Telefoon roodgloeiend bij
werfkantoor Russische Garde
BUITENLAND
Kroaten peinzen
er niet over
blokkade Osijek
op te geven
Inflatie een van
grootste probleme-'
in Sovjetunie
£eidóc Qounant
MAANDAG 26 AUGUSTUS
Telefoneren vanuit
Suriname moeilijk
PARAMARIBO Internationale tele
foongesprekken vanuit Suriname kun
nen ernstig bemoeilijkt worden nu het
Surinaamse telecommunicatiebedrijf,
Telesur, het aantal lijnen naar het bui
tenland gaat beperken. Omdat bellen
vanuit Suriname door de parallelkoers
tien keer zo goedkoop is als in omge
keerde richting, is met name het op
bellen naar Nederland aanzienlijk toe
genomen. Het aantal telefoontjes van
uit het buitenland is drastisch gedaald
en daarmee ook de deviezeninkomsten
van Telesur. Deze vreemde valuta
heeft het bedrijf echter nodig om bij
voorbeeld de huur van satellietkana
len te betalen. Om deviezen te bespa
ren, gaat Telesur nu het aantal lijnen
naar het buitenland beperken.
Turkse gids bekent
moord op BBC-team
LONDEN Twee leden van een
camera-team van de Britse omroep
BBC zijn vermoord door de gids
die hen tijdens de Golfoorlog van
Turkije naar Irak loodste. De gids
heeft dit toegegeven tegenover in
specteurs van Scotland Yard, die
hem in Irak verhoorden. Daar is
hij door Kurdische guerrillestrij-
ders gevangen gezet. Het gaat om
de twee cameramannen Nick della
Cassa en Charles Maxwell. De gids
ontkende echter de vrouw van
Della Cassa, Rosanna, ook ver
moord te hebben. Volgens de gids
is de vrouw achtergelaten en
waarschijnlijk doodgevroren. Te
gen de gids loopt een arrestatiebe
vel wegens drugssmokkel.
Amerikaanse heeft
467 nakomelingen
CHICAGO De Amerikaanse
Nannie Jefferson, die op 108-ja-
rige leeftijd is gestorven, blijkt
467 nakomelingen te hebben
achtergelaten. Om het overlijden
van deze dochter van een daglo
ner rouwden zaterdag in Chica
go zes van haar oorspronkelijke
zestien kinderen, 87 kleinkinde
ren, driehonderd achterklein
kinderen, 48 achterachterklein
kinderen en zestien kinderen
van de jongste generatie. Nannie
Jefferson rookte niet en dronk
alleen als de dokter het haar
aanraadde. Wel had ze volgens
haar kleinzoon Ervin Petty tot
tien jaar geleden de gewoonte ta
bak te pruimen.
Ruime zege PRI
in Mexico
MEXICO De definitieve uitslag
van de parlementsverkiezingen in
Mexico is, zoals verwacht, uitgelo
pen op een grote overwinning
voor de regeringspartij PRI (Re
volutionaire Institutionele Partij).
De PRI behaalde ruim veertien
miljoen stemmen (61,4 procent)
van de circa 23 miljoen stemmen
die werden uitgebracht. Bijna een
kwart van de 36 miljoen kiesge
rechtigden kwam niet opdagen,
4,2 procent van de stemmen werd
ongeldig verklaard. De conserva
tieve Nationale Actie Partij (PAN)
kreeg 17,7 procent van de stem
men en de centrum-linkse Partij
van de Democratische Revolutie
(PRD) 8,26.
Massagraf op Sri Lanka
COLOMBO In het oosten van
Sri Lanka, een gebied waar Tamil-
guerrillastrijders actief zijn, is een
massagraf gevonden met daarin de
stoffelijke resten van twintig poli-
tie-agenten. Het graf werd gisteren
ontdekt door een politie-
ropsporingsteam bij een
plaats in Kaluwanchikudi
district Batticaloa. Aangenomen
wordt dat de slachtoffers deel uit
maakten van de zeshonderd politie
mannen die vorig jaar juni in han
den vielen van de Tijgers voor de
Bevrijding van Tamil Eelam. Daar
mee kwam er een eind aan veer
tien maanden durende onderhan
delingen tussen de Tamils die strij
den voor een onafhankelijke staat
in het noorden en oosten van Sri
Lanka en de regering in Colombo.
