ancy Toole smeult lang door tegen Saskia Paauw
TENNIS
CIRCUIT
rt jOtus en Aston Martin: twee werelden
l)icLc Sou/tont
AUTO/SPORT
Rabobank Q
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1991
z
aan
wai
*)EN
alistisc
arvan
alia C
a Muti
humoi
r lijkt
„Nf
„Ik h
kig
omroep
iederi
iedere
al h(
gedac
hf
hebb I
:hte
sformi ri
is, dan
de pi 7-
we^ti
geda
c te ke
conta[(
lische
is alti
voetbi
KLEIN
Nancy Toole
op het tennistoer-
van Leidse Hout het
vuur tegen Saskia
iv lange tijd smeu-
voordat het in de
>ak van de derde set
gedoofd. Bij de B-
ien kwam Jan-Wil-
Lugthart slechts één
tot winst in drie par-
De C-singelaars
ten weer diep gaan
jat de begeerde zege
binnengehaald. Loes
der Heijden staat in
ipen Cl-toernooi van
!C in Noordwijk
in twee finales.
Toole is het tennissen
iet verleerd. Vorig jaar
de Oegstgeestse naast
(th Hooghoudt nog een
het eerste team van de
maar dit seizoen koos
voor een rustiger voor-
Het constante mag er
fel een beetje af zijn, het
is nog immer aan-
In de eerste set tegen
Paauw bleek dit met-
want de Munnikiane
met een 4-6 setverlies
[ronteerd. Waarna in de
set het mindere aantal
ngsuren van Toole en
iee het ontbreken van
instante in het spel met
[verlies werd uitgedrukt,
derde set werd duidelijk,
strijdvuur alleen maar
|^uld had. Op 5-4 in de
set was het Nancy
die als eerste twee
verwierf. Saskia
toonde op die momen
aar brede toernooierva-
van dit jaar en deed die
rijdpunten teniet, zoals
en 5-3 achterstand in de
ak werd goedgemaakt.
•5 werd Saskia Paauw
[te toch halve finaliste.
F
ipoints
C&idóa Sowuuit
lelijk
v ^ad gisteren trouwens
;en goede dag, zoals Jan-
m Lugthart wellicht een
pere had. In de mixed van
r' met Onno Wempe
Lugthart aantrad, was
lerkte feitelijk ongelijk
,eld. Mandy Oostlander
p uitzf t ajs C-speelster tussen de
[elouterde B-spelers laten
jp dat hogere niveau mee
;e nnen. De blonde Casino-
;ter hield het naast Lugt-
twee sets vol (4-6, 7-5)
n de derde set was de
wel degelijk ongelijk.
Een situatie, die zich in het he-
rendubbel B herhaalde. Lugt
hart had als maat, die andere
Katwijkse tennisleraar, Gert-
Jan Minnee. En ook deze
moest ervaren, dat weinig pot
jes op B-nivo door een goed in
gespeeld dubbel bekwaam
wordt afgestraft. Coen van
Bemmel en Maarten Veeger
zijn een dergelijk duo, waar
mee de 6-4, 6-3 stand bepaald
is.
Jan-Willem Lugthart zorgde
door een overwinning op Pa
trick Kieboom, dat gisteren in
ieder geval één zege zijn deel
werd om daarmee zijn dagge
middelde op drieëndertig pro
cent te stellen. De Katwijker
won met 6-4 en 6-3, maar echt
ongelijk was de strijd niet. Net
zo min als bij René van der
Wilk en Paolo Polla. De uit
Kroatië afkomstige Polla had
tenminste één set de brandh
aard in zijn land naar Leidse
Hout verplaatst. Maar toen de
alweer derde Katwijkse ten
nisleraar op Leidse Hout de
tiebreak naar zich toe trok was
het in de tweede set gedaan
met de OLTC-er (6-3). Marco
Visser had de eerste set tegen
Onno Guinau in zijn voordeel
beslist, toen de reus van TEAN
in het begin van de tweede set
vervelend ten val kwam en
zich zodanig aan de hand bles
seerde, dat verder spelen on
mogelijk was. Bij de B-dames
was Nelleke Weyermans in
twee sets beter dan Judith
Verhoeff, die kandidaat staat
voor team 1 van Zee Duin.
