stoffenfabriek Krantz „Straks verga je hier van de herrie" Tessa is een spontaan lapje N m LEIDEN OMGEVING LEiDs erfgoed Duitse HET TRACE hond zoekt: huis ^ad DIENSTVERLENING ZeidóaQowumt ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1991 1 leid Een wandeling langs monumenten van het Leids industrieel verleden. Vandaag de laatste aflevering: Laken- en wollenstof- ien fabriek Krantz, anno 1807. De Lakenhal aan de Oude Singel herinnert nog iede re dag aan het rijke verle den van Leiden op het ge bied van de textielindus trie. Van de verschillende textielfabrieken waar eens vele Leidenaars hun brood verdienden is nog weinig over. Van de be langrijke laken- en wol- lenstoffenfabriek van J.J. Kranz en zoon resteren verspreid over de Oude Singel nog enkele sporen. Waar eens aan de Lange- gracht de fabrieken van Krantz draaiden, prijken nu het hoofdbureau van politie en een parkeerga- Aan de Oude Singel tussen de Korte Mare en de Volmolen- gracht zijn nog aan de aanwezigheid Krantz. Oude Singel 86 was niet alleen de woon plaats van Willem Bilderdijk, zoals op het pand is te lezen, maar ook zo'n 150 jaar lang het handelskantoor van de stoffenfabriek. Iets verder be vindt zich aan de voorkant van een appartementencom plex een historische reliëfsteen als herinnering aan de Leidse textielnijverheid in het alge meen. In het pand met num mer 102 was van 1895 tot en met 1925 het volksbadhuis van Krantz gevestigd, waaraan een herdenkingssteen nog herin nert. Tenslotte is het voormali ge woonhuis van één van de directeuren, ir. A. Krantz, het laatste restant van Krantz aan de Oude Singel. Huwelijk De historie van de laken- en wollenstoffenfabriek J.J. Krantz en zoon begint in 1807. In dat jaar vestigt de lakenre- der en stoffenhandelaar J.J. Krantz zich in de Langestraat. Met slechts elf werknemers in dienst gaan de zaken goed en in 1818 kan Krantz zijn zaak uitbreiden. Hij verkoopt de panden aan de Langestraat en verhuist naar de Oude Singel, waar het bedrijf tot 1977 zal blijven. Zoon J.J. Krantz junior koopt op 1 januari 1839 de vaste goe deren van zijn vader. Bij zijn dood, zeven jaar later, gaat de fabriek over in de handen van zijn weduwe, M.A. List. Broer B.F. Krantz helpt zijn schoon zuster met de bedrijfsleiding en neemt na twee jaar de ge bouwen van haar over voor de prijs van 42 duizend gulden. Meneer Leo en meneer Adri staan ten tijde van de Duitse bezetting aan het hoofd van de lakenfabriek. NSB-lid De twee directeuren meneer Leo en meneer Adri Krantz voegen zich al voor de Duitse inval bij de NSB. Over de re den waarom bestaat geen ze kerheid. Feit is wel dat de wortels van de familie Krantz liggen in het plaatsje Schori- bach, waar de oprichter van de Meneer Adri is bovendien huwd met de Duitse M.A.V. Kassner uit Hannover. J.J. Krantz en Zoon doet in de jaren van de bezetting bijzon voor Duitse officieren, collabo ratie wegens het leveren van uniformstoffen aan de Duitse bezetter en aangifte van een aantal Leidenaren bij de Duit- Vier jaar internering, ontzet ting uit de kiesrechten en het recht om ambten te bekleden en verbeurdverklaring van een deel van het vermogen vormen tesamen de straf voor de directeuren. In 1949 keren de gebroeders weer terug naar de fabriek (zij waren al sinds 1945 