Kerken gaan zich
bezinnen op eigen
koloniaal verleden
Leiden streeft naar nieuw stadspastoraat
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Evangelische Hogeschool past op voor 'theologische idolen'
li
COMMENTAAR
uT £cidóC@ou/to/nt
£cidóe Souoout
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 199J
Twee ondergrondse
bisschoppen in China
vrijgelaten
PARIJS Twee 'ondergrondse' rooms-katholieke
bisschoppen zijn kortgeleden door de Chinese auto
riteiten op vrije voeten gesteld. Zij zaten gevangen
wegens „illegale religieuze activiteiten", waarmee
het werk van de ondergrondse kerk wordt aange
duid. Mgr. Joseph Li Side, 'ondergrondse' bisschop
van Tianjan, werd na 18 maanden en mgr. Joseph
Fan Zhongliang, hulpbisschop van de ondergrond
se kerk in Sjanghai, werd na ruim twee maanden
vrijgelaten, zo meldt de Franse missie-organisatie
'Eglises d'Asie' in Parijs. Mgr. Joseph Li Side is
vice-voorzitter van de in november 1989 opgerich
te bisschoppenconferentie van de ondergrondse
kerk. Enkele weken later werd hij gearresteerd.
Volgens de Franse organisatie zijn de afgelopen
tijd ook veel priesters en leken vrijgelaten.
Dialoog tussen Vaticaan en Wereldraad wordt moeilijker'
Mens zijn betekent
utopieën hebben.
GENEVE De betrekkingen tussen de Rooms-Katho-
lieke Kerk en de Wereldraad van Kerken zijn volgens
dr. Emilio Castro moeilijker geworden. De dialoog tus
sen Rome en Genève dreigt „minder vrij en officiëler"
te worden, aldus de secretaris-generaal van de Wereld
raad in een vraaggesprek in het jongste nummer van
het oecumenisch maandblad 'One World'.
Als reden voor de nieuwe problemen noemt Castro het
groeiende centralisme van de RK Kerk. Doordat Rome
de autoriteit van de paus weer sterk benadrukt, moeten
de contacten tussen Rome en Genève „noodzakelijker
wijs in een ander licht worden gezien".
Ook de „verstoorde betrekkingen" tussen Rome en de
Orthodoxe Kerken hebben voor de Wereldraad aan
zienlijke gevolgen, aldus Castro. De kwestie van de
geünieerde (met Rome verbonden) kerken die gedwon
gen waren in de Russisch-Orthodoxe Kerk op te gaan,
beïnvloedt ook de dialoog tussen het Vaticaan en de Or
thodoxe lidkerken van de Wereldraad.
Het Vaticaan en de Wereldraad zijn betreffende het
ambt en het gezag van de paus „nog i
kaar verwijderd als tevoren". De structurele verschil
len tussen de Rooms-Katholieke Kerk en de koepelor
ganisatie van niet-katholieke kerken, de overduidelijke
aanwezigheid van Rome in de media en het feit dat het
Vaticaan zowel kerk als staat is, dragen ook tot de hui
dige problemen bij.
Castro betreurt dat samenwerking op bepaalde gebie
den nog steeds niet mogelijk is. Er is bijvoorbeeld geen
gemeenschappelijke verklaring van alle christenen
over de Golfoorlog geweest. Ook is de samenwerking
met de RK Kerk bij de voorbereiding van de interna
tionale bijeenkomst over gerechtigheid, vrede en het
behoud van de schepping, vorig jaar in Seoul, niet van
de grond gekomen. Een gemeenschappelijke verklaring
over racisme en apartheid, waarover overeenstemming
was bereikt, kon niet worden uitgegeven opmdat er
„geen mechanisme voor zulke gemeenschappelijke ver
klaringen" bestaat.
