Het vrijheids
gevoel van
een herboren
motorrijder
c
CcidóöSouoatit
I!
E
Boven: Een helm
hoort erbij.
Onder: Steeds meer
mensen zijn
'motorisch gestuurd'.
FOTO'S: STEPHEN
EVENHUIS
moetkomend vrijwel zonder uitzonde
ring nog steeds een handzwaai. Wat dat
onderlinge gevoel van verbondenheid,
óók zo zichtbaar op de boulevard in
Scheveningen, nog eens extra benadrukt.
Een amicale geste, die soms nog wel
eens wat moeite kost en ongewild zelfs
helemaal achterwege wordt gelaten als
het weer (zware wind) of langs dende
rend vracht)verkeer roet in het eten
gooit. Hetgeen wordt ervaren, wanneer
na bestudering van alle mogelijke econo
mische aspecten vanuit Den Haag een
treinreis naar Friesland wordt onderno
men om daar een motorfiets aan te
schaffen.
Via een kleine advertentie in een lande
lijk ochtendblad was immers een adres
in het gehucht Hoornsterzwaag (aanleu
nend tegen het bekendere Jubbega) ont
dekt waar een groot prijsvoordeel kon
worden geboekt. Genoemde onderne
ming bood een (oh nostalgie) Jawa aan
voor een bedrag van nog geen driedui
zend gulden. Een nieuw exemplaar wel
te verstaan. En wat is er mooier dan het
herontdekte motorgevoel gestalte te ge
ven met een blinkende, gloednieuwe ma
chine. Zo eentje waarmee je zonder ge
wetenswroeging naar de Scheveningse
Boulevard kunt rijden om daar je vehi
kel tussen die andere glanzende machi
nes te parkeren.
Maar voor het zo ver was diende wel
eerst 'even' de afstand tussen Hoornster
zwaag en Den Haag te worden over
brugd. Een afstand van, naar later zou
blijken, 220 kilometer. Normaliter een
kwestie van een paar uur sturen, maar
op een nog niet ingereden motorfiets een
aanzienlijk tijdrovender onderneming.
Die echter werd gekenmerkt door die
plotseling gerealiseerde sensatie van vrij
heid en blijheid. Dat voor onwetende
niet-insiders of er mee vertrouwd ge-
DEN HAAG - Het begon allemaal
(weer) een paar weken geleden op
een doordeweekse dag. De thermo
meter wees een graad of dertig aan,
de vochtigheidsgraad was hoog en
er stond nauwelijks een zuchtje
wind.
Ik was op weg naar huis, in het vierwie
lige vehikel, en het geheel geopende au
toraam bood nauwelijks weerstand aan
de hitte. De opdoemende, korte file ver
grootte de ergernis over de drukkende
klamheid, die plotsklaps werd verlicht
door een beeld op het netvlies: een mo
torfiets die met 'n frivole zwaai om de
tegemoet komende rij auto's heen
zwenkte. Bij het passeren werd de nau
welijks door textiel omhulde gestalte
zichtbaar van een vrouwelijke berijder;
de noodzakelijke helm droeg zij met een
nonchalante elegantie. Een 'ach ja-ge
voel' ontstond en het besef dat er in de
binnenzak nog een stukje rose papier
stak, dat het ooit afgedwongen recht ver
schafte óók zo'n tweewieler te besturen.
Ineens was de motorfiets, een inmiddels
door velen begeerd èn bereden vervoer
middel, het object waarop alle aandacht
was gevestigd. Zeker toen een stukje ver
der langs diezelfde weg wéér een be
stuurster, ditmaal nota bene met een zij
span, opdook. Hetgeen het laatste zetje
betekende om een speurtocht te gaan on
dernemen naar óók\ zo'n ding. Waarvan
sinds het veroveren van het rijbewijs en
het vervolgens kort berijden van een
toen redelijk in zwang zijnde scooter nog
slechts eenmaal in die ruim twintig jaar
gebruik werd gemaakt; voor een ritje op
een huur-exemplaar, op Ibiza, dat wel.
