CsidóeSoutcvnt
GEZOND EN WEL
p-1
U
MEDISCH GENOOTSCHAP
BEZORGD OVER
PRENATAAL ONDERZOEK
'Respect voor menselijk leven moet weer bovenaan staan'
Stoer weer naar school
MAANDAG 19 AUGUSTUS 1991
Het geduld van vrouwen
op.
Aruna Gnanadason
t J
i
EYSI
ter:
ng
verti
te
beju
In z:
ats R
jan
de
pn T
an h
Vermoedelijk hebben de
meesten onder mijn
huis uit meegekregen dat
onaardig, ongepast is over
iemands familienaam grapj
maken of daar de draak
steken. Overigens werd ee
lerares op onze middelbart
school die de naam Spruit
droeg, daarmee eindeloos
geplaagd. De op het
sinterklaasfeest onverande
geserveerde spruitjes moet
haar op onvoorstelbare wij r
zijn gaan tegenstaan.
Vandaag zondig ik toch te
de goede regel van thuis,
wel tegenover de bekende
bevrijdingstheoloog Leonai
Boff. Ik kan namelijk niet
anders dan schrijven dat il
als een enorme bof heb
ervaren, juist op vakantie
Zwitserland te zijn gewees
de week dat hij daar ook
vertoefde. Van achtergrom rhalf
en aanleiding van zijn bez ste
kan ik helaas niets melder
de nieuwsberichten van h,
acht werd op de televisie
aangekondigd dat de journ we£
A. W. Meyer met deze bek air
Franciscaan een gesprek zi
hebben. Het was een
interessant en uiterst
inspirerend interview.
Opmerkelijk was voor mij
de ondervrager zich bekwi
maar ook zorgvuldig van i
taak kweet. Zo begon hij
Boff te vragen of die meei en
zich openhartig voor de n
televisie te kunnen opstel1^ 00^
Of hij zich geen zorgen
behoefde te maken over
mogelijke berisping aang
eventuele opmerkelijke
uitspraken.
Leonardo Boff is een
beminnelijke persoonlijkht
met een ontwapenend
vriendelijk uiterlijk, et
die eerlijk voor zijn menii
uitkomt, maar zich
allesbehalve provocerend
opstelt. Gevraagd naar zijl
activiteiten deelde hij mee
voor allerlei zaken in te ze
Steeds bleek uit het gesprt
dat hij zich onverdeeld sol
voelt met de armen,
misdeelden en allen die te
worden gedaan. Zo melddt
vanwege de herdenking vj
Columbus, ontdekker van
Amerika 500 jaar geleden,
hij ervoor ijvert van dat fe. P
een soort boete feest te
Want wat is sindsdien de
Indianen niet aangedaan.
Bezwaren en reprimandes
Rome, en die hebben hem
herhaaldelijk bereikt, bren
Boff niet uit zijn evenwicht
wordt niet boos, laat zich i
op de kast jagen, tekent ge
openlijk verzet aan. Wel g
hij rustig zijn gang. Kenne
voelt hij zich niet bedreigd en v
hier en daar eerder in onz
pers verschenen berichten
zou hij bepaalde redactiont rin§
activiteiten momenteel mo "ps
staken, wees hij als voorba
van de hand. Hij zei te
vermoeden dat er misverstp
in het spel was. Hem had
althans tot nu toe geen offi
verbod bereikt. Dus waaro
nerveus wordenGeen opi
maken, maar eenvoudig 'd
Enkele van zijn uitspraken
over modern kerk zijn zulh
als ze Rome bereiken, hen
stellig niet in dank wordei
afgenomen. Hij verklaarde
rustig argumenterend, dat
natuurlijk meer dan tijd w K KE
dat de andere helft vai
mensheid, te weten de
vrouwen, tot het ambt woi
toegelaten. En ook dat hef
gehuwd priesterschap, dat min
eenmaal bestaat in Brazilië vooi
moet worden gelegaliseerd.
Wat niet betekent dat hij
celibatair priesterschap zo\
willen laten verdwijnen.
Zelf onderhoudt hij dit ooi !rlai
met pijn overigens, in de ppei
overtuiging dat hij zo het l ond>
zijn aandacht voor de tallo jjg^
de w
e M
/aal
idige
gev
van
spor
van
en ii
:den
en
Mar
ring
mes.
