Roger Moore: „Ik ben het aas voor Unicef"
Grote namen en kleine
muzikale wondertjes op
UNICEF- muziekconcours
Chiara, Gilmor en Span jaard
dragers van intrigerend drama
'BUITENLANDSE TROEPEN' TE
BEZICHTIGEN IN SLOT ZEIST
Sou/mntJflQNST RTV
MAANDAG 2 SEPTEMBER 1991
Eric de Kuyper weg bij Filmmuseum
AMSTERDAM De adjunct-directeur van het Nederlands
Filmmuseum (NFM) in Amsterdam, Eric de Kuyper heeft beslo
ten per 1 januari 1992 zijn functie neer te leggen. De Kuyper is
vier jaar aan het NFM verbonden geweest. De Kuyper heeft de
afgelopen jaren vooral het beleid ten aanzien van de conserver
ing en de programmering bepaald, maar daarnaast ook een be
langrijke rol gespeeld in de organisatie en positionering van het
Filmmuseum in de internationale film-archiefwereld. De reden
van zijn vertrek is dat De Kuypers schrijverschap steeds meer
tijd in beslagneemt en geen ruimte meer overlaat voor een veel
eisende functie bij het Filmmuseum. Hij zal wel betrokken blij
ven bij het NFM onder meer door het geven van lezingen en het
schrijven van stukken. Ook zal hij deel uitmaken van de redac
tie van de thema-boekjes die het Filmmuseum vanaf oktober
maandelijks uitgeeft.
De vacature van het adjunct-directeurschap zal niet meer ver
vuld worden, omdat de huidige organisatiestructuur van het
NFM zal worden gewijzigd.
Stichting Gaudeamus krijgt
Unesco-IMC Music prijs
AMSTERDAM De Unesco-IMC Music prijs
is dit jaar toegekend aan de Stichting Gaudea
mus in Amsterdam, de Franse musicoloog Jac
ques Chailley en de Japanse componist Toru
Takemitsu. De stichting Gaudaemus, centrum
voor hedendaagse muziek, heeft dat bekendge
maakt. De Unesco-IMC prijs wordt om de twee
jaar uitgereikt aan personen of instellingen die
hebben bijgedragen aan de verrijking en ont
wikkeling van de muziek, het onderling begrip
tussen de volkeren, internationale samenwer
king en andere door Unesco gestelde doelen. In
voorgaande jaren mochten onder andere Oli
vier Messiaen, Leonard Bernstein, Yehudi Me-
nuhin en Daniel Barenboim de prijs in ont
vangst nemen.
UTRECHT Met de tentoon
stelling 'Van Speerpunt tot ka
nonschot' geeft Slot Zeist tot
23 september een overzicht
van de aanwezigheid van bui
tenlandse troepen in het ge
bied van Midden-Nederland.
De tentoonstelling valt uiteen
in een deel over de Romeinse
tijd (0-400 na Chr.) en in een
deel over de tijd van Napoleon
(rond 1800).
Het eerste deel van de ten
toonstelling tracht een beeld te
geven van het belangrijke Ro
meinse grensfort Fectio, waar
van de resten liggen in de ge
meente Bunnik. In de loop
van de tijd hebben vakarcheo
logen en particulieren daar
veel vondsten gedaan. De ten
toonstelling schenkt vooral
veel aandacht aan vondsten
uit particulier bezit waarvan
een aantal stukken tot dusver
re nooit of zelden is tentoonge
steld. Ook zullen maquettes,
modellen (onder meer van een
Romeins uniform), foto's en
tekeningen een duidelijk beeld
geven van het leven van een
Romeins fort. Voorwerpen uit
andere Romeinse militaire in
richtingen in het gebied en uit
de nederzettingen van de in
heemse bevolking zullen het
geheel aanvullen. Het tweede
deel van de expositie richt de
schijnwerpers onder meer op
de overblijfselen van het le
gerkamp dat de Franse gene-
de
Vermeend werk Frans
Hals geveild
MONTEVIDEO Een Uruguayaans veiling
huis heeft afgelopen vrijdag in Montevideo een
schilderij openbaar verkocht dat door de vei
lingmeester een Frans Hals werd genoemd. Het
werk, zeventien bij twaalf centimeter, stelt het
portret van een regent voor. Hetzelfde portret,
een olieverf schilderij op paneel, is in 1953 op
een veiling in Montevideo verkocht aan degene
die het nu aanbood. Tot dat jaar was het werk
eigendom van J. Masson, oud-directeur van het
Musée National de Luxembourg in Parijs, aldus
de veilingmeester. Over de authenticiteit van
dit aan Frans Hals toegeschreven portret kan
met goede redenen getwijfeld worden.
