Toneelprijzen voor Peter Faber en Catherine ten Bruggencate Leidse amateurs in Orestes tussen vele toneelsterren KUNST/RTV 12 Pla tte h umor in Spoors Orestes9 CcidócSomxmt DINSDAG 3 SEPTEMBER 1991 Veronica mag geen programma's Vermeend bedrog bij restauratie maken voor lokale omroep schilderij Barnett Newman DEN HAAG Veronica Omroep Organisatie (VOO) mag geen 'raamprogramma' aan lokale omroepen aanbie den De boete hiervoor, uitgedeeld door het Commissari aat voor de Media, is terecht. Dit heeft de Raad van State gisteren bekendgemaakt. De symbolische boete van 500 gulden werd in 1988 uitgedeeld na de Firato. Gedurende het evenement was er toestemming verleend om een 24- uurs raamprogramma te verzorgen voor lokale omroepen. Na afloop van de Firato ging Veronica hiermee door, on der andere via de lokale omroep Weesp en Salto Amster dam. Het Commissariaat voor de Media gaf na over leg een boete van 500 gulden om zodoende een uit spraak uit te lokken via de Raad van State. Volgens de Raad van State is het voor landelijke omroepen inder daad verboden om raamprogramma's aan te bieden. Zij dienen hun eigen radio of tv-programma's te maken en voor 'neven-activiteiten' is slechts beperkt ruimte, aldus de Raad van State AMSTERDAM Het Amsterdamse gemeenteraadslid E. Bakker (D66) wil van het stadsbestuur opheldering over de vragen die gerezen zijn rond de restauratie van het schilderij 'Who is Afraid of Red, Yellow and Blue' van Barnett Newman, dat hangt in het Stedelijk Museum. Aanleiding hiervoor zijn de uitspraken van restauratiedeskundige en hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Amsterdamse Uni versiteit Van de Wetering, die zegt ervan overtuigd te zijn dat de Amerikaanse restaurateur Daniel Goldreyer liegt dat hij het in 1986 met een mes beschadigde delen van het doek met twee miljoen stipjes heeft behandeld. Goldreyer zou het doek een rood olieverfvlak met een verfroller onder een laag rode acryl hebben bedekt. Voor zijn werkzaamheden diende hij een rekening in van een half miljoen gulden, terwijl de 'restauratie' in werke lijkheid niet meer dan een paar duizend gulden heeft ge kost. Salmonberries Nederland 3 wint aan populariteit beste film in Montreal HILVERSUM Nederland 3 trekt steeds meer kijkers. Vooral het 'Journaal' van tien uur en 'NOS Laat' mogen zich in een groeiende belangstelling verheugen. Het der de net haalde de afgelopen maand een marktaandeel van ruim 14 procent Dat blijkt uit cijfers van de afdeling MONTREAL kijk- en luisteronderzoek van de NOS. Volgens kijk- en De film Salmon- luisteronderzoek heeft Nederland 3 de afgelopen twee berries van de jaar niet zo goed gescoord. De toegenomen kijkdichtheid Duitse regisseur laat zich ook verklaren uit de belangstelling voor nieuws Percy Adlon is op over de gebeurtenissen in de Sovjetunie en de start van het filmfestival de voetbalcompetitie. Nederland 1 haalde in augustus een van Montreal uit- marktaandeel van 18 procent en Nederland 2 een aandeel geroepen tot de van 21 procent. De publieke omroep heeft de afgelopen beste film. Salmon- zomer een lichte groei doorgemaakt. Van een aandeel van berries is een ver- 50 procent in juni tot een aandeel van 53 procent in au- haal over liefde en gustus. Het commerciële station RTL4 heeft in augustus een zoektocht naar weer kijkers moeten inleveren. RTL4 haalde vorige identiteit en speelt maand een aandeel van 25 procent; een procent lager dan zich in Alaska en de maand juli. In juni scoorde het station nog Duitsland af. van 30 procent. aandeel Oude muziek in een constante verjonging Holland festival Oude muziek in Utrecht met o.m. het internationale viola da gamba symposium en een optreden van Emma Kirkby. Giste- Voor de liefhebbers