:n
5t p«
gere,
Ie rij
armen van zijn land kan
realiseren. Ik proefde er di
houding van beschikbaarht
uit, maar minstens evenzt
een sterke solidariteit met
kansarmen. Hartverwarme de
vond ik Boffs pleidooi voor s
vertrouwen in ook de
moederlijke kanten van
Kerk. Geborgen in de
vrouwelijke schoot van de
Kerk voelde hij zich. Oma !.59
door haar moederlijke war
Gods vrouwelijke goedheid
moet gestalte krijgen, daar k
Boff van overtuigd en mei
overgave sprak hij daarvai si
Voortdurend moest ik tijde ijkst
de uitzending denken hoe joed
vorige bisschop van Haarlt de li
monseigneur Zwartkruis, den
genoten zou hebben van di ig. E
gesprek. Gesterkt erdoor in t
rotsvaste overtuiging dat
vernieuwing in de wereldk enge
eerder dan van Nederland,
kleine kerkprovincie, van
grote Brazilië verwacht ko nme
worden. 'ing.
„>en
opol
de
tie
kilc
■et ilor
ena;
>pe
Met het doel aangeboren afwijkingen bij on
geboren kinderen in een vroeg stadium op te
sporen, worden steeds meer verzoeken voor
prenataal diagnostisch onderzoek ingediend.
Bij afwijkingen dringt zich aan veel aanstaan
de ouders de vraag op: het kind laten komen
of de zwangerschap voortijdig afbreken? De
Medische Afdeling van het Thijmgenootschap
(genoemd naar Alberdingk Thijm, de letter
kundige en pionier van het katholieke gees
tesleven uit de vorige eeuw) pleit al tien jaar
vanuit een christelijke achtergrond voor be
zinning op, in plaats van een al te gretige om
helzing van, nieuwe medische technieken.
Een gesprek met dr. V.G.H.J. Kirkels en drs.
J.A.J. Stevens, achtereenvolgens secretaris en
voorzitter van de Medische Afdeling van het
Thijmgenootschap.
Onderzoek om vóór de geboorte informatie over de gezondheid van het kind te krijgen, biedt weliswaar zekerheid maar kent ook nadelen. foto: sp
Idoor
ANNE MARIE VAN DER KOLK
Bij zo'n drie procent van
alle zwangere vrouwen
die tussen 1986 en '89
een diagnostisch onder
zoek hebben ondergaan,
wordt bij het ongeboren
leven een afwijking ge
constateerd. In al die ge
vallen (531 op 18.285 on
derzochten) besloten de
aanstaande ouders de
zwangerschap voortijdig
af te breken. Een veront
rustende ontwikkeling,
vindt de Medische Afde
ling van het Thijmge
nootschap.
Respect voor de mens met al
zijn tekortkomingen als vol
waardig lid van de samenle
ving verdient veel meer aan
dacht, is de visie van deze in
stantie. Onderzoek om vóór
de geboorte informatie over
de gezondheid van het kind
te krijgen, biedt weliswaar
zekerheid maar kent ook na
delen. Dr. V.G.H.J. Kirkels,
gynaecoloog in het St. Anna-
ziekenhuis in Oss en secreta
ris van de Medische Afdeling
van het Thijmgenootschap,
waarschuwt tegen een vol
gens hem ongerechtvaardigd
optimisme ten aanzien van
prenataal onderzoek.
„Maar al te vaak zie ik dat
mensen het onderzoek be
schouwen als een garantie op
een gezond kind. En dat is
beslist niet zo. Van de 6000
erfelijk bepaalde afwijkingen
die we kennen zijn er maar
200 met de bestaande tech
niek op te sporen. Een aange-
boren hartafwijking kan niet
van tevoren worden ontdekt
en zo zijn er meer voorbeel
den te noemen".
Een ander, financieel, nadeel
is de prijs die de ouders vaak
zelf voor prenataal diagnos
tiek onderzoek moeten beta
len Nu ligt het bedrag op
1100 gulden. De aangewezen
laboratoria voeren het onder
zoek alleen uit als de ouders
binnen bepaalde vastgestelde
indicaties vallen. De kosten
worden dan in sommige ge
vallen vergoed.
