- 4 V
Steeds meer meisjes
stelen in winkels
Balten afhankelijk van Sovjet-vloot
BINNENLAND BUITENLAND
PvdA: besparing studiebeurzen gebruiken voor lager lesgel
L
Kritiek op onderzoek ziekte van Parkinsoi
r>r>
Mitterrand afgeslete
door macht"
L
i\\ <0
Rechter proces
Noriega vertrouw
onpartijdige jury
Qowia/rit
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 199
Motorrijders willen ook
over carpoolbaan
DEN HAAG De speciale strook voor bus
sen en carpoolers die rijkswaterstaat gaat
aanleggen op de Al tussen de aansluiting op
de A6 en de Gaasperdammerweg moet ook
toegankelijk worden voor motorrijders. De
Koninklijke Nederlandse Motorrijders Ver
eniging (KNMV) schrijft dit in een brief aan
minister Maij (verkeer). De „explosief stij
gende populariteit" van de motor maakt dit
voertuig interessant als alternatief in het
woon-werkverkeer, aldus de KNMV. De
overheid zou het gebruik van de motor
moeten stimuleren ter ontlasting van de we
gen, met name in de randstad. Motoren ver
oorzaken volgens de vereniging geen files
en zijn ook minder schadelijk voor het mi
lieu, omdat het gemiddeld brandstofgebruik
lager ligt. Bovendien nemen motoren min
der parkeerruimte in.
Achttien jaar cel
voor moord
,h
ge\
AMSTERDAM Een 43-jarige Amerikaan is gis
teren door het gerechtshof in Amsterdam tot acht
tien jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens
moord. Het hof acht bewezen dat de man in de
nacht van 13 op 14 oktober 1989 in Amsterdam
zijn 67-jarige land- en reisgenoot met een pikhou
weel de hersens insloeg. Procureur-generaal mr.
J. Al had levenslang geëist. De rechtbank veroor
deelde de Amerikaan tot twaalf jaar cel. Het open
baar ministerie kon zich niet vinden in deze straf
maat en tekende hoger beroep aan. Het slachtoffer
en de dader maakten, samen met een derde Ame
rikaan, in het najaar van 1989 een rondreis door
Europa. De verdachte en het slachtoffer hadden
elkaar leren kennen in een gevangenis in de Ver
enigde Staten waar de verdachte een straf uitzat
van zestig jaar wegens de in 1970 gepleegde moord
op zijn eerste echtgenote.
DEN HAAG De PvdA in de Tweede Ka
mer wil dat minister Ritzen van onderwijs de
besparing op de studiefinanciering gebruikt
om de lesgelden in het voortgezet onderwijs
minder te verhogen dan de driehonderd gul
den waarvoor nu is gekozen.
Volgens de Informatiseringsbank in Groningen is die
besparing 255 miljoen gulden, de minister zelf houdt
het op 83 miljoen. De besparing wordt bereikt door
het recht op een studiebeurs terug te brengen van
zes tot vijf jaar en alleen mensen in de leeftijd tot 27
jaar voor een beurs in aanmerking te laten komen.
Dat was dertig jaar.
Onderwijswoordvoerster T. Netelenbos van de PvdA
wil dat de minister nog eens aangeeft waarom de be
sparing in zijn ogen zoveel lager uitvalt dan is bere
kend door de Informatiseringsbank. Het kamerlid
meent dat er hoe dan ook een alternatief gezocht
moet worden voor de verhoging van het lesgeld. De
'meevaller' die de minister krijgt als de cijfers van de
Informatiseringsbank toch kloppen zou daartoe kun
nen dienen.
De PvdA stelt zich op het standpunt dat lesgeldver
hoging de toegankelijkheid van het onderwijs aan
tast. De boete op het doubleren, 250 gulden extra les
geld, betekent een onrechtvaardige straf voor de ou
ders, menen de sociaal-democraten. Ook de al eerder
aangekondigde maatregel om studenten die langer
dan een jaar over hun propedeuse doen hun basis
beurs te ontzeggen, is bij de PvdA niet in goed
de gevallen. „Als we deze plannen van tafel ki
krijgen zullen we het niet nalaten", aldus Ne
bos.