bood het Oude muziek festival gisteren weer een rijke keus van s- ochtends vroeg toen de ex- cursiegangers zich verzamel den tot s' avonds laat rond Ton Koopman en Jordi Savall. De excursie betrof de eerste van een reeks kasteelconcer ten per bus en boot te berei ken. In dit geval werden de bezoekers naar de fraaie gobe linzaal van slot Zuylen ge bracht om daar een wat tegen vallend fringe concertje te be luisteren. Zij die dachten ook nog iets meer van het kasteel te kunnen zien dan de con certzaal kwamen bedrogen uit. Later in dit festival komen nog Huis te Linschoten en Oud- Ameliswaard aan de beurt, hopelijk in een iets min der strak tijdschema. Het was gisteren ook de laatste dag van het 4 dagen durende interna tionale viola da gamba sympo sium waar een honderdtal kenners en liefhebbers menin gen en ervaringen uitwissel den. Er hebben zich nationale stromingen ontwikkeld die van elkaar afwijken qua klank en stijl. Drie verschillende concerten op deze dag, gaven daar nog weer eens blijk van. Velen hadden rijkhalzend uit gezien naar het optreden van de sopraan Emma Kirkby, die voor hen de absolute prima donna van de Oude muziek is. Met het Consort of Musicke, bestaande uit 6 zangers en haar echtgenoot de luitist An thony Rooley, bracht zij mu ziek uit het Engeland van rond 1600. Aan haar mega-ster status lijkt Kirkby helaas ver plicht om in het veel te grote Vredenburg op te treden. Daar ging het intieme eerste gedeel te van het concert met de droevige liederen voor solos tem en luit van Dowland in applaus en gekuch ten onder. Min of meer hetzelfde gold voor beide bijna gefluisterde luitsoli van Rooley. De rijke polyfonie van enige niet min der melancholische liederen van Ward hield beter stand in deze holle ruimte en kreeg van het ensemble een schitte rende vertolking. De bijna vi- bratieloze stem van Kirkby mengt zich daarbij prachtige met de al even lichte s' van de anderen die licht vibrato m stralen. Of ruim 300 jaar gele den de vrolijke liederen van Vautor en Ravenscroft ooit zo uitgekiend en perfekt hebben geklonken als gisteravond? Opbrengst Pavarotti voor zwerfkinderen valt tegen ROTTERDAM Het van de Italiaanse tenor Lucia no Pavarotti in Rotterdam heeft niet de beoogde 500.000 gulden maar slechts 360.000 gulden opgeleverd voor het goede doel: de zwerfkinderen in de grote steden. Er is 140.000 gulden minder voor de zwerfkinderen omdat volgens de organisator enkele bedrij ven op het laatste moment dure kaartjes van 2.000 gulden hebben afbesteld. DEN HAAG Peter Fa ber heeft voor dit jaar de Louis d'Or, de belangrijk ste toneelprijs voor de beste mannelijke hoofdrol gekregen. De Theo d'Or voor de beste vrouwelijke hoofdrol ging naar Cathe rine ten Bruggencate. De prijswinnaars werden gis termiddag bekendgemaakt tij dens een bijeenkomst in de Haagse Koninklijke Schouw burg. Dit gebeurde in het ka der van het Theaterfestival dat momenteel in de Residen tie wordt gehouden. De pre sentatie was in handen voor Pim van Klink, voorzitter van de Vereniging van Schouw burg- en Concertdirecties (VSCD) De VSCD heeft to neelprijzen ingesteld. Peter Faber kreeg de Louis d'Or voor zijn rol van Max Midland in het 'Koekoeksnest' van Dale Wasserman naar een roman van Ken Kesey. Het stuk is uitgebracht door Stalles Theaterprodukties en geregis seerd door Margrith Vrene- goor. In het juryrapport wordt Faber geprezen om zijn hoogstpersoonlijke vertolking van de rol; gebracht met een doorleefd naturel, waarin elk gevaar van clichématigheid werd bezworen". „Heel trefze ker wist hij de diepere dimen sies van de hoofdfiguur in te vullen". Catherine Ten Bruggecate kreeg de Theo d'Or voor haar rol van Mevrouw de President in 'De President' van Thomas Bernhard. De