finale
In stadion van toekomst is
geen plaats voor vandalisme
Nieuwe voorschriften tegen verloedering
■£eidóc Qowuvnb
fifa wil Vooral tijdrekken doelverdedigers aanpakken
Het klassieke stadion is niet meer. Of beter: bijna niet meer. De Rotter
damse Kuip is in Nederland het laatste voetbalstadion dat nog doet den
ken aan het stadion der stadions: het Romeinse Colosseum. In staal reali
seerden de bouwers van het Feijenoord-stadion een soortgelijke ellips om
het veld als de Romeinen bijna tweeduizend jaar geleden in steen. Ze be
reikten hun doel: ruim vijftigduizend bezoekers zitten zo krap mogelijk
om de arena waarin de matadoren strijden. Anno 1991 staat het voetbal
stadion weer volop in de belangstelling. Ajax gaat bouwen, Vitesse gaat
bouwen, RKC wil bouwen. Multi-functionele stadions wel te verstaan,
want simpelweg een nieuw voetbalstadion op de wereld zetten wordt niet
langer als verantwoord beschouwd. Gunstige bijkomstigheid: voor vanda
lisme is geen plaats meer. Op de drempel van een nieuw voetbalseizoen,
dat dit weekeinde begint, een inventarisatie.
eid;
Haag).!
|DEN HAAG - Vroeger stelden ge
meentes grond beschikbaar en
bouwden de stadions. Die tijd is
Idefinitief voorbij. „Gemeentes be
handelen betaald-voetbalorganisa
ties tegenwoordig steeds duidelijker
als ieder ander willekeurig bedrijf',
nen bij vertelt Hans Kraay, die bij RKC is
de belast met de coördinatie van de
plannen om een nieuw stadion van
.de grond te krijgen. „Ik aarzel om
het over mijn lippen te brengen,
maar voetbal is tegenwoordig niet
een meer anders te benaderen dan een
pure bedrijfstak. Voor de clubs be
tekent het simpelweg dat ze andere
invullingen moeten zoeken wan
neer ze een ander stadion willen
bouwen".
ICraay vindt het stadion van FC Utrecht
een goed voorbeeld van die andere in-
vulling. De Galgenwaard werd omgeto-
1 verd in een voetbalstadion annex com
mercieel complex en zo werd een econo
misch verantwoord geheel verkregen. De
bedrijfsruimtes die zijn gekoppeld aan
.f. het stadion kregen een volledige bezet-
l,lcatie ting. In RKC-kringen zal er deze maand
een comité worden gevormd om te on
derzoeken wat er in Waalwijk haalbaar
is. Hans Kraay heeft al een helder beeld
voor ogen van hoe de nieuwe accommo
datie eruit zal moeten zien. „Voorop
staat dat het complex vaker wordt ge
bruikt dan één keer in de veertien dagen
voor een thuiswedstrijd van RKC. Het
zal centraal in een sportgebied moeten
komen en bijvoorbeeld een goede ama
teurclub zal er ook thuiswedstrijden
moeten kunnen spelen", legt hij uit.
„Naast het voetbalveld zal er ook be
drijfsruimte moeten komen. Sporthallen
kunnen aan het complex worden gekop
peld. En rondom het stadion zal plaats
moeten komen voor andere sporten".
„Ik vraag me af of je het nieuwe com
plex nog wel voor een voetbalstadion
zult aanzien wanneer je er voor staat",
vervolgt Kraay. „Je kunt je voorstellen
dat er helemaal geen lichtmasten meer
worden geplaatst. Het veld kan ook met
een ander soort licht, vanaf de tribunes,
wordt belicht".
de
cimaal
nbij
nste
Dit stilistische beeld
werd vorig jaar
gebruikt tijdens het
WK voetbal in Italië:
een voetbalveld binnen
de afbrokkelende muren
van het Colosseum. Het
Feijenoord-stadion is de
enige accommodatie in
ons land die met het
Romeinse amfitheater
is te vergelijken.