Het CDA meent dat in de plannen van de m
sprake is van ongelijkheid. „Als de minister i
nanciële prikkels invloed wil uitoefenen op de
en vorm van de leerweg, moet dat gelden vex
leerlingen, ongeacht inkomens van ouders of v
gers. De minister heeft echter gezegd dat de
inkomens worden ontzien via de tegemoetki
studiefinanciering. Maar het kan niet zo zijn
de ene helft van de studenten wel 'stuurt', en
dere niet", aldus CDA-kamerlid K. Tuinstra,
officiële presentatie van de onderwijsbegrotii
Prinsjesdag wil afwachten alvorens inhoudelijl
der op de plannen te reageren.
MON
bel l ei
dag v
binne
gebie
werd
nen
Brits<
een i
eind
waar:
een v
West:
OVERHEIDSCAMPAGNE VERGELIJKT DADERS MET RATTEN
Hans van Mierlo. foto: anp
Van Mierlo
bekendste
fractieleider
DEN HAAG D66-leider
Hans van Mierlo is de bekend
ste fractievoorzitter. Een on
derzoek van het NIPO heeft
uitgewezen dat 51 procent van
de Nederlanders weet dat Van
Mierlo de fractie van zijn par
tij in de Tweede Kamer aan
voert. Daarmee laat hij zijn
collega's Brinkman, Wöltgens,
Bolkestein en Beckers ruim
schoots achter zich. CDA-frac-
tie\ jorzitter Brinkman be
haalde een tweede plaats. Van
de ondervraagden wist 46 pro
cent het juiste antwoord op de
vraag, wie de fractieleider van
het CDA in de Tweede Kamer
is. Dat Wöltgens de fractie van
de PvdA aanvoert wist slechts
dertig procent en de score van
VVD-leider Bolkestein kwam
niet verder dan een percenta
ge van twintig. Beckers ten
slotte, werd door drie procent
als genoemd als eerste vrouw
van Groen Links.
DEN HAAG In beeld
verschijnt een rat. Het
beest gaat er met een zon
nebril vandoor, én met
een spekkie, én met lip
stick, én met een cassette
bandje. Er komt geen eind
aan. Dan wordt het tv-
scherm zwart en ver
schijnt de tekst „Winkel
diefstal. Je zou jezelf eens
moeten zien".
De bedoeling van het spotje is
dat vooral jongeren bij het
zien ervan zich eens achter het
oor krabben. Want bijna één
op de vijf kinderen van twaalf
tot zeventien jaar pikt wel
eens iets uit een winkel. Daar
bij zitten steeds meer meisjes,
die dit vooral zien als een spel
letje, een uitdaging.
Minister Andriessen van eco
nomische zaken vindt dat da
ders van winkeldiefstal verge
leken mogen worden met rat
ten. „Het is hard, maar nodig",
zei hij gisteren bij de presenta
tie van het tv-spotje waarmee
een publiciteitscampagne be
gon. „Het gaat ons er niet zo
zeer om dat we hiermee het
aantal winkeldiefstallen terug
dringen, maar dat we de
beeldvorming over deze vorm
,van criminaliteit beïnvloeden.
Want over het algemeen
wordt er gedacht dat het niet
zo'n ramp is, dat het toch alle
maal van de grote hoop gaat.
Jongeren zien het al lang niet
meer als een misdaad, terwijl
het dat wel degelijk is".
De totale schade aan het
bedrijfsleven als gevolg van
veel voorkomende criminali
teit is zo'n vier miljard gulden.
De directe schade daarvan
voor de detailhandel is volgens
een schatting ongeveer 1,3
miljard. De grootste schadepost
daarbij wordt gevormd door
winkeldiefstal, waarvan er on
geveer 7,4 miljoen per jaar
worden gepleegd. En de in
druk bestaat dat het er de laat
ste jaren alleen maar meer
worden. Vooral jongeren ma
ken zich eraan schuldig. Ze
zijn het meest geïnteresseerd
in boeken, sieraden en cd's.