Idoor
BERT JANSMA
WASSENAAR Ex-Ja-
mes Bond-acteur Roger
Moore heeft het nog altijd
niet op de Russen. ,,Ik
maak me zorgen over dat
G-7 overleg" zegt Moore.
„Ik zie een hoop geld
richting Rusland gescho
ven worden en ik ben
bang dat dat ten koste van
de kinderen op deze we
reld gaat". De tekst is dit
maal niet van Ian Fle
ming maar van Roger
Moore zelf in zijn functie
als ambassadeur van Uni
cef.
„Er is maar een beperkte hoe
veelheid geld" verduidelijkt
hij, „en als de rijke landen be
sluiten dat het politiek beter is
om Rusland te helpen, blijft er
gewoon minder geld over voor
de echte noodgevallen op de
wereld: kinderen die lijden".
Roger Moore was even in het
Wassenaarse hotel-restaurant
Duinoord neergestreken voor
een babbel met een aantal
journalisten. Dit weekeinde
J trad hij als presentator op van
de Danny Kaye Children's
Awards in het Haagse Con-
Hij is in het illustere gezel
schap van Audrey Hepburn,
alweer enige tijd goodwill-am-
bassadrice van Unicef, en Gre
gory Peck, die hen voor de ge
legenheid bijstaat. Audrey
Hepburn vertoont zich niet in
Daan Wouwermans uitspan
ning aan de Wassenaarse slag,
ze bereidt zich elders op haar
werk voor. Gregory Peck, in
middels een grijze eminentie
van 75 jaar, wil wel met Roger
Moore en Dena Kaye, dochter
van wijlen Danny Kaye, op de
foto maar verdwijnt dan waar
dig maar beslist naar elders.
Roger Moore knapt het veld
werk op en doet dat serieus
met hier en daar een kwink
slag en een guitige blik van
achter z'n brilleglazen om het
allemaal verteerbaar te hou
den.
Dus zitten tien journalisten
aan de voeten van de filmster
om elk een paar vragen te mo
gen stellen, waarbij een jonge
journalist zelfs het schaamrood
op de kaken krijgt wanneer hij
op de vingers getikt wordt na
alweer een vraag over Roger
Moore's filmcarrière Want
daarvoor zijn we hier niet. Het
gaat om Unicef. Moore heeft
er als Unicef-ambassadeur net
een 'field trip' naar Centraal
Amerika opzitten en vertelt
wat hij daarbij zoal doet. Hij is
bij symposiums, bezoekt zie
kenhuizen, opent gezondheids
centra, praat met presidenten.
„Ik heb de verzekering gekre
gen dat het lot van de kinde
ren in Midden-Amerika hoog
op de agenda zal prijken van
de Centraal-Amerika-confe-
rentie in november aanstaan
de" zegt hij plechtig als een
volwaardig ambassadeur. Ik
vraag hem of hij ook iets wer
kelijk gezien heeft van wat
Unicef doet in dat gebied en
de effecten ervan.