Gemengde reactie
Thuis wekte het voornemen om een
'fiets' aan te schaffen gemengde reacties
op. Het wekte vooral verbazing. Vrouw
lief reageerde terughoudend en gewaagde
van een gril en een oprisping. Zoonlief
was enthousiaster. Hij voelde er meteen
voor en wilde vooral zo snel mogelijk
achterop zitten. Ook de omgeving was
verrast. Waarbij een goede vriend, al ja
renlang een verwoed motorrijder en -
vooral - -sleutelaar, ineens perspectie
ven zag en adviezen gaf. Zelf rijdt hij op
een dertig jaar oude Matchless, een vroe
gere legermachine, die door hem in een
fraaie burgerlijke staat is gebracht. Met
de hoeveelheid informatie nam ook het
'motorgevoel' toe; de gedachte al een
klein beetje deel uit te maken van de
speciale cultuur van die gelijkgestemde
lieden van toch zo uiteenlopende plui
mage.
Hetgeen al kort na de eerste 'brainwave'
bleek bij een bezoekje aan de Scheve
ningse Boulevard. Nadat specifieke lec
tuur de stemming al op de juiste tempe
ratuur had gebracht en inzicht had ver
schaft in merken en vooral prijzen was
de praktijk toch nog ludieker dan ver
wacht. Aan de zeekant bleek zich een
veertigtal motorfietsen te bevinden, een
wat schamel aantal die avond in verge
lijking met de echt zomerse avonden.
Dan verzamelen zich soms meer dan
honderd liefhebbbers van de gemotori
seerde tweewieler om ter plekke te die
nen als kijk-object voor passerende wan
delaars. Maar ook voor de gretige blik
ken van de berijders zelf, die van hun ei
gen machine wegkuierend kouten met
andere bezitters.
Ontdekking
Zo'n eerste kennismaking met het mo
torvolk, daar in Scheveningen, leverde al
direct een aantal opmerkelijke ontdek
kingen op. Zo bleek dat de berijders van
zo'n ding bepaald niet allemaal in het
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1991
Ontdekkkingsreis
De tocht vanuit Friesland via de Noord-
Oostpolder en het 'nieuwe land' werd
een ontdekkingsreis. Wat sentimentele,
losse gedachten als 'het mooie van mens
en machine' en 'mens en machine in de
natuur' dreven de geest binnen. De her
senpan was redelijk veilig bedekt met
een helm en werd fris gehouden door
langs suizende wind. Die noodzaakte
beide handen aan het stuur te houden
als windkracht 6 zich deed gelden. Maar
alles wende, ook de vrachtwagen-combi-
naties vanaf de Aalsmeerse bloemenvei
ling die terwille van hun bederfelijke
waar met recordsnelheden langsreden.
Met een luchtverplaatsing die motorrij
ders uit hun zadel doen schieten.
Op dat 'motorieke' stukje van de Sche
veningse Boulevard, werden al voordat
ik het contactsleuteltje had omgedraaid
opmerkingen gemaakt over mijn temid
den van modern materieel opvallende
Oosteuropese 'fiets'. Die als tweetakt-
machine al 'uit de toon' valt, maar te
genwoordig van een aanzienlijk moder
ner gezicht is voorzien dan de motoren
waarop de politie in bijvoorbeeld Rijs
wijk in de jaren zestig rondreed.
Eenmaal op de standaard gezet fungeert
de Jawa als onderdeel in die voor me
nigeen fascinerende openlucht show
room. Waar je zo kunt binnenlopen, kij
ken en bewonderen. Het merkwaardige
is dat voetgangers nauwelijks een woord
wisselen met motorisch gestuurden. Die
hebben het doorgaans te druk met elkaar
en hun machines. Want die laatste leve
ren voor de betrokkenen gespreksstof op
waar ze lang mee 'vooruit' kunnen. In
elk geval tot het te koud wordt om die
dagelijkse sessies nog bij te wonen. Want
een motorrijder kan tegen een stootje,
maar er zijn ook voor deze categorie
weggebruikers grenzen. En die worden
niet zelden medebepaald door het
KNMI. Zodra de zon en de temperatuur
zakken, daalt ook het enthousiasme om
in de openlucht te staan of te zitten.