Produkt-gerichte
voetbalarena
maakt plaats
voor
klant-gericht
theater
Publieksvriendelijk
Publieksvriendelijkheid is één van de
dingen die voorop staan in de nieuwe
opzet. „Het systeem dat FC Utrecht
heeft geïntroduceerd, met grachten in
plaats van hekken, voldoet behoorlijk
goed. FC Den Haag wil de hekken ook
uit het stadion laten verdwijnen. De sta
dions die tegenwoordig worden ge
bouwd, ademen een geheel andere sfeer
uit. Neem Utrecht: ik heb daar zelf een
kantoor gehad. Aanvankelijk was ik ge
zien de reputatie van de Galgenwaard
bang voor ingegooide ruiten en zo. Maar
dat is geheel ongegrond gebleken. Het
mooie, eenvoudige stadion schrikt sup
porters kennelijk af om vernielingen aan
te richten. FC Utrecht heeft niet langer
een voetbalstadion dat aan alle kanten
besmeurd is".
„Gezien mijn leeftijd spreekt het ouder
wetse stadion mij nog steeds erg aan",
zegt Kraay. „Maar het is niet langer eco
nomisch verantwoord. De Kuip bijvoor
beeld is in Rotterdam heilig. Functioneel
is hij echter niet meer. Eigenlijk zou je
er een nieuw stadion voor in de plaats
moeten zetten, maar zo'n verandering is
bij Feyenoord niet mogelijk. Ach, er
mag ook best één monument in Neder
land bewaard blijven".
„Wij kiezen bewust voor een klein sta
dion. Ik vind het vrij naïef om te veron
derstellen dat je met de concurrentie van
de Kuip en het nieuwe stadion van Ajax
een stadion regelmatig vol krijgt met
concerten. Wij moeten redelijk blijven:
acht- tot tienduizend zitplaatsen zijn
meer dan voldoende. Je kunt beter drie
keer per jaar de bordjes 'Uitverkocht'
ophangen dan de overige wedstrijden
voor een half gevuld stadion spelen".
binnen afzienbare tijd te zien te zijn in Amsterdam en Arnhem.
K
UIP
Voorzitter Amandus Lundqvist van de
stichting Feyenoord signaleert net als
Hans Kraay de dreiging die er uitgaat
van de bouw van een nieuw Ajax-sta-
dion. Vervangen van de Kuip is uitge
sloten („Een monument, qua locatie
uniek"), maar om het hoofd boven wa
ter te houden zal wel degelijk op de ont
wikkelingen in Amsterdam moeten wor
den ingesprongen, vindt Lundqvist. „We
zullen functies moeten toevoegen", is hij
van mening. „We denken vooral aan een
zakelijk centrum. In het verleden zijn
daartoe al plannen gemaakt. Als Amster
dam doorgaat, zal Rotterdam zich
moeten voorbereiden op aanpassingen
van de Kuip. Er zullen bijvoorbeeld in
komsten wegvallen door concerten die
nu naar Amsterdam gaan in plaats van
naar ons. Je kunt het je niet permitteren
daar niet over te denken".
Of ook Vitesse zijn club met het nieuw
te bouwen Akzodrome brood uit de
mond zal stoten, zegt Lundqvist niet te
weten. „Bij de presentatie van de Ajax-
plannen ben ik aanwezig geweest. Vites
se staat verder van mij af'.
Akzodrome
Als Vitesse-voorzitter Karei Aalbers ge
lijk krijgt staat het zogenaamde Akzo
drome er echter al eerder dan de Am
sterdamse tegenhanger. „We beginnen
voor november met de bouw", zegt Aal
bers, „zodat het stadion in 1993 klaar
is". Ajax-directeur Arie van Eijden
meldt dat het nieuwe onderkomen van
Ajax in 1994 of'95 zal zijn gerealiseerd;
hij hoopt dat de planologische proble
men snel verholpen zijn en er volgend
jaar kan worden begonnen met de bouw.
,,En zo zijn wij dus toch de eerste",
glundert Aalbers. „Terwijl wij aanvanke
lijk belachelijk werden gemaakt toen we
onze plannen naar buiten hadden ge
bracht..."