HERDENKING 'ONTDEKKING' AMERIKA DOOR COLUMBUS
LEUSDEN Christenen
in Latijns-Amerika vragen
van de kerken in het wes
ten zich in het komende
'Columbusjaar', 1992
het jaar waarin wordt her
dacht hoe Amerika vijf
honderd jaar geleden
werd 'ontdekt' kritisch
te bezinnen op de afgelo
pen vijfhonderd jaar: wat
heeft de kerstening van
Latijns-Amerika voor goe
de en minder goede ge
volgen gehad? Hoe kijken
armen en onderdrukten
en vooral inheemse, Indi
aanse volken tegen ons
aan. Zijn de christenen in
het westen echt bereid de
toekomst te delen met de
hele wereld of blijft het
toch gaan om de toekomst
van Europa.
Dit schrijven de gereformeer
de en hervormde organisaties
voor zending, werelddiakonaat
en ontwikkelingssamenwer
king ('ZWO-organen'), samen
met ICCO in een introductie
voor hun nieuwe campagne:
'Toekomst delen wereldwijd'.
De campage is een vervolg op
'Gaven delen wereldwijd', een
thema waar allerlei plaatselij
ke groepen drie jaren mee be
zig zijn geweest. Tussendoor
werd als 'tussen-thema' 'Van
God is de aarde' gepresen
teerd. Daarin stonden de vra
gen van milieu en ontwikke
ling en de relatie van de mens
tot de schepping centraal.
Uit onderzoek is gebleken dat
een op de vijf gemeenteleden
van beide kerken actief be
trokken is geweest bij 'Gaven
delen' en een op de drie ge
meenteleden werd bereikt met
(delen van) het materiaal dat
in het kader van de campagne
was gemaakt.
Ook voor de nieuwe driejarige
campagne wordt materiaal ge
maakt. -In het eerste seizoen
(1991/2) wordt de koloniale
geschiedenis van Europa in re
latie tot andere delen van de
wereld als uitgangspunt geno
men, met het hoofdaccent op
de 'ontdekking' van Amerika.
In het tweede seizoen wordt
de aandacht gericht op de toe
komst van Europa. Hoe ver
houden West-Europa en de
kerken in die landen zich tot
de samenleving en kerken in
Oost-Europa, het Midden-Oos
ten en Afrika? Met name Afri
ka is bezorgd dat Europa dit
continent zal buiten sluiten.
Aan de andere kant wordt
Afrika wel gezien als het
meest veelbelovende continent
wat betreft kerk en christen
dom. Tijdens het seizoen 1993/
4 wordt aandacht besteed aan
Azië. De koloniale geschiede
nis met .vooral Indonesië biedt
allerlei aanknopingspunten.
Tijdens de Algemene Vergade
ring van de Wereldraad die in
Canberra werd gehouden,
werd ook aandacht gegeven
aan '1992'. De lidkerken wer
den opgeroepen om de mede
plichtigheid te bekennen van
alle christelijke kerken aan de
kolonialisering van de afgelo
pen vijfhonderd jaar en de
voor 1992 voorgenomen vie
ringen ter herdenking van vijf
eeuwen kolonialisering af te
wijzen en in plaats daarvan de
activiteiten van inheemse vol
keren te ondersteunen.
Rooms-Katholieken
In rooms-katholieke kring is
een groot aantal organisaties
bezig met de derde wereld;
deze werken samen in de Ne
derlandse Missieraad. In de
jaarlijkse zogeheten Missionai-
in Europa echt bereid de toekomst met (de kinderen van) Latijns-Amerika te
re Agenda van de Missieraad
wordt steeds een gezamenlijk
thema gepresenteerd. De the
ma's van de Missieraad zijn
voor de komende jaren groten
deels gelijk aan die van de
protestantse ZWO-organen. Zo
is de titel van de Missionaire
Agenda voor 1991/2: 'Ontdek
king van een nieuwe wereld'
Het gaat daarbij onder meer
om de kijk die Indianen heb
ben op de 'ontdekking' van
hun land door Columbus.
