Met hartstocht praten over liefde voor bomen ON bespeelt het hart an de zaterdagavond ^óc(SotW KUNST RTV FILM VRIJDAG 13 SEPTEMBER 1991 _15 rh eatergroep Carver krijgt anmeprijs 1991 voor 'Café Lehmitz' derlandse literatuur in Polen springlevend HERMAN VAN VEEN VAN VARA NAAR NCRV komei igsmij ond tl verw oj ei bei in KI j ond Hof] :ontai Dij het] *ezet. j een ior dei ilijk vl TERDAM De Nederlandse Mimeprijs 1991 gaat naar thea- oep Carver voor de voorstelling 'Café Lehmitz'. Dit heeft de liging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties in Neder- VSCD), die de prijs toekent, gisteren bekendgemaakt.De prijs jT it uit een beeldje van de hand van Peter Erftemeijer en stelt rho 3Penc^e man voor- De uitreiking is op 24 september na afloop me le voorstelling in het Amsterdamse Theater Frascati. Er zijn irmiar ëeen genomineerden voorgedragen. De mimejury, bestaan de t Fien Bloemen, Henk Boerhof, Gerard Schenk, Jeannette be en Fran Waller Zeper, heeft „unaniem, vol enthousiasme en ker u'g'n§ besloten de prijs aan Carver toe te kennen. Carver - aissi mecoryfeeën uit „het oude" Carrousel: Beppie Melissen, Leny •ties lerve^ en René van 't Hof, met Jim van der Woude als gast on - baseerde Café Lehmitz op foto's van de Zweed Anders Pe- eub< waaroP de stamgasten van een aftands Hamburgs café staan irge reld Mirjam Koen regiseerde Café Lehmitz. Carver won on- ge. met deze voorsteling ook de Dommelsch Theaterprijs op Het l er terfestival. AVRO-voorzitter Wallis de Vries blijft aan HILVERSUM G.C. Wallis de Vries het omroepbestel. Voor het einde van het jaar blijft de komende vijf jaar voorzitter van moet duidelijk zijn dat de publieke omroep blij- de AVRO. De leden hebben gisteren tij- vend kan beschikken over drie netten, dens de algemene vergadering vrijwel Mocht de keuze anders uitvallen, twee publieke unaniem gestemd voor Zijn herbenoe- netten en een commercieel net voor TROS en ming. Veronica, dan zal de AVRO zich opnieuw bera den welke positie zij moet innemen. Wallis de De AVRO-leden toonden zich niet gevoelig Vries ziet in zo'n situatie geen mogelijkheden voor de mening van de Ondernemingsraad een voor uitbouw van de onlangs begonnen samen- andere voorzitter te kiezen. De Ondernemings- werking met KRO en NCRV. Bij het behoud raad kwam afgelopen zomer op basis van een van drie netten moet de minister van wvc vol- enquête onder het personeel tot de conclusie gens Wallis de Vries wel een standvastig beleid dat Wallis de Vries niet goed functioneert. Ver- voeren en financiële versterking van de publie- volgens werd het vertrouwen in voorzitter en ke omroep realiseren door verhoging van de bestuur opgezegd. Wallis de Vries schrijft nog omroepbijdrage of verruiming van het STER- deze week een brief aan het personeel om een regime. „De politiek moet klare wijn schenken punt te zetten achter deze affaire. Tijdens de en geen halve oplossingen blijven aandragen, traditionele jaarrede benadrukte Wallis de Anders ontstaat een situatie waarbij het om- Vries nogmaals dat de politiek op korte termijn roepbestel steeds verder verpietert en verpau- duidelijkheid moet geven over de toekomst van pert," aldus Wallis de Vries. Stormloop op expositie Rembrandt in Berlijn BERLIJN Onder zeer grote belangstelling is gisteren in Berlijn de tot nu toe grootste tentoonstelling van het werk van Rembrandt begonnen. Reeds vroeg in de morgen ston den rijen mensen te wachten tot de deuren van het Altes Museum in het voormalige Oost-Berlijn open gingen, aldus de woordvoerder van de tentoonstelling, Rainald Gross- mann. De organisatoren verwachten 300.000 bezoekers voordat de expositie op 10 november verder reist naar Am sterdam en Londen. Woensdag verrichtte bondspresident Richard von Weizsaecker