Prenataal diagnostisch on
derzoek heeft plaats tussen
de zevende en zestiende
week van de zwangerschap.
Er zijn verschillende metho
dieken om informatie over
het ongeboren kind te krij
gen zoals de vlokkentest,
echoscopisch onderzoek en
vruchtwateronderzoek. Bij de
nieuwste methodiek wordt
bloed uit de navelstreng van
het ongeboren kind opgezo
gen.
De leden van de Medische
Afdeling van het Thijmge
nootschap maken zich be
zorgd over de tendens bij
kinderloze echtparen recht
op een (gezond) kind te clai
men. Dr. J.A.J. Stevens,
huisarts in Arnhem en voor
zitter van de Medische Afde
ling en zegt:„Je kunt dit
recht nooit absoluut laten
gelden. Je kunt een kind niet
afdwingen, tegenover nie-
Blijkt het ongeboren kind
aan een erfelijke ziekte te lij
den dan gaat respect voor het
menselijk leven, ook dat van
het kind, voor alles. „Ieder
mens, met al zijn tekortko
mingen, is een volwaardig lid
van deze samenleving en
mag dus rekenen op een vol
waardige behandeling. Onze
maatschappij heeft een ide
aalbeeld van de mens ge
creëerd: jong, sterk, gezond
en gebruind. Alles wat daar
onder zit is in feite minder
waardig. Gehandicapten val
len helemaal buiten beeld. Er
zijn weliswaar gezinsvervan
gende tehuizen maar van
echte integratie kun je toch
moeilijk spreken".
De Medische Afdeling van
het Thijmgenootschap (500
leden, tijdschrift Geneeskun
de en Ethiek) ontstond in de
jaren zeventig als onderafde
ling van de wetenschappelij
ke vereniging van rooms-ka-
tholieke en protestantse aca
demici in ons land. De afde
ling wil met discussies en
symposia een bijdrage leve
ren aan de meningsvorming
over de gevolgen van prena
tale diagnostiek.
Opluchting
Kirkels en Stevens zijn niet
zonder meer gekant tegen
prenataal diagnostisch onder
zoek. Bij veel echtparen kan
een positieve uitslag ('geen
afwijkingen') juist een gevoel
van opluchting geven.
Kirkels: „Het gaat erom hoe
je met de techniek omgaat.
Breek je de zwangerschap bij
elke afwijking af, ongeacht
of deze te behandelen is, of
deze redelijk gesproken
draaglijk is voor het kind en
zijn ouders? Bij een geval van
taaislijmziekte is de kans op
een zwaargehandicapt leven
groot Evenals bij bepaalde
huidafwijkingen en een open
ruggetje met complicaties. De
last voor het kind en de ou
ders is dan ondraaglijk te
noemen. In zo'n geval heb ik
niet zo'n moeite met abortus.
Maar wat moet je met een
hazelip of een veel te hoog
cholestorolgehalte?"
Uiteindelijk zal de beslissing
wel of geen abortus te laten
plegen bij de ouders liggen,
hoewel ook de artsen en de
samenleving (rol van de
overheid) een rol moeten
spelen. Doe je dat niet dan
vrezen Kirkels en Stevens
een 'hellend vlak'. Verzeke
ringsinstanties weigeren dan
bij voorbeeld om een mon
gooltje op te nemen omdat dit
kind een 'lastpost' is. Ook is
het denkbaar dat verzeke
ringsmaatschappijen een
'zwarte lijst' gaan opstellen
met te dure afwijkingen. De
economische waarde van het
leven wordt zo tot norm ver
heven.
Beide artsen benadrukken
dat prenataal diagnostisch
onderzoek in eerste instantie
bedoeld is om eventuele af
wijkingen op te sporen en als
dat kan te behandelen. „Het
onderzoek is beslist niet ge
richt op abortus maar juist op.
behoud van het leven".
Voor meer informatie over
de Medische Afdeling van
het Thijmgenootschap: p/a
St. Annaziekenhuis, J. Zwij-
senlaan 121, 5342 BR Oss ter
attentie van dr. V.G.H.J. Kir
kels.