„We hebben de keus gehad uit twee mo
dellen", legt de Arnhemmer uit. „Bij
PSV en FC Utrecht is het veld het veld
gebleven en is de randbebouwing ge
bruikt voor andere doeleinden, zoals
kantoren en restaurants. De andere mo
gelijkheid is ook het veld zelf te gebrui
ken voor andere evenementen. In Ame
rika werkt men daar al bijna dertig jaar
met succes mee en ook wij hebben er-
„We hebben jarenlang gezocht naar een
mogelijkheid van een dak dat snel en
goedkoop kan worden geopend en geslo
ten en een grasmat die zonder beschadi
gingen kan worden afgedekt zodat na af
loop van een voetbalwedstrijd op een
andere vloer een nieuw evenement kan
worden gehouden", aldus Aalbers. „Op
jaarbasis zullen in het nieuwe stadion
120 tot 150 evenementen kunnen wor
den georganiseerd. Dan heb je het bij
voorbeeld over voetbalwedstrijden, ten
niskampioenschappen, een concert van
Pavarotti, concoursen hippique, motor
crosswedstrijden en beurzen. Met die fi
nanciële instroom is het stadion een ver
antwoorde investering".
Het Akzodrome ademt niet de sfeer uit
van het klassieke voetbalstadion. „De
verlichting wordt in de dakrand ge
plaatst", vertelt Aalbers, „en aan de bui
tenkant ziet het complex er niet uit als
een voetbalstadion. Het lijkt meer op
een theater of een beursgebouw. En bin
nen vind je alleen maar zitplaatsen. Veel
daarvan zullen zelfs bekleed zijn. Wie
eenmaal binnen is, bevindt zich plotse
ling in een schouwburgachtige sfeer, in
een complex waar het prettig toeven is.
Je zit niet meer zoals vroeger met een
paraplu op houten banken in de regen,
maar je kunt je jas in de garderobe afge
ven en in een lekker temperatuurtje een
wedstrijd bekijken. Het verschil is een
voudig: vroeger was het stadion pro-
dukt-gericht, het stadion van de toe
komst is klant-gericht".
Karei Aalbers is stellig van mening dat
er in het stadion van de toekomst geen
plaats meer is voor vandalisme. „Wij
zullen met dit stadion als voorbeeld zelfs
initiatieven nemen richting KNVB en
UEFA om in alle stadions de hekken te
laten verdwijnen (hetgeen ook bij FC
Den Haag zou gaan gebeuren; red.)",
klinkt het zelfverzekerd. „Waar mensen
in een prettige atmosfeer vermaakt wor
den en via een goede catering hun natje
en hun droogje krijgen is vandalisme
niet meer aan de orde. Vergelijk het
maar met een marmeren toilet, waar je
met een sigaret naartoe gaat. Daar gooi
je een peuk niet weg, maar zoek je naar
een asbak".
Tramhuisjes
Ajax-directeur Arie van Eijden is het ge
heel met Karei Aalbers eens, waar deze
het heeft over vandalisme. „In Amster
dam was er op een gegeven moment een
grote groei van het vandalisme bij tram
huisjes", legt Van Eijden uit. „Sinds ech
ter het Franse systeem is ingevoerd om
na vernielingen meteen tot vernieuwing
over te gaan of bij besmeuring meteen
schoon te maken, is het een stuk afgeno
men. Mensen gaan iets dan koesteren.
Datzelfde heb je ook kunnen zien bij het
café Drukwerk van Harry Slinger. Die
heeft het consequent volgehouden om
met de witkwast klaar te staan wanneer
er weer iets op een muur was geklad
derd. En op een gegeven moment bleef
die muur wit".