reeds de officiële opening van „Rembrandt, der Meister und seine Werkstatt", over de meester en zijn leerlingen. Rond de 50 schilderijen en 80 tekeningen die te zien zijn zijn van Rembrandt zelf. Daar naast zijn er ook zo'n 30 schilderijen te zien van zijn leerlin gen - onder andere Gerard Dou en Govert Flinck. De doe ken waren eerst aan Rembrandt toegeschreven, maar later werd ontdekt dat ze door zijn leerlingen zijn geschilderd. Stallone naar rechter na bericht impotentie LOS ANGELES Filmacteur Syl vester Stallone heeft woensdag een schadevergoeding van 25 miljoen dol lar geeist van een Canadese boule vardkrant wegens een artikei waarin beweerd wordt dat de macho-acteur impotent geworden is na veelvuldig gebruik van anabole steroiden. Vol gens de krant News Extra zou Stallo ne het probleem inmiddels hebben „gecorrigeerd" door een chirurgische ingreep aan zijn onwillige lichaams deel. In de uitgave van 12 augustus schrijft News Extra dat Stallone voor zijn Rocky-films dusdanige hoeveel heden steroiden slikte dat hij moei lijkheden kreeg met zijn mannelijk heid. Met de operatie wilde Stallone „een relatie redden", aldus het blad. Vijf koren zingen samen in Anton Philipszaal Concert met Europese koorwerken door het Haags Philharmonisch Koor Hagacantare, de Koninklijke mannenkoren Rotte's Mannenkoor en Die Haghe Sanghers, Voorne's Dameskoor, het Kamerkoor Haga cantare (dirigente José La Haye), het Kamerorkest Leiden Sinfonietta, bariton Bernard Kruysen en pianist Aart de Kort, het geheel onder lei ding van Renè Verhoef! Gister avond, Anton Philipszaal, Den Haag. Idoor ADRIAAN HAGER Minnaars van koormuziek kwamen in de gisteravond Anton Philipszaal in Den Haag royaal aan hun trek ken. Dirigent René Verhoeff bood het publiek een programma met een gemengd koor, een vrouwenkoqr, twee mannen koren en een kamerkoor. Het was het concert dat in de kortst mogelijke tijd moest worden georganiseerd omdat de geplande uitvoering van het Turkse oratorium Yunus Emre geen doorgang kon vin den. Het Haags Philharmo nisch Koor Hagacantare gaf in juni van dit jaar in Istanbul enkele succesvolle uitvoerin gen van het imposante oratori um van Adnan Saygun. De sa menwerking met het Koor van de Opera van Istanbul en met het Staats Symfonie Or kest leidde tot de afspraak, dat in september het werk zou klinken in de Rotterdamse Doelen en in de Haagse Anton Philipszaal. Pas enkele weken geleden liet de Turkse over heid weten, dat de gelden die waren uitgetrokken voor de tournee van het koor en het orkest nu bestemd waren voor militaire doeleinden. Verhoeff zocht en vond een alternatief in een programma met een reeks koorwerken uit vijftien Europese landen, composities van Des Prez en Di Lasso tot aan Badings en Lutoslawski. Centraal op het uitvoerige pro gramma stonden het openings- en het slotkoraal uit Yunus Emre, het oratorium dat spreekt over eenheid, wijsheid en liefde, over hoop, verwach ting en eeuwigheid. Eens te meer werd duidelijk, dat deze compositie een plaats verdient ook buiten de landsgrenzen van Turkije en het is te hopen, dat een mogelijkheid gevon den kan worden om het com plete oratorium volgend jaar in het jaar van het Verenigde Europa alsnog in Nederland uit te voeren. Het Haags Phil harmonisch Koor Hagacantare heeft de twee in de Turkse taal gezongen koralen stijlvol vertolkt. Ook in Mozarts Ave Verum en in enkele a capella- werken was het koor op dreef. Het werd een lange en zware avond voor René Verhoeff, maar hij heeft zich uitstekend geweerd. Twee Koninklijke mannenkoren, Rotte's Man nenkoor en Die Haghe Sang hers, leverden met werken van onder anderen Janacek, Des Prez, Williams, Lutos lawski en Smetana een klank rijk aandeel. De leden van het Voorne's Dameskoor