Gespannen
sfeer rond
Russische
ambassade
De brugfunctie van
het Waterpop Festival
li
Oost-Europa
houdt adem i
Terugsturen Albanese
vluchtelingen laat
bittere smaak achter
BUITENLAND KUNST/RTV
Vrees voor staatsgreep groeide in het weekeinde
oe
CeidóeSomorit
MAANDAG 19 AUGUSTUS 199jdó<
Massa - emigratie
van Sovjetjoden?
JERUZALEM Israëlische
autoriteiten hebben vandaag
een spoedbijeenkomst gehou
den om een eventuele massale
emigratie van Sovjet-joden
voor te bereiden nu Sovjet
president Gorbatsjov ten val is
gebracht. Ongeveer 60.000
Sovjet-joden die in het bezit
van een uitreisvisum zijn,
wachten op vertrek, aldus Uri
Gordon, hoofd van de immi
gratiedienst van het Jewish
Agency dat de immigratie van
joden naar Israël regelt. Onder
Gorbatsjov verbeterden de be
trekkingen tussen de Sovjetu
nie en Israël aanzienlijk.
KLM-vlucht
gaat door
SCHIPHOL De KLM-
vlucht op Moskou
(KL301) zou vandaag
vooralsnog gewoon wor
den uitgevoerd. Bij de
KLM waren vanochtend
nog geen berichten bin
nengekomen dat het
vliegveld Sheremetyevo
van Moskou gesloten is
of gesloten gaat worden.
De KLM301 zou om 13.10
vertrekken. Mocht kort
na die tijd het Russische
luchtruim gesloten wor
den, dan zou de vlucht in
Warschau afgebroken
kunnen worden.
Premier Georgië stapt op
MOSKOU Premier Tengiz Sigua
van de naar onafhankelijkheid
strevende Sovjet-republiek Georgië
heeft gisteren zijn ontslag inge
diend. Volgens Sovjet-staatspersbu-
reau TASS reageerde Sigua met
zijn stap op toenemende kritiek
over het onvermogen van zijn re
gering om de economische neer
gang en daling van de levensstan
daard in Georgië een halt toe te
roepen.
De in mei gekozen president Zviad
Gamsachoerdia was een van de be
langrijkste kritici van Siga. Hij
heeft diens ontslagaanvraag dan
ook prompt aanvaard. Ook de mi
nister van buitenlandse zaken van
de republiek die zich in april onaf
hankelijk verklaarde van Moskou,
heeft het veld geruimd.
Chroesjtsjov
ook afgezet
in vakantie
MOSKOU Michail Gorbatsjov
is niet de eerste leider van de
Sovjetunie die tijdens zijn vakan
tie aan de kant werd gezet. In ok
tober 1964 werd Nikita Chroesjt
sjov, een andere hervormingsge
zinde leider die de hardliners te
gen zich in het harnas joeg, opzij
gezet terwijl hij met vakantie
buiten Moskou verbleef. De
hardliners van '64 waren onte
vreden over misoogsten, de schie
lijke aftocht van Chroesjtsjov in
de Cubaanse rakettencrisis en de
ideologische verwijdering ten op
zichte van China.
IKV-SECRETARIS NET TERUG UIT SOVJETUNIE
DEN HAAG De ondertekening van
het Unie-Verdrag dat morgen zou plaats
vinden is de directe aanleiding geweest
voor de staatsgreep die vandaag plaats
vond in in de Sovjetunie. Dat zegt secre
taris Mient Jan Faber van het Interker
kelijk Vredesberaad. Faber is dit week
einde teruggekomen van een reis naar de
Sovjetunie. Volgens hem leefde de afge
lopen dagen bij verschillende Russische
parlementariërs al de vrees dat de staats
greep vóór de ondertekening zou plaats
vinden.