Andriessen: „Winkeliers doen
veel moeite hun winkels aan
trekkelijk te maken voor het
publiek. Helaas worden ze
daarmee vaak ook aantrekke
lijker voor de dief. In een aan
tal branches is de schade door
winkeldiefstal zelfs al even
groot als de netto-winst".
De actie tegen winkeldiefstal
maakt deel uit van een grote
campagne om de criminaliteit
onder jongeren terug te drin
gen. Deze werd een jaar gele
den gestart op initiatief van
het ministerie van WVC. Het
eerste deel daarvan richtte
zich op vandalisme en leidde
onder meer tot de tv-spot met
pubers die in luiers de boel
vernielen, onder de titel „Van
dalisme is zóóó kinderachtig".
Volgens een onderzoek is die
campagne aangeslagen bij het
publiek. Mensen denken nu
over het algemeen negatiever
over vandalisme dan een jaar
geleden.
De campagne tegen winkel
diefstal moet een vergelijkbaar
effect hebben. Niet alleen door
het spotje, maar ook door het
plaatsen van grote borden in
winkels, waarop jongeren
staan op het moment dat ze
iets pikken en daarbij door een
verborgen camera worden ge
registreerd. En dat is geen ge
zicht, vindt minister Andries
sen. Sterker, hij vindt het im
moreel. „Bij veel jongeren is
de grens tussen goed en kwaad
vervaagd. Wij willen proberen
ze weer bewuster te maken
van die grens. En zeg nou zelf:
als je dat spotje met de rat een
maal hebt gezien, blijft het je
wel bij", aldus de minister.
AMSTERDAM De kans op
het vinden van een zo opti
maal mogelijke behandeling
voor mensen met de ziekte
van Parkinson wordt aanzien
lijk groter als er meer aan
dacht komt voor onderzoek
naar de oorzaken en de ont
wikkeling van de ziekte. In
plaats daarvan richt de aan
dacht zich nu vooral op de
ontwikkeling en het uitprobe
ren van nieuwe geneesmidde
len voor symptoombestrijding.
Die kritiek uitte prof. dr. J.
Stoof (45) vanmiddag in zijn
rede „De ziekte van Parkin
son: een uitdaging voor experi
mentele neurologie", die hij
uitsprak ter gelegenheid van
zijn benoeming tot hoogleraar
Experimentele Neurologie aan
de Vrije Universiteit in Am
sterdam.
De ziekte van Parkinson tast
het centrale zenuwstelsel aan
en wordt gekenmerkt door
een verstoring van houding en
bewegingspatronen. Trillen is
een van de symptomen. Mo
menteel krijgen patiënten
veelal geneesmiddelen toege
diend waarvan het therapeu
tisch effect na langdurige toe
diening minder wordt en de
bijwerkingen groter. Er wordt
nog steeds gezocht naar goede
behandelingsmethoden. Zo
worden er proeven ge
met implantatie van een
tisch gemanipuleerde
De S<
heeft
Cuba
nistis
jet-be
met
bekijl
zowe
Etiop
ke rr
relati
en
Voordat dergelijke inj
bij patiënten kunnen
vinden is volgens Stoc
veel dierexperimenteel
zoek nodig. Dergelijk
zoek kan naar het oorde
de hoogleraar niet zondt
delijke ethische richtlijn
Benefiet-
AMERSFOORT Ook
nu de Baltische landen
onafhankelijk zijn, blijven
zij voor hun defensie aan
gewezen op de Sovjet-
vloot. Dat is de stellige
overtuiging van vice-ad-
miraal Vladimir Jegorov,
chefstaf van de Sovjet-
vloot in de Oostzee. Giste
ren legde hij een krans bij
het Russisch monument
nabij Kamp Amersfoort,
waar in de oorlog hon
derd Sovjet-krijgsgevan
genen omkwamen.
„Een eigen marinevloot is
voor de Baltische staten te
duur," legt de vice-admiraal
uit, dus zal de Sovjet-vloöt er
voorlopig dienst moeten blij
ven doen".