Vliegen in Europa
vanaf 1993 duurder
DÜSSELDORF Vluchten bin-
nen Europa worden vanaf 1993
duurder. Dat heeft Hans-Joachim
Driessen, directeur van de grootste
chartermaatschappij van Duits
land, gezegd. De Europese Com
missie wil op vluchten binnen Eu
ropa BTW gaan heffen na de vol
tooiing van de Europese eenwor
ding in 1993, aldus Driessen. Op
binnenlandse vluchten wordt al
BTW geheven, maar grensover
schrijdende" vluchten zijn tot dus
verre belastingvrij. Het gemiddel
de BTW-tarief in Europa ligt op
zo'n 17 procent. Vluchten naar be
stemmingen buiten Europa blijven
ook in de toekomst vrij van belas
ting, aldus Driessen.
Mogelijk stemrecht chi
voor zwarten in Z-Afoes
JOHANNESBURG De regj
Nationale Partij van Zuid-Afrij
een nieuwe grondwet voorstellen|
in de zwarte bevolkingsmeerdi
volledig en gelijkwaardig stei)
krijgt. Tevens zal de president
vervangen door een uitvoerendj^ann(
en zullen leden van oppositiepartj
het kabinet worden opgenomer aj
heeft de Afrikaans-talige krant Rl
gisteren bekend gemaakt. Volga:
krant zal de partij van presideLecre
Klerk het voorstel op 4 septembQ0mn
een buitengewoon partijcongres L
leggen. Het ANC en andere antiLp
heidsgroepen hebben zich sceptisL,
toond. Zij zeggen dat De Klerk vLc
blanke minderheid van 5 miljo"
zondere rechten veilig wil stellen)
llellijk»
KG
Morgen
EG-overleg
over
Sovjetunie en
Joegoslavië
DEN HAAG De EG-
ministers van buitenland
se zaken komen morgen
middag in Brussel bijeen
om de ontwikkelingen in
de Baltische staten en de
betrekkingen met de Sov
jetunie en de deelrepu
blieken te bespreken.
Een belangrijk element in het
overleg is de rede die Gorba-
tsjov vandaag zou houden. De
ministers zullen ook spreken
over de economische betrek
kingen met de Sovjetunie en
de afzonderlijke republieken,
en die met de landen van
Oost-Europa.
De ministers, die tijdens het
diner hun overleg zullen
voortzetten, zullen zich ook
bezighouden met de ontwikke
lingen in Joegoslavië. Gezien
de verslechterende situatie
heeft minister Van den Broek
besloten Henri Wijnaendts op
nieuw naar Joegoslavië te zen
den.
Topconferentie
Staatssecretaris Dankert van
buitenlandse zaken heeft giste
ren gesuggereerd een Europe
se topconferentie te beleggen
over de associatie-akkoorden
die de EG wil afsluiten met
Polen, Hongarije en Tsjecho-
Slowakije. De onderhandelin
gen over deze akkoorden ver
lopen moeizaam, omdat diver-
se EG-landen bevreesd zijn
voor de import van Midden-
Europese landbouwprodukten,
textiel, steenkool, ijzer en
staal. Dankert meent dat, nu
de ministers er niet uitkomen,
de regeringleiders de knopen
i doorhakken.
(Vervolg van voorpagina)
BELGRADO De
600.000 Serviërs in Kroa
tië, die 12 procent vormen
van de bevolking van de
Joegoslavische republiek,
zeggen dat gebieden die
onder hun controle zijn,
deel blijven uitmaken van
Joegoslavië wanneer
Kroatië volhardt in zijn
afscheidingsstreven.
Kroatië beschuldigt het door
overwegend Servische officie
ren geleide federale leger er
van de Servische opstandelin
gen wapens te geven. Het le
ger zegt alleen de twee partij
en uit elkaar te willen houden,
maar niet te zullen aarzelen
om terug te slaan wanneer het
zelf wordt aangevallen.
Servische eenheden hebben
het grootste deel van de streek
Baranja ten noorden en noord
oosten van het Kroatische bol
werk Osijek in Slavonië in
handen. Volgens de Kroati
sche krant Vjesnik voert het
leger tanks en andere verster
kingen aan vanuit de aangren
zende Servische provincie Voj-
vodina, mogelijk als voorberei
ding op een bestorming van
Osijek. Kroatische verdedigers
hebben alle belangrijke wegen
naar Osijek gebarricadeerd en
een blokkade opgeworpen
rond het plaatselijke legergar-
Het leger eist opheffing van de
blokkade, maar Vladimir
Seks, hoofd van de Kroatische
staf voor Slavonië en Baranja,
vertelde Vjesnik dat er „met
het leger niet meer wordt ge
praat".
Bonn
In Bonn heeft de Duitse minis
ter van buitenlandse zaken
Genscher dit weekeinde de
druk op de federale regering
in Belgrado opgevoerd om het
bloedvergieten te beëindigen.