geïnterneerd). Verhuizing De fabriek blijft ook de daar- in 1933 de gebroeders dr. L.P. opvolgende jaren in handen Krantz en ir. A. Krantz aan de van de familie Krantz. Na de macht. Zij zijn de laatste direc- zoon van B.F. Krantz komen teuren uit het geslacht Krantz. der goede zaken. Men levert vijftien duizend meter zwart laken aan het Vrijkorps Rost, een organisatie die later op gaat in de Nederlandse SS. x,nnrm<>iina Voor de Duitse Wehrmacht en H de Germaanse SS produceert uor,*«rtr"won Ho de fabriek ongeveer 156 dui- KfSJÏEÏ zand strekkende meter uni- ™Sn 8n formstof. rwiL^Unnal Rfi Direct na de oorlog worden de FOTO- WIM beide heren Kran,z opgepakt. MIOORT Pas rond 1949 roeP' een Leids Tribunaal hen ter verantwoor ding. De twee directeuren worden onder andere beschul digd van het demonstreren van bijzondere vriendschap In 1977 vertrekt de fabriek van Krantz uit Leiden. Het be drijf vestigt zich in het Lim burgse Vaals. Als belangrijkste reden voor de verhuizing wordt gebrek aan personeel genoemd, maar waarschijnlijk hebben meerdere factoren een rol gespeeld. De fusie met de Vaalser Textiel Fabriek wordt geen groot succes: al binnen een jaar gaat het bedrijf fail liet. Op 24 november 1981 wordt het fabriekscomplex van J.J. Krantz en Zoon ge sloopt, om plaats te maken voor het hoofdbureau van po litie en een parkeergarage. Bron: Leids Fabrikaat Een stadswandeling langs het in dustrieel erfgoed. VEEHOUDER GOEDHART UIT NIEUWE WETERING: Spoorlijnen. We maken er bijna allemaal gebruik van. Of dat ook voor het spoor van de supersnelle TGV opgaat is overigens pog maar de vraag. De mensen die straks de hogesnelheidslijn, als deze er komt, vlak voor hun neus krijgen, hebben er in ieder geval de nodige bedenkingen tegen. Boeren, bewoners van huizen, watersporters, geestelijken, molenaars, zij allen kunnen straks het slachtoffer worden van dit fraaie stukje techniek dat met een snelheid van 300 kilometer per uur over een vele meters hoge spoordijk door het land schiet. Het tracé A van Rijkswaterstaat doorkruist het Groe ne Hart van Zuid-Holland. Het tracé B voert langs rijksweg A4 en heeft voor veel mensen in grijpende gevolgen. En dan is er ook tracé C, dat de Rijnstreek links laat liggen, maar niet het meest voor de hand ligt. NIEUWE WETERING „We hebben nu een le vensvatbaar bedrijf, maar of dat bij de komst van de Hoge Snelheidslijn zo blijft, is nog maar de vraag". Korte samengevat is dat het belangrijkste probleem, waarmee de ge broeders W. en G. Goed hart, veehouders in Nieu we Wetering, kampen. Zoals het A- als het B-tracé van de spoorlijn doorsnijden hun weiland finaal. Nu gren zen de vijftig hectaren groten deel aan elkaar met alleen een weg ertussen. Het land aan de Nieuwe Weteringse kant van de toekomstige spoorlijn is on geveer vijftien hectare groot. „Dat is echt te weinig voor een boerderij. 