I
Lamer en kabinet
jerwi jten bonden
ïislukken overleg
I
Na vier jaar discussie: een onsje meer winkeltijd
m
dae Soorcvnt
PvdA-gewest Den Haag achter Kok
Pronk wekt woede vakbonden
^ustnebond lanceert wao-pian Bonden organiseren massale demonstraties
BINNENLAND
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1991
lel tegen blindheid
diabetes op komst
HT Prof. dr. F. Hendrikse, bijzon-
logleraar oogheelkunde in Nijmegen,
ht dat er binnen afzienbare tijd een
ip de markt komt dat blindheid bij
1 met diabetes kan voorkomen. Hij zei
de vooravond van een groot interna-
congres in Nijmegen eind deze
over oogafwijkingen bij suikerpa-
Diabetes is in de westerse wereld de
ijkste oorzaak van blindheid bij men
sen de 20 en 75 jaar. De kans dat een
s-patiènt blind wordt is 25 keer zo
Is die van iemand die geen suikerziek-
t. Dierproeven in de VS hebben vol-
endrikse aangetoond dat er een stof
jrden geïsoleerd die de wildgroei van
aatjes in het oog tegenhoudt of afremt,
ikt dat deze stof uiteindelijk ook bij
kan worden toegepast.
Aids-congres volgend
jaar in Amsterdam
AMSTERDAM Het achtste internationale aids-congres,
dat aanvankelijk in de Verenigde Staten zou worden ge
houden, komt naar Amsterdam. Dit heeft prof.dr. E. Rui
tenberg, algemeen directeur van het Centraal Laborato
rium van de Bloedtransfusiedienst (CLB) in Amsterdam,
meegedeeld.
De wetenschappelijke bijeenkomst wordt volgend jaar ge
houden in de RAI en duurt van 19 tot en met 24 juli. Het
congres wordt naar verwachting door meer dan 10.000
mensen bezocht. Het aids-instituut in de Amerikaanse
plaats Harvard, dat het congres samen met de Nederland
se Stichting Aids organiseert, besloot de bijeenkomst te
verplaatsen, omdat Nederland een geïntegreerd aids-be-
leid voert. Bij de beslissing speelde ook mee dat Neder
land geen inreisbeperkingen voor seropositieven en aids-
patiënten kent, zoals de VS.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG PvdA-lei-
der Kok nam gisteren in
Scheveningen uitgebreid
de tijd om duidelijk te ma
ken waarom volgens hem
de verslechteringen van
de wao noodzakelijk zijn.
De meeste aanwezigen le
ken zich aarzelend achter
Kok op te stellen.
Van de huidige wet gaat een
„uitnodigende werking" uit,
die er mede de oorzaak van is
dat steeds meer jongeren om
psychische redenen de wao in-
„Ik vind het benauwend
dat wij een open huis bieden
aan zo'n grote groep mensen
waarvan wij weten dat ze er
waarschijnlijk nooit meer uit
komen. Tenzij... tenzij we het
stelsel zodanig veranderen dat
het een aansporing gaat vor
men aan mensen om iets snel
ler aan de slag te gaan. En dat
is wat het kabinet beoogt".
Ook deze avond was er veel
kritiek op Kok, maar het
PvdA-gewest Den Haag leek
toch niet van zins een poging
te steunen om de leider op het
bijzondere wao-congres van 28
september af te zetten. De
meeste aanwezigen maakten
de indruk het eens te zijn met
een bejaarde spreker die Kok
het volgende toevoegde:
„Wim, van mij hoef je niet
weg. Je moet alleen eens leren
'neen' te zeggen tegen Ruud
Lubbers".
Kok deed gisteravond een op
merkelijk harde aanval op de
keuringsartsen van de Ge
meenschappelijke Medische
Diensten. Het is aan hen te
wijten dat herkeuring van
huidige wao'ers tamelijk zin
loos is, aldus de vice-premier.
„Want heel veel artsen hebben
voor zichzelf het gevoel dat ze
alleen klantvriendelijk zijn als
ze alles bij het oude laten. Wat
hun betreft is het: eens in de
wao, altijd in de wao".