regie van deze productie van Nobody's Buisi- ness, Stichting de Lantaren/ Venster, de Stichting De Kist en de Rotterdamse Schouw burg, was in handen van Hen ri van Zanten. De jury noemde het spel van Catherine Ten Bruggencate „een verbluffen de presentatie". „Gelet ook op andere belangrijke rollen in het seizoen 90-91 meent de jury in Catherine ten Brug gencate een waardige Theo d'Or-winnares te hebben ge vonden", aldus het jury-rap- Bijrollen De prijs voor de beste vrouwe lijke bijrol, de Colombina, ging dit keer naar Trudy de Jong voor haar rol van Actrice II in 'Toeval, Voorval', geprodu ceerd door Art en Pro en gere gisseerd door Frans Strijards. Victor Löw kreeg de Arlecchi- no, de prijs voor de beste man nelijke bijrol voor zijn creatie van Rosa in 'Winteravond' van Hugo Claus, geproduceerd door de NOS-televisie in sa menwerking met de Amster damse Stadsschouwburg. Mark Timmer had de regie. De Prosceniumprijs, die zowel aan een regisseur, een decoront werper als aan een hele pro- duktie kan wordqn toegekend, ging dit keer naar decor-ont werper Paul Gallis. Hij kreeg de prijs voor zijn dekor voor het toneelstuk 'Het Jachtgezel schap' van Thomas Bernard, dat de Toneelgroep Amster dam onder regie van Geradjan Rijnders op de planken zette. De prijzen werden gisteren uitgereikt door de prijswin naars van vorig jaar te weten Peter Oosthoek (Louis d'Or), Katelijne Daamen (Theo d'Or), Yvonne van den Hurk (Co lombina), Vic de Wachter (Ar- lecchino) en door het drietal Adelheid Roossen, George Groot en Marcelle Meuleman (Prosceniumprijs). t de weg twisten. Jiskefet levert wansmaak op de f Nederlandse tv fj Over smaak valt niet te twisten, zegt een oud spreekwoord streng. Inderdaad: liefhebbers van Oudhollands eiken bankstellen zullen de liefhebbers van eigentijdse stalen designmeubelen niet kunnen overtuigen van hun gelijk, en omgekeerd, en deze partijen kunnen deze discussie dus beter u Over wansmaak, mag je daar dan wél ove Ik weet het niet, maar ik weet wel dat ik me er aardig kwaad over kan maken. Een kras voorbeeld: de introductie van een nieuwe serie afleveringen van 'Jiskefet' bij de VPRO zondagavond. Het gaat hier, zegt de uitzendende omroep, om 'humoristische sketches'. Jawel. En die worden dan ingeleid met gruwelscènes waarin Nederlandse talkshowcoryfeeën als Adriaan van Dis en Sonja Barend zijn geschminkt als folterslachtoffers die in een kale cel, geteisterd door geweld en intimidatie, haperend toegeven dat Jiskefet' een goed programma is. Ongetwijfeld zullen de makers hebben bedoeld een parodie te maken op een gelijkvormige campagne van de mensenrechtenorganisatie Amnesty International. Maar waar die (ondanks gerechtvaardigde twijfels over het smaakgehalte van de campagne) zich nog kon beroepen op zoiets als 'het doel heiligt de middelengingen de makers van Jiskefet' hier, althans in mijn ogen, vér over de schreef van wat je in een parodie nog wel en niet kunt doen. Wansmaak dus, een paar televisieminuten waarover ik- me behoorlijk heb opgewonden. Overigens vertoonde het vervolg van Jiskefet', dat moet ik er wel meteen bij aantekenen, een vrijwel perfecte en ook hoogst amusante parodie op VPRO's eigen 'Zomergasten', met vooral enkele prachtig- trefzekere typeringen door Kees Prins (bijvoorbeeld van Peter van Ingen, en van Joop Swiebertje), en een mooi vormgegeven persiflage op VPRO's eigen dramaklapper van het afgelopen seizoen, 'Bij nader Zondagavond is RTL4 begonnen met het vertonen van 'Twin Peaks', de Amerikaanse misdaadserie die zich razendsnel ontwikkelde tot een internationale cultus, met eraan gewijde clubs, tijdschriften, telefooninformatielijnen, T-shirts en wat de moderne samenleving maar kan verzinnen om vorm te geven aan