„Residentie Orkest
is niet altijd efficiënt,
maar wel muzikaal"
Alkmaarse restaurateur
ontdekt Saenredam
CcicUc Soutont
KUNST/RTV
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1991
JóC©
Miles Davis opgenomen in ziekenhuis
SANTA MONICA De bij zijn leven al legendarische trompet
tist Miles Davis is in een ziekenhuis in Los Angeles opgenomen.
Wat hem scheelt is niet bekend gemaakt.
De advocaat van Davis, Dorothy Weber, liet gisteren weten dat
de familie van Davis gevraagd heeft geen informatie te ver
strekken over de oorzaak van zijn verblijf in het ziekenhuis.
Weber verklaarde alleen dat het „beter" gaat met Davis en
hoopte dat hij binnenkort weer naar huis mag. Volgens de krant
The Los Angeles Times werd de musicus eerder deze maand op
genomen. De 65-jarige Davis werd al eerder medisch behandeld
wegens suikerziekte en een vervanging van een heupgewricht.
Davis moest ook al van een heroïne-verslaving zien af te ko
men. Op 13-jarige leeftijd begon Davis met trompetspelen en
kwam in 1945 in New York terecht. Daar leerde hij het vak van
ondermeer Charlie Parker en Coleman Hawkins. Later vormde
hij zijn eigen bands en werd de toonaangevende figuur van de
cooljazz. In 1986 ontving hij een Grammy voor zijn album Tutu.
Miles Davis zou naar verluidt optreden op het Jazz Mecca in
Maastricht, dat op 25,26 en 27 november wordt gehouden. De
organisatie van het festival wilde hierover vanmorgen nog geen
mededelingen doen.
Wereldomroep vraagt wijziging
van zenderwet
HILVERSUM Radio Nederland Wereldomroep wil
de mogelijkheid krijgen zendtijd te ruilen met andere
internationale omroepen. De Wereldomroep heeft mi
nister D'Ancona van WVC daarom gisteren gevraagd
de Omroep Zenderwet 1935 aan te passen. Wetswijzi
ging moet het mogelijk maken van eikaars zenders ge
bruik te maken. Op basis van de huidige wet is een
dergelijk gebruik van de door Nozema geexploiteerde
kortegolf zenders in Flevoland niet toegestaan. Volgens
de Wereldomroep wordt zendtijdruil door de interna
tionale omroepen steeds vaker toegepast als oplossing
voor verbetering van de ontvangstmogelijkheden. De
omroep denkt langs deze weg beter te beluisteren te
zijn in Oost-Azië. De noodzaak daartoe bestaat al ge
ruime tijd. Andere plannen om de ontvangst in Oost-
Azië te verbeteren werden begin dit jaar door het ka
binet afgewezen. Het kabinet wenste toen geen geld
beschikbaar te stellen voor een samen met BBC Worl-
dservice te bouwen relaystation in Thailand.
Arnhem eert
Elise Hoomans
ARNHEM De recent overleden
actrice /regisseuse Elise Hoomans
wordt zondag 15 september in de
Arnhemse schouwburg herdacht
met een bijeenkomst en een foto
tentoonstelling.
Hoomans is van bijzonder belang
voor het toneelleven in Arnhem ge
weest. Ze was ruim 22 jaar aan het
Arnhemse gezelschap Theater ver
bonden. Ze wordt zondag om 11.00
uur geëerd door verschillende toneel
vrienden. De herdenkingsbijeen
komst en de tentoonstelling (ook al
leen op zondag te zien) zijn toeganke
lijk voor iedereen.
Voorburgs Jongerenkoor gaat jubili
uitgebreid vieren
VOORBURG Het Voorburgs Jongerenkoor, dirigenL
Groot, gaat het 25-jarig jubileum op grootse wijze vieren. 1
viteiten beginnen op 22 september met een concertreis r
cho-Slowakije met als doel een bezoek te brengen aan Hi
gemeente waarmee Voorburg een stedenband is aangi
Hranice en in Praag zullen concerten worden gegeven m
meer een compositie getiteld Voorburg van Aart de Kort,1
geleider van het koor. Aandacht op dit jubileum ook voor <2
den, op 5 oktober wordt in de Opstandingskerk aan de Voo '1
Rembrandtlaan een reünie georganiseerd. Bekroning van 1
leum is het concert dat op zaterdag 26 oktober zal worden flfe*
in de Oude Kerk in de Herenstraat te Voorburg. Met mede
van studenten van het Rotterdams Conservatorium zal een avrova eri
ring worden gegeven van het Gloria van de Engelse eot oto Kippa
John Rutter. Op het concert gaat ook een wereldpremier „-i c p
van Oosten heeft in opdracht van de Koninklijke Bond vooiUtLb r
en Oratoriumverenigingen een a-capellewerk getiteld Destir NI (E°) Tl
gecomponeerd. Op het programma zullen ook de .gouwe- jtale depre
composities uit het koorrepertoire niet ontbreken.