Nachtwerk
Oscar Schoordijk en John van
Overloop maakten er woens
dag in het herenenkelspel C
compleet nachtwerk van door
in tweeëneenhalf uur drie sets
te singelen voor een plaats in
de kwartfinale. Omdat de par
tij pas na elven begon mocht
Schoordijk niet eerder dan
kwart voor twee de felicitaties
van zijn tegenstander in ont
vangst nemen. Ook Bart Blok
en Dennis Noppen speelden
tot ver na het middernachte
lijk uur, voordat het duo Dave
Wijnveldt en Jan van Duijn op
de knieën kreeg. Gisteren wa
ren Blok en Noppen weer fit
genoeg om ook René Bakker
en Jos van Hillegersberg aan
de zegekar te binden. In de
halve finale wachten nu Wou
ter Dercksen en Michiel
Steens, die op de plaats van de
vanwege een sleutelbeenbreuk
niet spelende Patrick Chin a
Foeng opereert. De Roombur-
gers klopten Jan de Mooy en
Adrie Talakua in twee sets.
Wedstrijdleider Hein de Jong
hield het met Frank de Ligt
kort tegen mede-leider Arjen
Radder en Kees de Vroedt, zo
dat hier alleen het 'wedstrijd-
leiden' nachtwerk kan wor-
Langdurig, maar gelukkig
overdag, werkten Roeland
Kuiper en Jack Manuputty
hun kwartfinale in het heren
enkelspel C af. Het werd een
zinderende strijd, waarin de
jeugdige Kuiper wel de eerste
set won, maar het karwei te
gen de vechtende tennisleraar
van de Rijnkanters niet kon
afmaken. Manuputty had in de
derde set steeds de iets betere
papieren, kwam in de tiebreak
nog met 5-2 voor, maar de
Rijnkanter zonk met 7-5 in het
zicht van de haven. Twee ga
mes minder stonden Marc van
Doorn en Alexander van den
Berg op de baan in een partij
waarin Van Doorn uiteindelijk
twee games meer won. De
laatste twee. Oscar Schoordijk
werd de vierde, die de beste
vier haalde. Door met 6-1, 6-3
van Ronald Klein te winnen
werd het wel na twaalven,
maar net geen nachtwerk.
Demonstratie
A-speler Ralph Kok keert in
het kader van TEAN's spon
sordag terug in de Leidse re
gio. De winnaar van het
Roomburg A****-toernooi ver
zorgt met collega Freddy
Sauer, die twee jaar geleden
de hoogste eer bij de gerenom
meerde Leidse club pakte, een
demonstratie. Plaats van han
deling het park van TEAN,
aanvang vandaag om 18.00
uur. Na de single wordt een
dubbelspel gespeeld, waarin de
twee sterkste Alphenaren van
dit moment, Mare Nagelker-
ken en Onno Guinau aan de
toppers gekoppeld zullen wor
den. Tenzij de handblessure
van de TEAN-troef van dien
aard is, dat een invaller moet
worden ingezet en Guinau een
bahlmann wordt.