„Het is nog niet zover dat er
aan roomskatholieke en prote
stantse kant een gezamenlijk
thema met gezamenlijk mate
riaal is", aldus de protestantse
ZWO-organen. „Maar wel is er
meer dan ooit aanleiding om
landelijk en plaatselijk op de
hoogte te zijn van eikaars acti
viteiten om, waar mogelijk, sa
men te werken.
De Nederlandse Hervormde
Kerk werkt overigens wel sa
men met de Rooms-Katholie-
ke Kerk in de adventsactie
voor Latijns-Amerika, 'Solida-
ridad'. De gereformeerden zijn
daar niet bij aangesloten, maar
er zijn wel werkrelaties. Ook
in het Interkerkelijk Vor
mingswerk Ontwikkelingssa
menwerking (IKVOS) werken
de rooms-katholieken en de
protestanten samen. In het ka
der van de adventsactie 1991
zal er een model worden aan
gereikt voor een oecumenische
viering rondom het thema
I FOTO: PERS UNIE
'vijfhonderd jaar'. Er zal
voorts zo veel mogelijk ge
bruik worden gemaakt van el-
kaars werkmateriaal.
In de aanbiedingsbrochure
van 'Toekomst delen' citeren
de protestantse ZWO-organen
met instemming de wens die
staat afgedrukt in de Missio
naire Agenda: „De redactie
van Missionaire Agenda en de
voorbereidingsgroep van de
protestantse kerken hopen van
harte dat de overeenkomst in
thematiek en werkvormen
ook daadwerkelijk leidt tot in
terkerkelijke activiteiten op
lokaal niveau. 'Toekomst De
len Wereldwijd' kan immers
ook betrekking hebben op
kerken".
Kerken stellen
contactpersonen
aan voor betere
Aids-begeleiding
LEUSDEN Twintig
hervormde, gereformeer
de en lutherse predikan
ten .en rooms-katholieke
pastores hebben zich be
reid verklaard als 'aan
spreekpunt' voor hun col
lega's met vragen over
Aids te functioneren.
Deze contactpersonen hebben
zich gespecialiseerd op het ge
bied van Aids-begeleiding.
Daarom kunnen zij andere
pastores helpen, die met een
Aids-patiënt of een seroposi
tief persoon worden gecon
fronteerd.
De coördinatie van de contact
personen wordt verzorgd door
het samenwerkingsorgaan
voor het pastoraat. Deze koe
pelorganisatie van de Her
vormde raad van de herderlij
ke zorg, de Hervormde raad
voor de zaken van kerk en ge
zin en de Gereformeerde sec
tie pastoraat van het deputaat-
schap gemeenteopbouw heeft
ook de training van de twintig
aids-pastores verzorgd.
Verder houdt het Samenwer
kingsorgaan de contactperso
nen op de hoogte van de laat
ste ontwikkingen op het ge
bied van Aids en organiseert
het bijeenkomsten waar zij
hun ervaringen kunnen uit
wisselen.
„Wanneer een familielid aids
blijkt te hebben, is dat een
harde confrontatie met jezelf",
vertelt de gereformeerde ds.
H. Kuyk van het samenwer
kingsorgaan. „Het roept vra
gen over schuld, zonde, eigen
verantwoordelijkheid en lijden
op. Met die vragen gaan veel
r hun predikant of
Volgens Kuyk vinden predi
kanten, pastores en andere
kerkelijke medewerkers het
vaak moeilijk Aids-patiënten
of seropositieven en hun fami
lie te begeleiden. Dan kan de
hulp van ee contactpersoon
een uitkomst zijn.
„Maar dat niet alleen. Wij ho
pen dat de contactpersonen in
kerkelijke kring bekend wor
den en dat zij bijvoorbeeld ook
gevraagd worden om een ge
meenteavond over Aids te or
ganiseren", aldus Kuyk.
