Onder tafel
gebeurt van alles
1995,.
In Podolsk blijft
het armoe troef
Een beetje wiebelen en vooral wakker blijven
a
BINNENLAND BUITENLAND
Lezersservice
RUSLAND
CcidócSouocmt
PROFESSOR THIERRY OVER FLEXIBILISEREN ARBEIDSVOORWAARDEN
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1991
AMSTERDAM Flexibi
liseren van de arbeids
voorwaarden. Het wordt
in Nederland veel met de
mond beleden, maar in de
praktijk komt er nog wei
nig van terecht.
Vergeleken met andere Euro
pese landen - en zeker met de
Verenigde Staten - loopt Ne
derland niet voorop. Dit meent
de 'goeroe' van het individua
liseren van de arbeidsvoor
waarden prof. dr. H. Thierry.
De aan de universiteit van
Amsterdam verbonden Thier
ry was - weliswaar op een af
standje- betrokken bij de tot
standkoming van het zoge
naamde cafetariasysteem dat
vanaf januari ingevoerd wordt
bij het verzekeringsbedrijf
Centraal Beheer (CB). De vak
bonden vinden de 'cao uit de
muur' in de meeste gevallen
niet al te smakelijk.
De 2500 werknemers van CB
krijgen straks de mogelijkheid
om vakantiedagen en atv-da-
gen te kopen en te verkopen.
De bedragen die met daarmee
gemoeid zijn krijgt de werkne
mer niet cash in het handje,
maar moet hij besteden aan
een of ander doel'. Het gaat
dan om bijvoorbeeld een min
der hoge premie voor de ziek
tekostenverzekering, aflossing
van de hypotheek, minder
hoge bijdrage voor de kinder
opvang, bedrijfssparen of extra
pensioenopbouw. Centraal Be
heer is het eerste bedrijf in
Nederland dat op zo'n wijze
het personeel de kans biedt om
via het cafetariasysteem - in
tern CB-Select genoemd - een
deel van zijn eigen 'arbeids-
voorwaardenhap' samen te
stellen. Veruit de meerderheid
van de medewerkers toonde
zich voorstander van introduc
tie van dit systeem.
Voorzichtig
Samen met een studente on
derzocht Thierry hoe bij Cen
traal Beheer de keuzes zouden
uitvallen als de personeelsle
den kunnen handelen in vrije
tijd. De professor benadrukt
dat het slechts om een eenma
lig onderzoek ging. Hij laat
zich in eerste aanzet in zeer al
gemene - en voor de hand lig
gende bewoordingen uit
over zijn verwachtingen. De
financiële lasten die de betrok
ken medewerker heeft, spelen
een rol bij zijn keuze: het al
dan niet getrouwd zijn, de
hoogte van het inkomen. Bij
dat laatste onderdeel is het ze
ker niet te verwachten dat
mensen met lagere salarissen
per definitie meer vrije tijd
zullen verkopen. Aan het slot
van zijn verhaal komt hij toch
nog met een interessant gege
ven. „Wij verwachten dat er
vrij veel atv-dagen verkocht
gaan worden. Sommige doelen
zullen veel en andere nauwe
lijks gekozen worden. Laat ik
gen. We zijn natuurlijk heel
benieuwd of we het bij het
juiste eind hadden".
Deze verwachting druist in te
gen de hoop van districtbe
stuurder J. Segaar van de
Dienstenbond FNV. Zij ziet
liever dat het CB-personeel
gebruik maakt van de moge
lijkheid om vrije tijd te kopen.
De vakbonden hebben zich
hard gemaakt om te voorko
men dat de arbeidstijdverkor
ting door dit systeem 'om zeep
geholpen zou worden'. Daar
om is ook een maximum ge
steld aan het aantal te verko
pen atv-dagen. Alle betrokken
vakbonden FNV, CNV en
VHP - hebben uiteindelijk in
gestemd met met plan. „Wij
waren niet de initiatiefnemer.
Maar als blijkt dat er behoefte
bestaat aan zoiets, dan kun je
er maar beter bij zitten. Op die
manier ben je in de gelegen
heid de scherpe kantjes er af
te halen. Gelukkig is CB erg
voorzichtig en serieus met dit
project omgesprongen. Boven
dien is het ook niet goed dat je
als vakbond aleen maar 'nee'
blijft zeggen tegen vernieu
wingen".
Wisselgeld
Volgens professor Thierry is
het onjuist te denken dat alle
vakbonden in principe tegen
stander van flexibilisering zijn
en de werkgevers altijd voor
stander. De inzet wordt meest
al bepaald door onderhande-
lingsstategie, meent de weten
schapper. „Als een werkgever
voorstelt om te komen tot
flexibele arbeidsvoorwaarden,
dan ga je als vakbond natuur
lijk niet direct enthousiast 'ja'
zeggen. Bij de onderhandelin
gen heb je nog wisselgeld no-
dig. Mijn ervaring is dat als er
een goed, serieus plan op tafel
ligt, dat er dan ook serieus
over te onderhandelen valt.