Oorzaak roos onduidelijk
Idoor
GERRIT JAN VAN OCHTEN
Veel mensen hebben last hebben
van roos. Er wordt dan ook veel
geld gestopt in reclame voor aller
lei middeltjes om dit probleem te
verhelpen. De Latijnse term voor
hoofdroos is Pityriasis capitis, een
geelwite, vettige schilfering van
het behaarde hoofd.
In de dagelijkse praktijk is roos te
zien als droge schilfers die de
hoofdhuid soms in groten getale
tegelijk verlaten en vooral op
donkere kleding goed zichtbaar
zijn. Voor sommige mensen levert
dat psychische problemen op. Fy
siek gezien kan er er jeuk optre
den.
In medische kringen is men het
nog niet eens over de oorzaak van
roos. Er is ook een theorie die zegt
dat 'gisten' bij roos een rol zouden
spelen. In principe worden op de
gezonde hoofdhuid de cellen eens
in de 25 dagen vervangen. Bij roos
gaat dit soms drie keer zo snel,
omdat de cellen zich kennelijk
sneller delen en dus korter leven.
Als de cellen zich afstoten gaan ze
aan elkaar kleven tot een schilfer,
een verschijnsel dat zich ook bij
een huidziekte als psoriasis voor
doet.
Niet krabben
Wat kunnen we doen aan roos? In
elk geval moeten we oppassen dat
we niet gaan krabben of wrijven
om de jeuk te verminderen. Ge
volg van krabben is juist een ster
kere schilfering. Soms is sprake
van een verhoogde talgklier-af-
scheiding. De 'vette' huidaandoe
ning kan verholpen worden met
een goede verzorging van de ha
ren. Er zijn verschillende soorten
shampoos tegen roos in de handel.
Ze bevatten verschillende werk
zame stoffen met elk voor- en na
delen.
De eerste keus is zinkpyrithion-
houdende preparaten (bij voor
beeld Basonal, Zinkan, Zinc
shampoo Essex). Deze stof heeft
een bacteriegroeiremmende én
een schimmeldodende werking.
Er zijn ook preparaten met kool-
teer in de handel. Deze hebben
het nadeel dat ze een onaangena
me geur kunnen hebben. Koolteer
werkt remmend op de celdeling
en kan schilfers afbreken. Merk
namen: Basonal extra, Zinkan+,
en Resdan. Resdan bevat ook nog
verkoelende (jeukstillende) stof
fen (menthol). Het laatste produkt
dat we bespreken is Selsun R. Dit
produkt bevat Seleensulfide. Dit
stofje vertraagt de celdeling en
heeft een schimmeldodende wer
king.
Een nadeel is dat haar en hoofd
huid vet kunnen worden, terwijl
veelvuldige toepassing haaruitval
kan veroorzaken Bij een kapotte
huid kan de stof in het lichaam
worden opgenomen. Dit laatste
kan vergiftigingsverschijnselen
geven, onder meer maag-darm
stoornissen, trillingen, metaals-
maak, knoflookgeur van de uitge
ademde lucht. Al met al is Seisun
R. geen eerste keus. Het is overi
gens het enige middel dat door
het ziekenfonds wordt vergoed.
De andere preparaten zijn voor
eigen rekening.
Trisporal
Vraag van een lezer: In verband
met een eerder artikel over
schimmelinfecties zou ik graag
willen weten of het nieuwe mid
del Trisporal bijwerkingen heeft.
Ik werd eerder behandeld voor
kalknagels met Griseofulvine,
wat netelroos en spruw veroor
zaakte. Door bijwerkingen moest
de behandeling worden gestaakt.
In een vorig artikel zijn middelen
tegen schimmelinfecties bespro
ken, onder meer medicijnen tegen
het in de zomer veel voorkomen
de zwemmerseczeem. Het nieuwe
middel Trisporal, op de markt ge
bracht door de firma Jansen
Pharmaceutica BV, is geïndiceerd
bij schimmelinfecties van de vagi
na, mond (spruw) etc. Er woijdt
niet gesproken over indicatie van
infecties van de nagel. Overigens
is dit wel in onderzoek, maar offi
cieel is het zo dat dit nieuwe mid
del nog niet voor nagelinfecties
mag worden voorgeschreven. De
bijwerkingen van dit middel, zo
als ze in de bijsluiter staan, zijn:
hoofdpijn, duizeligheid. jeuk,
maag- en darmklachten als misse
lijkheid en buikpijn.