Of zoals een eigenaar van een gloednieu
we Harley Davidson het vorige week za
terdag op de Boulevard vertelde aan de
'BMW'er' die binnenkort ook 'HD' rijdt:
„I ga 'm straks natuurlijk niet blootstel
len aan die pekel op de weg. Zonde! En
naar m'n werk elke dag? Op m'n brom
mertje! Met deze (en hij 'aait' zijn ma
chine) maak ik slechts plezierritjes. Zo
als naar hier". Zijn gesprekspartner
knikte begrijpend. Hij kent dat gevoel.
Zoals met hem steeds meer mensen. On
der wie een Jawa-rijder, die blij is met
zijn 'bijgestuurde' vervoerswijze, maar
een beetje bedroefd over de late keuze.
De zomer is immers al bijna over.
Maar terug naar de praktijk, die eerder
dan verwacht die nauwelijks onder
woorden te brengen sensatie opleverde
van je weer op twee wielen te bevinden.
Eerder genoemde vriend zorgde niet al
leen die eerste avond in Scheveningen
voor vervoer naar de badplaats, hij
stond op de terugweg ook welwillend
stuur en zadel af aan de passagier. Die
de zware machine nog wat onwennig
door het verkeer manoeuvreerde. Maar
gaandeweg kreeg de bravoure ietwat de
overhand. De gashendel werd iets verder
opengedraaid en de bochten werden wat
sneller genomen. Wat resteerde was de
conclusie dat het besef van die eerdere,
drukkende namiddag in de auto op weg
naar huis, sterker werd dan ooit. Er
móest een eigen motorfiets komen. Een
dwang die bijna obsessief aandeed en
leidde tot het napluizen van motorbla
den en -advertenties. Waarna de conclu
sie zich opdrong dat het maar een nieu
we moet zijn. Zeker na een 'proefritje'
op een Japans vehikel ergens in de buurt
van Aalsmeer, waar tegen acceptabele
prijzen tweede-hands machines te koop
werden aangeboden. Eentje had maar
200 cc onder het zadel 'hangen', hetgeen
in de motorwereld toch een tikje meewa
rig wordt bekeken. Hoewel motorrijders
onder elkaar nauwelijks afgeven op el-
kaars vervoermiddel. Wat dat betreft is
de solidariteit bij het motorvolk groot.
Bijna aandoenlijk groot.
Handgebaar
Neem de wijze waarop motorrijders el
kaar bejegenen op de weg. Hoewel het
huidige legioen inmiddels is geïnfiltreerd
door de nodige modieuze gelegenheids
rijders, geven de bestuurders van de ge
motoriseerde tweewielers elkaar tege
raakte routiniers niet of nauwelijks meer
opgemerkte gevoel van 'dit is het'. Wel
ke ervaring wordt versterkt door die bo
ven genoemde solidariteit onder het rij
dende motorvolk, dat het handgebaar
niet alleen ter begroeting maakt maar
ook als onderstreping van het mede-be
leven.
Rijbewijs A in tien a vijftien lessen
Ooit was motorrijden iets
waar op werd neergeke
ken. Nu lijkt iedereen het
te gaan doen. Hel aantal
aanvragen voor het rijbe
wijs A is zo overweldi
gend. dat hel Centraal
Bureau Rijvaardigheids
bewijzen (CBR) alle rij
scholen heeft opgeroepen
ook in de avonduren en
op zaterdagen examens
af te nemen. In de eerste
zeven maanden van dit
jaar kreeg het CBR al
52.000 aanvragen voor
het motorexamen. Aan
het eind van het jaar
wordt het record van
90.000 verwacht. Vorig
jaar nam het CBR 72.000
examens af in '87 nog
slechts 30.000. Inmiddels
heeft het CBR het aantal
examinatoren opgevoerd
van honderd naar hon
derdzestig. Wie rijles
neemt, moet ervan uit
gaan tien tot vijftien les
sen nodig te hebben. Dal
aantal is afhankelijk van
de vraag of iemand brom
mer-ervaring heeft of een
autorijbewijs bezit. Ook
de leeftijd - en dus het
reactievermogen - is van
invloed. Een uur les kost
rond vijftig gulden.
leer gekleed gaan. Sterker, het merendeel
van de bestuurders, niet zelden verge
zeld van een soms vrouwelijke 'duo-be
zetter', droeg op die zomerse avonden
slechts het hoogst noodzakelijke aan kle
ding. En vooral die vermaledijde maar o
zo noodzakelijke helm. Die direct na de
motor wordt afgezet.
