Tk ben nog steeds
ioos op de Jappen'
BINNENLAND
Nieuwe tegenvaller van mil jard PvdA er Meijer voorzitter
kwestie Irene zorgde voor botsing Juliana en kabinet
CDA-Kamerlid wil actie tegen gokverslaving
Uw Lancia Dealer
,Fred Menken Wassenaar
JSTUS üdóv Qowumt
VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1991
ital hongerstakers asielzoekers-
trum tot veertig gedaald
:L0 Het aantal hongerstakers in het Almelo-
jelzoekerscentrum is in de loop van donderdag
[ijftig tot ruim veertig gedaald nadat de directie
ip de zinloosheid van hun actie had gewezen. Di-
I ur C. van Woerkom van het centrum verklaarde
au,avon(j ^e jn(jruk te hebben dat de overgebleven
Kro^rstakers op korte termijn hun actie beëindigen.
;n al eeifcch sprekende asielzoekers gingen gisterochtend
gegevenngerstaking uit protest tegen het in hun ogen te
toezien.i verblijf in het centrum. Doordat normale woon-
n daarnF n'et beschikbaar is, moeten de asielzoekers
h t 1 !Jtien tot elf maanden in een opvangcentrum blij-
net tancUg leefruimte is naar hun mening te beperkt. De
lie van het Almelose centrum heeft de honger-
o|s Lten weten dat het probleem van de wachttij-
elkaar I1 °Pvangcentra ook °P rijksniveau wordt on-
.md en dat de Tweede Kamer de problematiek
mci{jeze maanci zai bespreken,
eden dat
commissie dienstplicht
Novok verliest geding benzine-accijns
DEN HAAG Door tegenvallende eco
nomische groei dreigt een gat van een
miljard te ontstaan in de kabinetsbegro
ting van 1992. Bovendien blijkt dat het
aantal werklozen sterker zal groeien dan
de 15.000 waar tot nu van werd uitgegaan.
De exacte cijfers worden op Prinsjesdag
bekendgemaakt. Door de toename van het
aantal werklozen en de vergrijzing zal het
aantal inactieven toenemen. De Kamer
heeft in juli afgesproken dat bij een groei
van het aantal inactieven de koppeling
tussen lonen en uitkeringen op losse
schroeven komt te staan. Door de nie
financiële tegenvaller zal het kabinet
gelijk onvoldoende geld hebben om de
koopkracht van de ambtenaren te garan
deren. De afgesproken loonstijging per 1
juli voor ambtenaren lijkt niet voldoende
te zijn om de inflatie en premiestijgingen
compenseren. Dit voorjaar is afgespro-
Indien het kabinet vasthoudt aan de te
rugdringing van het financieringstekort
tot 4,25 procent van het nationaal inko
men, dan zal minister Kok extra bezuini
gingsvoorstellen moeten doen. Normaliter
zouden die al bij het kabinet moeten lig
gen, maar door de discussie over de wao is
dit vertraagd. De brief van Kok aan de
ministerraad wordt volgende week ver-
DEN HAAG De commissaris van de ko
ningin in Drenthe, Wim Meijer, wordt vrij
wel zeker voorzitter van de commissie die de
regering moet adviseren over de toekomst
van de dienstplicht. De commissie wordt in
het najaar geïnstalleerd door minister Ter
Beek van defensie. De benoeming van Meijer
wordt officieel nog niet bevestigd, maar vol
gens een woordvoerder van het ministerie zal
de voormalig Nieuwlinker van de PvdA in
de commissie „een belangrijke rol gaan spe
len". De commissie moet een antwoord geven
op de vraag of het wenselijk of noodzakelijk
is de dienstplicht na de eeuwisseling af te
schaffen. Volgens Ter Beek is voor zo'n be
slissing nader onderzoek nodig omdat de
maatschappelijke gevolgen ervan groot zijn.
DEN HAAG De Nederland
se Organisatie van Gas-, Olie-
en Kolenhandelaren (Novok)
heeft het kort geding tegen de
Staat over verhoging van de ac
cijns op benzine en diesel ver
loren.