Voorziet hij geen problemen
nu Estland heeft aangekon
digd de kustgrenzen zelf te
zullen gaan bewaken, en Fin
land het defensieverdrag met
de Sovjetunie wil herzien?
„Alles zal worden besproken
in onderhandelingen," luidt
het ontwijkende antwoord.
Voor alle zekerheid wordt de
militaire attaché van de Sov
jet-ambassade bij het gesprek
gehaald. Hij neemt het werk
van de Nederlandse marine-
tolk over.
Jegorov glimlacht vriendelijk.
Hij vindt het in afwachting
van onderhandelingen te
vroeg om te zeggen dat de on
afhankelijkheid van de drie
Oostzeestaten een strategische
verzwakking betekent van de
Sovjetunie. „Zolang deze sta
ten alleen de eigen grenzen
willen beschermen, is er niets
aan de hand. Maar de defen
siemiddelen die daar aanwezig
zijn behoren toe aan de gehele
unie." Een terugtrekking van
deze 'middelen', zoals de cruci
ale radar bij de Letse hoofd
stad Riga die moet waarschu
wen als er weer een Matthias
Rust of erger het luchtruim
schendt, sluit hij voorlopig uit.
De helft van de Sovjet-mari
nebases ligt in twee van de nu
drie onafhankelijke staten. Het
hoofdkwartier in Baltijsk, in
de Russische enclave ten zuid
westen van Litouwen, en de
basis in Kronstadt (bij Lenin
grad) blijven zeker gehand
haafd. Over de bases in de Est
se hoofdstad Tallinn en de
Letse haven Liepaja moet wel
licht in de toekomst worden
onderhandeld, maar 'voorlopig
blijft alles zoals het is', verze
kert Jegorov.
Hij kent de nieuwe Sovjet-mi-
nister van defensie, maar
schalk Jevgenij Sjaposjnikov,
maar niet goed genoeg om
te weten wat hij van plan is".
Binnen zijn Oostzee-vloot heb
ben, de politieke ontwikkelin
gen niet onmiddellijk geleid
tot veranderingen. Hij ver
wacht ook niet dat er nog per
sonele wijzigingen zullen
plaatsvinden, gezien de jonge
leeftijd van het officierskader.
Gevraagd naar hoe de Sovjet
marine tegen de mislukte coup
van vorige maand aankeek,
antwoordt Jegorov na een
korte aarzeling: „Die werd
veroordeeld".
Wordt, nu de Baltische landen
hun eigen ramen en deuren
wijd voor het Westen willen
openzetten, de Sovjet-vloot
binnenkort omgevormd tot
een Russische vloot?
Jegorov ziet dat voorlopig niet
gebeuren. Hij wijst erop dat de
Baltische Sovjet-vloot één van
de vier vloten is waarover de
marine beschikt, en dat zij in
tegraal onderdeel uitmaakt
van de defensie van de unie.
De vice-admiraal arriveerde
maandag met het fregat Nje-
oekrotimij ('De ontembare') en
een landingsvaartuig, verge
zeld van 460 manschappen, in
de haven van Amsterdam. Het
hoge bezoek staat in het teken
van het driehonderdjarig be
staan van de Russische vloot
en de halve eeuw dat Neder
land diplomatieke betrekkin
gen onderhoudt met de Sovjet
unie.
Vandaag varen de Sovjet-sche
pen terug naar hun thuisbasis
in Baltijsk.
concert voor
blinden in
Den Haag
DEN HAAG De Lions-
club in Nederland houdt
vanavond een benefiet
concert waarvan de op
brengst naar de blinden
in de Derde Wereld gaat.
Het concert in de Dr. An
ton Philipszaal aan het
Spui in Den Haag wordt
verzorgd door het Radio-
symphonieorkest.
Het optreden is onderdeel van
de campagne Sight First die
ter gelegenheid van het 75-ja-
rig bestaan van de organisatie
wordt gehouden. „We zijn
goed begonnen, want voor het
concert hebben we al duizend
kaarten verkocht", zegt W.
van Manen van het organise
rend comité. „Maar er kunnen
natuurlijk nog veel meer men-
Operaties
Met de opbrengst van de acties
worden operaties betaald om
blinden weer te laat zien.