'Trouwens onze ge bouwen, het machinepark, de melkstal, de mestopslag, alles is gebaseerd op honderd melk koeien. Voor een economische bedrijfsvoering hebben we ge woon vijftig hectare weiland nodig", aldus W. Goedhart. Hij vertelt dat er een opvolger voor het bedrijf is. „Vorig jaar was dat nog niet helemaal ze ker. Toen hebben we wel eens gespeeld met de gedachte om de zaak van de hand te doen, maar het bedrijf zou onver koopbaar zijn geweest met die dreiging van een spoorlijn dwars door het weiland". „Die Hoge Snelheidslijn wordt een enorm obstakel", ver wacht Goedhart. Hij herinnert eraan dat nog niets bekend is over eventuele tunnels en ook niet of die groot genoeg wor den om er met landbouw werktuigen doorheen te kun nen. Zorgen maakt hij zich W. Goedhart wijst naar de plek waar de HSL zijn land gaat doorsnijden. over overlast tijdens de aanleg van de spoorlijn. De makers van de plannen voor de HSL hebben volgens Goedhart la ten weten dat „de nodige voor zieningen" zullen worden ge troffen. „maar daar weet ik al genoeg van uit de tijd dat hier olie- en gasleidingen door het land moesten worden aange-' legd", zegt hij op veelbeteke nende toon. Jarenlange klus Zo'n vijftien jaar geleden wer den de aardgasleidingen van uit Slochteren naar Rotterdam ondermeer in het land van Goedhart ingegraven. „Dat duurde een hele zomer. De fi nanciële vergoeding stond niet in verhouding tot de enorme overlast", herinnert hij zich. Hij verwacht dat de aanleg van de HSL een jarenlange klus wordt. „Ik kan me er echter nog geen voorstelling van maken wat er precies gaat gebeuren. Gaan ze grond uit graven of uitzuigen? Moet er geheid worden?" Allemaal vragen waar niemand hem nog antwoord op kan geven. „Sinds het voorjaar lopen we al met frustraties in de trant van: „hoe moet dat straks? Zullen we dit wel doen en kunnen we dat nog onderne- Voor Goedhart staat h§t als een paal boven water dat de supersnelle trein er komt, en wel vlak langs Nieuwe Wete ring. „Het geld ervoor is er al. Minister Kok heeft gezegd dat extra aardgasbaten kunnen worden gebruikt voor realise ring van de HSL". En Goed hart weet ook: „ze zijn zelfs al bezig compenserend land te kopen om boeren uit te rui len". De Nieuwe Weteringse veehouder is nuchter: „Als je denkt het gevaar te kunnen tegenhouden, steek je je kop in het zand", is zijn mening. Ongetwijfeld zal deze uit spraak hem niet in dank wor den afgenomen; de meeste van zijn collega's zijn er namelijk van overtuigd dat de HSL er niet kan komen, omdat de mensen in de regio dat niet willen. Goedhart bekijkt de zaken anders. Weloverwogen zegt hij: „Je moet eerst de con crete plannen kennen om te weten waarvoor of waartegen je moet strijden". Het moet hem van het hart dat de over heid wel erg makkelijk be schikt over andermans eigen dommen. „Een paar weken ge leden kwam een man van een Haags planbureau me vertel len dat er volgend jaar in op- I FOTO: WIM VAN NOORT dracht van het ministerie van defensie een kerosineleiding naar Schiphol dwars door mijn land komt. De werkzaamhe den werden al volop voorbe reid, zonder dat wij als grond eigenaren in kennis waren ge steld. Die kerosineleiding is ook iets waar we niets tegen kunnen doen". Tegenstander Goedhart is ondanks zijn nuchterheid een uitgesproken tegenstander van de flitstrein. „Wat blijft er over van het dorp Nieuwe Wetering?" vraagt hij zich af. „Aan de ene kant wordt de rijksweg ver breed en aan de andere kant van het dorp komt die snelle trein. Nieuwe Wetering wordt zo van twee kanten bedreigd. De Voorweg is nu nog een fantastische, ouderwets rustige route; straks verga je er van de herrie". Van een overheid, die altijd hoog heeft opgegeven over de natuurwaarden en