Uit gesprekken met parlementariërs con
cludeerde Faber dat zowel bij de voor
standers als tegenstanders van onafhan
kelijke republieken grote weerstanden
tegen het Unie-verdrag bestonden. Veel
aanhangers van de Russische president
Jeltsin hebben sterke kritiek geuit op
hun leider, zo meent Faber. „Zij hebben
Jeltsin vooral bekritiseerd vanwege het
feit dat hij in het compromis de kant van
Gorbatsjov heeft gekozen en niet die van
de Russische republiek", aldus Faber
voor de NCRV-radio.
Volgens hem werd de afgelopen dagen
gevreesd voor een staatsgreep. „Dat is het
gevolg van het dialectische denken in de
Sovjetunie. Het is ook voor veel conser
vatieve Russen een onvermijdelijke loop
van de geschiedenis dat de republieken
onafhankelijk worden. Maar daardoor
UI
gem
worden de tegenkrachten ook steeds 1
ker. Dit tegenoffensief (de staatsgr^I
onvermijdelijk, maar wordt tevens
delijk gezien".
De IK V-secretaris heeft vanmorge
contact gehad met vertegenwoor
van de vredesbeweging in de Sovje
Aanvankelijk werden vanmorgen
demonstraties verwacht op het
Plein. Of die door zouden gaan betv
de hij gezien de legerbewegingen
hoofdstad.
Het IKV onderzoekt mogelijkhede
tot actie over te gaan. Gedacht won
het aanbieden van petities aan b ^0(
landse ambassades. Volgens Faber 1V
onderzocht of het zinvol is op kort c
mijn naar de Sovjetunie te reize
daar besprekingen aan te knopen.
DEN HAAG „De stilte
voor de storm", zo om
schreef een voorbijganger
vanmorgen vroeg de sfeer
rond de Russische ambas
sade in Den Haag. „Er ko
men demonstraties, dat
weet ik zeker. Maar het
nieuws is nog vers. De
mensen moeten het eerst
nog verwerken".
Eén ding was duidelijk: het
afzetten van president Gor
batsjov was wel doorgedron
gen tot het personeel van de
ambassade. Medewerkers
openden schichtig het hek,
beenden snel naar hun auto
en weigerden te reageren op
vragen. „No comment",
klonk het keer op keer. „Er
komt vandaag later nog wel
een verklaring", hield een
woordvoerder van de ambas
sade de boot af.
De schaarse voorbijgangers
waren buurtbewoners die in
een motregentje hun hond
uitlieten, zoals de Haagse
kapper Mark Al, die zei ge
schokt te zijn, maar niet echt
verbaasd. „Iedereen heeft de
laatste weken op de televisie
de verbeten uitdrukkingen
kunnen zien op de gezichten
van de Russische politici.
Gorbatsjov wilde hervormin
gen die het conservatieve ka
der niet pikte. Hij heeft in
feite zelf de strop om zijn
hals aangetrokken".
Hij vertelde al zo'n twintig
jaar in de omgeving van de
ambassade zijn hond uit te
laten. Pas het laatste jaar had
hij enig contact gehad met
personeel van de ambassade.
„Vroeger leken ze stuk voor
stuk een spreekverbod te
hebben. Sirjds de hervormin-
De Russische ambassade in Den Haag.
gen mochten ze meer, ze ze daarbij over de politiek
mochten zelfs een hengeltje nog altijd weinig loslieten",
uitgooien in de vijver voor Het hek van de ambassade
de ambassade. Af en toe had- ging om half tien even open,
den we een gesprek, hoewel toen een koerier een brief
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
bezorgde. „No comment", zei de gebeurtenissen af. „De-
een personeelslid nog voor- monstreren is een recht, de
dat iemand hem iets had ge- politie is voorbereid op spon-
vraagd. De Haagse politie liet tane acties", aldus een
zich nog niet zien, wachtte woordvoerder.
PRAAG De nachtmer
rie van Vaclav Havel,
Lech Walesa en Josef An-
tall is uitgekomen; Mi
chail Gorbatsjov is 'om ge
zondheidsredenen' afgezet
en vervangen door con
servatieve hard-liners.