Zo'n verzameling van motorfreaks, want
dat zijn het toch wel een beetje, leerde
meer zaken. Dat er bijna louter over de
vrijwel zonder uitzondering prachtig ge
poetste karretjes wordt gepraat, wekte
geen verwondering. Ook vissers henge
len doorgaans slechts naar eikaars we
derwaardigheden aan de wallekant. Nee,
leerzaam waren vooral de bont gescha
keerde figuren die vanonder zo'n helm
te voorschijn kwamen.
Neem nu eens dat bejaarde echtpaar dat
vorige week zaterdag op de Schevening
se Boulevard ronddrentelde. Op het oog
een stel dat met lijn 11 naar het strand
was gereden voor een frisse neus. Hoe
wel de geïnteresseerde blikken van het
duo al meer hadden moeten doen ver
moeden. In de links en rechts gaande ge
sprekjes over cilinders, blokjes en schijf
remmen mengden de oudjes zich niet.
Maar toen ze even verderop de antieke
pothelmpjes opzetten en bij elkaar de
riempjes dichtknoopten, klonken her en
der licht bewonderende reacties. Die in
enthousiasme toenamen toen het paar
op een zeer oude, maar nog 'lekker klin
kende' Heinkel-scooter wegreed en zon
der haperingen tussen andere vehikels
doorkoerste op pad naar de openbare
weg.
Bezienswaardigheid
De Heinkel zelf was die avond een be
zienswaardigheid, waaraan de verzamel
de motormeute overigens de minste aan
dacht besteedde. De wandelaars op de
Boulevard toonden meer interesse. Zoals
ze ook bijna met ingehouden adem de
geparkeerde Japanse slagschepen gades
loegen. Machines, waarop als toppunt
van extravagantie in de achterkant twee
luidsprekertjes zijn gemonteerd om het
stereo-geluid te laten horen van een vlak
boven de benzinetank gemonteerde cas
settespeler-installatie. Motoren, waar
voor toch gauw een slordige 45 mille
dient te worden neergeteld. Veel meer
derhalve dan voor de fraaie en vooral
bij de echte liefhebbers bijzonder aan
sprekende Harley Davidsons. Of de luxe
BMW, die deze avond toevallig er
naast stond gestald. De eigenaar van de
BMW meldde zich. Om te vertellen dat
de 'fiets' te koop was, voor ruim twintig
mille. Was pas een paar maanden oud,
mankeerde niets aan, maar de berijder
was gevallen voor de verlokkingen van
een echte Harley Davidson van een klei
ne veertigduizend gulden. En twee van
die kostbare motorfietsen... Een week la
ter was hij er weer, met een grijs van oor
tot oor. De BMW was verkocht, aan ie
mand uit Barneveld. Had hem keurig op
een karretje opgehaald en handje con-
tantje betaald.
De fraaie BMW, met cardan-as in plaats
van de 'ouderwetse ketting' en een olie-
peil-glaasje bij het motorblok, stond die
tweede avond dus niet meer te pronken
op de Boulevard. Waar evenwel andere
De machines op de
Scheveningse
Boulevard staan er
niet voor niets: ze
mogen bewonderd
worden.
machines de aandacht vroegen. Zoals
die fraaie Ducati, ook voor de echte lief
hebber, of dat onooglijke 80 cc-Sachsje,
nog in de oorspronkelijke legerkleuren
gespoten. Met een Duits kenteken bo
vendien.
Warmgelopen
Japanners domineren het motorbeeld,
zowel in Scheveningen als in het ver
keer. Het is de laatste jaren druk gewor
den met tweewielers op de autowegen.
Nederland is warm gelopen voor de mo
torfiets en er is een run op rijlessen en -
examens. Na een jarenlange stilstand in
de verkoopcijfers zijn de omzetten in de
onderhavige vehikels tot record-hoogte
gestegen. Waarbij de reguliere handel de
vraag nauwelijks aankan. Vandaar dat
vindingrijke lieden de importeurs-kana
len niet bevaren, maar zelf motoren in
voeren. Waardoor het aantal op de weg
verschenen motorfietsen aanzienlijk ho
ger is dan de officiële Bovag-cijfers aan
geven.