zongen met intensiteit het Ave Maria van Kodaly, ook de werkjes van Tormisa kwamen tot hun recht. Een juweeltje is het Ka merkoor Hagacantare dat ge leid wordt door José La Haye Met werken van Badings, Mendelssohn en Morley be wees de dirigente dat zij met dit kamerkoor op de goede weg is. De apotheose van de avond was de gezamenlijke uitvoering van het openings koor uit de Carmina Burana van Orff, niet minder dan 450 zangers en zangeressen kleur den dit koorwerk in felle tin ten. Jammer overigens dat voor de lichtere toets in de koormuziek te weinig plaats was ingeruimd. Instrumentale medewerking aan het pro gramma werd verleend door het Kamerorkest Leiden Sin fonietta, dat in een charmante symfonie van Friedrich der Grosse gelukkiger was en overtuigender klonk dan in de Canon van Pachelbel. Profes sionele inbreng kwam van ba riton Bernard Kruysen en pia nist Aart de Kort in de Don Quichotte-liederen van Ravel. Het duo gaf een boeiende ver tolking waarin Kruysen ziin meesterschap bewees en De Kort zijn kwaliteiten als bege leider toonde. weZ IERKELIJKE VOORDRACHT IN POOLSE AMBASSADE leentei oten id Mr. erlaat Voor! Gezii in and n lijks tv tijd O' Eerstvi de rtog, in Vi thans edrijf. Den zijn en. teren veel n wari zo id en slagen oud een et Wi Sink kermi jaar HAAG Aan de i+siteit van Warschau al hebben vijftig studenten Germa- |6fv als tweede hoofd- '0Nederlands gekozen, discussiëren ze over van Boon, Wolkers, ot, Emants, Coupe- vele andere is/Nederlandse F'ers alsof hun leven af hangt. f< ar, I" i om is het natuurlijk Êtje jammer dat in Ne- nauwelijks tot geen wordt besteed aan van Poolse schrijvers; omdat de muur tussen West nu wel is afge- maar het medium bij om elkaar beter te le ien, de wederzijdse zo geen kans krijgt", listermiddag in de >assade in Den Haag dr. Zofia Klimas- die met breed gevoel mor 'De positie van de jndse taal en cultuur in uiteen zette. 1 nnei ilk w Een opmerkelijke voordracht, waarbij het natuurlijk aardig was te horen dat bij voorbeeld Couperus' 'Van oude mensen. De dingen die voorbijgaan' bij tienduizenden in het Pools over de Poolse toonbank zijn gegaan, maar dat de Poolse roep om samen te werken in Nederland niet is gehoord. Mevrouw Klimaszewska: „Ne derland en het Nederlands hebben al eeuwen in Polen een positieve klank, anders dan het Duits. Duitsland was de bezetter (die op Krakow na alle steden in Polen tot brokjes heeft gebombardeerd, F.B.), terwijl met Nederland sinds de 16e eeuw slechts goede en hechte betrekkingen hebben bestaan. Hele delen in Gdansk zijn door Nederlandse archi tecten gebouwd, de Neder landse schilderkunst is alge meen bekend. Maar mij is op gevallen dat de Nederlander niet veel om zijn eigen taal geeft, die hij zelfs bereid is op te geven voor het Engels. Al was het maar een voorstel, het verbaasde me in hoge mate dat een minister het in zijn hoofd kreeg het Nederlands als voer taal aan de universiteit in Am sterdam dan maar te vervan gen door het Engels. Voor mij onbegrijpelijk". Dat zo veel Poolse studenten Germanistiek in Warschau, maar ook aan de universiteit in Wroclaw het Nederlands er bij hebben gepakt, is niet zo verwonderlijk. Dr. Klimas zewska: „Als je Duits studeert, is het Nederlands niet meer zo moeilijk. Bovendien blijkt voor veel Poolse studenten de Nederlandse taal en cultuur bijzonder interessant. Ik geloof niet dat er economische bijbe doelingen achter moeten wor den gezocht; het gaat om stu denten en hun studie aan een universiteit, niet om arbei ders". De belangstelling voor de Ne derlandse literatuur in Polen blijkt echter wel voort te vloeien uit de belangstelling voor de schilderkunst. Nadat brieven van Van Gogh aan zijn broer Theo waren ver taald en van D. de Jong 'Rem brandt vorst der