11 (EO) 1
Jan Wolkers: Ik kan zo langza
merhand wel met een krans
van laurierblad gaan lopen".
FOTO: SP
Jan Wolkers
krijgt Busken
Huetprijs
AMSTERDAM Het bestuur
van de Stichting Amsterdams
Fonds voor de Kunst heeft de
Conrad Busken Huetprijs toe
gekend aan Jan Wolkers voor
zijn bundel essays 'Tarzan in
Arles'. Aan de prijs is een geld
bedrag verbonden van 10.000
gulden. Dit heeft de stichting
gisteren bekendgemaakt.
„Nog los van de moed die er in
de keuze voor het essay zit, viel
Wolkers eigengereidheid en
verfrissende stijl onmiddellijk
op", aldus het juryrapport.
Wolkers reageerde gisteren
verbaasd over de toekenning
van de prijs. „Ik weet nog ner
gens van. Is dit misschien een
grap. Het is natuurlijk best ver
erend maar ik weet nog niet of
ik deze prijs accepteer," aldus
de Texelse schrijver.
Wolkers weigerde eerder de
hem toegekende Multatuli- en
PC Hooftprijs. „Dat waren toe
kenningen voor mijn hele oeu
vre en dat vind ik onzin. Het
hangt een beetje af van of je
vriendjes in de commissie hebt
of je zo'n prijs krijgt. Ze hebben
echter nooit de moed gehad mij
te belonen voor één boek,
Turks Fruit bijvoorbeeld of
Kort Amerikaans. Daar waren
ze altijd veel te laf voor".
In haar rapport stelt de jury
dat „Wolkers het genre beoe
fent alsof er niets is gebeurd
is". Het essay is onder zijn han
den een vertrouwenwekkend
genre dat informeert, stimu
leert en prikkelt".
Wolkers toonde zich niet echt
onder de indruk van die lof.
„Het klinkt wel aardig maar
als ik dat mag geloven kan ik
zo langzamerhand wel met een
krans van laurierblad gaan lo
pen. Hoewel, dat is met deze
droogte ook geen pretje. Alle
blaadjes zouden toch al dood
zijn." De prijs wordt naar ver
wachting op 1 november uitge
reikt in Paradiso in Amster
dam.
BERNARD JACOBSON, NIEUWE ARTISTIEK LEIDER
DEN HAAG Bernard
Jacobson (55), de nieuwe
artistiek leider van het
Residentie Orkest, popelt
om in Den Haag te begin
nen. Hij is bezig zijn func
tie als artistiek adviseur
van het Philadelphia Or
chestra in de Verenigde
Staten af te bouwen, opja-
nuari 1992 begint bij het
Haagse orkest. Wekelijks
wisselt hij met algemeen
directeur Bert van den
Akker via het fax-appa
raat nieuwe ideeën en
plannen uit en zo nu en
dan komt hij enkele da
gen naar het gebouw van
de Anton Philipszaal om
de sfeer te proeven en om
in Den Haag woonruimte
te zoeken.
„Mijn leven hangt van toeval
ligheden aan elkaar",vertelt
de baardige Engelsman Ber
nard Jacobson. „Ik ontmoet al
tijd toevallig de juiste mensen
op het juiste moment en door
toevalligheden kwam ik mijn
hele leven van de ene baan in
de andere".
Hij studeerde filosofie en ge
schiedenis in Oxford. Toeval
lig zag hij een advertentie voor
een functie bij Philips in
Baarn en als 24-jarige kreeg
hij in 1960 een baan bij die
platenindustrie. Uit die tijd da
teert zijn kennis van het Ne
derlands en tijdens ons inter
view staat hij er op Neder
lands te spreken. Een enkele
hapering („Is het de hoofdstuk
of het hoofdstuk?"), maar voor
het overige beheerst hij de Ne
derlandse taal uitstekend.