het landschapskarakter in het Groene Hart, begrijpt Goed hart niet veel. „Waar blijven we, als het ons economisch voor de wind gaat, terwijl we hier niet meer lekker kunnen wonen? Dan hebben we niets Actief stapt ze alweer ruim een week rond in het Leidse dierenasiel aan de Besjeslaan: Tessa, een lapjeskat van 2Vi jaar. Na het buitenleventje bij Katten Mie in Voorschoten zit Tessa nu met haar 21 katten- genootjes in het asiel. Een plekje ergens in Leiden of omgeving is haar liever. De rood-zwarte, met hier en daar een plukje wit uitgedoste Tessa is bijzonder aanhanke lijk. Eenmaal in haar buurt wordt ze direct actief. Een echte lapjeskat is ze niet: zijn haar soortgenoten meestal be hoorlijk eigenzinnig, Tessa is heel spontaan. „Erg lief en betrouwbaar. Probleemloos in de omgang en heel speels", weet Leen Gottschal van het dierenasiel. Tessa is overal alert op, laat zich liefkozingen graag luid spinnend welgevallen en voelt er niets voor om haar nagels te gebruiken als haar iets niet zint. „Echt een vrese lijk lief en makkelijk beestje", prijst Leen haar aan. Behalve met mensen kan Tes sa ook met soortgenoten pri ma overweg. Niet voor niets I FOTO: WIM VAN NOORT heeft ze haar hele leven met twintig katten samengeleefd in haar vroegere Voorscho- tense onderkomen. En met honden kan ze het ook goed vinden. Haar voorkeur gaat wel uit naar een nieuw thuis waar ze af en toe naar buiten kan. Het buitenleven bij Kat ten Mie zit er wat dat betreft wel in. „Met een flatwoning doe je haar uiteindelijk te kort", meent Lèen. Van de vlooien en mijten waar de katten ha hun ver trek bij Katten Mie allemaal last van hadden, is niets meer te merken. Een gezonde be handeling in het asiel heeft ook Tessa zichtbaar goed ge daan. De vrolijke lap blaakt van gezondheid, maar kan bij de verhuizing van het asiel naar haar nieuwe thuis wel even last krijgen van nies ziekte. „Katten hebben ook emoties, maar voor hetzelfde geld krijgt ze daar helemaal geen last van. En dan nog, het is ongevaarlijk en duurt mis schien een paar dagen", stelt Leen gerust. Als er op het nieuwe adres al katten zijn, is het wel verstandig als ze zijn ingeënt. Zijn er nog geen kat ten, dan is er helemaal niets aan de hand. De jonge hond Rakker, die r Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of soms ook wel een kat) beschreven, die in het asiel ver blijft. De in deze rubriek beschreven dieren zijn of gevon-' den, of door hondenbezitters naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak be grijpelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in „Hond zoekt huis" beschreven dieren zijn alle gezond, hebben een wormenkuur ondergaan en zijn volledig in geënt. Tegen betaling van 115 gulden (inclusief dieren- paspoort), 65 gulden voor een kat (kater 55 gulden) zijn ze af te halen. Dit geld komt ten goede aan zwerfdieren. Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden, tel. 411670. Geopend: di, vr 10-12,14-17 u; wo, do 14-17 u; za 10-12, 14-16 u, zo en ma gesloten. vorige week in deze kolom- verhaal en lieten niet meer men figureerde, heeft zijn los. Rakker moest en zou mee. Lady Vagebond gevonden bij een jong gezin in Leiden. En Rakker wilde maar wai Zijn nieuwe baasjes lazen zijn graag. Voor een uitgebreide agen da. ook voor de komende dagen, raadplege men „UIT", de gratis wekelijkse bijlage van deze krant. I. 3471656): Robi Hood (al); 14.00, 18.45, 21.30. z 3 oca (al); 14.00, 18.45, 21.30. BIOSCOPEN 124130): Point break (al); 13 45, 16J5, 18 45, 21.30. BA ACOBS 15 enlaan ,s :de .15. Switch (al); 19.00, 21.15. vr ook 14.30. Naked gun 2'A (al); 19.00, 21.15. BYLON 3 Jungle Fever (12 4.00, 18.45, 21.30. za. zo. 13.4 3.15, 18.45, 21.30. CINEAC (Buitenhof 20. tel. 3630637): Th QUW naked gun 2 1/2 (al); 14.00, 18.4 even 21.30. zo 13.15. 16.00. 18.4 ranoPn) 21.30 CINEAC 2: Teenagei J^zoe 3 ifcneerd 3 dit te 3456756): Backdrslden. V« (al); 14.00, 18.45, 21.30. di. 14.01 jngC 21.30 40 4Crtn 21.30. (al); 14.00, 18.45, 21.30. 16.00, 18.45, 21.30. C The silence of the lai 18.45, 21 30 vr. ma. di 14.00. METROPOLE 4.30. TRIANON (Bree- 13.15, 16.00, 18.41 antPPrt )0. METROPOLE 2: Switc 14.00, 18 45, 21 30. zo 13.1!emvero 16.00, 18.45, 21.30. METROPOok VOOr LE 3: Dances with wolves (al emonde 3.45, 21.30 ALPHEN AAN DEN RIJN CINEMA (Van I 01720-20800): Point break (al); 2'/j (al); 18.30, 21.0 3462400) Point break (12); 13. i gun lander 2 (16); 13.45, 18.45, 21 16.00. Assepoester (al); (al); 13.45, 18.45, 21.30. zo. 13. 'OOI DE te Return to the blue lagoon (al); 2130 zo. 13.30, 16.00, 21 30. HAAGS FILMHUIS: Za 1. Neen, of de ijdele velen; 19.30. Queen Kelly; 21. Zaal 2: Nuit d'ètè en ville; 19 21.45. Zaal 3: Toto Ie heros, 22.00; Der Himmel iiber Berlin, 22.00 Down by aw; ma. 19. 20.15. Silence of the lambs (16); 21.45. Le grand bleu; di. 19. 4.00. Assepoester (al); do. 19.30, 21.45. KINDERVOORSTELLINGEN 14.00. zo. 13.15, 16.00 (12); 14.00. 18.45, ked for c De Ruiter, Van tel: i Van c r Meer: :a. en zo. dr. Muurling, tel: 12505 Leidschendam e' lellen. Bollenstri Katwijk: Spreek Snel. 1.00 - 12.00 uur bij di r Meer. tel: 215510 Groep APOTHEKEN - De 2: Bergmeyer, Nering Bogel, Van nachtdiensten Gent. Taytelbaum, Van Luyk, Klaassen, Rus, Kruis en De Lange: za. dr Nering Bogel, tel: 124403 en zo. dr. Bergmeijer, tel: 226201 Groep 3: Boels, Lely, Smit, W. de Bruijne, J. de Bruijne, Hulbers, Jur- gens, Fogelberg en v.d. Muysen- bergh: za. dr. Huibers, tel: 125820 en zo. dr Fogelberg/Van den Muij- senberg, tel: 132877 Groep 4 Bénit, Horn, de Kanter, Lahr, Lod der, Nieuwenhuis, Van Rijn, Van Wingerden, J. Zaaijer en R. Zaaijer, J. de Kanter: za. dr. Benit, tel: 720404 en zo. dr. Zaaijer/Zaaijer, dienst ell tel: 316008 Groep 5: Jasperse, kenhuis t Wiersma, Crul, Kooyman, De Jong, Prince, Reinders de apotheken I i worden waargeno rogran apotheken die oo f hPhhfin teute. Voor informati tussen 08.30-17.00 uur. UitleeH centrale verpleegartikelen: Burr' 121894. Geopend: dagelijks 13.31 17.00 uur, donderdag 13.30-19." *OA ONGEVALLENDIENST ZIEKEN1 C AA HUIZEN LEIDEN Ongevallen JVU dinsdag 13.<XOOr .00 u. (Diaco Rein( 155543, afdeling S.C.U. tel 1 I: 613032 Warmond - GEBOREN KIND Hulpverlenin o. Huisartsen- bij ongewenste zwangerschap 1:02522-30697 moeder en kind. Bel Noordwijk: za. dr. Van tel: 12405 en zo. dr. Steenvoorden, tel: 12333/15151 Katwijk - Rijns- burg - Valkenburg: Groep 1: Dijk, Henneman, Ten Hove, Lod der, Meeuwisse, Pool. Schonen- berg: za. en zo. dr. Ten Hove, tel: van 19.00 tot 19. 