Aantal drugsverslaafde
gevangenen groeit snel
DEN HAAG Het aantal druggebruikers dat in gevan
genissen, huizen van bewaring, penitentiaire ziekenhui
zen, tbs-inrichtingen en kinderbeschermingshuizen te
rechtkomt, is de afgelopen jaren sterk gegroeid. In 60
gevangenissen, huizen van bewaring en penitentiaire
ziekenhuizen telde men vorig jaar 4863 heroïneverslaaf-
den, van wie er 3364 met methadon werden behandeld,
1380 cocaïneverslaafden, 1360 verslaafden aan rohypnol
en 89 verslaafden aan amfetamine Verder waren 1532
gedetineerden verslaafd aan alcohol. In totaal verbleven
in 1990 ruim 21.000 gedetineerden in de 66 instellingen
in Nederland. De groei wordt geschat tussen de twintig
en veertig procent, maar exacte cijfers zijn niet bekend,
omdat de registratiemethoden het afgelopen jaar zijn ge
wijzigd. Een en ander blijkt uit het jaarverslag over 1990
van de geneeskundige inspectie bij het ministerie van
justitie.
ht
ho'
ities
ind
EBRAND BIJLEVELD
IAAG Het kabi-
een meerderheid
Tweede Kamer
e mislukking van
erleg tussen vak-
ies en kabinet aan
tbreken van goede
itieven van de kant
vakbeweging. De
sies die de vakbe-
wilde doen zijn
het kabinet vol-
intoereikend om de
voorstellen ten
aanzien van wao en Ziek
tewet te heroverwegen.
Dat bleek gisteren tijdens het
kamerdebat waar door Groen
Links om was gevraagd. Mi
nister De Vries van sociale za
ken herhaalde de toezegging
die hij aan de centrales deed
om de bevriezing van de wao-
uitkeringen ongedaan te ma
ken als de effecten van de
maatregelen succesvol zijn.
Dan moet het aantal wao'ers
terug zijn gebracht op het ni
veau van 1989. Het kabinet
verwacht dat er in 1994 veel
meer arbeidsongeschikten zijn.
Groen Links vindt dat de toe
zegging van het kabinet dan
ook meer lijkt op een „utopie".
PvdA-woordvoerder Leijnse
ziet de toezegging van De
Vries wel degelijk als reële
verbetering van de eerdere
kabinetsplannen. Hij wil daar
over komend voorjaar duide
lijkheid hebben bij de defini
tieve vaststelling van de wijzi
ging van de wao en Ziektewet.
Het CDA hield zich volledig
op de achtergrond. Bij het be
langrijke debat was op een be
paald moment slechts één
CDA-kamerlid aanwezig. De
oppositie-partijen hebben de
opstelling van het kabinet tij
dens het overleg met de vak
bonden gehekeld, omdat van
kabinetszijde geen enkele con
cessie is gedaan richting de
vakbonden.
Premier Lubbers en vice-premier Kok lopen temidden van de
monstranten over het Binnenhof op weg naar de Tweede Kamer
waar gisteren het wao-debat werd gehouden.
FOTO: ANP
DEN HAAG „Klink
klare onzin en belachelij
ke suggesties". Met deze
woorden reageren de vak
bonden op de 'onthulling'
van PvdA-minister Pronk
dat de werkorganisaties
afgelopen zomer nog in
stemmend reageerden op
de eerste kabinetsbeslui
ten ten aanzien van ziek
tewet en wao. De groot
scheepse protestacties die
na 14 juli op touw werden
gezet zouden volgens
Pronk vooral bedoeld zijn
om de loononderhande
lingen hoog in te kunnen
zetten.
In een interview met het
weekblad 'De Groene Amster
dammer' zegt Pronk letterlijk:
„Er is deze zomer dus continu
contact (met de bonden) ge
weest". Ik wil er niet veel
over kwijt, ieder zijn eigen
vak. Interessant is wél dat een
vooraanstaande vertegenwoor
diger van de vakbeweging - ik
noem geen namen - tegen ons
heeft gezegd: „Jullie hebben er
meer uitgesleept dan we voor
mogelijk hadden gehouden".
Volgens FNV-woordvoerster
Els Tieman is dat onwaar en
spreken de feiten voor zich.
„Geen enkele vertegenwoordi
ger van de vakbeweging heeft
deze zomer gezegd: goed zo ka
binet. Integendeel. We waren
geschrokken en geschokt over
de besluiten van 13 juli. We
hebben ook continu laten we
ten dat verlaging van de uit
keringen voor ons onaan
vaardbaar was en dat dit heel
zwaar woog. En dat we acties
zouden voeren om hogere
looneisen te kunnen stellen is
al helemaal belachelijk. Zie
ons arbeidsvoorwaardenbeleid
dat deze week is gepresen
teerd. Ik heb maar één verkla
ring voor het verhaal van
Pronk; hij wil de vakbeweging
blijkbaar in een kwaad dag
licht plaatsen".