En ondernèmers zijn ook niet
altijd per definitie 'in' voor
flexibilisering, want sommigen
vinden dat er toch wel een
groot aantal onzekerheden in
schuilt."
Het aantal bedrijven dat for
meel arbeidsvoorwaarden
heeft versoepeld mag dan nog
heel beperkt zijn, naar het oor
deel van Thierry wordt er on
der de tafel al heel wat 'geïn
dividualiseerd'. „De praktijk is
al heel anders. Er gebeurt al
van alles zonder dat dat offi
cieel geregeld is. Daar heb je
als vakbondsonderhandelaar
dus al helemaal geen grip op.
Het is overigens niet illegaal.
Er is in mijn ogen ook geen
enkele organisatie waar je niet
zou kunnen flexibiliseren,
want in bijna alle gevallen
leidt het tot een grotere be
trokkenheid en grotere moti
vatie van medewerkers".
FN V-bestuurder Segaar be
schouwt de volledige vrijwil
ligheid van het CB-plan als
zeer belangrijk. Ze kondigt
aan dat de vakbeweging de
zaak in Apeldoorn nauwlet
tend gaat volgen. „CB gaat er
zo'n beetje van uit dat de zaak
ongeveer in evenwicht blijft.
De een verkoopt vrije dagen,
de ander koopt. Ik verwacht
zelf ook geen radicale dingen,
maar stel dat heel veel
op een afdeling vrije tijd ko
pen, dan moet de leiding wel
zorgen voor voldoende bezet
ting. Dat hebben ze ook toege
zegd, maar we zullen kijken of
dat in voorkomende gevallen
ook gebeurt. Want het kan be
tekenen dat je op sommige
plekken mensen voor een jaar
aan moet trekken. Dat is niet
voor alle functies even gemak
kelijk. Hier en daar zullen ze
ker problemen ontstaan, maar
het is voor zowel CB als voor
ons een leerproces. Wij vinden
•wel dat het voor de vakbewe
ging nog veel te vroeg is om
dit soort initiatieven te propa
geren en stimuleren. Dat is
toch afhankelijk van het sue-
DISCODANSMARATHON VAN 105 UUR
PUTTERSHOEK De
kanjers van de 105 uur
worden ze genoemd, de
deelnemers aan de negen
de Alcazar-discodansma-
rathon. Maar zo zien ze er
niet meer uit na 92 uur
dansen. Dodelijk ver
moeid, blik op oneindig,
verstand op nul, het lijken
wel junkies. Dansjunkies
wel te verstaan, want ver
dovende middelen zijn
verboden in de Putters-
hoekse discotheek.
Maandagmiddag zijn ze, vijf
begonnen aan de uitputtings
slag. Een uur dansen, vijf mi
nuten pauze, en dat 105 keer
herhalen. Klokslag midder
nacht bereikten ze gisternacht,
twee mannen en twee vrou
wen, het record en een plaatsje
in het Guiness Book of Re
cords. Ze slapen een dagje ste
vig en komen dan weer terug
om de show te stelen, beweert
eigenaar Jan van der Pligt.
Maar hun bioritme is wel twee
weken van slag. Hij kan het
weten, want hij was er alle ne
gen pogingen bij als begelei
der. Twee maanden trainen
gingen aan de poging vooraf,
sigaretten, alcohol en vette
happen waren uit den boze.
Een duidelijke senior staat
steunend op krukken te kijken
naar het clubje op de (dans
vloer. Het blijkt geen uitgeval
len deelnemer te zijn, maar de
69-jarige opa van kanjer Jan-
Willem Leeuwenburgh. „Zelfs
als ik jong was zou ik niet
meedoen, dit heeft toch niks
met dansen te maken. Dit is
proberen wakker te blijven en
een beetje wiebelen. Echt dan
sen hou je niet vol". Toch is hij
trots op z'n 20-jarige klein
zoon, want hij vindt het een
Dodelijk vermoeid, de blik op oneindig, verstand op nul, het lijken wel junkies.
grote prestatie. Oma is ook al
langs geweest en de ouders,
ooms en tantes eveneens. De
bewuste kleinzoon heeft het
zwaar, hij wordt bijna over
mand door de slaap. Hij be
weegt nauwelijks. Loopt met
een lege blik en een fotocame
ra heen en weer. Hij snakt
naar de vijf minuten pauze,
want dan kan hij even echt
zijn ogen dicht doen en stilzit
ten met de voeten omhoog, of
worden i
Van der Pligt houdt met het
medisch team het apathisch
bewegende clubje goed in de
gaten. Hij heeft al lang ge
merkt dat Jan-Willem slaap
heeft. „We kijken bijvoorbeeld
naar de bewegingen. Als die
niet meer automatisch met de
muziek meegaan, dan dreigen
de deelnemers in te slapen.