haar betrokkenheid ergens mee. TerechtLandgenoten die zich al via de vertoning op BBC2 aan 'Twin Peakshebben verslingerd, vinden natuurlijk van wel. Anderen, die BBC2 niet kunnen krijgen of het zonder ondertitels niet redden, kunnen dat nu pas beoordelen. Maar na de eerste (pilot- )aflevering van afgelopen zondag valt er nog niet zoveel van te zeggen. Die zag er vooral uit als een niet eens echt bijzondere mix van politiefilm, psychothriller, soap-opera en komedie. Een meisje wordt vermoord gevonden op het strand, en we krijgen allerlei personen te zien die iets met haar leven te maken hadden (ouders, klasgenoten, vrienden), en we maken kennis met allerlei andere personages en situaties in het stadje, die onderling ook weer allerlei relaties vertonen, geheel volgens de dramawetten van de soap-opera. Het komische effect wordt geleverd door de steeds in tranen uitbrekende deputy sheriff en zijn vriendin, de met een kinderstemmetje uitgeruste telefoniste van het politiebureau. Het ziet er wel allemaal heel perfect uit. Er wordt, ook in de zo op het oog minst belangrijke bijrolletjes, vlekkeloos gespeeld; de entourage is geheel geloofwaardig vormgegeven; de montage is subtiel; de suggestieve muziek geeft de actie steeds een effectieve tweede laag. Er is een nauwelijks aanwijsbare maar wel voelbare, wat surrealistisch aangezette verwijzing naar een veel griezeliger dramatiek die (nog) niet in beeld is gebracht. Vakwerk, kortom. We zijn toch benieuwd hoe het verder gaat, en of 'Twin Peaks' ook in ons land zo'n culteffect zal kunnen oproepen. In elk geval zal het Gooi met afgunst gadeslaan hoe 'Luxemburg' ook bij het inkopen van deze produktie de zuilen weer eens te glad af was. worde LC M; speler: geen die wi cum" [mooie testen. I mocht vingsli niet e< ting 1 gistere partij Voort, liet lij blessu: Mastei gaan. Dat g< niet v ronde de Me |verho< weg n; ge in Nieuw Mastei Judith Cantei Sloot e Orestes. Met Joop Admiraal, Hans gezongen barbershop- songs door Het Mannenhart. Van 3 tot en met 7 september in het LAK- theater in Leiden (20.30 uur). Zes Leidse amateurs tre den twee weken lang op met vijf coryfeeën van het Nederlands toneel in de LAK-produktie Orestes. Naast Gerardjan Rijnders en Hans Croiset, de artis tiek leiders van de twee grootste Nederlandse to neelgezelschappen, Ellen Vogel en Joop Admiraal, prominente vertegen woordigers van het betere toneel van voor en na de actie Tomaat en de jonge, maar al behoorlijk geves tigde actrice Jacqueline Blom staan een plaatselij ke toneelspeler en vijf zingende mannen op de planken. Dat moet een in teressante ervaring zijn. Reden genoeg om twee Kuifjes in theaterland daar eens naar te vragen: Frans Brand (bari ton) en Hugo Eekhof, acteur, uit een LAK-cursus geplukt om de titelheld te worden in een stuk met topbezetting. Zes voorstellingen in Amsterdam hebben ze al achter de rug, in clusief de première met daar na „van die toneelmaniertjes: Ha schat, vond je het goed??? Maar zeker erg aardige men sen", volgens Frans Brand. Keuken Laurens Spoor is schrijver en regisseur van Orestes, een tra gikomedie in alexandrijnen die uitgaat van Oudgriekse fa milieverhoudingen. en speelt met de klassieke traditie maar daar vooral niet te dik over wil doen. Het is een stuk met veel humor geworden en ze ker met deze bezetting een ideale opener van het nieuwe theaterseizoen. Hugo Eekhof studeert talen en culturen van Latijns Amerika, deed bij het LAK een cursus toneel die Laurens Spoor gaf, en mag nu meedoen met spelers „die vroeger alleen maar namen worden". Wat leer je daar nou van? Eekhof: „Het is heel grappig om in de keuken van deze toneelmensen te kij ken, die ook nog allemaal erg aardig zijn en zich heel collegi