Wat de bijwerkingen betreft: de
overheid verlangt van een fabri
kant bij de registratie van een
nieuw medicijn een overzicht van
alle tot dan toe geregistreerde bij
werkingen, die dan in de bijslui
ter komen te staan. Dit wil niet
zeggen dat er niet meer bijwer
kingen zijn. Het kan gebeuren dat
pas na grootschalig gebruik van
een medicijn ongewenste bij-ef
fecten blijken.
Vandaar dat artsen en apothekers
altijd voorzichtig zijn met het ver
strekken van gloednieuwe medi
cijnen. Pas na enkele jaren en
veel onderzoek kunnen we zeg
gen of een nieuw medicijn echt
een aanwinst is of niet. Dit ver
haal geldt ook voor Trisporal.
Een bijkomend effect is dat nieu
we medicijnen vaak erg duur zijn.
Ook dit geldt voor Trisporal. Een
lokale behandeling van een vagi
nale schimmelinfectie kan veel
goedkoper zijn.
BOFF
Uit de Belgische kindermode van 2 t/m 16
jaar uit de serie 'Landelijk Leven' (exclusie
ve boetieks) een blouse met daarover heen
een mooie jaquard trui. Een stoere broek
eronder. FOTO: PR
Mexx stuurt de meisjes dit najaar vooral in leggings en andere soepele stoffen naar school.
Bloemetjes dessins zijn veelvuldig aanwezig, ook als voering.
Terug naar school heeft ook zijn
voordelen. Nieuwe agenda, gekke
gummetjes, nieuwe kleren. Kinde
ren groeien en kleren slijten, dus
moet pappa of mamma in de bui
del tasten.
Inspiratie voor komend jaar wordt
onder andere gezocht in swingend
Londen uit de jaren zestig toen
Mary Quant in haar bovenkamer
tje de naaimachine liet draaien. De
kleren voor de jeugd zijn een mix
van flower power, vlooienmarkt-
impressies en grafische kunst.
Tenslotte moeten de ideeën ergens
vandaan komen, nietwaar? Nu de
rommelmarkten goede tijden bele
ven, kan de mode daar voor prints
best 'een kijkje nemen.
De praktische inslag van de ne
gentiger jaren wordt echter niet
vergeten. Het is de tijd van de
combinaties, tweedelige kleding
stukken zijn prima. Is de broek
versleten of vlekkerig dan kan het
jack nog een jaartje mee. En er zijn
nog genoeg andere combinaties te
verzinnen. Dit jaar worden wijde
bovenstukken gecombineerd met
strakke broeken of leggings. Hier
bij gaan folklorethema 's en moder
nisme hand in hand. Veel voorko
mende kleuren zijn jade, geranium
en oker. Symbolische prints gaan
samen met pastels en geborduurde
dieren of bloemen.
Nieuw voor kinderen is de gewe
ven, wollen kleding voor buiten:
duffelse houthakkersjasjes van de-
kenstof, monty-coats, waarvan ze
de herkomst van de naam waar
schijnlijk niet weten (de Engelse
generaal Montgomery uit de
Tweede Wereldoorlog droeg altijd
houtjetou wtje-jassen), baseball
jacks en royale parka's met zijde-'
glans. Voor op het schoolplein na
tuurlijke en sterke materialen als
denim, chambray. flanel en cordu
roy. Stoere thema 's dus. Daarnaast
zijn er poplin jacks met uitritsbare
mouwen, bodywarmers, blousons
en tweedelers: jack plus bodywar
mer. Kragen, randen en voeringen
zijn behalve op kleding ook te vin
den op schoenen.
Verder behoren tot de nieuwe
schooluitrusting flanellen hemden,
tuniek pulls, warme truien en ves
ten met kabels of een 'all over'jac
quard dessin. Deze kledingstukken
zijn vaak uitgevoerd in warme
boskleuren als brique en olijf. Jon
gens dragen graag rood en marine.
Het meisje draagt een bodywarmer met uitritsbare mouwen. Daaronder
een sweatshirt met capuchon. Het overhemd van haar schoolvriendje is
geruit en doet sterk denken aan een houthakkershemd. Hij heeft er een
stoer jack overheen en jeans met labels. Zo ziet het najaar voor C A er
uit.
foto: pr