ESTEC
De bespelers van het park van
ESTEC doen wel veel in de
ruimte, maar staan als wed
strijdleiding toch met beide be
nen op het nog net Noordwijk-
se gravel. Irene Heyligers,
Rienke Minnée en Hanneke
Ravensbergen staan hun 'man
netje' al lopen niet alle sche
ma's even gelijk op. De mixed
van het echtpaar Van Maris
bijvoorbeeld, die als zij het
toernooi winnend willen af
sluiten nog vier maal de baan
op moeten. Hetgeen nog altijd
redelijk te doen is, als er geen
andere onderdelen afgewerkt
moeten worden en vandaag
ook een passend tijdstip ge
vonden kan worden. Maar als
je zelf maar tot vier uur kan
en tegenstander Joost Onvlee
pas vanaf vijf uur, is er duide
lijk een probleem. Loes van
der Heijden heeft dat pro
bleem al niet meer. De Noord-
wijkse speelde zich reeds in
twee finales. Het Cl-enkelspel
tegen Annemarije van Over
schot was met 1-6, 7-5, 6-2 ver
rassend Het bereiken van de
eindstrijd met Wil Goedhart
tegen Els Guyt en Janny den
Hollander toch min of meer
verwacht.
René van der Wilk speelde zich
bekwaam in de halve finales
van het B-toernooi van Leidse
Hout en daarmee vrijwel zeker
in het LC Masterstoernooi.
FOTO: ANDRÉ VAN HAASTEREN
Bij de mannen speelden Marco
Mattke (Casino) via Lodewijk
Kallenberg, Sander Geerlings
tegen Boekhorst-clubgenoot
Rob Broekhof en Jeroen West-
dijk via Arthur Turk zich bij
de beste vier. De vierde halve
finalist komt uit het treffen
tussen favoriet Martijn Zand
vliet en Ted van Berkel. Turk
doet het met vertrouwde part
ner Ed Kraska wel in de halve
finale van de C-herendubbels.
Bij de mixen speelden twee
maal Van Overschot en het
duo Vogelaar/Wijnands zich
in de voorlaatste ronde, terwijl
Sander Geerlings met Maurien
Warmerdam zelfs een tweede
halve eindstrijd bereikte. In
het 20+ Dl onderdeel staan
Ted Steenvoorde en de Duitse
ESTEC-er Gerd Drolsleger
nog één ronde van de finale.
Thuisspeelster Fran^oise Pa-
terson en Ellen van Noort
werken zondag de slotronde
bij de dames af.
Bentlanden
De stoere wedstrijdleiding van
het Bentlandentoernooi in
Benthuizen concentreerde zich
gisteren voornamelijk op het
gelijktrekken van de D-sche-
ma's. Al bleef het niet hele
maal verstoken van C-potten.
Naast de dagelijkse invitatie
Cl-partijen trok het C2-heren-
weer veel bekijks Het duo
blijft publiekstrekker na de 3-
6, 6-4 en 6-4 overwinning op
het koppel Rietveld /Van
Veen. Allard Schaap en Peter
Smith speelden zich ten koste
van André Klein en Antoine
Linders in de halve finale. Zes
koppels mochten gisteren strij
den voor drie plaatsen bij het
laatste mixedkwartet. Voor
Renske Jonkeren en André de
Cler ging het met een 'walk
over' wel heel eenvoudig.
Claudia van der Zwaan en
Cees van Emmerik hadden
drie sets nodig tegen Yvonne
Palm en Norbert Jansen. Ook
de tweede maal op de grass-
court van Benthuizen was suc
cesvol voor het gemengde
tweetal De Vries/Van Dijk.
Het herenenkel Dl stevent op
een finale af tussen Gerben
van der Steeg, die donderdag
avond de partij naar de halve
eindstrijd won, en Dennis de
Roo, die gisteren Cees Boeter
met twee maal 6-1 afdroogde.
De kwartfinale tussen Seegers
en Leyssenaar leek in het
voordeel van de eerste uit te
vallen, maar de laatstgenoem
de sloeg op het einde van de
derde set met 7-5 alsnog toe.