aal gedragen. Ik heb vooral gemerkt dat ik technisch te kortschiet en dat ik daar hard aan moet werken, want ik heb zeker de ambitie om verder te komen. Ik wil mijn studie af maken, maar heb de toneel school zeer stevig in mijn ach terhoofd." Tijdens de repetities was er volgens hem niets te merken van het feit dat Croiset en Rijnders zelf vooral regisseren, ze stellen zich gewoon op als acteurs. Verschilt hun aanpak bijvoorbeeld met die van Ellen Vogel, al een groot actrice toen zij nog in de box speelden? „Ik zie niet echt een verschil tus sen generaties en speelstijlen. Gerardjan Rijnders is mis schien wat onderkoelder dan de twee anderen, maar dat ligt ook aan de rollen." Eekhof vindt de spelers alle maal erg goed, maar zegt na enig aarzelen toch het meest onder de indruk te zijn van Joop Admiraal. „Hoe die hele maal transformeert als hij zijn rol speelt. Je herkent hem ge woon niet terug." Mannenhart In klassiek Grieks toneel hoort een koor, en dat staat ook in Orestes. Het is alleen geen deel van het volk dat commentaar geeft op de han deling, maar vijf close harmo ny zingende mannen. Zij zijn gekozen uit Het Mannenhart, de heren van het Leidse koor 'Het Zingend Hart'. In de vor stelling zingen zij bekende barbershopnummers als Mister Sandman, Love Letters in the Sand en I'm Forever Blowing Bubbles. Dat doen ze vierstem mig, zonder instrumentale be geleiding. Vroeger werden dergelijke liedjes door wach tende klanten in Amerikaanse kapperszaken gezongen, van daar dat de muzieksoort 'bar bershop' genoemd wordt. Frans Brand vertelt dat de vijf mannen de voorstelling lang in een „minimaal hokje van veertig centimeter diep" staan en daar af en toe mooi belicht worden om hun liedje te zin gen. Zij zullen de voorstelling dus nooit zien. Treurig. Maar dat ze Orestes twaalf keer ho ren vergoedt veel. Brand: „Het is boeiend om te zien hoe zo'n voorstelling ontstaat. Ook op de mindere avonden hoor je dat de spelers steeds weer Zingen in Orestes is toch an ders dan wanneer het alleen om de muziek gaat: „Het Man nenhart doet altijd erg zijn best om de romantiek van de songteksten breed uit te me ten, maar nu worden de num mers er in een vrij hoog tempo doorgejast. Vlot en glad, bijna revueachtig, met een plastic smile. Frisse jonge knapen, dat zijn we. Het is een soort soap, of je tussendoor even de tee vee of de radio aanzet." Het aanvankelijke plan was om Joop Admiraal, de voed ster die aan de kant geschoven wordt, aan het eind van de voorstelling in het koor op te laten gaan en mee te laten zin gen. „Hij kwam kijken, in het schoollokaaltje waar we repe teren, erg verlegen, maar heel leuk. In het gewone leven ti met hij al net zo goed als op het toneel. Heel subtiel maakte hij de regisseur duidelijk dat dat met dat meezingen niks zou worden. Nu zingen we Mister Sandman met een vette smile naar hem toe aai eind van het stuk. Bring dream. Dat is het enige watj hem dan nog rest. Die kop-op- tekst maakt het eind nog na vranter. Hij is het minst teerderig, met hem krijgen langzamerhand echt De nummers worden niet echt ingepast in het stuk, ma; meer bruggetjes tussen c nes. Eén tekst werd 1 derd: Carolina werd 'Klytaim- nestra in the Morning'. Zij (El-| len Vogel) kiest haar mi Aigisthos (Gerardjan Rijnders) uit het koor. „Hij playbackt zo goed mee dat vrienden hem na de voorstelling zeidei dat zijn stem prima te horei was. En dan komt Ellen Vogel op ons af, met zo'n blik welk lekkertje zal ik een men. Dat wordt steeds m< Zij heeft een enorme impa< op toneel." Politie Leerdam 'betaalt' voor gestolen schilderijen LEERDAM De in oktober 1988 uit het Leer- damse museum „Het Hofje van mevrouw van Aer- den" gestolen schilderijen van Frans Hals en Jacob van