AMERSFOORT De
Evangelische Hogeschool
(EH) in Amersfoort moet
„oppassen voor idolen in
de kerkgeschiedenis en de
theologie". Dat is een van
de lessen die bestuurslid
A.C. Veldhuizen heeft ge
trokken uit de crisis die
de orthodox-protestantse
school begin dit jaar op de
rand van de afgrond
bracht.
Bij de opening van het vijf
tiende cursusjaar van de EH,
dinsdagavond in Amersfoort,
werden geen namen genoemd,
maar vele aanwezigen zullen
stilletjes gedacht hebben aan
de omstreden ex-directeur dr.
M. Oudkerk die het gedach-
tengoed van de eveneens om
streden cultuurfilosoof dr. F.
de Graaff op de EH aan de
man probeerde te brengen. De
crisis heeft Veldhuizen duide
lijk gemaakt dat „een te sterke
ambitie en bevlogenheid
ook al worden die met een bij
belse term als roeping om
schreven kunnen leiden tot
verstarring en vermindering
van realiteitszin."
Oudkerk is inmiddels verdwe
nen, zijn afdeling en het be
stuur dat hem en zijn plannen
voor een Christelijke Univer
siteit van harte steunde.
De school, die helemaal van
giften moet leven, kan nu al
haar energie en geld steken in
het EH-basisjaar en de oplei
dingen journalistiek (ESJ) en
theologie (EST).
Door de reorganisatie is de EH
een „financieel debêcle" be
spaard gebleven, maar dat be
tekent niet dat de school nu
uit de geldzorgen is. De EH
heeft nog steeds een tekort
van 800.000 gulden, aldus ESJ-
directeur drs. J.A. van Delden.
Voor het komend studiejaar is
2,4 miljoen gulden (giften en
collegegelden) begroot, 600.000
gulden minder dan vorig jaar.
Van Delden, die samen met
negen andere EH-kopstukken
het oude bestuur uiteindelijk
tot aftreden dwong, meldt te
vreden dat het aantal aanmel
dingen niet onder de crisis
heeft geleden. Voor het EH-
basisjaar hebben zich 83 stu
denten ingeschreven, voor de
ESJ 45 en voor de EST 18.
Ook de giftenstroo.m is, nadat
de trouwe achterban even aar
zelde, weer op gang gekomen:
de EH ontving dinsdag zelfs
een gift van 100.000 gulden uit
particuliere bron.
OPVOLGER VAN DE HOEDEN- EN PETTENKERK
LEIDEN De hoeden-
kerk en de pettenkerk.
Met de eerste benaming
werd vroeger de Harte-
brugkerk aan de Haar
lemmerstraat in Leiden
wel aangeduid, de petten-
kerk was die van de He
rensingel. Het zijn namen
die stammen uit een tijd
dat er nog een duidelijk
standsverschil bestond
tussen katholieke paro
chies. De middenstanders
van de Haarlemmerstraat
bezochten met de hoed in
de hand Hartebrugkerk,
Jan met de pet ging naar
de kerk aan de Herensin
gel.
Die verschillen in sfeer zijn
tussen beide kerken nog steeds
voelbaar. De Hartebrugkerk
heeft nog steeds iets deftigs.
Dat komt bijvoorbeeld tot ui
ting in de vorm van de misvie
ringen, waar fraai verzorgde
zang hoog staat aangeschre
ven. De O. L. Vrouw Hemel
vaart zoals de kerk aan de He
rensingel officieel heet, is veel
duidelijker een volkskerk en
dat uit zich ook in een grotere
onderlinge verbondenheid tus
sen de parochianen. De gewo
ne katholieke Leienaar kerkte
daar.