„In het bevolkingsregister van
Baarn stond ik ingeschreven
als Hoezentekst-schrijver",
vertelt Jacobson met glinste
ring in zijn levendige ogen.
„Daar bij Philips werkte toe
vallig iemand die prachtige fo
to's maakte en hij stelde voor
dat wij samen verhalen zou
den maken voor de Times. Hij
de foto's, ik de interviews.
Toevallig was zijn buurman de
musicus Gustav Leonhardt en
over hem maakten wij ons
eerste verhaal. Het duurde
lang voordat de redactie van
de Times reageerde, maar uit
eindelijk kwam het bericht:
Wij gaan het artikel over Le
onhardt plaatsen, stuur ons
nog meer. Ik werd dus de mu-
ziekcorrespondent voor de Ti
mes in Nederland. Zo'n twee
jaar schreef ik over het
muziekleven in Nederland. Ik
had een luxe positie: als een
concert mij aanstond ging ik
er naar toe, andere concerten
liet ik zitten. Dat kunnen niet
alle critici mij nazeggen. Toch
besloot ik na twee jaar naar
Engeland terug te keren. Niet
omdat Nederland mij niet be
viel, dit land is nog steeds mijn
lievelingsland en mijn tweede
vaderland, ook niet omdat de
baan mij niet aanstond, maar
ik kreeg met m'n jonge jarep
bij Philips zoveel verantwoor
delijkheid en ik nam zo'n posi
tie in dat ik dacht: het is ge
vaarlijk om op mijn leeftijd zo
belangrijk te zijn. In Londen
ben ik bij de platenmaatschap
pij EMI gaan werken en
schreef voor diverse bladen
muziekrecensies. Ik kreeg
steeds meer werk en ik heb
toen besloten om free-lancer te
worden".
Toevalligheden bepaalden ook
zijn vertrek naar de Verenigde
Staten. ,Ik weet niet of ik dat
vertellen moet, maar ik had
een meisje leren kennen dat in
Philadelphia woonde en dat
leek een interessante relatie.
Om te kijken of dat een vaste
relatie zou kunnen worden
ben ik naar de Verenigde Sta
ten verhuisd. Uit die relatie is
een hechte vriendschap ge
groeid en het toeval wil, dat zij
zes maanden geleden is aange
steld bij The Philadelphia Or
chestra, het orkest dat ik aan
het einde van het jaar ga ver
laten'.
Boek
Bernard Jacobson werkte drie
jaar free-lance in New York,
schreef artikelen en recensies
en had een eigen radio-pro
gramma. In 1967 werd hij uit
genodigd voor een functie als
muziekrecensent bij de Chica
go Daily News. „Ik ben de ex-
criticus van een ex-krant,
want nadat ik daar zes jaar
had gewerkt werd die krant
opgeheven. Het was in Chica
go de periode van Jean Marti-
non, de dirigent die ook voor
het Residentie Orkest heeft
gestaan, van Solti en van Giu-
lini. Een boeiende tijd. Omdat
ik geen baan meer had, besloot
ik terug te keren naar Enge
land en daar werd ik directeur
van the Southern Arts Associ
ation, een overheidsorganisatie
belast met subsidieverstrek
kingen".
„Dat was een nuttige periode
waarin ik ook veel administra
tieve ervaring heb opgedaan.
Ik heb daar drie jaar gewerkt
en daarna besloot ik om weer
free-lance te worden. Ik werd
gevraagd om een boek te
schrijven over Liszt. Mijn re
actie was toen: 'Ik wil dat
graag doen, maar als het jullie
hetzelfde is, wil ik graag een
boek schrijven over Brahms'.
Ik vind Brahms één van de
grootste componisten, min
stens op het niveau van Beet
hoven. Naar mijn mening
wordt Brahms nog steeds on
dergewaardeerd. Die periode
van free-lance werken ging
heel goed, behalve dat ik nooit
geld genoeg had. Daarom
schreef ik op een advertentie
van de muziekuitgeverij van
Boosey Hawkes. Ik heb daar
vijf jaar publiciteit en promo
tie gedaan. In die tijd kwam ik
ook dikwijls in Nederland. In
Bernard Jacobson: „We moeten niet een chefdirigent benoemen om een chefdirigent te hebben".