Pronk gaat in 'De Groene' uit
gebreid in op de interne pro
blemen van de PvdA. Volgens
de PvdA-minister, die aan de
wieg stond van het vernieu
wingsrapport Schuivende Pa
nelen, is er sprake van een 'to
tale vertrouwenscrisis'. „Het
gaat op de vergaderingen niet
eens over de wao, maar ook
over de Golfoorlog, de tussen
balans, de onderwijsbezuini-
gingen en over dë vraag of de
sociaal-democratische beginse
len in de meest ruime zin zijn
aangetast".
De kans dat Kok op het bij
zonder partijcongres 28 sep
tember het vertrouwen van de
partij krijgt schat Pronk op
niet meer dan vijftig procent.
Hij voegt er aan toe: „De vraag
is tweezijdig. Je moet als poli
tieke leiding ook tot de conclu
sie kunnen komen: wij ver
trouwen de partij, de achter
ban". Als over enkele maan
den concrete beslissingen
moeten worden genomen over
de gevolgen van het milieube
leid voor de inkomenspolitiek
zal er volgens Pronk overigens
„net zo'n opstand als nu over
de wao uitbreken. Dat weet ik
iFOORT De Indus-
ld FNV probeert mede-
Is te vinden voor een ei-
In om ziekteverzuim en
ongeschiktheid terug te
Het plan, getiteld
n of Miljarden?', brengt
de bond samenhang in
ideeën omtrent pre-
begeleiding en her-
g en schept verplich-
voor werkgevers en
A en VVD:
tingstijd
De ledenvertegenwoordiging
(bondsraad) heeft het bestuur
gisteren toestemming gegeven
om het plan uit te dragen.
Daarbij is de hoop vooral ge
vestigd op het PvdA-congres
op 28 september. „Daar wordt
uiteindelijk over de kabinets
plannen besloten en over de
toekomst van Wim Kok", al
dus voorzitter B. van der Weg
op een persconferentie in
Amersfoort. De bond is met
het plan aan de slag gegaan na
de kabinetsbesluiten van 13
juli. Het is volgens Van der
Weg een discussiestuk en
„geen alternatief voor de ordi
naire bezuinigingsplannen van
het kabinet".
ROTTERDAM De vak
bonden FNV, CNV en
MHP organiseren twee
massale demonstraties te
gen de wao-plannen van
het kabinet. Op Prinsjes
dag zal de Rotterdamse
Coolsingel het toneel zijn
van een protestbijeen
komst waarbij op het
grootste video-scherm van
Europa de troonrede
wordt getoond. Op 5 okto
ber demonstreren de vak
bondsleden op het Haagse
Malieveld.
Volgens woordvoerders van de
vakbeweging is door het mis
lukken van het gesprek met
het kabinet de stemming on
der de vakbondsleden alleen
maar grimmiger geworden.
„Overleg met het kabinet
werkt blijkbaar niet", zegt een
FNV-woord voerder. „We zul
len het dus van acties moeten
hebben. Voor ons is het mis
lukken van de onderhandelin
gen een stimulans de acties te
verhevigen. We zullen nog
harder tekeer moeten gaan".
Aan de demonstratie op de
Coolsingel zal een protestmars
vooraf gaan. „Die zal langs een
aantal bedrijven voeren waar
van we de werknemers zullen
proberen te overtuigen zich bij
de protestmars te voegen
zegt een CNV-woordvoerder.
„Zeker is dat bij een aantal
Rotterdamse bedrijven de boel
plat gaat op Prinsjesdag. We
verwachten ongeveer 15.000
mensen op de Coolsingel
Volgens de vakbeweging zal
niet alleen op Prinsjesdag actie
gevoerd worden. „Dat is pas
het begin", zegt de FNV-
woordvoerder. „Aangezien de
actiebereidheid onder de leden
niet meer is te temperen, wor
den onze verwachtingen
steeds brutaler. De strijd tegen
de wao-plannen gaat dus ook
na Prinsjesdag door".
aten
mfi
lg van de voorpagina)
iAAG VVD en
willen ook de mo-
eden voor nacht-
vergroten. Op het
k zijn er alleen
ichtwinkels in Am-
Amstelveen en
am. Het CDA ver-
i fel tegen die ver-
g-
rdvoerder Schart-
et een klemmend
minister Andriessen
t- en avondwinkels
e te staan in grote ste-
vreest dat de voorge-
egeling de zelfbedie-
cen in kleinere plaat-
leert. PvdA en VVD
de toekomst de win-
ng nog vrijer maken,
irtijen overwegen zelfs
luitingstijden helemaal
ten.