Met angstige spanning wordt
nu in de voormalige Oostblok
landen en vooral in Polen,
Tsjechoslowakije en Hongarije
afgewacht hoe de nieuwe
machthebbers in de Sovjetunie
zich tegenover vroegere 'broe
derlanden' zullen opstellen. In
Roemenië en Bulgarije maakt
men zich wat dat betreft wat
minder zorgen; daar heeft men
geen ervaring met door de
Sovjets neergeslagen revoltes
en zijn Sovjet-troepen ook
nooit permanent gelegerd ge
weest. Dat de laatste Sovjet
militairen Tsjechoslowakije en
Hongarije enkele weken gele
den verlaten hebben, betekent
voor deze landen in elk geval
een opluchting. „Nu zijn we
eindelijk echt vrij", zei de
Hongaarse premier Antall bij
die gelegenheid. In Polen
knarst men de tanden eens te
meer over de weigerachtigheid
van de Russen om te vertrek
ken. Weliswaar is een begin
gemaakt met de terugl
king, maar nog altijd bevi
zich zo'n 40.000 Sovjet-mj
ren op Pools grondgebied
hoe onwaarschijnlijk hetl
is dat de Sovjetunie per|
daag weer een militaire f
ging voor de vroegere f
staten betekent, vanwegj
verleden heerst in deze d
toch diep wantrouwen eil
angst als het gaat om
doelingen van Moskou.
Het veiligheids-vacuüm I
de Oosteuropese landen i
recht zijn gekomen (het I
schau Pact opgeheven"
NAVO niet bereid ze op j
men), laat zich nu pijnlijk
len. De CVSE (Confel
voor Veiligheid en Samen
king in Europa), die wel
werd als nieuw veiligl
platform, kan dat vacuül
de gewijzigde omstandigH
absoluut niet opvullen ol
de Sovjetunie er zelf deelP
uit maakt.
Ja
Wie staat er dan borg a
territoriale onschendbaai
van Polen, Tsjechoslovl
en Hongarije? Niemand dP
zelf en dat is nauwelijks
garantie. Voor de jonge <y\
cratieën betekent dat ir
geval een indirecte bedrei
van hun onafhankelijkhei
elke stap die ze zetten
ze de argwanende ogen
het niet-ongevaarlijke I
buurland op zich gericht.^J
ROME Met het op ver
raderlijke wijze terugstu
ren van de laatste groep
Albanese asielzoekers
door de. Italiaanse rege
ring is de crisis geëindigd
zoals zij was begonnen:
schrijnend en met een
wrange nasmaak. Exit
deze groep ongelukkigen,
het aftellen naar de vol
gende exodus kan begin
nen.
Elke stroom asielzoekers of
politieke vluchtelingen die in
een ander (westers) land een
beter bestaan zoekt, laat een
indruk van tragische hulpe
loosheid achter. De overtui
ging waarmee zij zich vast
klampen aan hun illusies geeft
hun de kracht alle problemen
te overwinnen tot de echte
ontnuchtering volgt dat het
betere bestaan even ver ver
wijderd ligt als thuis. Honder
den Albanezen hadden het al
ondervonden. Maar de tragiek
van deze groep ligt in de ma
nier w.aarop zij door de Itali
aanse autoriteiten werd be
handeld. Rome maakte van
hen een 'test-case' om duide
lijk te maken dat de grens is
bereikt en dat maakte hen tot
machteloze slachtoffers van
ontwikkelingen die zij zelf in
gang hebben gezet, maar
waarvan de implicaties hun
persoonlijk lot al lang overstij
gen. Voor hen telt maar één
ding: zij moeten terug.
Dat de Italiaanse regering de
havens blokkeerde om te ver
hinderen dat de massa aan
land ging, kan niemand haar
verwijten. Het was een poging
tot lijfsbehoud om een al
zwaar door werkloosheid ge
troffen regio te beschermen.
