'finak
Én
'De Noorderlingen'
eerste speelfilm
in Film Factory
van Polderwood
'Flodder 2'
volgende
produktie
Op de 'backlot', het studioterrein
van de First Floor Film Factory in
Almere, is begonnen met de her
bouw van de villawijk uit Dick
Maas' film 'Flodder'.
Zes jaar geleden moesten filmpro
ducenten Maas en Laurens Geels
die nog neerzetten bij Spaarnwou-
de. Het succes van 'Flodder' en
'Amsterdamned' markeerde het
mogelijke begin van een reguliere
Nederlandse filmindustrie en
daarvoor werd die eigen studio
noodzaak.
Inmiddels neemt Alex van War
merdam er 'De Noorderlingen' op,
de eerste produktie 'in eigen huis'.
Dick Maas loopt al tijden rond
met zijn scenario voot een avon-
turenepos 'The missing diaries'.
Door financieringsproblemen van
FFF, waar kleinere films als 'Oh
Boy' en 'My blue heaven' geen
succes werden, moest zijn voor
Nederlandse begrippen 'monster-
produktie' worden uitgesteld. In
plaats daarvan ontwierp Maas een
vervolg op Flodder, Nederlands
meest commercieel-succesvolle
film: 'Flodder 2', ofwel 'Flodder in
Amerika'. Eind september begint
Maas er in 'Polderwood' aan.'
Daarna gaat de filmploeg naar
Amerika, waar de a-sociale familie
dank zij een verkeerd ingevuld
uitwisselingsprogramma terecht
komt. Rond 16 november is men
terug op het thuisfront om de film
te voltooien.
Begin april starten er opnames
voor de Engelstalige psycho-thril
ler 'Across the street'. Regisseur is
Mike van Diem, die met zijn kor
te film 'Alaska' in 1990 een Gou
den Kalf en in Amerika de Stu
dent Academy Award (Oscar voor
werk van een filmstudent) won.
ALMERE - „Stilte", roept opna
meleider Allard Bekker doordrin
gend. Het is doodstil. De zon
brandt op een verlaten zandlandje
waarin de twee rijtjes huizen als
door een dolgedraaide stadsarchi
tect lijken neergeworpen. Op de
trottoirtegels in de G. de Smet-
straat zijn zelfs wat restjes van een
witte winter waarneembaar. En een
camera. En acteurs. Dit is decor,
hier wordt gefilmd. Maar geen ac
tie. Want in de verte van de polder
zit de zeurende motor van een
landbouwmachine té hoorbaar een
scène in een nieuwe Nederlandse
speelfilm dwars: 'De Noorderlin
gen'.
Filmopnames hebben uiterlijk dezelfde
spanningsgraad als het kijken naar hoe
gras groeit. De spanning zit elders. In
het hoofd van regisseur Alex van War
merdam bijvoorbeeld, die na zes jaar
zijn tweede speelfilm maakt. Zijn de
buutfilm 'Abel' werd een succes. Hier
beloond met twee Gouden Kalveren, in
Venetië met de prijs van de Italiaanse
filmkritiek. Voor 'J)e Noorderling' gaat
hij terug naar een wijk in aanbouw anno
1960. Een kopie van de buitenwijk van
Den Bosch waar hij en zijn broers op
groeiden. 'De Noorderlingen' is de eerste
speelfilm die opgenomen wordt in 'Pol
derwood', zoals First Floor Film Facto
rs'. de grote filmstudio van Dick Maas
en Laurens Geels in Almere Buiten al is
betiteld. In de studio zelf staan de decors
van de interieurs van de huizen aan de
G. de Smetstraat. Plus een compleet bos,
opgebouwd uit een paar honderd den-
nestammen die na filmgebruik zullen
worden bijgeschaafd tot heipalen. Ze
staan in een paar vrachtwagenladingen
welriekende bosgrond, die van een te be
bouwen plek aan de Veluwerand kon
worden aangekocht. Decorbouwers staan
met spuitbussen kunstsneeuw de bomen
winters bij te witten en het bevroren
bosvijvertje van een soort stuifsneeuw te
voorzien. Buiten staat eenzelfde stukje
bos, midden in de kale, zonnige polder.