Maar ondanks die verschillen
zijn de overeenkomsten tussen
beide kerken nu toch veel gro
ter dan het bovenstaande doet
vermoeden. Beide kerken de-
De Hartebrugkerk in het centrum van Leiden.
len
de
die
het lot is van parochies en ge
meenten die gelegen zijn in
het centrum van een grote
stad. Veel kerkbetrokken pa
rochianen zijn in de afgelopen
twintig jaar verhuisd naar be
tere buurten. Telde de Harte
brugkerk in zijn gloriedag'en
een pastoor met vijf kapelaans
die op de zondag een even
groot aantal missen voor,hun
rekening namen, nu staat pas
toor Demmers er in zijn eèntie
voor. De meeste parochiële
werkgroepen die aan het eind
van de jaren zestig hun intre
de deden, leiden een kommer
vol bestaan. Alleen de werk
groep voor.de zondagsliturgie
I FOTO: SP
doet nog van zich spreken. De
weinige energie die de paro
chie nog weet te mobiliseren
wordt daar in gestopt. En dan
is er het koor waarvan de le
den uit de stad en zelfs daar
buiten toestromen.
Beide kerken worden geleid
door een pater-francisca^aq. De
Hartebrugkerk woTdt al vanaf
zijn stichting in 1835 bediend
door franciscanen, de Heren
singelkerk heeft de laatste ja
ren in de persoon van pater
De Ridder ook een franciscaan
in huis. Het ziet er naar uit dat
zij de laatsten der Mohikanen
zijn. De pastoor van de Harte
brugkerk vertrekt volgend
jaar, zijn collega De Ridder in
hetzelfde jaar of het jaar daar
op. Pater P. van 't Walder-
veen, eveneens franciscaan,
die waarschijnlijk in hun voet
sporen treedt, zal waarschijn
lijk nooit meer zo (kunnen)
functioneren als zijn voorgan
gers hebben gedaan.
Officieel heeft de Hartebrug
kerk nog zo'n drieduizend pa
rochianen onder haar hoede,
maar als er daarvan in het
weekeinde een 'van de drie
diensten bezoeken is dat veel.
Voor de Herensingel liggen de
feite niet veel anders.
Op verzoek van het bisdom en
het dekenaat Leiden heeft pa
ter Van 't Walderveen daarom
een uitvoerige rapportage ge
daan naar verleden en huidige
toestand van deze twee paro
chies. In het bovenstaande is
daar veel aan ontleend.
Hoe verder7 Ook daar staat
Van 't Walderveen in zijn nota
uitvoerig bij stil. Niet alleèn
neemt het aantal misbezoekers'
af, ook het aantal doopies,
vormsels, trouwerijen en be
grafenissen daalt dienovereen
komstig. Is het daarom niet
nodig te denken aan andere
vormen van pastoraat om de
(RK) kerk in de binnenstad
present te houden en zal er
daarom niet ook niet samen
gewerkt moeten worden met
de protestantse kerken? Pater
Van 't Walderveen is gaan kij
ken in Parijs en Dortmund.
Daar is de afgelopen jaren een
nieuw soort stadspastoraat ont
staan. In Dortmund gebeurt
dat onder meer met maande
lijkse themabijeenkomsten
waarbij men mikt op een veel
breder, al dan niet christelijk
publiek dat niet langer afkom-
Noodkreet
EeN week geleden luidde VN-secretaris-generaal Perez
Cuellar in Brussel de alarmklok voor Afrika. Een half
jard mensen zakken verder weg in de armoede, de
en de ellende, en dat terwijl de wereld het einde
Koude Oorlog en de democratische omwentelingen
Europa viert.
eerst
Srasm
sotte:
inderwi
and w
Jnivers
;midde
interven
0 loogler:
:en vai
uinde.
De alarmkreet was gericht tot de internationale gem<
schap. Geconfronteerd met deze tragische crisis kan de in
nationale gemeenschap niet passief blijven toekijken,
de VN-secretaris-generaal. Tenslotte gaat het om het
van honderden miljoenen mensen en om een heel vi
deel dat ten onder gaat. Afrika is het enige continent
het voorbije decennium achteruit boerde.