De manier waarop zij duizen
den mensen in ellendige mate
riële omstandigheden bijeen
dreef in het stadion van Bari,
gaf echter blijk van weinig hu
manitair gevoel. Maar het is
vooral de manier waarop de
laatste groep met valse belof
ten werd weggestuurd, die
huiver opwekt. Als de deser
teurs, ondanks de toezeggin
gen van Tirana, toch gerechte
lijk worden vervolgd, mag
Rome zich in medeverant
woordelijk noemen. De econo
mische hulp die het intussen
heeft toegezegd om de nodige
hervormingen in Albanië op
gang te brengen, toont aan dat
Rome wel weet waar de echte
oplossing ligt, maar dat vol
staat niet om de bittere nas
maak helemaal weg te vegen.
Toch kan de Italiaanse rege
ring niet met alle schuld bela
den worden. Het was met me
dewerking van het Hoog Com
missariaat voor de Vluchtelin
gen dat de asielzoekers wer
den teruggestuurd. Ook de
VN-instanties waren dus van
oordeel dat deze exodus slechts
het begin zou zijn van een veel
grotere stroom, indien Rome
had toegegeven. Alle andere
regeringen van de Europese
Gemeenschap keken boven
dien met ingehouden adem
toe, want naast de Albanezen
zijn er duizenden Polen, Roe
menen, Balten en straks wel
licht Russen die aan de gren
zen van de EG.wachten.
Daar zal wellicht de grootste
uitdaging liggen die de EG
wacht. Samen met de NAVO
heeft de EG een beslissende
rol gespeeld in het omverwer
pen van de communistische
monoliet die de Oosteuropese
volkeren verstikte. Dat was
een noodzakelijke voorwaarde
voor een betere wereld, maar
nu het communistische bastion
is gesloopt mag de EG de Oost
europese buren niet aan hun
lot overlaten. Dat zou een aan
fluiting zijn van haar demo
cratische principes, en de evo
lutie op gang brengen die zij
angstvallig wil vermijden: een
leger asielzoekers dat zonder
veel hoop ronddwaalt en daar
door de economische ontwik
kelingen in heel Europa be
dreigt. Het is niet enkel in hun
eigen belang dat de asielzoe
kers in hun land van her
komst blijven, hun landen zul
len hen nodig hebben bij hun
moeizame heropbouw. Als zij
naar het Westen komen, raken
de Oosteuropese landen verder
achterop en is elke hulp ten
slotte zinloos.
Als de EG een vluchtelingen-
crisis wil vermijden, is er maar
één oplossing: genoeg investe
ren om het oude Oostblok toe
te laten zichzelf te ontwikke
len. Daar zal iedereen beter
van worden en het zal bovenal
een volgende groep Albanezen
of anderen het pijnlijke lot be
sparen dat zij voor heel de we
reld als ongewenst en overbo
dig worden afgewezen.
The Blue Guitars ...vertegenwoordigers van de nieuwe stroming gitaargroepen...
suske en wiske
[Oei/Die heeft van diplomatie met veel haas fefelen1 J
Dan maar met (euetd
HtlPF i Dal dinf is
met te lillen 1 J
WHOUA
het witte wief Instemming
met fusie
(c) Standaard UltgeverlJ/Wevery Produc
HONSELERSDIJK/BERKEL
De ondernemingsraden van
Bloemenveiling Westland en
Bloemenveiling Berkel hebben
een positief advies uitgebracht
over de voorgenomen fusie.
De beide veilingdirecties heb
ben al laten weten ingenomen
te zijn met dit advies.
De ondernemingsraden blijven
echter wel met nadruk pleiten
voor een harmonisatie van de
arbeidsvoorwaarden die nu
nog binnen de twee afzonder
lijke veilingbedrijven gelden.
Ze betreuren het dat de direc
ties hierover nog geen toezeg
gingen hebben gedaan. Ook
zouden de or's graag een da
tum vastgesteld zien voor de
gereedkoming van het sociaal
plan.
Beide directies streven er naar
nog dit jaar overeenstemming
te bereiken met de vakbonden
over dit sociaal plan. In dit
verband is een afsprakenlijst
opgesteld, die door beide par
tijen is ondertekend.
WATERINGEN Water
pop blijft het gezelligste
festival van Nederland.