Het bladerdek is daar vervangen door
een wapperend laken dat het donker
moet houden tussen de bomen. Op
steenworp afstand achter een paar eenza
me, provisorische telefoonpalen staan de
decors van de filmstraat. Die ligt er
spookachtig bij. Als een hoekige variant
op een Westernstraatje waar straks de
'shoot out' als in 'High Noon' kan
plaatsvinden.
Postbode
Het is een bizar gezicht. Verwarrend.
Ook voor aanstaande bouwers in de pol
der die al kwaad bij de gemeente Almere
kwamen aankloppen: „Waarom krijgen
wij nog steeds geen vergunning om daar
onze panden neer te zetten en worden er
nu opeens wél huizen gebouwd?". Bouw
en woningtoezicht is ook al komen kij
ken. Maar het is nep. Regisseur Alex
van Warmerdam die zelf de verbinden
de rol van postbode speelt in 'De Noor
derlingen' houdt zich er achter zijn zon
nebril ver van de pers. Zelfs de camera
van de fotograaf ontwijkt hij zoveel mo
gelijk Hij is aan het staartje van zijn
draaidagen bezig. Dit weekeinde moet
hij er nog een scène met 350 figuranten
filmen. Dan gaat de film in post-produk-
tic. Alleen in de winter moet de film
ploeg nog even terug naar Almere voor
een paar échte winterse opnames. April
m
SEP1
,18 I
in twi
ïume
is n
We
bouwwerken
zijn nep,
maar dat
niet iedereenL-
Waarom HSCn
krijgen wij Holla
nog steeds I p
geen P
vergunning I
om daar #/ia
panden neerï
te zetten en
worden er na
opeens wél Tm
huizen
gebouwd?",
klaagden
project
ontwikkelaar
bij de
gemeente
Almere.
lume
g<
lust
volgend jaar zal 'De Noorderlingen' in
de bioscoop gaan draaien. Visueel is het
beeld van een straat in aanbouw anno
1958 perfect. Een groot bord van de aan
nemer kondigt aan dat hier straks twee
duizend huizen gereed zullen komen. De
architect van de blokkendozen die ach
ter het konterfeitstel van een lachend,
bijna sociaal-realistisch echtpaar op het
bord geschilderd zijn, heet niet voor
niets B.J. Gravemaker. Ons wordt ge
vraagd het bord maar niet te fotografe
ren. Straks wordt het 't openingsbeeld
van Van Warmerdams film. Het jonge
tje tussen z'n ouders op dat bord zal
daarna een van de hoofdfiguren in de
film worden. Gespeeld door Leonard
Lucieer, de zeventienjarige zoon van ac
teur Rudolf Lucieer.
Monseigneur
bekkers
Rudolf Lucieer zelf speelt een zwaar bij
ziende boswachter en wordt net door
een Volkswagenbusje-ambulance de
straat ingereden. „Het is een soort inge
dikte werkelijkheid die je ziet" vertelt
hij. „Er is hier alleen een slager in het
straatje. Een bakker, of andere nering
doenden heb je niet. Je ziet de topjes
van de werkelijkheid. Wat zich hier gaat
afspelen lijkt simpel wanneer je het sy
nopsis van de film leest. Maar het is
soms echt gruwelijk". Produktieleider
Marc van Warmerdam, jongere broer
van Alex en met hem werkzaam in de
theaterprodukties van 'De Mexicaanse
Hond' en de film 'Abel': „Ik mag zulke
dingen tijdens de opnames nóóit zeggen
van mijn broer, maar ik geloof dat we
met een erg goede film bezig zijn. Elke
keer als ik dat straatje hier inloop, loop
ik onze eigen jeugd binnen. Een conser-
vatief-katholieke gemeenschap van die
dagen, waar Monseigneur Bekkers nèt
was opgestaan en waar voor het aller
eerst de parochielieden samen met de
pastoor over de bijbel gingen praten". In
die wereld waarin - volgens het synop
sis - het radionieuws wordt beheerst
door de naweeèn van de Kongelose bur
geroorlog en de bittere vetes tussen Ka-
savoeboe en Loemoemba, vindt een
wonder plaats rond het beeldje van Sint
Franciscus in het huis van de slager. Er
wordt een missietentoonstellig georgani
seerd waarbij een Echte Neger uit de
Kongo wordt tentoongesteld, er wordt er
geworsteld met de liefde, de slagerij ver
andert er in een bedevaartsoord (van
daar die 250 figuranten dit weekeinde)
en het jongetje Thomas (zoon Lucieer) is
er op weg naar zijn eigen revolutie en
bevrijding.