De vn -secretaris-generaal wachtte er zich wel voor de o|OUD.
zaken van die catastrofale neergang aan te wijzen. Dat i
zijn taak niet. Die oorzaken zijn trouwens genoegzaam
kend: onbekwaamheid, wanbeheer, corruptie, vriendjesp
tiek, megalomanie, oorlog, burgeroorlog, politieke instah
teit. De fout ligt overigens niet alleen bij de regeringen)
Afrika. De voormalige moederlanden van de voormal
Afrikaanse kolonies zijn medeverantwoordelijk voor de i
plorabele staat waarin Afrika zich bevindt. Financiële hi "I
technische bijstand en ontwikkelingshulp waren niet alt J
maar toch vaak de dekmantel voor een politiek die slechts
metropolen ten goede kwam. Een toestand waaraan de nii
we zwarte machthebbers zich overigens maar al te grif
dergeschikt maakten, hopend, op protectie, cadeaus en nl
meer projecten
iet
perste c
ren kur
tief vo
nen do
loei op
:r$evord(
chappe
lerzoek
MAAR uiteindelijk zijn het de honderden miljoenen gewc
mensen die de rekening gepresenteerd krijgen voor het wi n0?
beleid van hun regeerders. Een rekening die trouwens zo 1 j® s
lossaal hoog is dat geen enkel Afrikaans land nog in staat i^ee
ze te betalen. Volgens Perez de Cuellar gaan de Afrikaai ^ltzei
landen gebukt onder een schuldenlast van meer dan 270 n w
jard dollar, zo'n 30 procent van de totale exportinkomstei
De VN-secretaris-generaal ziet maar een middel om van werki
drukkende schuldenlast af te raken: kwijtschelding en hMaar
inzamelen van nieuwe fondsen voor de ontwikkeling vjsluite
Afrika. Perez de Cuellar stelt voor om naar analogie van uit d
Europese Bank voor Heropbouw en Ontwikkeling van Oo hun
Europa een Afrikaans Fonds op te richten. Het fonds zou len
voed moeten worden door bijvoorbeeld de heffing van e breng
half procent belasting op alle basisprodukten in de geïndt
trialiseerde landen in het Westen.
WAT de VN-secretaris-generaal voorstelt is niet populi
Afrika ligt ook niet goed meer in de markt. Het wordt sa
een vergeten continent. De belangstelling voor wat er
Afrika gebeurt, neemt met de dag af. De berichten die open
van daar bereiken zijn immers al drie decennia lang dez<
de: oorlogen, staatsgrepen, stammenstrijd, guerrilla, honge
nood, verstikkende droogte, ziekten. Alsof de zeven p]
van Eypte tegelijkertijd over het ongelukkige continent
den uitgestort. Rampzalige berichten stompen op den di
af.
Er loopt momenteel een campagne onder het motto 'Afi
is beautiful' 'Afrika is mooi' De overtuiging groeit ech
dat Afrika verschrikkelijk is. De ondernemers ontvlucht
het werelddeel. De Europeanen keren terug naar hun
nent, in de overtuiging dat er nuttiger en winstgevend'
werk te verrichten is bij de heropbouw van de voormal
communistische landen.
Het valt dan ook te vrezen dat de respons van de interd hórer
tionale gemeenschap op de noodkreet van de VN-secretar zegge
generaal maar zeer matig zijn zal. Zolang de mensen in
ka niet zelf het heft in handen nemen en in navolging
de Oosteuropeanen hun regeerders ter verantwoording ro
pen onder de kreet 'wij zijn het volk', zal er helaas
geestdrift voor nieuwe massale hulp aan Afrika te bespeuri
zijn.