Het muziekgebeuren in
het Hofpark in Waterin
gen is in veertien jaar be
hoorlijk groot gegroeid,
maar heeft zijn charme als
buurtfeest eigenlijk nooit
verloren. De kracht van
Waterpop is zijn brug
functie, want er is geen
festival in Nederland
waar zoveel aanstormend
talent een kans krijgt.
Wie slechts geïnteresseerd is
in grote namen zal zijn neus
ophalen voor Waterpop en
zich waarschijnlijk alleen ver
tonen op festivals als het
Haagse Parkpop of het Belgi
sche dubbelfestijn Torhout-
/Werchter. Geheel onterecht
.natuurlijk, want het Hofpark
'is juist de plaats waar de ware
'muziekliefhebber zijn hart kan
ophalen. Bovendien kan hij
dan later opscheppen het ont
luikende talent al te hebben
ontdekt nog voor het grote pu
bliek er érg in had.
Papier
Hoeveel talent Waterpop dit
keer precies telde, is echter de
vraag. Deze veertiende editie
zag er op papier namelijk be
ter uit dan hij in werkelijkheid
klonk. Toch moet opnieuw het
petje af voor de organisatie die
er elke keer weer in slaagt te
ontdekken waar 'veelbelovend
Nederland' zich schuil houdt.
En neem maar aan dat het
niet altijd even gemakkelijk is
om de kwaliteit van gitaar-
groepen als Blue Guitars, The
Serenes, die al eerder op Wa
terpop stonden, en Shoot The
Moon te ontdekken, want het
aanbod is overweldigend.
Eigenlijk maakt Waterpop van
de nood een deugd en speelt
zijn troeven op bewonderens
waardige wijze uit. Gedwon
gen door een beperkte ruimte
capaciteit, er kunnen met goed
fatsoen zo'n 20.000 man in het
Hofpark, en rekening houdend
met toch een beperkt budget,
weet de organisatie dat ze
nooit de 'grote namen' zal
kunnen contracteren. Daarom
wordt uitgegaan van 'veelbelo
vend' en 'oude roem'. In die
laatste categorie viel dit jaar
Kevin Coyne, die nieuwe
energie lijkt te putten uit het
musiceren. Hij deed het met
veel overgave, maar kon toch
niet op tegen het muzikale ge
weld van Sjako, dat met zijn
rock en aan funk gelieerde
spel de bezoeker in vuur en
vlam wist te zetten.
Tijdmachine
Met als decor perfect festival-
weer bood Waterpop opnieuw
voor elk wat wils. Soms was
het alsof het publiek een stap
terug in de tijd deed. Niet om
dat een tijdmachine het veld
vulde, maar omdat een deel
van de groepen wat al te veel
naar hun muzikale broertjes
uit de jaren zestig hadden ge
keken Met de zoete geur van
hasj leek de flowerpower weer
helemaal terug, vooral toen
aan het begin van de middag
de psychedelische klanken
van The Godfathers het veld
vulden. Het is wel zo dat het
kr
SlVC
vijftal nog even moet oe Itekc
voor ze echt indruk zullei ngen
ken. De sterkste troeven i lie d
de Waterpop uit toei
avondschemer begon in t< 'e p;
len. Shoot The Moon, Th c
renes, maar ook The Cro enw
ters musiceerden uiterst
genaam. Ze boden iedei
uitgebalanceerde afwiss
Shoot The Moon met hu
dere Amerikaanse gitaai
The Serenes met sfeei
soms melancholieke roef
The Cropdusters daar
in met een behoorlijk lan|]
klinkende mengeling
country, folk en rock.
al geen echte slechte,
ook niet direct een sterkq
vering van Waterpop.
Toekomst
Bovenal bood het festivi
prachtige springplank na
toekomst. Tenslotte war
meeste groepen die zat
optraden regelrecht afko
uit het zalen- en café-ci
Ze kregen hun eerste ka Bzan
wennen aan het grote pi i|^e
en alleen daarom al maj s ee
Waterpop Festival nooit Vjy
ren gaan.