ïstenbond FNV zal bij
nderhandelingen vast-
aan een doordeweekse
ijd om zes uur. Uit
kan volgens de bond
i vrijwillige basis voor
ners gebeuren. Met
il supermarkten heb-
inden voor een proef-
van een jaar al derge-
praken gemaakt.
DEN HAAG De politie
ke kruideniers hebben
vandaag een onsje extra
winkeltijd in de aanbie
ding nu dan eindelijk het
besluit is gevallen de slui
tingstijd te verschuiven
van zes uur naar half ze
ven. Die verrijking van de
nationale winkelcultuur is
te danken aan vier jaar
heftig discussiëren. Maar
er is dan ook geen enkel
argument van ideologi
sche, sociale, kosmische of
culturele aard over het
hoofd gezien.
De winkelsluitingswet behoort
langzamerhand tot de politieke
curiosa van ons land. De wet
stamt uit de crisisjaren. Om een
•eind te maken aan de veel te
lange werkdagen werd in 1930
besloten de sluitingstijd wette
lijk vast te leggen. Die wet is
tientallen jaren onveranderd
gebleven totdat in 1976 enkele
flinke wijzigingen werden aan
gebracht. Zo werden onder
meer de koopavonden geïntro
duceerd.
Sinds die ingreep is het niet
meer rustig geweest rond de
winkelsluitingswet. En hoe
vreemd dat ook op het eerste
gezicht lijkt, het hangt allemaal
nauw samen met onderwerpen
als secularisatie, individualise
ring, Europese eenwording en
decentralisatie. Vandaar dat de
gemoederen van de midden
stand vertegenwoordigdende
parlementariërs behoorlijk ver
hit raken bij het onderwerp.
Het is geen toeval dat het ei
genlijke debat in de Tweede
Kamer plaatsvindt tussen mid
denstander (CDA-kamerlid
Schartman) en banketbakker
(VVD-kamerlid Van Erp). Ter
wijl Schartman met zijn perso
neel een feestje in de winkel
vierde toen in 1976 de zater
dagse sluitingstijd van zes tot
vijf uur werd verschoven, sloeg
Van Erp diezelfde dag de dee
groller woedend op de toon
bank stuk. Schartman was blij
zijn weekeinde vervroegd te
kunnen wijden aan gezin, kerk
en ontspanning, terwijl Van
Erp zijn onderneminesvrijheid
opnieuw beknot voelde.
De liberalen begrijpen absoluut
niet hoe de gezonde Hollandse
koopmansgeest zo bekrompen
kan zijn als het gaat om een
half uurtje extra winkeltijd. In
België zijn de winkels veel lan
ger open, in Frankrijk kun je
's avonds ook prima bij de bak
ker terecht en in Engeland
hebben de winkels eveneens
veel meer vrijheid, maar de
Nederlandse winkelsonderne-
Leefpatronen
De argumenten voor een aan
passing zijn duidelijk. Minister
Andriessen van economische
zaken schrijft in zijn toelichting
bij de nieuwe wet dat consu
menten in toenemende mate
behoefte hebben aan uitbrei
ding van de winkeltijd. „Er is
sprake van een veranderende
maatschappelijke behoefte als
gevolg van het groeiend aantal
alleenstaanden en tweeverdie
ners", aldus de minister. Bo
vendien zou het leefpatroon
van etnische minderheden ge
richt zijn op latere winkeltij
den, waardoor ook deze grote
groep een latere sluitingstijd op
prijs stelt.
Het CDA verbaast zich over
het feit dat er zoveel begrip is
voor dynamische yuppies, de ij
verige tweeverdieners en de et
nische minderheden, terwijl
voorbij wordt gegaan aan de
bedoeling van de wet. Is de
winkelsluitingswet immers niet
in het leven geroepen om de
winkelier juist te beschermen
tegen die eeuwige vraag van de
klant? Bovendien zijn er maat
schappelijke ontwikkelingen
die uitbreiding van de ope
ningstijden eerder overbodig
maken. Te denken valt aan de
doorgaande arbeidstijdverkor
ting en de behoefte aan vrije
tijd.
De ondernemers zijn trouwens
allerminst blij met het cadeau
uit Den Haag. Uit enquêtes
blijkt dat het overgrote deel
van de ondernemers helemaal
geen behoefte heeft langer in
de winkel te staan. Door extra
winkeluren breidt de klanten
kring in het geheel niet uit.