„Het stadion van de toekomst is consu
ment- en kijkersvriendelijk", spreekt
Van Eijden over het Amsterdamse initi
atief. „Voor elke groep zijn er de juiste
voorzieningen. De consument vraagt te
genwoordig meer dan vroeger. Dus moet
je klantgericht werken in plaats van het
stadion op het produkt voetbal af te
stemmen. En vanzelfsprekend is het
multi-functioneel, omdat een stadion
waarin af en toe een wedstrijd wordt ge
voetbald tegenwoordig niet meer reëel
DEN HAAG - Vrijwel onopge
merkt heeft de FIFA op 25 juli
drie nieuwe bindende voorschrif
ten uitgevaardigd alsmede ver
schillende extra instructies voor
de arbiters verordonneerd. Doel
is, in de filosofie van vooraan
staand bestuurslid Blatter, het
voetbal aantrekkelijker te maken
door met name een halt toe te
roepen aan het eeuwige tijdrek
ken.
Zo mag een doelverdediger de bal niet
meer oppakken, nadat hij het projectiel
heeft losgelaten na een terugspeelbal.
Gebeurt dit wel, dan volgt een indirec
te vrije trap. Ook wanneer een sluitpost
de bal Iaat stuiteren, krijgt hij een indi
recte vrije trap tegen. Verder moeten
de arbiters onverbiddelijk de rode
kaart uit het borstzakje halen als een
doorgebroken speler (ook de doelman)
getorpedeerd wordt. Arbiters kregen
deze instructie vorig jaar na het WK al
mee, maar niet elke leidsman paste in
de loop van het seizoen de strengste
maatregel toe na een dergelijk delict.
„Officieel is rood de straf indien een
speler zich beweegt in de richting van
het doel van de tegenstander, kennelijk
in een situatie waarin hij een doelpunt
zou kunnen maken, opzettelijk en met
gebruik van fysieke middelen, op onre
gelmatige wijze - d.w.z. door een over
treding die met een directe vrije schop
(of strafschop) moet worden bestraft -
wordt belet ae bal te spelen en daar-
door...de scoringskans wordt ontno
men", luidt het officiële reglement.
Brieven
Scheidsrechters dienen ten slotte 'rood
te trekken' wanneer een speler door op
zettelijk 'hands' een doelpunt tracht te
voorkomen. Dit geldt ook voor een
doelman die buiten het strafschopge
bied een scoringskans van een tegen
stander wil verijdelen door de bal met
de hand weg te werken.
De nu bijgestelde regels zijn niet alleen
ontsproten aan het brein van een of an
dere official van de FIFA. Al jaren ont
vangt de wereldvoetbalbond brieven
van voetballiefhebbers (onder anderen
studenten, journalisten, boeren, profes
soren, accountants, verplegers en fa
brieksarbeiders) waarin voorstellen dan
wel suggesties worden gedaan om de al
maar toenemende verloedering van het
voetbal tegen te gaan. Ook na het we
reldkampioenschap in Italië vorig jaar
klommen weer veel mensen in de pen.
Tijdens dat WK-toernooi ergerde Blat
ter zich weer mateloos aan de verspil
ling van de speeltijd. „In Italië ging bij
na de helft van de negentig minuten
verloren. Een overtreding nam gemid
deld een volle minuut in beslag. Het
was een schande", zo luidde het com
mentaar van Blatter in een dagblad.
Blatter meldde destijds in dezelfde
krant, dat voetbal een eenvoudig spel
is. „De regels laten perfect het maken
van doelpunten toe. De wetenschap
van de trainers heeft de essentie van
het voetbal, het maken van goals, ver
nietigd. De wetenschap in het voetbal
betreft de tactiek, de atletische voorbe
reiding. De tactiek dient om de artiest
uit te schakelen".
Met name doelverdedigers hebben er
een handje van om middels tijdrekken
de kwalijkste vorm van deze tactiek
toe te passen. „Doelverdedigers hebben
allerlei trucs om de tijd te rekken", zegt
Peter Gans, voorzitter van de werk
groep spelregels van de Koninklijke
Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) en
lid van de landelijke scheidsrechters-
commissie. „Het ging altijd zo: bal
even met de hand aanraken na een te
rugspeelbal. Dan de bal met de voet
een stukje naar voren tikken, de bal
weer oppakken, even stuiteren en dan
pas uittrappen. Je moet eens nagaan
wat voor een tijdwinst zij daarmee
boekten. Nu mag dat niet meer. Nadat
een doelman de bal met de hand of
arm heeft aangeraakt, mag hij die niet
meer oppakken".