schilders' en meer literatuur over Ne derlandse schilders, kwam plotseling 'Het vijfde zegel' van Simon Vestdijk in aan merking vertaald te worden, op grond van het thema van het boek, leven en werk van El Greco. Dit is rechtstreeks uit het Ne derlands vertaald door M. Chelkowski; aanvankelijk als uitzondering, omdat de eerste Nederlandse literatuur via het Engels in het Pools werd ver taald: Nescio (Titaantjes, de Uitvreter etcetera), Elsschot (Lijmen en het Been en Het dwaallicht), om een paar titels te noemen. Maar sinds 1976 al werd driftig rechtstreeks uit het Nederlands vertaald: Boon, Claus, Raes, Hoornik, Coupe rus, Anne Frank, Multatuli, Marnix Gijsen, Hubert Lampo. „Veel Vlamingen dus, de ver tellers", aldus dr. Klimaszews ka. Dat was de situatie tot dusver, talloze vertalingen recht streeks uit het Nederlands in het Pools. „Hoe het verder moet is onduidelijk. De prijzen van de boeken worden steeds hoger, de mensen verdienen steeds minder. Maar de verta lingen gaan door en al is de si tuatie in de Poolse boekhandel weinig rooskleurig, toch wor den de Nederlandse schrijvers goed gelezen. Het zou voor een betere communicatie en het goede wederzijdse begrip pret tig zijn, wanneer de Neder landse uitgevers zich een beet je gingen interesseren voor de Poolse literatuur; dat is ten minste een goed gevulde schatkist, waar vrij uit te put ten valt". Waardestijging Hoofdconservator Jeroen Giltay van het Rotterdamse museum Boymans van Beuningen staat bij het schilderij 'Interieur van de Grote (St. Laurens) Kerk met zicht op het orgel'. In het Boymans- museum werd woensdag duidelijk dat het gaat om een schilderij (eigendom van het Stedelijk Mu seum te Alkmaar) van de 17e eeuwse Assendelftse kunstenaar Pieter Saenredam. Door die consta tering is de waarde van het schilderij, dat aan een andere kunstenaar was toegeschreven, gestegen van drie ton naar achttien miljoen gulden. foto: anp VARA-Televisie eert jarige Toon Hermans HILVERSUM Toon Her mans wordt op 17 december 75 jaar. De VARA-Televisie zendt die dag een groot feest programma uit. Verder maakt cineast Bert Haanstra in ver band met dit kroonjaar voor de dezelfde omroep een 4-deli- ge serie over Toons' leven en werken. Dit heeft de VARA gisteren meegedeeld. Elke af levering van 50 minuten krijgt een thema mee. Naast ge sprekken met Toon Hermans zijn vele hoogtepunten uit zijn One Man Show te zien. De reeks wordt vanaf 1 oktober wekelijks uitgezonden. Hartstocht voor bomen. Documen taire van Jelle van Doornik. NCRV- televisie. Nederland 1 om 22.42 uur. Vanavond. Idoor HANS PIËT HILVERSUM De hartstocht van de mens voor de boom is groot. Het is een liefde die eeuwen teruggaat en soms een godsdienstig tintje heeft. Zo wordt het jaarlijks groen worden van bomen gezien als de verrijzenis van het Goddelijke leven uit de dood. Groene bo men symboliseren het eeuwige leven. Het is daarom niet zo vreemd dat Herman van Veen voor de boom koos toen zijn stichting Colombine, de Voorlichtingsdienst Ontwikkelingssamenwer king en Unicef naar een middel zochten om geld in te zamelen voor diverse kinderprojecten. Deze actie gaat 23 september van start onder de titel 'Een boom voor het leven'. Tien da gen eerder verzorgt de NCRV onder de titel 'Hartstocht voor bomen" de smaakmaker. „Maar „het is absoluut geen actie-film", aldus samensteller Jelle van Doornik, die alleen in het verhaal van minister Pronk een verwijziging naar de actie ziet. Het idee voor de bomen-mani festatie werd vorig jaar in New York geboren tijdens de Wereldtop voor Kinderen. Daar spraken wereldleiders af dat er voor het jaar tweedui zend een einde moest komen aan de onmenselijke kinder sterfte. Er werd gedacht aan het oprichten van een monu ment voor al deze te