„Unicef zwaait niet met che
ques" zegt Moore. „Ik heb in
Guatemala een waterproject
gezien. Unicef heeft daarvoor
35 kilometer PVC-buis gele
verd om water te brengen
naar een gebied dat het zonder
moest doen. In datzelfde land
heb ik gezien hoe Unicef ook
preventief werkt om via diar
ree ontstane ziekte te vermij
den. Door opvoeding van va
ders en moeders, maar ook
door een speels voorlichtings
project voor kinderen. Er zijn
werkers van Unicef die langs
dorpen trekken en daar in na
gespeelde scènes laten zien
wat er gebeurt als je niet voor
hygiëne zorgt. Ze spelen een
vader die vóór het eten z'n
handen niet wast en daarna
zie je die vader dan hevige
buikkrampen krijgen". Acteur
Moore trekt even het bijbeho
rende gezicht. „Kinderen bul
deren van het lachen, maar
begrijpen waar het om gaat".
Geschokt raakt hij niet van de
situaties die hij tegenkomt. „Ik
ken de gegevens natuurlijk"
zegt hij. „Ik zie er alleen de
feiten bij. Dat maakt je niet
vrolijk. Het meeste werk dat
ik doe is glamour. Ik zit aan
aan liefdadigheidsbanketten
met mensen die ik niet ken
die er dertigduizend of hon
derduizend dollar voor neer
tellen. Nee, dat is niet cynisch.
Het is een kleine daad die een
hoop geld kan opleveren. Er is
geen vis die naar een haak
springt waar geen aas aan zit.
Ik ben voor Unicef het aas.
Unicef heeft mij gevraagd om
de aandacht van de pers en
donateurs te trekken. Ik ben
de glamour en de kaviaar".
Eén dollar
Waarom Moore dit werk is
gaan doen? „They made me an
offer I could't refuse" citeert
hij grijnzend een beruchte Ma-
fia-uitspraak. „Nee, ze betalen
me het fantastische bedrag
van één dollar. Uit te keren na
precies een jaar en 22 dagen
werk". Moore slaat kwink.
„Kinderen zijn het belangrijk
ste op deze wereld. Ik heb er
zelf drie. Ik heb me in dienst
gesteld van Unicef om publici
teit voor ze te maken. Ik ben
de White Knight, de witte rid
der van Unicef". En het is
hem alweer gelukt. Moore
staat in de krant, dus staat
Unicef in de krant. De Britse
acteur die al jaren in Gstaad
Zwitserland woont („Wat rei
zen jullie Hollanders toch veel,
ik kan soms de deur niet uit
door al die caravans op de
weg") heeft zich voor dit jaar
gecommiteerd en houdt in zijn
aflopende filmcarrière reke
ning met het Unicef-werk.
„Als ik ja gezegd heb tegen
een Unicef-sumposium, zal ik
geen rol kunnen aannemen en
andersom. Zo simpel ligt dat"
zegt hij.
Deze week ontvangt hij thuis
de eerste versie van het script
van de eerste speelfilm die
naar Leslie Charteris' creatie
The Saint gemaakt gaat wor
den. Uiteraard herhaalt Moore
mon Templar van weleer in.
„Ik heb een klein rolletje als
een Oude Saint" zegt hij, om
daarna nog even op de foto te
gaan met de scouts van de
D.S.Fergusongroep uit Den
Haag die vandaag het duinpad
gekozen hebben en dan snel
de wachtende auto in te stap
pen. „Wie was dat?" vraagt
een Duitse toeriste nieuwsgie
rig wanneer ze al die fotogra
fen ziet klikken. „Ach so, der
Roger Moore. Scheisse, ik mis
ook altijd alles".
Idoor
JUDY NIHOF
DEN HAAG Roger
Moore die vraagt hoe je
'Anita Meijer' moet uit
spreken, Audrey Hepburn
in haar gewone kloffie,
pratende en giechelende
kinderen in de zaal, tech
nici die driftig over het
podium heen en weer lo
pen. Het is de generale re
petitie voor de finale van
het Danny Kaye Interna
tional Children's Awards
1991, die gisteren werd
gehouden in het Neder
lands Congresgebouw in
Den Haag.