De Haagse rechtbankpresident mr.
A. van Delden stelde vandaag de
Novok in het ongelijk, nadat hij dat
begin juli ook deed in een kort ge
ding dat de Bovag aanspande. Hij
vindt dat het onmogelijk is in kort
geding een uitspraak te doen over de
wet waarin de accijnsverhoging is
geregeld. De Novok wilde dat die
wet onverbindend zou worden ver
klaard. Volgens van Delden kan dat
alleen door middel van een bodem
procedure.
Volgens de NOVOK is de accijnsver
hoging in strijd met het Europees
recht. De organisatie van vrije
pomphouders deed onder meer een
beroep op artikel 102 van het EEG-
verdrag. dat Nederland zou ver
plichten om het wetsvoorstel voor te
leggen aan de Commissie van de Eu
ropese Gemeenschappen.
Volgens Van Delden zal het Hof van
Justitie geen rechtstreekse werking
aan dat artikel toekennen. „Boven
dien heeft de commissie niet inge
grepen in de langbestaande accijns-
verschillen tussen Duitsland en Ne
derland en ligt het niet voor de hand
dat dat nu wel zou gebeuren".
«feOTIES LAAIEN HOOG OP BIJ INDISCH MONUMENT
t. De bed
Dor intiri
aangeht
nisten b<
et legeri
ring van!|MAN R0SENBERG
beste h1
HAAG Generaal
tigenno,R- a°e^olt' anders
de droo'to° e van kor"
De oprolleid' staat er ontdaan
ambtgenrHet was maar één
gro en P een Patiënt uit
n staat
oor zijn
ets ande
jde zaak heeft ver-
jd. Ik betreur dit bij-
:r en dat heb ik ook
keren I1 Lubbers gezegd,
gros van de mensen
het hier zeker niet
'ie geen |eens"
sn dat d
weken iiur eerder had Boekholt,
oortgeze'itter van de Stichting
eer gewpnking 15 augustus 1945,
a Kroatei161 Congresgebouw de
en nog verzocht een
Murige Plechtigheid te ma-
1 zet Milaan de kranslegging bij
groterendisch Monument. De op-
3die enkele kleine groepe-
erendunb doen om, op het mo-
daU Lubbers een krans
e "ordHp te staan en hem de rug
zal vern* keren, wijst hij als 'on-
istaan vyjg Van de hand'
rgeefs, want rond half
gaat het mis. Het Trom-
fkorps der Cavalerie
EG-ben net een weke bewerking
ië houdlMozarts klarinetconcert
lossing, let, als de ceremoniemees-
vredesCet eniSe stemverheffing
nier uitnodigt de eerste
te leggen. Er klinkt
Taxichauffeurs geven tekst en uitleg
De taxichauffeurs van de Haagse taxicentrale HTMC, die
deze week aankondigden bezoekers van de 15 augustus-her-
denking gratis te zullen vervoeren, hebben gisteren via
pamfletten laten weten dat zij zichzelf in geen enkel opzicht
hebben willen vergelijken met de slachtoffers van de Japan
se kampterreur. De chauffeurs spraken eerder over een
'band' die zij voelen met de Indische Nederlanders, omdat
naar hen al vijftig jaar niet zou worden geluisterd. Zoals be
kend hebben de taxichauffeurs actie gevoerd tegen de NS
naar aanleiding van de treintaxi. Het aanbod aan de Indi
sche Nederlanders bleef gisteren overigens gewoon van
kracht: de chauffeurs reden ongeveer negentig gratis ritten.
zaloj"?f boegeroep M
dipl( Hier en daar keert ie-
zijii zich demonstratief af
het tafereel. Lubbers
in naar voren- Plotseling
e mee te1 er êetrokken en êe'
5 1. „Lubbers rot op!", roept
n de repf^ t je hebt hier niets te
maken", schreeuwt een ander.