Genscher dreigde zich binnen
de EG sterk te maken voor er
kenning van de onafhanke
lijkheid van Kroatië en Slove
nië, wanneer niet onmiddellijk
een einde komt aan de „poli
tiek van met geweld voldon
gen feiten met ondersteuning
van het Joegoslavische leger".
Hij herinnerde aan het be
stand van 7 augustus dat be
paalt dat de binnen- of buiten
grenzen van Joegoslavië niet
met geweld kunnen worden
veranderd.
De voortdurende gevechten
belemmeren de voortgang van
de onderhandelingen over de
toekomst van het land, aldus
Genscher.
Een Russische vrijwilliger in Moskou draagt een kist met Molo
tovcocktails. Afgelopen weekeinde deed het overigens val
se gerucht de ronde dat federale Sovjet-tanks naar Moskou
oprukten. Om zich te verdedigen trokken Russen barricades op
en maakten ze Molotovcocktails gereed. foto: epa
MOSKOU 'Make love, not
waf!'. Deze vredelievende op
roep treffen we uitgerekend
aan op de deur van een werf
kantoor voor Russische rekru
ten. In kamer 6-067, op de zes
de etage van hotel Rossia even
buiten het Kremlin in Moskou,
kunnen mannen van achttien
tot vijftig jaar zich aanmelden
voor de nieuw op te richten
Russische Garde.
Hier ontvangt de 37-jarige Ni-
kolaj Moskovsjenko mannen
die toegewijd zijn aan de Russi
sche zaak en die de verdedi
ging van hun republiek op zich
kunnen nemen. Dat nieuwe le
ger is hard nodig, meent Mos
kovsjenko, die een T-shirt
draagt met het opschrift 'US
Army'. Immers, daarginds
hij wijst door het raam naar
het Kremlin heeft nog
steeds dezelfde kliek het voor
het zeggen. Er kunnen nieuwe
staatsgrepen komen, al zullen
de conservatieven voorlopig
niet sterk genoeg zijn om dat
op zo'n grote schaal te doen als
deze week is gebeurd.
„Als soevereine republiek
moeten we in staat zijn ons te
verdedigen", zegt hij. „Dat heb
ben we de laatste dagen wel ge
zien. Iedereen is het daarover
eens, ook Jeltsin. Als je je als
staat niet kunt verdedigen, kun
je eindigen als kolonie. Rege
ringsleiders, hoe intelligent ze
ook zijn, kunnen anders ten
prooi vallen aan kwade krach-
Volgens de ex-luchtmachtma
joor mag Jeltsin van geluk
spreken dat het Russische volk
zo fantastisch voor hem is op
gekomen. Medewerkers van de
vakbond van Russische militai
ren Sjtsjit, onder wie een aantal
ex-officieren, hebben ook hun
steentje bijgedragen. Zij gingen
de oprukkende tanks tegemoet
en wisten dank zij het feit dat
zij soldatentaal spraken, voor
elkaar te krijgen dat mannen
hun wapens afwendden en
Jeltsins zijde kozen. Zo is de
Russische president het lot van
Allende bespaard gebleven, al
dus Moskovsjenko.
Zelf is Moskovsjenko een jaar
geleden uit de dienst
omdat hij kritiek had geleverd
op zijn superieuren. Nu is hij
vice-voorzitter van Sjtsjit. Het
piepkleine kantoortje is amper
een etmaal open en hij heeft al
zo'n vijftig gegadigden mogen
verwelkomen. Ervaring is niet
nodig, want op momenten dat
het erop aan komt, is vastbeslo
tenheid net zo belangrijk, is de
stellige overtuiging van Mos
kovsjenko.
Dat Sjtsjit een organisatie is
waar rekening mee wordt ge
houden, blijkt wel uit het feit
dat het achtkoppige regime on
middellijk na de coup twee be
stuursleden arresteerde, onder
wie voorzitter Oerazjtsev, en de
jacht opende op de rest van het
vakbondsbestuur. Die mensen
gingen ondergronds en wisten
het Witte Huis van Rusland te
bereiken, waar ze zich bij Jelt
sins verzet aansloten.
De telefoon in het kantoortje
gaat om de vijf minuten. Er ko
men twee jongens binnen om
zich aan te melden. Aleksandr
Jasnov is 21 jaar oud en heeft
het in dienst tot sergeant ge
schopt. Uit de binnenzak van
zijn jasje haalt hij een docu
ment tevoorschijn dat hij niet
zonder trots laat zien. Het is
een diploma van de Krijgs-
kunstschool voor Lijfwachten.