Het was de vierde keer dat dit
kindermuziekconcours ten
bate van UNICEF plaatsvond.
Het concours is inmiddels uit
gegroeid tot een internationaal
muziekfestival.
Er traden gisteren zes finalis
ten voor het voetlicht, zij wa
ren afkomstig uit de Sovjetu
nie, Canada, Mexico, Frank
rijk, de Verenigde Staten en
Cuba. Nederland bereikte met
Glenda Batta de finale niet,
maar het 13-jarige zangtalent
mocht tijdens het concours
toch een liedje ten gehore
brengen. Als een nachtegaaltje
zong ze tijdens de generale re
petitie 'One moment in time'
van Whitney Houston. Ze
moest het 'zelfs twee keer zin
gen, omdat er iets fout was ge
gaan. Wat er precies misgaat
tijdens zo'n generale repetitie
beseft een leek vaak niet. Net
als je constateert dat het Ame
rikaanse kinderkoor het er
fantastisch heeft afgebracht,
roept de geluidman: Dit moet
over. De tweede keer klinkt
het in minder verfijnde oren
precies hetzelfde, maar blijkt
men opeens wel tevreden te
zijn.
Beroemdheden
Een Unicef-concours hoort zo
als altijd bij dergelijke gala's,
bol te staan van de beroemd
heden. Roger Moore en
Audrey Hepburn namen als
goodwill-ambassadeurs van
UNICEF de presentatie voor
hun rekening. En ook Gregory
Peck liet nog even zijn gezicht
zien. En verder draafden er
veel artiesten op van het type
'bekend', zoals Level 42 en
Randy Crawford. De zes fina-
listjes hadden althans tij
dens de generale geen en
kele moeite om zich tussen
hen te handhaven. De 13-jari-
ge Grigory uit de Sovjetunie
beet de spits af met een gitaar
solo. Wonderkind Kelly (13)
uit Canada speelde een zelf ge
componeerd pianostuk. De
zangertjes uit Frankrijk en
Mexico zouden op het Eurovi
sie Songfestival een goed fi
guur slaan. De blinde Juan,
een zangwondertje uit Mexico,
zou dan waarschijnlijk met
glans winnen. Van de teksten
moesten de liedjes het niet zo
hebben, want die waren alle
maal van dezelfde strekking
„laat het vrede zijn", „ik
droom over een wereld zonder
grenzen", „we zijn één fami
lie". Wie uiteindelijk de finale
won, het Amerikaanse kinder
koor met het pakkende gospel
liedje, de jongen met de elas
tieken stem uit Cuba, of een
van de anderen, is te zien op
21 oktober als Veronica het
Danny Kaye International
Children's Awards' 1991 via de
televisie uitzendt.
de opnamen die Veronica heeft gemaakt van hun opreden in
FOTO: PETER VAN MULKEN
Gregory Peck (links), de dochter van Danny Kay en Roger Moore poseren voor onze fotograaf
na afloop van de bijeenkomst in Wassenaar.
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
neris: Gail Gilmore (mezzosopraan);
Radames: Alexei Steblianko (tenor);
Amona8ro: Henk Smit (bariton);
Ramfis: Pieter van den Berg (bas);
Farao: Wout Oosterkamp (bas);
priesteres: Erika Detmer (mezzoso
praan) en Ingrid Kapelle (sopraan);
bode: Henk Vonk (tenor); regie: Do-
Tiinik Neuner; muzikale leiding: Ed
rowski; lichtontwerp: Beverly Em
mons; koordirigent: Louis Buskens;
begeleiding: Residentie Orkest; pro-
duktie: Stichting Aida Amsterdam.