Politie-agenten en mensen van
de ordedienst proberen een
woedende man tot bedaren te
brengen. Dan vliegt er een ei
door de lucht dat Lubbers op
zijn schouder treft. Ondanks
het incident legt de premier
toch de krans, samen met mi
nister D'Ancona van WVC.
Daarna wordt hij weer naar
zijn plaats geleid en wordt het
snel weer rustig. De blaaska
pel speelt onverstoorbaar ver
der; een trombonist verzwikt
zijn tong op het 'Panis Angeli-
cus' van César Franck en pro
duceert een valse noot.
Niet netjes
Na de kranslegging bij het mo
de Scheveningse
treffen de Indische Ne-
elkaar in het Con
gresgebouw voor de lunch.
Een rijzige dame loopt door de
hal, vriendelijk glimlachend
naar de oudstrijders uit het
Huis Bronbeek bij Arnhem.
Het is de weduwe Spoor, in
Indische kringen beter bekend
als 'De Moeder van het KNIL'.
Zij was getrouwd met generaal
S. H. Spoor, opperbevelhebber
van de Nederlandse strijd
krachten in Indië tijdens de
zogeheten Politionele Acties
van 1947 en 1948. Spoor over
leed in april 1949 aan een
hartaanval, kort nadat hij zeer
tegen zijn zin, op last van de
regering het pas veroverde
Djokjakarta, hoofdstad van de
Republiek Indonesia, had
„Ik vond het niet zo netjes wat
er gebeurde bij het monu
ment", zegt mevrouw Spoor.
„Maar ja, wat Lubbers heeft
gedaan is ook niet netjes. Hij
komt binnenkort met ons pra
ten, maar in de brief die hij
daarover heeft geschreven
ontkent hij dat hij de woorden
'de kous is af' heeft gebruikt.
Toch heb ik hem op de tv iets
horen zeggen als 'deze bladzij
de is nu omgeslagen', dat is
toch precies hetzelfde? Kijk,
waar het om gaat is dat het
voor de mensen hier helemaal
niet voorbij is. De regering
moet dat begrijpen. Stel je
voor dat Lubbers over de jo
den ook zou zeggen: dat is
/oorbij, we gaan
Onder grote belangstelling leggen Indische organisaties een krans bij het monument in Den Haag
orde van de c
je
Nou, dan 2
vrouw Spoor. „Minister Pronk
is een tijdje geleden in Indone
sië geweest. Hij heeft daar ge
sproken met de deserteur
Poncke Princen, die in 1948
overliep naar de Indonesiërs.
Dat is natuurlijk onvoorstel
baar. Princen is een verrader,
die de dood van zeker veertig
Nederlandse soldaten op zijn
geweten heeft. Is dat nu no
dig? Moet een minister zoiets
De weduwe Spoor hoopt dat
koningin Beatrix tijdens het
staatsbezoek aan Japan niet
zal zwijgen over de Japanse
oorlogsmisdaden en de kwestie
van de ereschulden. „Maar ik
vrees het ergste. Nu blijkt al
weer dat er geen tijd wordt
vrijgemaakt voor een bezoek
aan een monument voor ge
vangenen, die zijn omgekomen
in de Japanse mijnen. En ik
denk dat minister Van den
Broek niet wil dat de kampen
aan de orde worden gesteld".
Bitter
In de koele zalen van het Con
gresgebouw komen de men
sen, na een emotioneel uur in
de brandende zon bij het mo
nument, weer een beetje op
verhaal. Oude bekenden slaan
elkaar op de schouder, er
wordt gelachen, Jappen-mop-
pen uit de oude doos worden
met smaak gedebiteerd. Maar
een enkele voorzichtige vraag
is genoeg om een heel verhaal
los te krijgen over onverwerkt
leed en trieste herinneringen.
Willem Creteer (82) heeft zijn
Indische verleden wèl enigs
zins verwerkt, maar vergeten
en vergeven kan hij niet.
„Mijn hele leven draag ik die
rot-Jappen met me mee", zegt
hij bitter. Zijn vrouw heeft
vanmorgen foldertjes met de
oproep 'Keer Lubbers de rug
toe' uitgedeeld.