vroeg ge storven zielen in de vorm van een 'Graf voor het Onbekende Kind'. Maar waar zet je zo'n gedenkteken neer? Herman van Veen bedacht vervolgens dat die monumenten overal ter wereld moesten komen te staan en koos de boom als symbool. De eerste werd tij dens de bijeenkomst door drie Nederlandse kinderen, minis ter Jan Pronk (ontwikkelings samenwerking) en Herman van Veen in de tuin van de Verenigde Naties neergezet. In Nederland was dat in 'Het Herman van Veen nam het initiatief tot een bomenactie voor de Derde Wereld. foto: ncrv Land van Ooit'. Een vervolg kon niet uitblijven, vond ie dereen en dus werd 'De dag van de aarde' geboren. Op 23 september is het zover. Het planten van bomen dient een tweeledig doel: met elke nieu we boom verbetert niet alleen de directe leefomgeving, ook Derde Wereld-kinderen pluk ken er de vruchten van. Zo gaat de helft van het geld dat elke boom moet opbrengen, naar Ontwikkelingssamenwer king en steunt minister Pronk dit plan door het bedrag van elke geplante boom te verdub belen. Hierdoor krijgt Unicef extra veel geld binnen. Wie die hulp door middel van een boom wil geven, moet zich wel wenden tot de Stichting Co lombine (Kerkdijk 11, 3615 BA Westbroek, telefoon: 03469- 2040), die speciaal voor dit doel een boomkwekerij is begon nen. Er zijn vier boomsoorten variërend in prijs van twaalf tot zestig gulden en de stich ting hoopt zo zijn bijdrage te leveren tot 'het bos van mor gen'. Uitdaging NCRV-programma-maker Jel le van Doornik werd, na „de coup van Herman van Veen" waarover wij eerder bericht ten, gevraagd een programma te maken dat naar de actie verwijst. „Ik zei direct ja, om dat het mij een leuke uitda ging leek. Maar de documen taire 'Hartstocht voor bomen' is geen pamflet geworden. Het is een film waarin zeven men sen hun liefde voor de boom omschrijven. Het moest een positief verhaal worden en dat bleek geen enkel probleem te zijn. Samen met redactrice Nelleke van der Drift hebben we naar mensen gezocht die wij leuk vonden en die wij graag een keer wilden ont moeten. Dat is het aardige van mijn vak, dat je mensen in beeld kunt brengen die je al tijd al een keer graag hebt wil len spreken. We hebben veel mensen benaderd, bijvoor beeld ook de musici van Nor maal, maar de praktijk leert, dat je veelal blijft hangen bij kunstenaars. Zij verwoorden het best hoe ze over de boom denken". Aan het woord komen behalve Herman van Veen, die ook een bomenliedje zingt, mensen als illustrator Peter Vos. Hij laat weten dat zijn fantasie al tijd tekort schiet en dat zijn te keningen hierdoor nooit zo mooi zijn als de werkelijkheid Vos: „Een boom heeft iets the atraals. Bovendien zorgt de wind door de bomen voor prachtige muziek". Uitstraling De Surinaamse schrijfster Astrid Roemer praat over de sensuele uitstraling en seksue le prikkeling die bomen haar geven. Zij omschrijft een kas tanje als mannelijk en vindt de herfst de mooiste tijd van het jaar. „Als je dan een bos in gaat, is het alsof je een sprookje binnenstapt". Een heel andere kijk op het bos heeft ballonvaarder Erik Bosman en dat geldt ook voor minister Pronk. Deze onder houdende documentaire is de eerste samenwerking tussen Herman van Veen en de NCRV. De Utrechtse clown geeft hiermee aan definitief te hebben gebroken met de VARA Volgens de omroep gaat het om een langlopende samenwerking. Gesproken wordt over zeker acht jaar. Andere projecten die op stapel staan, spelen zich af rond de Grote Beer die, in 'Het Land van Ooit' te Drunen. een hoofdrol speelt in een balletfa bel. Ook staat een speelfilm op stapel. Hierin maakt actrice Monique van der Ven haar re gie-debuut. De rolprent moet begin 1993 in de bioscoop gaan draaien en zal later als mini serie bij de omroep te zien