13777 Groep 2: Bergman, Van deling ^dagelijks Duyn, Van Duyn, Hueting, Moolen- burgh, Timmers: za. en zo. dr. L. van Duyn, tel: 15805 Groep 3: 896309; 071-897762; 033-62024„H, (dit laatste nummer is dag en nacl, bereikbaar). BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN -{laars, Diaconessenhuis: Bezoekuur dape artif gelijks van 14.30 tot 15.15 i per patiënt. Op de afdeli 10.30 tot tot 19.30 uur. Voordat de laats irkamei twee afdelingen bezocht kunnf -optimii worden dient eerst t< 02526-72850 Sassenheim: Saeys, Van Mierlo. I k/Roelen: za. en zo. dr. Van Mierlo, tel: 01713-14044 Alkemade - Leimuiden - Rijnsaterwoude: tijken Glansbeek, Lardenoije 18.31 15-12.00 u. Kraamafdeling: d°Jds< van 15.00-16.00 u. en van 18.3 opvang 19.30 u. en van 19.30-21.00 i leen voor vaders. Kinderafdelii dag 15.00-18.30 u. CCU (hartb - ?n verl (11 *e"tel Teenagei et 4 pr irt )Tt op "ÜJirdt .897 mede naar het R speel-o Overbeek, tel: 72858/76058 Ha zerswoude-Koudekerk: za. en zo dr. Van Buuren, tel: 01714-12020 Benthuizen - Boskoop: Woubrugge: za. en zo. dr. Vreijl g/Ooms, tel: 01729-8104 Nieu koop - Noorden - Zevenhoven: 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12. en 14.00-15.00 u eerste klas: de gehele dag. Jelgersmaklini lel! den en etenstijden. Academie laakte e Ziekenhuis: Voor alle patiënt leiding (behalve kinderen) zijn de bezoek Bifs t ren als volgt: Dageli]ks 14.15-15A 071-122222. TANDARTSEN Leiden - Leider dorp - Oegstgeest - Warmond: za. en zo. dr. Holt, tel: 071-146004 Zoeterwoude: dr. Freeke, tel: 410950/414547 Alkemade - Lei- eigen 13673 Katwijk: za. Outer, tel: 12460 APOTHEKEN Leiden - Leider dorp - Oegstgeest - Voorschoten: za. en zo. Apotheek Tot Hulp der Mensheid, Rosmolen 13 Leiden, tel: 211611; Apotheek Stevenshof. Schoolstraat 83 Voorschoten, De Praematurenafdelir G.D. p n door loest patiënten doorlopend bezo lai toegestaan kan de hoofdvierbod u pleegkundige hiervoor speci;Bbruikrr ■erstrekken. KinderkliniitrottQ. ,t :ze gem boxenafdeling: volgens spraak met het verpleegkun: ar hoofd. Bezoektijden kinderafdel !es| Den gen: voor ouders van opgenom kinderen na overleg met verpief kundig hoofd. ■MM 15-15.00 18.30-19.00. Rijnoordziekenhi Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18. kraamafdeling: 19.30-20 fu. Kinderafdeling 15.00-15.30 u. Katwijkse Apotheek, Princestraat 3 jeenvoor °uders1£L00-18.30 u. Katwijk, tel: 12755 Leidschen- CENTRALE REGISTRATIE K OOier dam: Apotheek Prinsenhof, Prins DEROPVANG (Koornbrugsteeg 2311 EK Leiden. :rederiklaan 201 Leidschendam, 3200999 Noordwijkerhout: maue over er Spoedrecepten tel: 73511 Sas- deropvang in senheim: 02522-10169. WIJKVERPLEGING Leiden Noordwijkerhout - De Zilk - Voor- 02520-16217. r dag 9-12. i. Geopend: 254810.) Inf)0r jong rt- den dof iters; d, ANTI-DÏSCRIMINATIE CENTRAlnderen MELDPUNT LEIDEN. Ketelboet nderen steeg 10. Ma. t/m vr. telefonif bereikbaar van 10.00 tot 16.00 071-120903. Spreekuur mi 15.00 en do. 18.80-20.30. __JB LEIDSE RECHTSWINKEL Leidschendam: Kruiswerk Vliet- d'sch Adviesbureau Ketelboetd, bever tel: 3455300. Oegstgeest: steeg 10, tel. 130775; afdeling irdappara I: 071-177444. lastingen: DIERENARTSEN Leiden: groep klachtenbureau 1: Van der Wouw, Koster, Vestjens; op afsprs gele lang!™ ïzcfchtgeas male i - ijft nie. 13. ringeon

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 10