Creteer raakte in Indië in 1942
zijn bloeiende boerenbedrijf
('tachtig varkens') kwijt, vocht
bij de marine, zat 42 maanden
in een kamp, werd bijna ont-
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
hoofd, keerde terug naar Ne
derland en kon daar de „kole
re krijgen". „Toen ik begin
1950 berooid in Nederland
aankwam, zei een ambtenaar
bij een van de opvangbureaus:
'Het had nog wat langer
moeten duren in die kampen,
dan hadden wij nu geen last
van jullie gehad'. Daar dacht
ik weer even aan toen Lub
bers zei dat de kous af was. Ik
ben boos op de regering en
ook op de Jappen. Elk jaar zet
ik op 9 augustus, de dag van
de bom op Nagasaki, bij mij
aan de dijk een bord met de
tekst: De atoombom redde
mijn leven".
PvdA-actiegroep
hekelt gedrag
„partijbaronnen"
DEN HAAG De wijze
waarop de „partijbaronnen" in
de PvdA de afgelopen dagen
in de media zondebokken heb
ben gezocht voor de malaise
waarin de partij verkeerd
rond de kwestie van wao en
Ziektewet kan volstrekt niet
door de beugel.
De actiegroep „PvdA weer so
ciaal" meent dat de voorzitters
en secretarissen van de partij
gewesten „heilzamer bezig
zouden zijn wanneer zij zich
zouden bezinnen op hun eigen
functioneren". Initiatiefneem
ster W. Voogt, voorzitter afde
ling Utrecht, van de actie
groep, zegt in een verklaring
..deze week met verbijstering
te hebben gadegeslagen hoe de
partijbaronnen elkaar voor de
tv-camera's stonden te ver
dringen". Voogt doelt daarbij
op de ingelaste bijeenkomst
dinsdag in Utrecht van het
partijbestuur met de vertegen
woordigers van de 17 PvdA-
gewesten. In dat beraad zijn
harde woorden gevallen aan
het adres van partijleider Kok,
partijvoorzitter Sint en fractie
leider Wöltgens. Mevrouw
Voogt wijst er op dat geen van
de partijbaronnen nadat zij en
partijgenoot Theunissen uit
IJsselstein begin augustus het
initiatief namen het verzet on
der PvdA-leden tegen de wao-
plannen van het kabinet te
bundelen, „ook maar de moei
te heeft genomen om met de
actiegroep in contact te ko-
De actiegroep toont zich tevre
den nu de PvdA sinds dinsdag
weer een duidelijk standpunt
heeft over de wao: niet tornen
aan de duur van huidige uit
keringen en van schrijnende
nieuwe gevallen. De actie
groep is opgericht „omdat de
wao-kwestie de druppel was
die de nog steeds volle emmer
deed overlopen". Volgens
Voogt zal de club zich „nu
richten op de emmer, daar uit
de zeer vele reacties die zijn
binnengekomen is gebleken
dat de behoefte aan een funda
mentele discussie over het on
behagen over de koers van de
PvdA groot is".
DNINGEN Tussen
kabinet Marijnen en
jingin Juliana is een
tige aanvaring ge-
st rond de kwestie van
betreding van prinses
ie tot het katholieke
•of. Dat blijkt uit het
ïfschrift 'De minister-
lident. Eerste onder
jken of gelijke onder
>°t >ersten?' van drs. J.P.
n (chef), m (winkel. Hij hoopt
pp donderdag 12 sep-
|3er aan de Groningse
fersiteit te promove-
tot doctor in de
ltsgeleerdheid.
van Holsten
drs. K Veraingin Juliana wilde het
las D Diikhr'even van ket koninkkjk
beschermen, maar was
door in de omgang met
het
het kabinet niet altijd ever
zorgvuldig", aldus Rehwinkel.
Rehwinkel onderzocht voo:
zijn proefschrift de positie
de minister president in
Nederlandse staatsbestel.