Spanning en rivaliteit bij de
herendubbels D. Twee sets
bleef de strijd tussen Groen en
Kappeyne van de Coppello
aan de ene zijde en twee maal
Maass aan de andere zijde ge
lijk opgaan, 5-7 en 7-6. Na het
verlies van de tiebreak brak er
iets bij de jongste Maass en
kon de concurrentie uit Bent
huizen met 6-2 winnen.
and
Duit)r
iscussi T
1 te i
inde n
flendoz lelsbreed is het
1-Engeland niet ver
de Lotus-fabriek te
iel naar Newport 1
waar Aston Martins
atalaar den gebouwd. Beide
vert ken maken sportwa-
van hoge reputatie,
r ondanks deze over
komst laat een bezoek
-al de indruk achter
g van dl twee geheel verschil-
Spaan Ie werelden
isamer wciciucxi.
Fran!
ettemi t ^et te maken met het
nkaansjgj Lotus hij het General
im na« )rs concern hoort en Aston
alle jn hij diens concurrent
angrijkj? Nee
want de Ameri-
broodheren laten de
autobouwers nog groten-
hun eigen boontjes dop-
Het gegeven dat Lotus
in hi"
ijs. Wi
Pi
Spaan!
et juistL
S1 twintigmaal zoveel auto's
jaar bouwt als Aston zegt
niet alles over de verschil-
culturen die je in beide
eken aantreft.
6 zeggend is eerder dat in
1 port Pagnell de met het
vergroeide Roger Sto-
me rondleidt als een
nd met wie hij de interesse
jzondere auto's deelt. Ter-
nlr m Hethel de even vrien-
UIV ke Harry Giles me op-
'it in het portiershuisje,
eerst nog onderhandeld
worden of mijn fototoe-
wel of niet mee mag.
ndeweg blijkt dat Harry
lijk gepensioneerd elek-
•hnisch ingenieur is, die
ils bijbaantje fabrieksrond-
ngen doet bij Lotus; een
0 ren Lotus-man is hij niet.
Tus heeft geheimen: bepaal-
lelen van de carrosseriefa-
j ige mag ik niet zien in
h ei 'and met sPeciale kunst-
nun ee'irerwerkingS.technieken.
en mei ^stQn j^artin vraagt Roger
3LmP. illeen geen foto's te maken
k d 'e wei"kplaats waar auto's
klanten onderhouden c.q.
tti slaureei"d worden. De pri-
casse r j klant.pn is hpilip.
van de klanten is heilig,
kan ik inkomen. Bij de
v k ste auto's weet Roger te
°eTh ellen wie de eigenaar is en
die met zijn Aston Martin
ffeldi e Met duidelijk afgrij-
o. vertelt Roger hoe een ex-
eigenaar besloot een
che te kopen en niet eens
e fabriek werd toegelaten
de bouw van zijn nieuwe
persoonlijk mee te ma-
helften op elkaar lijmen voor
een basis-carrosserie, vervol
gens deze basis plus de bijbe
horende losse delen spuiten
(met de hand), dan alles in el
kaar zetten. We ontwaren
twee heuse industrie-robots.
Ze zorgen voor het snijden en
aanbrengen van de benodigde
gaten in de versgevormde car-
rosseriedelen. Uiterst nauw
keurig, snel en schoon met een
fijne waterstraal onder een
druk van 3850 bar.
Helemaal zo simpel is het ook
weer niët. In de kunststof car
rosserie worden diverse stalen
verstijvingen gelijmd; met de
hand gemaakt, met de hand
aangebracht. Het ruggegraat-
chassis waaraan motor en wie
lophanging bevestigd zijn laat
Lotus buitenshuis maken en
van een galvanische bescher
ming voorzien. Zelfs de motor
van de Elan krijgt Lotus com
pleet geleverd van Isuzu, die
de door Lotus aangepaste ver
sie bouwt naast de eigen uit
voering waarvan hij is afge
leid.
Zo gemoedelijk als het bij As
ton Martin toegaat, zo bedrij
vig is het bij Lotus. In de hal
len die in 1941 gebouwd zijn
als bommenwerper-hangars
(Hethel is nog bruikbaar als
vliegveld) wordt zichtbaar in
serie geproduceerd. Rondlei
der Harry Giles wijst op een
open plek tussen de montage
lijnen van de Elan en Espri
t/Excel: dient deze voor de ge
plande uitbreiding van de
Elan-produktie? Er komen er
nu zestien per dag van de
band, maar de -vraag is zo
groot dat men overweegt naar
25 per dag te gaan.