Plaats: Sporthallen Zuid, Amster
dam. Première: 30 aug. Overige op
voeringen op 2, 5, 8, 11 en 14 sept,
INDRINGENDE AIDA ALS ANTI-OORLOGSDRAMA
rang 20.00 i
Zwitserse kunstenaar Tinguely overleden
BERN De Zwitserse beeldend kunstenaar Jean Tinguely is
vrijdagavond op 66-jarige leeftijd overleden aan een hersenbloe
ding in een ziekenhuis in Bern. Dat heeft een woordvoerder van
het Zwitserse ziekenhuis zaterdag gemeld. De kunstenaar was
zondag opgenomen na een hersenbloeding, en raakte vervolgens
Tinguely was een van de eerste die 'beweging' toepaste in de
beeldhouwkunst. Zijn machines van de absurditeit, opgebouwd
uit industrieel afval en schroot, leverden hem internationale be
kendheid op. De voorliefde voor dergelijke onnutte, satirische
bouwsels wortelde waarschijnlijk in zijn jeugd. ,Ik had altijd een
tang in mijn zak, zoals andere jongens een mes hebben", ze hij
Tiguely maakte ook tekeningen, schilderijen en decorontwer
pen. Niet lang geleden gingen Tinguely's objecten voor het eerst
naar Moskou. De kunstenaar beschouwde het tentoonstellen van
zijn machines als een soort waarschuwing voor een stad die geen
enkele luxe gewend was.
Het overgrote deel van de
4.000 bezoekers zullen na
afloop van de Amster
damse première van de
Aida in de Sporthallen
Zuid, afgelopen vrijdag,
meer dan tevreden zijn
geweest over de betove
rende zangprestaties van
Maria Chiara in de titel
rol. Haar kristalheldere,
ingetogen vertolking van
de beroemde aria 'O pa-
tria mia', een van de
hoogtepunten van de
avond, kreeg van het Ne
derlandse operapubliek de
warme en spontane bijval
die een opvoering in de
arena van Verona niet zou
hebben misstaan.
Naast vocale verrichtingen op
hoog niveau biedt deze vrije
produktie van Verdi's popu
lairste muziekdrama echter
meer dat haar tot een opmer
kelijke operagebeurtenis
maakt. Niet in het minst door
de rigoureuze gedaanteveran
dering, die de Zwitserse regis
seur Dominik Neuner het lief
desdrama tussen de Ethiopi
sche slavin Aida, de Egypti
sche legerofficier Radames en
de eveneens op hem verliefde
faraosdochter Amneris heeft
laten ondergaan.
Geen spectaculair militair
triomfalisme en oosterse exo-
tiek aan de boorden van De
Nijl dit keer, maar in plaats
daarvan een kritische benade
ring van het oorlogsbedrijf en
een introspectieve, intieme
blik in de psyche van de
hoofdfiguren. Beide uitgangs
punten vinden hun visuele be
vestiging in een uitgeklede
triomfscène. De glorieuze, met
uitbundig klaroengeschal be
geleide terugkeer van de over
winnaar Radames is bij Neu
ner veranderd in een vertwij
felde carrièrejager aan het
hoofd van een bloedige op
tocht van overwonnen Ethio-
Gewond, vervuild en uitgeput
werpen ze zich voor de Egyp
tische koning en zijn hoge
priester Ramfis in het stof.
Het is al evenmin het impo
sante decor van het tempel
complex in het oude Thebe
waartegen de triomfscène zich
afspeelt, maar een kale bruin
rode vlakte van lavazand voor
het immense stalen geraamte
van een Farao-hoofd: leeg
symbool van een medogenloos
archaïsch machtssysteem dat
geep vat meer heeft op de vi
tale dynamiek en dramatische
kracht van het menselijk han
delen.
Met knetterend vuurwerk en
donderende knallen wordt het
versteende raderwerk in het
stalen karkas vernietigd.
Waarmee het zwaartepunt ex
pliciet verschuift naar de in
terne relaties en achtergron
den van de drie hoofdrolspe
lers. En op de muziek, die in
houdelijk en dramatisch aan
zienlijk verder reikt dan de
simpele en op onderdelen zelfs
drakerige verhaalstructuur
van het libretto.