I FOTO: MILAN KONVA
1983, ik was ondertussen ge
scheiden, kwam een oude
vriend van mij naar Londen
met de uitnodiging van Ric-
cardo Muti, dirigent van het
Philadelphia Orchestra, om ar
tistiek adviseur van dat orkest
te worden. Ik heb daar ruim
zeven jaar gewerkt. Toevallig
had ik in Londen tijdens een
tournee van het orkest uit
Philadelpia een vrouw uit Phi
ladelphia ontmoet en negen
jaar geleden zijn wij getrouwd.
Dat is mijn levensverhaal".
Europees mens
Waarom weer Nederland,
waarom het Residentie Orkest,
hoelang is hij van plan in Den
Haag te blijven? Het zijn vra
gen waarop Bernard Jacobson
onomwonden de antwoorden
geeft. „Ik ben op het ogenblik
55 jaar en zoals het er nu naar
uitziet wil ik graag de komen
de tien jaar hier blijven. Ik
vind het een opwindende posi
tie met fantastische mogelijk
heden, ik vind het orkest mu
zikaal zeer bevredigend en
ook menselijk, het is ongeloof
lijk hoeveel menselijke warm
te ik nu al heb ontmoet. Ik
heb de laatste jaren steeds
meer het gevoel gekregen dat
ik toch echt een Europees
mens ben. Amerika heeft veel
mooie dingen en veel slechte
dingen, maar én ding heeft
Amerika dat nooit zal veran
deren: alles is zo ver weg. In
Den Haag ben je overal vlak
bij. Vlak bij Amsterdam, vlak
bij Rotterdam, vlak bij Brussel.
Zelfs Engeland, waar mijn
twee kinderen wonen, is
dichtbij. Ik hou veel van Ne
derland, ik heb nog altijd Ne
derlandse vrienden en ik vind
het Residentie Orkest een ge
voelig orkest. Niet altijd effi
ciënt, wel altijd muzikaal. Het
is een orkest met veel kwali
teiten en ik vind het één van
mijn taken om die kwaliteiten
verder te ontwikkelen. In de
programmering wil ik twee
richtingen uit: de grote klas
sieken centraal stellen en aan
dacht vragen voor hedendaag
se muziek. Wat dat laatste be
treft vind ik het belangrijk het
publiek ervan te overtuigen,
dat de componisten van de
laatste twintig jaar weer zon
der schaamte een melodie heb
ben durven te schrijven. Dat
zij muziek hebben gecompo
neerd waarin vreugde door
klinkt, niet meer zo Freudi
aans als in de tijd daarvoor. In
Philadelpia hadden wij veel
succes met programma's waar
in composities werden ge
speeld die het nooit verder
hebben gebracht dan een pre
mière en die daarna nooit
meer geklonken hebben".
Chefdirigent
„Gisteren heb ik Piet Veen-
stra, de voormalig artistiek di
recteur van het orkest, ont
moet. Hij is de man van de in
teressante programma's, voor
hem heb. ik altijd veel respect
en bewondering gehad. Nog
een reden om bij het orkest te
komen werken is dat ik ver
wacht dat algemeen directeur
Bert van den Akker en ik het
uitstekend met elkaar zullen
kunnen vinden. Mijn vrouw
en ik hebben dikwijls overwo
gen om in Italië te gaan wo
nen, maar Den Haag is de goe
de plaats op de goede tijd.
Daar komt nog bij dat mijn
vrouw, die pathaloog-anatoom
is, geen enkel bezwaar tegen
Nederland en tegen Den Haag
heeft, integendeel".
Artistiek-leider Bernard Ja
cobson zal ongetwijfeld een
nadrukkelijke stem hebben bij
de benoeming van een chefdi
rigent als opvolger van Hans
Vonk. Op zijn lijstje staat in ie
der geval Jiri Belohlavek, de
dirigent die het Residentie Or
kest in december zal leiden,
maar hij kent nog tal van jon
ge, veelbelovende dirigenten.
