
Bayrut
t dat,
ruikelb
de gru
de gi
kwes
malen het binnenland In om daar op wilde dieren te gaan jagen.
Zij volgen meestal de oevers van de „Soete Rivier" en niet zel
den slagen zij erin een „renoster" of een olifant neer te leggen.
Eén keer lukte het de jagers zelfs een rhinoceros te vangen, toen
deze in gevecht was met een reusachtige olifant. O, het land is
rijk genoeg, maar zal Van Riebeeck met de weinigen die hem zijn
meegegeven, erin slagen er iets goeds van te maken?
doordringen tot de vech
tende partijen in de zwar
te wijken, waar deze week
meer dan 120 mensen
werden vermoord.
Gisteren nog moest de politie
op massale schaal in actie ko
men om het geweld in de
zwarte woonsteden, dat nu al
zes dagen aanhoudt, te beëin
digen. Duizenden agenten
trokken naar de woonsteden
na de aankondiging dat ze
hele gebieden ten zuiden van
Johannesburg hermetisch zou
den afsluiten.
Het nationale vredesakkoord
is de meest vergaande poging
tot nu toe om een eind te ma
ken aan het geweld. Ook Bu
thelezi zal vandaag zijn hand
tekening zetten, maar was
enigszins sceptisch over de uit
werking: „Een overeenkomst
met het ANC die we in januari
sloten, had ook geen resul
taat", aldus de Inkatha-leider.
Die bilaterale afspraak ging
echter veel minder ver dan
het akkoord dat nu op tafel
ligt.
Het nieuwe vredesakkoord,
bereikt onder toezicht van de
kerken en het Zuid-Afrikaan
se zakenleven, creëert een
aantal permanente en onaf
hankelijke mechanismen om
gedragscodes af te dwingen bij
politie en leger en de politieke
organisaties. Het geeft uitge
breide bevoegdheden aan een
politie-ombudsman en aan een
commissie die zich gaat bezig
houden met geweld en intimi
datie. Voor het eerst wordt
daarmee een belangrijke stap
gezet op weg naar onafhanke
lijk toezicht op de omstreden
veiligheidstroepen.
Maar er is niet alleen enthou
siasme, want er zijn ook poli
tieke organisaties die niet hun
handtekening zullen zetten
onder het vredesakkoord. De
blanke conservatieve partij
bijvoorbeeld, die niet aan tafel
wil zitten met het ANC. Ook
de radicale zwarte organisaties
PAC en AZAPO weigeren te
ondertekenen omdat zij „geen
onderdeel willen worden van
de structuur waaraan het
apartheidsregime deelneemt".
Verder is het twijfelachtig of
de partijen die wel deelnemen
het eens worden op alle fron
ten. Nog steeds is er geen ak
koord over het dragen van
speren die door Inkatha wor
den omschreven als 'traditio
nele wapens' en door het ANC
als 'ordinaire moordwapens'.
Inkatha zou wel bereid zijn
om het dragen van de speren
bij politieke manifestaties ach
terwege te laten, maar eist in
ruil daarvoor dat de militaire
tak van het ANC wordt ont
manteld en ontwapend. Dat is
volgens het ANC voorlopig
nog niet aan de orde.
Maar een afspraak over het
dragen van speren is geen
voorwaarde voor het onderte
kenen van de 32 pagina's dik
ke overeenkomst vandaag. Er
blijft voldoende over om het
akkoord te omschrijven als het
belangrijkste evenement in de
moeizame onderhandelingen
in Zuid-Afrika tot nu toe. Het
zal niet onmiddellijk tot vrede
leiden, want daarvoor is de si
tuatie in de zwarte wijken mo
menteel te explosief, maar de
afgelopen maanden hebben
bewezen dat vredesonderhan
delingen effect kunnen heb
ben.
Pagina 9: Nieuwe grondwet
Zuid-Afrika kan machts
strijd in de hand werken
Centrale bank VS verlaagt disconto
WASHINGTON De Fe-
deral Reserve Board, de
centrale bank van de Ver
enigde Staten, heeft giste
ren zijn disconto verlaagd
van 5,5 tot 5 procent. De
verlaging, bedoeld om een
dreigende economische
recessie af te wenden, is al
de vierde sinds december.
Net als bij de voorgaande gele
genheden ging de verlaging
van het disconto gepaard met
een verlaging van de Federal
Funds-rente.
De grootste commerciële ban
ken beantwoordden de maat
regel van de Fed ogenblikke
lijk met een verlaging van hun
'prime rate', de basis-rente,
met een half procent tot 8 pro
cent.
Verlaging van het disconto is
een onmiskenbaar teken dat
een centrale bank probeert
een recessie te bezweren door
het lenen van geld gemakke
lijker te maken.
Met de nieuwe verlaging is het
disconto op zijn laagste peil ge
komen sinds februari 1973,
toen het ook op 5 procent
stond. De regering Bush had
sterke pressie op de Fed uitge
oefend om maatregelen te ne
men tegen de dreigende reces-
Aan de
grond
Overstroming
Een jongetje staat
in het water,
terwijl zijn ouders
nog net droog
kunnen blijven
terwijl ze eten
klaar maken. Hun
hut is onderwater
komen te staan
door
overstromingen
in de
buitenwijken van
Dhaka in
Bangladesh. Het
dodental is
inmiddels
opgelopen tot
boven de
honderd.
FOTO: AFP