Een potige jongen, die Alek
sandr, die zijn gesprekspartner
niet recht in de ogen kijkt. Zijn
vriend en leeftijdgenoot Vitali
Oesynin heeft ook in dienst ge
zeten. Beide mannen zijn al een
jaar werkloos en willen graag
bij het nieuw op te richten le
ger „omdat het nodig is", zeg
gen ze, en omdat ze hun repu
bliek een warm hart toedragen.
Zij moeten een formulier in
vullen en krijgen een oproep
voor een keuring. Als Sjtsjit
groen licht geeft, vaart het De
fensiecomité van de republiek
Rusland daar blind op.
Hoe groot het wantrouwen on
der de Russische bevolking je
gens Gorbatsjov is, blijkt uit
Moskovsjenkos twijfels over de
diens rol in de staatsgreep. Op
de Krim stikt het van de mili
taire onderdelen, voert hij aan,
dus waarom kon de Sovjet-pre
sident niet een zo'n onderdeel
bereiken, terwijl de revolutio
nair Lenin in 1917 wel per boot
naar Petrograd wist te varen?
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
Langste
worst
1
MOSKOU Er bestaat
een lugubere Russische
grap waarin God een boer
vraagt wat hij het aller
liefst zou willen hebben.
Hij mag alles vragen, zegt
God, mits zijn buurman
het dubbele krijgt. De
boer denkt even na en
zegt vervolgens: ruk dan
één van mijn ogen uit.
Een dergelijke houding is re
delijk normaal in de Sovjetu
nie. Het lijkt alsof de mensen
honger en ontbering wel wil
len verdragen, zolang die
maar overal heersen. Op het
platteland, zo melden de kran
ten, dreigen boeren de huizen
en schuren af te branden van
landarbeiders die hun positie
willen verbeteren door een
privé-onderneming op te zet
ten. Hun veestapel wordt ge
dood; zelf worden zij van hun
reikt volgens de gelij
maatstaven, moest de
burger gemiddeld i
tien minuten per dag i
staan; op het platteland
dat bijna twee uur. Deze c
zijn sindsdien verdubbeld
verbazingwekkende verjT
ling van de tijd en energi££__
de bevolking. De voornas
reden van de prijsdalinagj^Q
de algehele afbraak var
totalitaire beleid, de versF1^,
ring van het socialistisch^
steem. Maar het uiteind| dooi
verval, zo zien we nu, 1
moet worden verklaard
economische en politiek
dragingen van Michail G
tsjov.
en
teri
land
zate
olutit
|n gei
i de infla
samenzweerders
deze houding van het volk
wilden uitbuiten. Het is nu bij
voorbeeld bekend dat ze
schijnprocessen voorbereidden
tegen vooraanstaande particu
liere ondernemers. Het be
langrijkste televisiejournaal,
Vremja, kondigde zelfingeno
men aan dat de altijd waakza
me 'competente organen' 157
particuliere ondernemers had
den gearresteerd wegens ham
steren en afperserij. Met deze
vervolgingen hoopten de cou-
pleiders de steun van het volk
te winnen voor hun campagne
het communisme in ere te her
stellen.
Natuurlijk is het nu uitermate
belangrijk hoe het Russische
volk denkt over wettige be
drijfswinst. Het communisti
sche systeem had daartegen
een ingebouwde vijandigheid.
De gelijkheidsprincipes van de
socialistische moraal waar de
bevolking mee vertrouwd was
geraakt, vormen nu een groot
probleem, en daarom ook kre
gen grote delen van de Sovjet
maatschappij een enorme af
keer van de 'nouveau riche',
verpersoonlijkt door de Russi
sche yuppie met zijn flitsende
buitenlandse auto.
Toch zal de algemene ineen
storting van de economie de
mensen wellicht dwingen de
dingen anders te gaan zien. De
politieke staatsgreep is welis
waar voorbij, maar de econo
mische problemen die deze
veroorzaakten zijn nog levens
groot aanwezig, getuige de
voorraad levensmiddelen in
elke willekeurige supermarkt.
Voor jullie in het Westen, met
jullie fantastische warenhui
zen die werkelijk alles verko
pen, is het moeilijk je onze si
tuatie voor te stellen: enorme
supermarkten met alleen een
pakje zout en een paar potjes
mosterd op de planken.
Toen de overheid in april een
forse prijsverhoging aankon
digde, raakten de schappen
wel weer wat voller, maar op
zich versterkte het de infla
tiespiraal alleen maar. En de
inflatie is op het moment ons
grootste probleem. Maar wan
neer we dit probleem willen
oplossen, betekent dit dat we
ook de hele wirwar van aan
verwante problemen moeten
aanpakken. De huidige politie
ke machthebbers weten nau
welijks waar ze moeten begin
nen, en hun beleid kan slechts
vergeleken worden met een
slaapwandelaar die op de ri
chel van een open raam balan
ceert, nadat hij een fles wodka
heeft gedronken om zich wat
zekerder te voelen.