Voor de meeste middenstan
ders komt er alleen een pro
bleem bij. Als de winkeltijd
wordt vergroot van 52 naar 55
uur moet hij ook meer perso
neel in dienst nemen of op z'n
minst extra betalen. De bonden
vrezen nu, dat dit een achter
uitgang betekent voor het per
soneel. Overigens blijken ne
gen op de tien consumenten
evenmin behoefte te hebben
aan meer boodschappen-uren.
Het winkelen tussen zes en ze
ven is immers helemaal geen
aantrekkelijk tijdstip.
Compromis
Dat de uitbreiding er toch
komt, is mede het gevolg van
overleg tussen consumenten
bonden, vakbonden, midden
standers, overheid en groot
winkelbedrijven. De grootwin
kelbedrijven en consumenten
bonden zijn warme voorstan
ders van extra openingsuren.
Met name warenhuizen, maar
ook supermarkten buiten de
stad, hebben baat bij de koop
krachtige werknemers die na
werktijd in de auto stappen om
in één keer alle boodschappen
in huis te halen.
Minister Andriessen heeft tus
sen de belanghebbenden be
middeld wat geleid heeft tot
het compromis van een half
uur extra winkeltijd. Nu kan
het parlement na jarenlange
discussie tenslotte vandaag in
stemmen met dit compromis
waar alleen de kleine christelij
ke partijen tegen zijn. Het CDA
legt zich bij het compromis
neer.
Het debat heeft gezien de over
wegingen dus weinig te maken
met de kruideniersmentaliteit
van politieke partijen, vakbon
den en middenstanders, maar is
direct het gevolg van individu
alisering en consumentenge
drag. Het bijbehorende econo
mische belang prevaleert nu
boven het sociale belang van de
600.000 middenstanders met
hun werknemers.
Principes
De discussie over de opening
op zondag is een ietwat bizarre
vertoning geworden. De minis
ter is naar eigen zeggen be
hoorlijk onder de indruk van
het principiële betoog van Van
Dis, vertegenwoordiger van de
Staatkundig Gereformeerde
Partij, die de geheiligde zondag
net als GPV, RPF en CDA wil
vrijwaren van handel.
Maar nog geen vijf zinnen later
liet de bewindsman tijdens het
debat weten dat het iedereen
kan overkomen dat je op zon
dag „zomaar onthand bent". Je
zult maar ineens een pak sui
ker nodig hebben, bedacht de
CDA-bewindsman zich opeens.
Dan is het toch wel makkelijk
dat je bij een avondwinkel te
recht kunt, want die zijn wel
aan het eind van de zondag
middag open, aldus Andriessen
tijdens het debat. Dat de win
kels vier zon- of feestdagen per
jaar open zijn (bedoeld voor bij
voorbeeld Tweede Pinkster
dag) moet wat hem betreft mo
gelijk blijven. Uitbreiding daar
entegen stuit bij de minister op
„serieuze principiële" bezwa
ren. Dergelijke vlottende prin
cipes kunnen alleen CDA-mi-
nisters verdedigen.
(E EN WISKE
"TAZUUR EN TAZIJN"
Ultgeverlj/Wavery Productions
ADVERTENTIE
Ook al hebt u écn of meer spaarrekeningen, u zult er nog een
moeten openen. ant alleen met de nieuwe RenteRekening van Spaar
beleg krijgt u zonder beperkingen de hoogste rente van Nederland.
Geen minimum storting. Zonder beperkingen de hoogste
rente van Nederland. Dus u kunt zelf bepalen hoeveel u stort en wanneer.
Geen minimum saldo Zonder beperkingen tie hoogste rente
van Nederland. Dus geeft elk bedrag dat op de rekening staat ook rente.
Geen opnameheperkingen. Zonder beperkingen de hoogste
rente van Nederland. Dus mag u ook kosteloos opnemen wat u .wilt.
Geen opnametermijn. Zonder beperkingen de hoogste rente
van Nederland. Dus u kunt op ieder moment geld opnemen, zonder dat
daar boete tegenover staat. Meer vrijheid van handelen is niet denkbaar.
Wel de hoogste rente. Toch één voorwaarde. Om een Rente-
Rekening te openen (rente momentcel 7,5%) of voor informatie moet
u even de coupon invullen of bellen met Spaarl>eleg: 06-8822. L u
verzekeringsadviseur kan u ook informeren.
De RenteRekening van Spaarbeleg, zonder beperkingen de
hoogste rente van Nederland
SPAARBELEG, 10096 DOCHTER VAN~^EGON
I Ja, stuur mij - vrijblijvend - n
rde Spaarbeleg RenteRekening. I