Subtiel verschil
Aston Martin doet goede za
ken met restauratie van zijn
auto's, hoorden we in Newport
Pagnell. Ook Lotus denkt aan
de vroegere produkten: chassis
voor de vorige Elan en delen
voor de Elite uit de jaren zes
tig worden op bestelling nog
gemaakt. Reparatiedelen voor
de carrosserie van de huidige
modellen ontstaan eveneens
op bestelling. De dealer die de
auto repareert geeft op welk
stuk hij nodig heeft, en dat
wordt op maat gemaakt. Een
subtiel verschil zien we in de
afdeling bekleding. Dat in een
Esprit vijf Connolly-hiiiden
verwerkt worden tegen negen
in een Aston Martin ligt mede
aan het forse verschil in auto
afmeting. Maar bij Lotus snijdt
men om onvolkomenheden in
een bepaalde huid heen, ter
wijl Aston die hele huid dan
terugstuurt, begrepen we.
Commercieel manager Patrick
Peal van Lotus Engineering
loopt na de rondleiding nog
even mee; onder zijn leiding
mag ik fotograferen. Hij be
antwoord welwillend vragen,
zolang ze niet over net ont
wikkelingswerk gaan dat En
gineering voor allerlei andere
merken doet. Lotus pakt ook
zelf nieuwe ontwikkelingen
aan. Men ontwierp bijvoor
beeld een veelbelovend actief
veersysteem, waarvoor het
Amerikaanse TRW het patent
inmiddels kocht. Het laatste
nieuwtje is actieve geluiddem
ping, waarbij het geluid in het
interieur geanalyseerd wordt
en er vervolgens geluid in
exacte tegenfase wordt gepro
duceerd, met als netto resul
taat theoretisch volkomen stil
te.
Dat is het verschil: de Lotus-
fabriek leeft in heden en toe
komst, de Aston Martin-werk
plaats laat het heden op het
verleden aansluiten. Daarom
houdt Lotus geld over, waar
Aston Martin tekort komt.
Maar geld is niet alles, daar
van raak je doordrongen in de
sfeer van ambachtelijke toe
wijding die heerst in de pas
send historisch ogende gebou
wen in Tickford Street, New
port Pagnell.
<§roe*en^
leiden^^^K
lering. De motorkap echter
bouwt men op uit drie aaneen
gelaste stroken, want de deli
cate rondingen en scherpe lij
nen van de bobbel in het mia-
den kunnen niet geperst wor
den. Als ware beeldhouwers
schaven, vijlen en kloppen
vaklieden elk carrosseriepa
neel. Er zijn moderne invloe
den. De bumpers zijn van po
lyester; ze moeten met het oog
op de Amerikaanse wetgeving
elastisch zijn. Ook de aangele
verde bumpers worden pijnlijk
precies op maat gemaakt voor
de carrosserie waar ze bijho
ren. Omdat men nu zelf geen
buig- en persbank meer nodig
had ontstond ruimte voor een
moderne meetopstelling, waar
een compleet chassis elektro
nisch nagemeten wordt.
Lopende band
Heel verrassend is het spuit-
proces (uiteraard handwerk).
De kale carrosserie, voorzien
van een anti-corrosielaag,
wordt eerst alleen gespoten op
plaatsen waar dingen gemon
teerd moeten worden. Rond de
raamopeningen, deurgrepen,
voor- en achterlichten en zo.