Gospels v;
„Eén ding moeten wij
niet doen, dat is onnodig "o2-07 00
maken. Natuurlijk is he
langriik om een chefdiij0!1
te hebben, maar wij
geen chefdirigent bena F
om een chefdirigent te
ben. Orkest
moeten bij elkaar passet!
is nooit een kwestie
orkest of een dirigent, I
van een orkest én een»öivi6 0C
gent. De datum dat bij hir'802
kest een dirigent wordl ï|jrt0m j
noemd is de datum datvoorianc
juiste man hebben gevoi rg Gaud
Wij hebben Gtlnther H lAudio art
als vaste gastdirigent, Bert *emuzit
den Akker is nu een jaa qV160o
algemeen directeur actie! „ntrontat
zig, ik kom in januari in d iDeLettei
en het is voor iedereen di Beelden
lijk, dat wij begonnen zijn f 51 r£
eén nieuw tijdperk. Ik be iKRQ9po,
mand die risico's wil ne^ooNOS
maar ik ben ook een ide rhetTur
Als iemand mij zou vragen ™t>nek 11
het Residentie Orkest er
drie of vijf jaar moet uit 006 'n
dan denk ik dat ik zou w io i (BRT
dat men in Europa en in b si 19 20
rika zal zeggen: Neder mterme
heeft een aantal werke ^ioen
top-orkesten en dat zijn
Concertgebouworkest, het no tl (BR
terdams Philharmonisch DOver si
kest en het Residentie "Boem 2
kest"- HO lil (B
tis 't h.
De opening van de Rembrandt-tentoonstelling werd bijgewoond door onder andere minister D'An
cona en de Duitse president Van Weizsëcker (rechts naar de Nederlandse minister). foto: ap
Grote Rembrandt-expositie in Berlijn geopend
AMSTERDAM/BERLIJN
In het Alten Museum in Berlijn
werd gisteravond de grote ten
toonstelling 'Rembrandt - de
Meester en zijn Werkplaats' of
ficieel geopend. De opening
werd verricht in het bijzijn van
de president, van de Bondsre
publiek Duitsland, Dr. Richard
von Weizsöcker en, naast vele
andere prominente genodigden,
de Nederlandse minister D'An
cona van WVC.
Op de tentoonstelling zijn on
geveer negentig schilderijen te
zien. De helft is van Rem
brandt (1606-1669) zelf afkom
stig, de andere helft is geschil
derd door leerlingen als Govert
Flinck en Ferdinand Bol. On
der de tentoongestelde schilde
rijen bevindt zich onder meer
het onlangs in Amsterdam ge
restaureerde schilderij 'De
Staalmeesters' uit 1662.
Ook worden ongeveer negentig
etsen en tekeningen van de
grote meester getoond. Hoewel
de Rembrandttentoonstelling in
Berlijn tot 10 november duurt,
zullen de tekeningen en etsen
slechts tot 27 oktober te bezich
tigen zijn. Ze zijn dermate ge
voelig voor licht, dat het niet
goed zou zijn de tekeningen en
etsen tot in november te laten
hangen.
Voor de tentoonstelling, die
naar verwachting 300.000 be
zoekers trekt, is het Alten Mu
seum voor een groot deel geres
taureerd. Kosten van restaura
tie van het in het oostelijk deel
van de stad gesitueerde ge
bouw, bedragen 1.8 miljoen
Duitse marken.
Na Berlijn is de tentoonstelling
vanaf 4 december tot en met 1
maart in het Rijksmuseum in
Amsterdam te zien. Kaarten
voor deze expositie zijn uitflui
tend verkrijgbaar in de voor
verkoop bij het Rembrandt Re-
serverings Centrum (RRC) en
de plaatselijke VVV's. Volgens
een woordvoerder van het
RRC loopt de voorverkoop in
Nederland, die op 1 augustus is
gestart „geweldig".
„Voor een aantel blokken op
de zaterdag in december zijn
via het RRC zelfs geen kaarten
meer verkrijgbaar" aldus de
woordvoerder. Via de VVV's is
dit nog wel mogelijk.
Na Amsterdam reist de ten
toonstelling door naar het Na
tional Gallery in Londen (26
maart tot 24 mei). Het Britse
museum, dat over het alge
meen vrij toegankelijk is, zal
voor de gelegenheid entree
heffen.