Voyeur
Marc van Warmerdam: „Er is eigenlijk
niet één hoofdpersoon in de film. De
meeste acteurs zijn even belangrijk in
het verhaal. Het is moeilijk dat verhaal
in een paar zinnen vast te leggen. Wat jij
uit mijn mond opschrijft ziet er straks in
Alex' film toch anders uit. Ik denk dat
de toon eerst iets humoristisch, komisch
zal hebben. Niet omdat het grappig is
wat er gebeurt, maar door de manier
waarop Alex er naar kijkt. Net zoals in
'Abel'. Daarna escaleert het drama, en
worden er zelfs ogen uitgestoken". De
film 'Abel' draait op het ogenblik in
Amerika onder de titel 'The voyeur'. Zo
wel Van Warmerdam als producenten
Maas en Geels waren niet gelukkig met
die titel. Maar de Amerikaanse distribu
teur had het recht de oorspronkelijke ti
tel naar eigen inzicht te vertalen. Mare
van Warmerdam: „We zijn naar Ameri
ka geweest om er over te praten. Alex
heeft aan iedereen die hij er kent ge-
Het straatje van Van Warmerdam in de woestenij van de polder.
vraagd: Als hier een affiche hangt van
een film die 'Abel' heet en daar een van
'The voyeur', naar welke film zou jij dan
gaan? Iedereen zei: Naar 'The voyeur'
natuurlijk. Dat heeft ons een beetje ge
rustgesteld. De kritieken waren zéér uit
eenlopend. Een paar recensenten vonden
het mooi, een groot aantal niet. Iedereen
was' verbaasd dat uit het voor hun ge
voel zo liberale Europa, zo'n film als
'Abel' komt. Natuurlijk zijn wij veel li
beraler dan de Amerikanen, maar we
hebben ook onze conservatieve, calvinis
tische kanten. Zeker als je terugkijkt in
de tijd, zoals in 'De Noorderlingen'. Die
titel mag je opvatten zoals je wilt. Hij
maakt je in elk geval duidelijk dat het
niet om zuiderlingen gaat", zegt hij iro
nisch.
Et.
In de technische werkruimte van de
Film Factory zelf is Bernard Myburgh
aan het werk. Een Engelssprekende
Zuidafrikaan uit Kaapstad die een acht
tal jaar geleden in Haarlem is neergestre
ken, waar hij werkt als beeldhouwer en
maker van miniatuurmachientjes en
'poppenspeler' voor speelfilms. Hij laat
me foto's zien van een soort 'E.T.'-vari-
ant, Nukie geheten, die hij vervaardigde
voor de Zuidafrikaanse speelfilmindus
trie. Een ingenieus in elkaar stekende
pop, waarvan via afstandbediening de
ogen, de mondhoeken, de wenkbrauwen
en het voorhoofd kunnen bewegen. Voor
'De Noorderlingen' maakt hij onder
meer het vogeltje dat op de schouders
van Sint Franciscus tot leven komt. Ook
zo'n miniatuurmachientje, dat er als
speelgoed uitziet, maar dat via een mini-
motortje en elektrische besturing kan
fladderen, draaien, z'n bek en z'n kop
bewegen. Myburgh is ook al zeker van
werk voor 'Flodder 2', voor welke film
hij een kunsthond mag maken om daar
dingen mee te doen die de dierenbe
scherming te ver gaan. En misschien zit
er ook nog wel een ontploffend hoofd of
zoiets in voor een film van Dick Maas,
laat hij doorschemeren. Even later komt
filmmaker, columnist en schandaalpole
mist Theo van Gogh binnen. Hij speelt
een rolletje als Dikke Willie in het
straatje van Van Warmerdan, een peste
rig moederskind dat met z'n brommertje
de jonge Thomas het leven af en toe
zuur maakt. „Je had me nèt moeten
zien", zegt Van Gogh, „toen was ik nog
dikker dan nu". Hij had een zware ver
pakking om zijn toch al meer dan vols
lanke tors dat hem het uiterlijk van een
menselijk varkentje gaf. Van Gogh zit er
niet mee. Integendeel. „Leuk" vindt hij.