Dan gaat de auto naar de as
semblagelijn voor het afbou
wen. Letterlijk een lopende
band: de auto staat op fa-
briekswielen (zijn eigen wie
len krijgt hij pas'op het laatst)
en wordt voortgeduwd van het
ene montagestation naar het
volgende. Als-ie klaar is volgt
een proefrit, een inspectie van
het plaatwerk en bijwerken
van oppervlaktefoutjes die zijn
ontstaan tijdens de douw. Pas
dan wordt de auto helemaal
gespoten!
Drie tot vier maanden duurt
het om zo een auto te bouwen.
1200 manuren gaan erin, zegt
Stowers. Alleen de assemblage
van de motor kost al 55 uur.
Alle onderdelen worden aan
geleverd, maar bij Aston zelf
balanceert men de krukas en
stelt men een set zuigers plus
drijfstangen samen die onder
ling niet meer dan 2 gram in
fewicht mogen verschillen,
'anzelfsprekend laat deze
bouwwijze alle ruimte voor
speciale wensen. Er was een
eigenaar die geen leer wilde,
hoewel leer volgens Roger als
enig materiaal ideaal met de
rest van de auto mee verou
dert. Er was ook een klant die
stond op hout in het interieur:
onbegrip bij Stowers. „Hout is
helemaal niet functioneel, nut
teloze versiering nu dash
boards uit veiligheidsoverwe-
Aston Martin: een portier wordt nauwkeurig en met de hand op maat gemaakt.
Aston Martin maakt driehon
derd auto's per jaar, uitslui
tend van het type Virage. De
produktie van de futuristische
vierdeurs Lagonda is al enige
tijd gestaakt, na bijna 15 jaar
en 645 exemplaren. Stowers
wijst op een rare Lagonda-car-
rosserie: ingekort en met maar
twee portieren, gebruikt als
drager voor de Virage-tech-
niek toen dat model nog in
ontwikkeling was.
Produktie is niet het juiste
woord voor de wijze waarop in
Newport Pagnell auto's ont
staan. Dat gaat nog in de
meest letterlijke zin met hand
werk. Voor het uit stalen pro
fielen opgebouwde chassis-
raam, voor de aluminium car
rosserie, het lederen interieur
en voor de machtige V8-mo-
tor. De losse onderdelen van
aandrijforganen en wielophan
ging maakt men niet zelf,
maar de complete carrosserie
wel. Sommige aluminium-pa-
nelen voor de Virage-carrosse-
rie waren te groot om ze nog
zelf uit vlakke platen te vor
men; die worden nu voorge-
perst aangeleverd. Zoals het
dak, dat echter wel op een
(houten) mal precies op maat
wordt gemaakt en voorzien
van de juiste ronding en profi-
Lotus: de
lopende band
voor de Elan
heeft ook
hand
bediening.
FOTO'S: PR
ging zacht bekleed moeten
zijn". Maar de klant is koning.
Voor zeven ton (Nederlandse
prijs) koop je niet alleen een
auto, maar ook een vrienden
kring in Newport Pagnell. Een
uitstervend ras? Helemaal niet,
zegt Stowers. Er is een leer
ling-plan waarvoor altijd meer
aanmeldingen dan plaatsen
zijn. Zij die een plaats bemach
tigen blijven meestal bij Aston.
Echte robots
Nee, dan Lotus. Daar ging het
vroeger bijna net zo, zie je aan
het lijntje waar de duurdere
modellen Esprit en Excel ont
staan. Maar nu bouwt men
jaarlijks naast 1000 van die
modellen ook 4000 Elans, en
dat gaat toch iets anders. Bo
ven de assemblagelijn hangt
een klok die de gestelde tijd
voor de assemblage aangeeft.
Na een bepaalde tijd moeten
de auto's een montage-station
verder schuiven. Niettemin is
het nog vriiwel allemaal hand
werk wat de klok slaat, net als
bij Aston Martin. Hier geen
handgeklopte panelen echter,
maar kunststof carrosserieën
die in twee helften door va-
cuüm-vormen in mallen wor
den 'gebakken'. Het lijkt op
een modelbouwdoos: twee