Zandkasteel
Maar al veel eerder maakt
Neuner duidelijk wat hij met
zijn ongebruikelijke regie-op
vatting beoogt. Bij het binnen
komen van de grote hal liggen
tientallen Egyptische slaven
op de bruine aarde,
terwijl een klein jongetje in
gezelschap van een houten
speelgoedolifant op de grond
zit te spelen. Het is de kleine
Radames, die zijn toekomst
dromen van macht en glorie
gestalte geeft in het bouwen
van een zandkasteel.
Het is illusie van de heerser
die tenslotte niets dan slacht
offers maakt, inclusief zich
zelf. Aan het eind verschijnt
het jongetje opnieuw, nu om
getuige te zijn van het dood
vonnis van zijn volwassen ego,
dat op het drijfzand van ijdele
jeugdromen tot de ondergang
is gedoemd.
Met zijn visie op de Aida als
een anti-oorlogsdrama voegt
Neuner een interessante di
mensie toe aan de vlakke fi
guur, die Radames in de con
ventionele opvoeringen is. In
zijn vertolking weet de tenor
Alexei Steblianko met die
nieuwe mogelijkheden helaas
nauwelijks raad. Had hij zich
al tegen de wens van de regis
seur in een blinkend legeruni
form laten aanmeten in plaats
van het sobere kleed dat Neu
ner voor hem had bedacht,
met zijn lange, tot op de rug
vallende krullenpruik kreeg
de kalende tenor van middel
bare leeftijd veel weg van de
verwijfde leadzanger van een
heavy metal band.
Als tragisch produkt van een
onmenselijk systeem enerzijds
en als machteloos liefdesobject
van een Egyptische prinses en
een tot slavin gemaakte Etio-
pische koningsdochter ander
zijds overtuigt Steblianko geen
moment. Hij zingt zijn partij
obligaat en zonder enig begrip
voor de kansen die hem hier
geboden worden.
Amneris
De rol van Radames wordt
dan ook volledig overvleugeld
en tot ondergeschikt vehikel
gedegradeerd door de tragi
sche concurrentiestrijd tussen
Aida en Amneris, die zijn in
dringende hoogtepunt bereikt
in de derde akte, wanneer
Aida onder druk van haar va
der (de gevangen genomen ko
ning van Etiopië) haar geliefde
verleidt tot hoogverraad, en
vervolgens in de smeekbeden
van Amneris tot de priester
kaste om genadé voor de ter
dood veroordeelde legeraan
voerder.
Maria Chiara, die de titelrol al
tien keer eerder in Verone in
vulde, is een schitterende
Aida, die lyrisch, gepassio
neerd, transparant en ingeto
gen indringend gestalte
geeft aan een jonge vrouw die
verscheurd wordt tussen de
liefde voor een man en haar
trouw aan' familie en vader
land.
Een prachtig contrast daarmee
vormt het fluwelen, broeierige
timbre van Gail Gilmore, die
met haar intense en ontroe
rende dramatische inzet de fi
guur van Amneris in het een-
trum van deze Aida plaatst,
zoals Verdi het oorspronkelijk
ook heeft bedoeld. Want
smaakt Aida nog het troostrij
ke zoet van de vereniging met
haar geliefde in het graf, het is
de buitengesloten Amneris die
als overlevende de tragiek van
het drama met zich mee krijgt
te dragen.
Gedenkwaardig tenslotte is
deze produktie ook en vooral
door de magnifieke muzikale
leiding van Ed Spanjaard. Zel
den hoor je Verdi's orkestpar
tituur zo transparant, drama
tisch alert en instrumentaal
gedetailleerd uitvoeren als on
der zijn leiding gebeurt. Het is
uiteindelijk de muziek die de
Aida tot zo'n blijvend intrige
rend wonder maakt. Naast
Maria Chiara en Gail Gilmore
leveren Spanjaard, het Resi
dentie Orkest en het amateur
koor onder leiding van Louis
Buskens daaraan een bijdrage
die je niet licht vergeet.