Wij komen er dan bijstaan,
praten tegen ze en maken
dansbewegingen, dan gaan ze
automatisch meedoen. Bij Jan-
Willem duurt dit meestal een
half uurtje of een uur, dan is
hij er weer overheen. Toen
Gerard Keyzers in slaap dreig
de te vallen, hebben we hem
de dansvloer laten dweilen".
De vier die na 92 uur dansen
zijn overgebleven halen het,
klinkt het overtuigd. De moei
lijkste momenten zijn voorbij.
Die zijn 's ochtends als de zon
opkomt. Dan mogen de dan-
I FOTO: STEPHEN EVENHUIS
even naar buiten, even
frisse lucht en licht op-
Na vijf minuten
moeten ze weer terug naar
hun donkere rokerige disco-
hol, waar ze al dagen in heb
ben geleefd. De avonden zijn
nooit zo lang, dan is er veel
publiek, veel applaus en veel
show. Het aantal bezoekers,
jong en oud, wordt deze week
op zo'n achtduizend geschat.
Een mooie commerciële stunt.
De laatste 43 uur hebben de
kanjers gezelschap van acht
tien dansers die meedoen aan
een verkorte dansmarathon.
Dat gezelschap is welkom. Er
wordt met elkaar gepraat, po
lonaise gedanst, aan elkaar ge
hangen, met elkaar gegeten en
gedronken. De echte kanjers
geven nog een korte playback-
show of dansdemonstratie op
het podium. Carnavalskrakers
wisselen de monotone doch
opzwepende discodreun af.
Volgens Van der Pligt worden
er vriendschappen gesloten
voor het leven. Volgend jaar
wordt waarschijnlijk de laat
ste, tiende, marathon gehou
den. Van der Pligt wil er een
grote reünie van maken.
Opgeven
Mascotteberen liggen op de
vloer, genummerde kisten
sportkleding staan aan de rand
daarvan, bekertjes en half af
gekloven broodjes staan aan de
kant. Drie spandoeken voor
Wilma Zoeteman hangen
de wand. Het zijn stille getui
gen van een drama, want Wil
ma heeft inmiddels op moeten
geven. Het spandoek voor
Nancy Mars (23) met „het
duurt nog even" heeft nog wel
zin, want zij staat er nog en
niet voor het eerst. „Nee hè,
niet weer", was de reactie van
de familie van Nancy toen ze
besloot een nieuwe poging te
wagen. „Ik wil weten of ik het
nog eens haal, of dat het vorig
jaar alleen een gelukje was".
Gerard 'Betsie' Keyzers doet
voor de derde keer mee. Het
eerste jaar vanwege de uitda
ging, de tweede keer om de
zelfde reden als Nancy. Alleen
viel hij toen uit, dus doet hij
nu mee, omdat hij het de vori
ge keer niet haalde. Zijn om
geving reageerde een beetje
smalend, maar hij weet hoe
het voelt, als je na een geslaag
de afloop op het podium met
luid gejuich in de bloemen
wordt gezet. „Zo mooi, alleen
het is niet te beschrijven", stelt
hij de verslaggever teleur.
PODOLSK Burgemees
ter Alexei Oemansky
hoefde geen moment na te
denken toen de orthodoxe
communisten vorige week
de macht in de Sovjetunie
probeerden te grijpen. De
burgervader van Podolsk
schaarde zich onmiddel
lijk aan de zijde van de
Russische president Boris
Jeltsin. Maar wat hij
sindsdien heeft gezien be
valt hem niet.
Ook de andere inwoners van
Podolsk, een industriestad in
de buurt van Moskou, hebben
weinig op met de gebeurtenis
sen na de coup. Ze zien de toe
komst, eufemistisch uitge
drukt, niet erg hoopvol tege
moet.
Donderdag zei Oemansky dat
Jeltsin sinds hij op zijn
minst de gelijke is geworden
van Sovjet-president Michail
Gorbatsjov dol is op het uit
vaardigen van decreten over
zo ongeveer alles. Over alles,
behalve datgene wat echt telt:
de mensenrechten en de eco
nomie. „Een leider op dat ni
veau kan het zichzelf niet ver
oorloven zoiets te doen", stelt
de 51-jarige burgemeester.
„Als Jeltsin op deze manier
met het uitvaardigen van de
creten doorgaat zullen de
mensen het niet meer accepte
ren". Tijdens de presidentsver
kiezingen in juni dit jaar kreeg
Jeltsin in Podolsk 62 procent
van de stemmen.