Jarenlang konden beleidsvor
mers veronderstellen dat er
geen werkelijk probleem was.
De hoogste levensstandaard in
de Sovjetunie werd bereikt in
het midden van de jaren ze
ventig, toen we profiteerden
van de prijsverhogingen van
olie en gas op de vrije markt;
de dollars stroomden binnen.
Natuurlijk verschafte het soci
alistische systeem zijn bevol
king nooit meer dan wat
hoogst noodzakelijk was. Zelfs
in 1988, toen de produktie een
aanvaardbaar niveau had be-
Papiergeld
Het probleem v
nog niet opgelost; het tf we'c
deel is eerder waar. Er zijP0Vjet'
vendien twee soorten inf een i
die we moeten bestrijde waan
open en de verborgen in(l'eke
Open inflatie (prijsstijgJ11 dat
en een extreme groei véhe~len
geldhoeveelheid) is dui<iuur<J
genoeg. De verborgen in|'ëen v
is een produkt van het sl- ^un
listische systeem. Dit typ?a^kel
flatie doet zich voor waif'jvere
er een tekort is aan const °P e
tie-artikelen en de prijzeFbeeli
een kunstmatige manier)1" het
gehouden worden door mf^1" n^e
van bonnen en een gigantlaag J
voorraad papiergeld. Mepkovie
dere woorden, men kan*
gens goederen kopen bejjs1"3^
op de zwarte markt,
de oplichters overleven.
Het probleem in de Sovjel
is dat de verborgen
aan het uitgroeien is
hyper-inflatie. De beroel
volking heeft
gekregen. De inkomens)
mensen die niet afhang q-_.
zijn van de staat (restauLct-li
houders, pooiers, taxie!
feurs, iedereen die zaken,
met buitenlanders) zijn Oil
hoog gegaan, die van de I
betaalde ambtenaren ziji)SKOI
vroren. Eerlijke arbeider^
de middenklasse zijn gedlj'(jent
gen te bedriegen, zwa%inds
werken en een armoedi£p van
staan te leiden. Zoals ge\\ft een
lijk is de communistisch|rcjer g
menleving een karikatuuiag 0f
het kapitalisme die ervoif een
de plaats had moeten ko|fen g
Vroeger vond er een kun^mst'e
tige en zeer beperkte vLenkc
ling van middelen plaats.Lens h
der de druk van de infla||_statj(
dat nu afgelopen. Bische
Zelfs nu nog is driekwart toen
de consumptie-artikelen na
komstig van de staat. Mac z„ r
staat is afgebroken. Onde en sj£
mingen willen niet levLen j
aan bedrijven die door Mofzj; eer
bestuurd worden. Republi)
willen hun goederen nietll i
ger afstaan aan deze bedr[AAÖAJ
in ruil voor waardeloos
omdat ze met dat geld IQ-CI
kunnen kopen wat ze r
hebben. jSKOU
Het netwerk van kopeijn een
verkopen, dat toch al niet jbatsjoA
ontwikkeld is, is een v<rden bt
men chaos. Het opzeggenjSovjeti
het vertrouwen in de richeidi
maakte het beeld compt wilde
sinds het Russische brutoen vooi
tionaal produkt met 10 prdn van
is afgenomen tot 15 proj wees
heeft de dollar een mih van
waarde van 32 roebels ben menii
Omgerekend verdient een de coi
beider in de Sovjetunie gel het
deld 150 dollar (ongeveeidie op
gulden) per jaar. J", aldi
Maar nu, met een ste.
machtiger wordende hen.
mingsgezinde Russische
bliek onder leiding
Jeltsin, kunnen ecc
hervormingen eindelijk
den gerealiseerd. We hejj
een keuze: we kunnen
naar de oude toestand,
zijn geld zonder waarde e
rasieten in iedere laag val
bevolking; of we kunnen)
echte markteconomie
wen. Hervormingen kuil
echter niet worden uitgevf
in de Sovjetunie zoals difl
bestaat. We moeten begin
met het creëren
eenheden: afzonderlijke,
hankelijke republieken,
historische kans wordt onj
gegeven. Laten \i
prijzen.
1847
P de
hen, w
(Konstantin Kagalovskyh hier li
economisch adviseur van imste I
Jeltsin). ht kunr
j llander;
(c) The Sunday Times, Londen