Festival Oude Muziek trok 77.000 bezoekers
UTRECHT Het tiende Holland Festival Oude Muziek in
Utrecht heeft 77.000 bezoekers getrokken, ruim 15.000 meer
dan vorig jaar.
Het festival duurde dit jaar weliswaar vier dagen langer, maar
na tien dagen (zolang duurde het festival voorgaande jaren) wa-
ren al 6.000 bezoekers meer geteld dan in 1990. De organisatie
van het festival heeft dat woensdag bekendgemaakt.
Programmaleider Jan Nuchelmans heeft aangekondigd dat het
dit jaar geïntroduceerde thema historische dans in volgende fes
tivals een vervolg zal krijgen. Het elfde festival zal worden ge
houden van 28 augustus tot en met 6 september 1992. Spaanse
muziek uit de middeleeuwen, Renaissance en Barok en Oosten
rijkse en Zuidduitse muziek uit de Barok zijn dan de thema's.
De concertenreeks van het Netwerk Oude Muziek begint op 8
oktober in Muziekcentrum Vredenbrug in Utrecht met een op
treden van Les Arts Florissants, dat dan een uitvoering geeft
van Idomenée, een tragédie lyrique van André Campra uit 1712.
ALKMAAR Het Stedelijke museum in Alkmaar
weet sinds afgelopen dinsdag dat het de eigenaar is van
één van de weinige schilderijen op doek van de 17e
eeuwse Assendelftse kunstenaar Pieter Saenredam. De
restauratie van het doek, 'Interieur van de Grote
(St.Laurens) kerk met zicht op het orgel', door de Alk
maarder Martin Bijl voor een gisteren geopende ten
toonstelling in het Rotterdamse museum Boymans van
Beuningen, maakte dat duidelijk.
Het doek van Saenredam, die meestal op een paneel schilderde,
werd gemaakt in de periode tussen 1661 en 1665, het jaar waarin
hij stierf. „Tot voor kort stond het doek bij ons bekend als een
werk van de schilder Isaac van Nickelen," -aldus een woordvoer
ster van het Stedelijk Museum. „Het museum Boymans van
Beuningen vermoedde echter al geruime tijd dat het een schil
derij van Saenredam betrof. Er bestaan namelijk uit 1661 teke
ningen die blijkbaar een voorstudie zijn geweest. Ook is bekend
dat Saenredam in dat jaar in Alkmaar leefde en tekeningen
maakte van het orgel. Wij vermoedden dus al wel dat er een
relatie was tussen de tekeningen en het schilderij, maar niet dat
Saenredam van beide de maker was."
De constatering van Bijl dat het een schilderij van Saenredam
betrof, zorgde ook voor een fikse waardetoename. In plaats van
de ongeveer drie ton waarvoor het werk eerst verzekerd was,
zal er nu sprake zijn van zo'n achttien miljoen.
miuziek
en NCRV-voorzitter Herstel.
i foto: i
Bespelers Nederland 1 voor behoud drie nettei
HILVERSUM De politiek
vertoont een gevaarlijke on
verschilligheid ten aanzien
van het publieke omroepbe
stel. Dat zei KRO-voorzitter
Braks gisteren tijdens de geza
menlijke presentatie van de
winterprogramma's van KRO,
NCRV en AVRO.
Braks en zijn mede-voorzitters
vragen dringend een antwoord
van minister D'Ancona en de
Tweede Kamer. De omroepen
moeten snel meer duidelijk
heid krijgen over de toekom
stige financiering van het om
roepbestel en de status van
TROS en Veronica. Hilversum
verkeert volgens hen nu in
een ongewisse situatie. Daar
door is het voor de drie om
roepen moeilijk verdergaande
plannen voor samenwerking
te ontwikkelen. AVRO-voor-
zitter Wallis de Vries bracht
nadrukkelijk naar voren dat
moet worden vastgehouden
aan drie televisienetten. Al
leen dan kan worden gewe Zon
aan een zo aantrekkelijk s morgen:
gelijk tv-bestel. Hij toonde i z0n<
opnieuw voorstander van
andere indeling van de tele
siezenders. Het oude plan v onder
de drie organisaties om
VPRO en VARA onder
brengen op het derde net
de NOS te verdelen over 2
REGEb
ter in staat stellen daad'
lijk de programma's te coM
neren.
leko