Podolsk staat er beter voor
dan de meeste provinciale ste
den in Rusland. De stad is vol
gepakt met defensie-industrie
en trekt daardoor relatief goed
opgeleide en goed betaalde
werknemers aan. Daar koop je
alleen niks voor als de winkels
leeg blijven, zelfs nu het hoog
tepunt van het oogstseizoen
nadert. In een groente- en
fruitwinkel liggen waterme
loenen in de hoek opgestapeld
en een paar vieze kratten met
aubergines staan op de vloer.
Een kruidenier heeft nog een
paar sloffen sigaretten in
plaats van voedsel op de
plank, naast wat brood, corn
flakes en ingeblikte vis. Een
klant beweert dat de blikjes
vis acht jaar oud zijn.
Verloren
De 43-jarige ingenieur Vladi
mir Sindrin gelooft niet dat er
iemand is die de boel kan or
ganiseren. „Ik denk dat het
nog erger wordt. Misschien dat
het hem beter gaat", zegt hij
wijzend op zijn kleine zoontje.
„Mijn generatie is reeds verlo-
Na het mislukken van de coup
vorige week heeft Boris Jelt
sin decreten uitgevaardigd zegt hij.
£ei
Car
teg<
SEOT]
ontbr;
driet
verbie
door
besch<
aansp:
waarin de Russische com
nistische partij voor onbep
de tijd verboden wordt, de
chieven ervan worden ove
nomen, de eigendommen
federale ministeries opge
worden en waarin redactei
van conservatieve krai
ontslag wordt aangezegd.
Oemansky omschrijft zich
als een „voormalige gesta
communist". De zes jaren
hervormingen door de p
strojka van Gorbatsjov hel
hem echter langzaam maa
ker veranderd. Op de ei
dag van de staatsgreep, toei
enig beschikbare inform
bestond uit de decreten
putschisten, zorgde hij
dat de verklaringen va
sin gepubliceerd werden ii
lokale krant Podolsky Ri
chi.
De staatsgreep noemt Oen
sky „immoreel". Toch ble
volgens hem veel
stadgenoten gevoelig
beloftes van de putschisten
ze de economie zouden ve
teren. „Veel gewone burji
verwarden de verbetering I
de economie met het uitroe
van de noodtoestand. Ze lie WAR!
niet te dringen om gehoa Jen
geven aan Jeltsins staking
roep. Men dacht dat stakir a
de ineenstortende econc king
nog meer schade zouden van C
brengen", aldus Oeman Lenin
Het tekent de armoe varwercj
burgers, die bij elke veraij u
ring zonder echte hoop hc
op verbetering. negen
Verdringen bewm
De burgemeester gehoorz< kenen
de aan het bevel van Je
om de kantoren van de <Daar
munistische partij te slu electric
Buiten voor de deur vanmens
gebouw waar de partij g< ioord
tigd was staat nu het m« je 0pj
lair; de officiële ingangen Vakbor
verzegeld. Oemansky m^jaar
zich echter zorgen dat het ierden
bod op de partij eindeloos nen
kracht zou kunnen blij £erst v
Tevens heeft hij er bij Jevan
op aangedrongen dat zijn j,edstr]
minder hoeft bij te dragen^n het
de staatskas. Podolsk jeschrc
slechts zeven procent vanLnta|'
bedrag dat de staatsbedri^an(j t)
in de stad voor de rege.egerjn
verdienen zelf houden. 3ieleck
Tot nu toe, zo meent Oer ;uinigii
sky, geeft het team van Je jet me.
hem de indruk dat het de ^jtief e
jet-regering wil verdrii la 0
door simpelweg bevelen terjtejt c
ven aan de lagere overhe 06nma
Een eenvoudige verdrir ouden
dus. Maar op een vervai n ujt
het regime zitten Oei ykoms
sky i
dolsk niet te wachten. Bij mancj c
drin overheerst de angst, teren g
oogst staat nog steeds oprect ^jj
velden. „Ik geloof dat weLtrecje
hongerwinter tegemoet gap00ise
In steden in Rusland hopen inwoners bij elke verandering opi
betering maar veel vertrouwen hebben ze er niet, de wiije
zullen voorlopig leeg blijven.
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
ADVERTENTIE
VLIEGREIS
070 - 3 190 882
MOSKOU EN LENINGRAD
Vertrek: 12 oktober 1991
Moskou en Leningrad: Twee schitterende
steden vol cultuur. U maakt uitgebreid
kennis met deze steden.
Inclusief m vliegreis Brussel - Leningrad en
Moskou - Brussel transfer Brussel v.v.
Hotelaccommodatie op basis van 2-per-
soonskamer uitgebreide sightseeing tours
door genoemde steden eigen Sijthoff Pers
reisleiding
Exclusief m visumkosten ca. f.60,- faculta
tieve excursies Zagorsk f. 90,-
Bolshoi f.115,-
■5* SIJTHOFF PERS