Eén uitzondering
Er is echter één uitzondering op die re
gel. „Als een doelman een 'save' maakt
om te beletten dat de bal in het doel
gaat, is er natuurlijk geen sprake van
tijdrekken. Hij mag de bal daarna wél
oppakken", voegt scheidsrechter be
taald voetbal Mario van der Ende er
aan toe. Van der Ende leidde onlangs
het duel Volendam-Dundee United en
kreeg derhalve te maken met de nieu
we spelregels. „Ik had Zoetebier, de
doelman van Volendam, betrapt op het
oppakken van de bal, terwijl hij dat ei
genlijk niet mocht doen. Het bleef in
dit vriendschappelijke duel bij een
waarschuwing, maar straks in de com
petitie wordt er zeker streng op gelet.
Voor alle duidelijkheid werden spelers
en trainers afgelopen donderdag tijdens
een voorlichtingsavond nogmaals op
de hoogte gesteld van de nieuwe re
gels".
Doelman René Stam van FC Den
Haag is tijdens de diverse oefenwed
strijden vooralsnog niet de dupe gewor
den van de spelregels. „Ik maakte te-J
gen Scheveningen buiten het straf
schopgebied 'hands'. De grensrechter
zag het en vlagde daarvoor. Normaal
gesproken staat daar nu dus rood voor,
maar de scheidsrechter hield het bij
een vermaning. Hij zei, dat ik voortaan
de nieuwe regels wel in de gaten moest
houden. Het ging er nog gemoedelijk
aan toe".
Stuiteren
Over de regel dat een doelverdediger
de bal niet meer mag laten stuiteren,
reageert Stam nogal sceptisch. „Eén of
twee keer stuiteren, wat maakt het uit?
Ik denk, dat de scheidsrechters in het
begin goed erop moeten letten of een
doelman aan tijdrekken doet, maar in
de loop van het seizoen verwatert zo
iets volgens mij. Net zoals bij de regel
van de doorgebroken speler".
Van der Ende is van mening, dat het
stuiteren weliswaar een „ingeslepen be
weging" is, maar dat arbiters in het
vervolg toch aan de noodrem trekken
bij het irritante getreuzel. Niet alleen
moeten de scheidsrechters alert blijven
op het voorkomen van tijdrekken van
de doelverdedigers, maar ook in andere
situaties. „Behalve de drie bindende
voorschriften hebben de scheidsrech
ters extra instructies meegekregen van
de FIFA", vertelt Van der Ende. „Het
gebeurde wel eens, dat er geen tijd bij
getrokken werd na de verzorging van
geblesseerde spelers in het veld en bij
een spelerswissel. Scheidsrechters
moeten nu de juiste speeltijd hierbij in
de gaten houden".
Andere stringente opdrachten van de
FIFA behelzen de, overigens reeds be
kende, vier stappen die een doelverde
diger mag doen voor een uittrap en het
dragen van een wielrenbroek onder de
gewone voetbalbroek, die beide dezelf
de kleur moeten hebben.
In de strijd om het voetbal zo aantrek
kelijk mogelijk te maken gaat de FIFA
onverdroten voort. Deze maand wordt
er al geëxperimenteerd met speciale
tactische regels tijdens het wereldkam
pioenschap in Italië voor junioren on
der de achttien jaar, waarbij Mario van
der Ende als arbiter optreedt. Doelver
dedigers mogen niet langer dan zes se
conden in balbezit blijven en de bui
tenspelregel wordt teruggedrongen tot
op zestien meter van het doel. „De
speelruimte wordt op die manier na
tuurlijk groter", stelt Van der Ende.
„De balïetjesafwachters komen dan
misschien terug. En ik denk dat techni
sche voetballers veel meer tot hun
recht komen".