„Ga je straks naar de Filmdagen in
Utrecht? Dan kan je mij zien in rokje,
als Betty Stöve. Mijn grote idool". Over
zijn belevenissen als acteur schrijft hij in
'ERLE
IGRA
PUZZE
elijke
it 3 a
Jielijk
nog
tig.
nend,
zijn column in de Krant op Zondag,
niet bang is voor de vaak verwoester
invloed van Van Goghs pen. „Ze h<
ben net zestien miljoen in die krant J/Rl
pompt. Dus die paar opzeggingen ki
nen ze best hebben", grapt hij.
Gekooide neger
Op de set zelf draait de camera langs
gevels van de triest-eenvormige burg
manshuisjes van de zestiger jaren. E het
paar hoofden uit de ramen doen m; ®erst
weinig vermoeden van de revolutiet 'linir^
die erachter plaatsvinden. In het scho e®ks
tje hangen de gekleurde borden van M '9ten
siepaters in Afrika nog aan de muur. veer
de slagerij nog geen branchevervagii
geen sigaretten en koffie, maar alleen
propere betegeling, en op straat nog ge
papier. Marc van Warmerdam filo
feert over de première: „Je zou Al
films eigenlijk als recensent moeten I
kijken tussen het publiek in. Toen 'Ab
klaar was, dachten we dat we een fi
hadden voor een 'art house'-publii -
Ongewoon, dus niet zo gemakkelijk. I
mening hebben we lang gehad. Ook i
dat de film voor de pers vertoond wasl
zo'n stil zaaltje met 25 zwijgende mJ
sen. Maar toen Alex de eerste voorst|
ling tussen het publiek zat was
opeens een volkomen andere film.
gingen golven van gelach door de zaa
Broer Van Warmerdam is bij 'de No|
derlingen' regie-assistent. „Dat wil zl
gen dat ik bijvoorbeeld de regie van d
massa-scène doe. Daar heeft Alex n[
zo'n gevoel voor. En me met de ne(
bezig houdt die uit de Kongo kon
Voor die gekooide rol heeft Van W
merdam zo'n beetje alle zwarte acte!
van Nederland bekeken. Maar uitein(|
lijk kwam hij via kennissen bij een 1
pas gevestigde Westafrikaan uit Burkj
Fasso terecht, Dary Somé. Marc v
Warmerdam: „Hij spreekt alleen Fraj
maar hij heeft als voordeel dat hij er ui
ziet alsof hij echt net voor het eerstl
Europa komt kijken. Hij beweegt ziE
nog voorzichtig, alsof hij op eieil
loopt. En hij heeft van die rituele litl
kens op zijn gezicht".
Meneer Dary Somé moet zich de laatl
weken afgevraagd hebben waarin hij vi
zeild is geraakt. In een kooi vastgej
worden als missie-trofee, in een Nedl
lands stukje woestenij in de poldl
Voor een film die stop wordt gezet wi
neer er door het zonnige landschap inl
verte opeens de moderne zeiltjes \f
plezierboten passeren. En waarbij de 1
mera stopt wanneer de natuur plotselip
vlinders het beeld in stuurt, die niet r
gen in deze winterse buitenwijk van I
Bosch. Wanneer we de 'set' veria
krijg ik het gevoel dat Alex van Warm
dam bezig is aan een film die iets mj
gaan hebben van een 'Noordelijke Fel
ni'. Als we de G. de Smetstraat (el
schilder die Van Warmerdam hewa'AN R
dert: „Zie je meteen dat er een smet j
die straat kleeft" laat hij weten) achhjA a
ons laten, blijkt de rugzijde van de ni| n
woningen opeens zoals ik me de nieir
bouw uit mijn eigen jeugd herinnlji zc
Huizen in het midden van nergens net ban
gezet, met aan de achterkant wèl keufenige
afgebakende tuintjes. De absurd ai
doende paaltjes scheiden de woeste! v
binnen van de woestenij buiten. Err
geen verschil. petsoi
king
■Ceidóc Sou/umt-