zijn. Ke als enig kind in een aflevering van 'Tussen eten en de afwas'. Ph 1( De IRSUM De IKON-te- heeft voor het winter- na veel geharrewar tendtijd-indeling, de za- avond en een stukje toegewezen gekregen Ierland 3. Kenmerkend programmering is (op- de kwaliteit en de pro die is inge- voor de documentaire de jongeren, n van Empel gaf giste- dat de toewijziging van mi^terdagavond voor de jaa een sprong in het duis- met ekende. Vragen die op- Noonlei :n waren bij voorbeeld wat doen we dan met actualiteitenrubriek Infonerk'. „Een geruststel- 1-3203 \edachte was, dat men- c op zaterdagavond den- fij komen in het nieuwe met een aangepaste, ekende formule voor jubriek, waarbij de uit- t. Zafi'8 naar een half uur het ren p i* maakt steeds drie ac- kermi 'nderwerpen te behan- ?er°gtverschuiving naar de j te v'I en de uiterst soepele o^erk'në van de IKON RVU en het Humanis- Verbond („een kwestie ven en nemen") om het in die avond te vullen, het voor de omroep bo- SP( n mogelijk zijn steentje en (jragen aan (je McKin- pise denkwijze (een uit- hceerde programmering uu- over drie netten). Van Empel: „Maar in dat spel wilden wij onze documentaire-traditie niet verliezen. Het betekent dat wij de late zondag-avond voor deze televisie-vorm heb ben ingeruimd. Daar staan nu series als 'Passion of the soul' (vanaf oktober), een vierdelige serie over leven, werk en be tekenis van psychiater Carl Gustav Jung. Naar aanleiding van deze serie verschijnt er ook een boek dat vanaf 1 okto ber in de boekhandel verkrijg baar is. Later (in november) volgt op de zondagavond 'Sa lon Europa', een vierdelige reeks waarin, onder leiding van de Bulgaarse filologe Julia Kristeva, telkens het werk van een schrijver uit de Euro pese literatuurgeschiedenis door twee hedendaagse au teurs wordt bekeken De IKON, die voor het nieuw* seizoen dertig procent meer zendtijd heeft gekregen (zes uur extra op de radio, twee uur extra op televisie), heeft zijn schema voor televisie echt stevig omgewoeld. Zo kunnen jongeren nu terecht op de vroege zaterdagavond (19-00 uur). Aansluitend aan 'Het Jeugdjournaal' brengt de klei ne zendgemachtigde onder meer 'Tussen eten en de af was', het programma waarin jongeren hun ouders onder vragen en later in het seizoen 'Meisjes van 13', mogelijk vol gend jaar gevolgd door de reeks 'Jongens van 14'. Van Empel: „Ik denk dat het een heel gunstig tijdstip is, want het biedt jongeren de kans nog even te kijken wat de IKON doet, voordat ze zich in het za terdagse uitgaansvertier stor ten". Een serie die nog even op de plank zal blijven liggen is 'An Angle At My Table' over de Nieuwzeelandse schrijfster Ja net Frame. Hoewel de omroep contractueel tot uitzenden zou kunnen overgaan, blijkt een zelfde contract getekend met de Nederlandse filmhuizen. In overleg is besloten de biosco pen voorrang te geven. Het betekende wel dat eergisteren de programmering nog moest worden aangepast. Ondanks politieke en andere druk blijft bij de IKON de vechtlust aanwezig. Van Em pel: „We willen gewoon goede programma's blijven maken. Daarbij wil ik wel aantekenen dat zonder een zekere onrust een programma niet tot stand kan komen. Dan wordt het een bezadigd soepje. Maar dat is dan wel creatieve onrust, angst en twijfel of het wel scherp genoeg wordt, of er wel alles uitgehaald wordt wat erin zit. Wat ons nu overkomt, is een voortdurende organisa torische onrust, geschuif met zenders, uurbedragen en geka kel dat de IKON maar beter opgeheven kan worden. Met dit soort onrust wordt het creatieve proces uiteindelijk schade aangedaan. En die schade is groter omdat uitein delijk alleen in die creativiteit de legitimatie van publieke omroep kan worden gevon- JL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 15