Ruijsdael zijn terecht. De doeken, met een waarde van enkele miljoenen guldens, zijn onbe schadigd. Er zijn geen aanhoudingen verricht, maar de politie in Leerdam sluit niet uit dat de da der of daders nog zullen worden aangehouden. De schilderijen werden in de nacht van 12 op 13 okto ber '88 uit het museumhofje gestolen. Onlangs kwam de politie in Leerdam te weten dat de schil derijen te koop waren aangeboden. Via informatie in het criminele circuit slaagde de politie erin in contact te komen met de aanbieders. Afgelopen donderdag werden de schilderijen aan de politie overgedragen. De doeken zaten in een koffer en waren verpakt in een deken. In overleg met justi tie en de verzekeringsmaatschappij is aan de aan bieders een „bepaald bedrag van de verzekerings- waarde" betaald. De politie heeft niet bekendge maakt om welk bedrag het gaat. Rechercheurs van de Leerdamse politie tonen de gestolen schilderijen. i Spoor. Met Ellen Vogel, Joop Admiraal, Jacqueline Blom, Hugo Eekhof, Gerardjan Rijnders en Hans Croiset. In Korzo, gisteravond. Wie is die Laurens Spoor die een zo onzinnig stuk, 'Orestes', in alexandrijnen schrijft en over een cast van twee artis tiek leiders, twee 'leading la- dies', een 'grande dame' en een aankomende ster kan be schikken in zijn eerste regie? Spoor heeft voor respectieve lijk het Publiekstheater en To neelgroep Amsterdam verta lingen gemaakt van werken van Racine en Molire, onder andere 'De mensenhater' en 'Andromache'. Spoor heeft zich bij zijn i foto: anp vertaalwerk kennelijk inhouden, hij levert met 'Ores tes' platte humor af, een beetje 'a la Wim Schippers. Een nie mendalletje, maar toch ook best leuk, al is dat niet hele maal zijn verdienste. 'Orestes' doet grepen uit de Griekse tragedie en vertelt grofweg het verhaal van de te rugkeer van Agamemnon bij Klytaemnestra, na de Trojaan se oorlog. Zoiets als in Sartres 'De vliegen' wordt verhaald dus, alleen krijgt Klytaemne stra nu reeds bericht dat haar andere dochter Iphigeneia nog leeft, in Tauris, en heeft doch ter Elektra er een voedster bij, Apollonia. Bij Spoor is zoon Orestes een lastige puber en nodigt Agamemnon Klytaem- nestra's minnaar Aigisthos uit te blijven: 'Eet u ook mee, me- Het zijn allemaal geintjes, zoals Elektra de list van Troje be grijpt als een houten taart of iets dergelijks waaruit men pardoes tevoorschijn trad. En het is best leuk om Gerard jan Rijnders en Hans Croiset als respectievelijk Aigisthos en Agamemnon te zien staan te genover Ellen Vogel als Kly taemnestra. De show wordt gestolen door Joop Admiraal als voedster Apollonia, die zich vermomd heeft als juffrouw bij de toiletten en wijsheden moppert. En zo, via pinnige aangevers van Jacqueline Bloms Elektra, wordt 'Orestes' net niet niets. Wat het geweest zou zijn zonder een ontstemd vijfkoppig a capella koortje, dat vijftiger jaren hitjes zingt, en met een goede regie, daar kan het publiek naar raden. Nu is 'Orestes' een uurtje thea ter, om snel te vergeten. Artistiek adviseur Cox Habbema vertrekt bij Opera Forum ENSCHEDE Cox Habbema,] directeur van de StadsschouW burg in Amsterdam, die maart van het vorige jaar artistiek adviseur voor de rasector van Forum in schede was aangesteld, trekt het komend sen Habbema's vertrek is hel volg van onvrede over functioneren, aldus woordvoerder van Opera Fo] rum. „Na ruim èèn jaar heeft] de artistiek adviseur niet de invulling aan haar functie geven, die wij daarvan v< wacht hadden", zo motiveert] de woordvoerder Habbema's vertrek. Zij was voor i riode van vijf jaar aangesteld (Maaike Voor de invulling van het ar- Master- tistiek adviseurschap wordt volgens de woordvoerder geen vervanger aangezocht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 12