„Dertig miljoen blinden in de
ontwikkelingslanden kunnen
gemakkelijk en goedkoop wor
den geholpen", aldus Van Ma
nen. „Ons doel is er daarvan
minstens 5000 te genezen".
11
pen
en de
dat i
het s
De"ci
Cuba
even
door
ervai
PARIJS Een ruime meerderheid van de Fransen mee
president Mitterrand slijtageverschijnselen vertoont,
een opiniepeiling, deze week gepubliceerd in het we
L'Express, vindt 61 procent van de ondervraagden d
staatshoofd na tien jaar regeren behoorlijk is afgesleten.
De financiële schandalen waarin het staatshoofd en de sc
sche regering de laatste jaren verwikkeld raakten zijn
procent van de Fransen een teken aan de wand. Nie
meent 54 procent dat Mitterrand zich in 1988 terecht h<
baaar stelde. De helft van de Fransen zou wel willen d
presidentiële mandaat wordt teruggebracht van zeven
jaar.
De enquête van L'Express komt op een moment dat Mitte
felle kritiek moet slikken over zijn aarzelende buitenland
leid. Volgens de rechtse oppositie kan de bijna 75-jarige
dent de snelle ontwikkelingen in de wereld niet meer bijt
Tijdens de staatsgreep in Moskou sloeg de president de
volledig mis door Gorbatsjov vroegtijdig af te schrijven.
Troost voor Mitterrand is dat zijn politieke rivalen in de
ke opinie eveneens zijn afgesleten. Communistenleider G
Marchais is voor 83 procent van de Fransen verleden tiji
wijl oud-president Giscard, Le Pen en ex-premier Barre
kemikkige scores halen.
De gaullistische oppositieleider Jacques Chirac ontsnapt
politieke aftakeling. De helft van de ondervraagden ach
maar „weinig of helemaal niet versleten" door de macht,
pioen van in de 'frisse categorie' is EG-voorzitter Jacques
(66 procent), de gedoodverfde opvolger van premier Cres
SUSKE EN WISKE
"TAZUUR EN TAZIJN"
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Pro
MIAMI Het proces tegen de afgezette sterke
van Panama, generaal Manuel Noriega, is gisten
Miami begonnen met het ondervragen van potei
juryleden. De federale districtsrechter William H(
Ier zei er alle vertrouwen in te hebben dat een oi
tijdige groep van 12 juryleden en zes plaatsvervai
kan worden samengesteld.
De verdediging van Noriega en het openbaar ministerie h
twijfels geuit over deze mogelijkheid omdat de strafzaal
ringd is met enorm veel publiciteit. Panama's sterke ma
zich begin januari 1990 over aan de Amerikaanse autori
nadat VS-militairen het land waren binnengevallen. Hij
beschuldigd van drugshandel en het witten van 'narco-di
van het Medellin-kartel in Colombia en kan tot 145 jaar g
genisstraf worden veroordeeld. Volgens Noriega handelde
opdracht en met toestemming van de CIA en andere A
kaanse inlichtingendiensten.
Van de de 115 potentiële jury-kandidaten zijn inmiddels 21
de officier van justitie, Michael Patrick Sullivan ondervras
hun kennis van Panama, hun mening over druggebruik
banen en of zij iemand kennen die politie-officier is. Een
daat verspeelde eerder al haar kans door op de vraag of
riega kende tegen rechter Hoeveier te zeggen „Ik weet dat
rechten van de mens heeft geschonden".
De verhoren door het openbaar ministerie werden va
voortgezet, waarna de advocaten met het ondervragen v
kandidaten kunnen beginnen. Rechter Hoeveier las hard
tekst van de aanklacht voor die totaal dertig pagina's teld
Sind:
Gorb
publi
Casti
De
Geor
baan
Gonj
subsi
ruwe
voor
voor
Sovjj
Al n
Le
COL
kaan
sief t
de hi
de v«
strijd
fantf
ken
vech
DE
QN8
weer
gelse
durft
bries