,We 1
de kii
'je alle
Prote:
stig is uit een bepaalde paro
chie. Toch is het niet zo dat
wat in Parijs of Dortmund
zonder meer op leiden toepas
baar zou zijn, zo waarschuwt
Van 't Walderveen. De kerken
daar hebben volgens hem veel
meer mogelijkheden om iets
aparts op poten te zetten. Maar
ook omdat er in leiden al zul
ke overkoepelende benaderin
gen bestaan. De Leidse studen-
tenecclesia met katholieke en
protestantse voorgangers is
daar een duidelijk voorbeeld
van. De Leidse binnenstad telt
dan nog een katholieke kerk
die zich onderscheidt van alle
andere, de Lodewijkskerk aan
de Steenschuur die geleid
wordt door pastoor drs. A.
Vreeburg. 'Net als de ecclesia is
dit een parochie die een geheel
eigen publiek aantrekt dat in
dit laatste geval gesteld is op
meer traditionele vormen en.
niet beperkt is tot Leiden zelf.
Het dekenaat Leiden vindt dat
de diakonale functie ,van de
twee katholieke kerken die
pater Van 't Walderveen heeft
bestudeerd veel meer uit de,
verf zou moeten komen. Meer
aandacht vanuit de kerk dus
voor allerlei behoeftige groe
pen in de binnenstad. Deken
Banning wijst er op dat er
steeds minder werk gaat zitten
in wat hij de priesterlijke be
diening noemt. Dat blijkt ook
overduidelijk uit de rapporta
ge van pater Van 't Walder
veen. De laatste vindt het dan
ook niet juist het zo voor te
stellen dat de problèmen zich
concentreren rond de schaarse
beschikbaarheid van mensen
voor het pastoraat. Zelf weet
hij het ook niet allemaal. Er
zullen nieuwe vormen van
stadspastoraat moeten ont
staan. Hij hoopt daar zelf ook
een rol in te kunnen spelen.
Dét ze zullen ontstaan, ook in
Leiden, daarvan is hij over
tuigd.
it van Sijthoff Pers bv)
onge1
dragt
tenst:
070 - 3190 933
070-3906 717.
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
it 9. 2288 BC Rijswijk
:tie/hoofdredactie (tel 070 - 319C
iden (tel. 071 -144 046 of 071 -1
1047): F
Omgeving Leiden (tel 071 - 144 048) K van Herpen (chef). F Buurr
drs R Koldenhof. M Krolt, T. Pieters.
Sport Leiden e o (tel 071 -144 049) K van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financien en economie (tel 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef). W Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. var
E Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij. R. de Roo, drs
Sport algemeen (tel 070 - 3190826) F Werkman (chef). P
Kiers
Ruijl
Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834) G Ansems (coordinator). B Jansma,
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthovn
Foto (tel 070 - 3190 838) M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis. S. Piett
Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch Bels (chef). A. de Bruijn, W Diekst
I. Nie
(tel. 070-3190 819)
t maakt verder gebruik v
I Schnei
Redactie-secreta
De Leidse Coura
- freelance-medewerkers en -correspondenten in
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting
ïUngHperTunie! e
n Neder
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn
Ven De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hou
land. P Koopman, D van Rietschoten en K van Wees
het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbure
de volaende correspondenten in het buitenland S Akkerman (P
den Bergh (Peking), drs H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene),
-r drs. A Heering (Roi
(Nieuw Delhi),
R Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A Heering (Rome),
B van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H
F Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. H vunaerink (Moskou
W Werkman (Jeruzalem), E Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgrado),
F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft a
publicatierechten van The Times
=n The Sunday Times
Abonnee-service
Telefoon 071 - 313 677 op ma. t/
mvr van 08 30 tot 17.C
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op ma. t/
15.00 uur
m vr van 18 00 tot 19 0
Abonnementsprijzen (inclusief 6
btw)
permaand^
per jaar
76Ï60
294,30
Bij betaling per acceptgirokaart
per jkaarrtaa'
78,60
Het abonnementsgeld dient voor
it te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 24
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van'advertenties kantoor
AMROBANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
Rijswijk 070 - 3902 702.
stelle
de b
riële
pal