Minister president Marijnen
blijkt lange tijd in het onge
wisse te hebben verkeerd over
het voorgenomen huwelijk
van prinses Irene met prins
Hugo Claus de Bourbon Parma
en haar daaruit voortvloeiende
toetreding tot het katholieke
geloof. In 1964 ontstond hier
over in Nederland en in de
Nederlandse politiek grote op
schudding. Dit kwam door de
verbondenheid tussen het
Oranjehuis en de Nederlands
Hervormde kerk en doordat
Nederland toen nog veel meer
kerkelijk gebonden was dan
nu. Op 29 januari van dat jaar
kwam Irene's 'bekering' in de
publiciteit, door middel van
krantefoto's van een voor het
altaar knielende Irene.
Volgens Rehwinkel had Lam-
mers, de directeur van de
rijksvoorlichtingsdienst, een
dag eerder opdracht gekregen
de stap van Irene bekend te
maken. Lammers wilde echter
eerst het kabinet inlichten en
wachten tot Irene terug was
uit Spanje. Door de vershenen
foto's was daarmee 'te laat'.
Na publikatie van de foto's
waarschuwde Lammers ijlings
vice-premier Biesheuvel, de
toenmalige premier Marijnen
was op dat moment in het bui
tenland en wist dus nog van
niets. In het parlement rees,
volgens Rehwinkel ten on
rechte, de verdenking dat Ma
rijnen al veel langer op de
hoogte was.
„Wel was al in december Ma-
rijnens voorganger, J.E. de
Quay, door prins Bernard zij
delings geïnformeerd", ver
klaart Rehwinkel. „Dat blijkt
uit zijn dagboeken. Bernhard
heeft zich hierbij waarschijn
lijk zeer op de vlakte gehou
den.
Kabinet en koningin wilden
dat na het uitlekken van de
bekering ook het voorgeno
men huwelijk bekend maken.
De familie Bourbon wilde daar
om politieke redenen niet aan.
Daarop volgde een reeks com
municatiestoornissen tussen
kabinet en koninklijk huis.
Juliana kondigde op de televi
sie aan dat de verloving niet
doorging. Juliana en Bernard
reisden in strijd met uit
drukkelijke afspraken met het
kabinet naar Spanje om
Irene te halen. Ze keerden
zonder Irene terug en meld
den dat de verloving toch be
kend mocht worden gemaakt.
Marijnen stelde toen dat alle
berichtgeving over de verlo
ving eerst op zijn bureau
moest belanden, waarop de
ministerraad zeer ontstemd
was en vond dat de premier op
Soestdijk „het heft in handen
moest nemen". Op 8 februari
keerde Irene terug naar Ne
derland waarna de verloving
bekend werd gemaakt.
In april laaiden de emoties
weer op toen Irene weigerde
mee te gaan op een staatsbe
zoek aan Mexico. „De officiële
reden is altijd geweest dat ze
moest delen in het werk van
haar toekomstige echtgenoot",
aldus Rehwinkel. Het had vol
gens hem echter alles te ma
ken met de slechte relatie tus
sen moeder en dochter. Julia
na had geweigerd de paus te
vragen het huwelijk in te ze
genen. Juliana ontbrak daarop
bij het huwelijk in Rome, ter
wijl ze van het kabinet mocht.
Volgens Rehwinkel is Juliana
in deze kwestie niet zorgvul
dig geweest in haar omgang
met het kabinet en met de
premier in het bijzonder. Toch
is de verhouding tussen beide
partijen niet definitief ver
stoord Juliana was volgens
Rehwinkel zelfs dankbaar
voor de manier waarop het
kabinet de zaak had afgedaan
en wilde daarvan op de televi
sie getuigen. Daarmee kon
Marijnen echter niet instem
men, gezien zijn grondwettelij
ke ministeriële verantwoorde
lijkheid. Wel mochten premier
^-premier op het bordes
ving rond het koninklijk huis
zijn naar aanleiding van deze
affaire vaste afspraken ge
maakt.
Ambulances kunnen vaak
huisnummers niet vinden
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG CDA-Ka
merlid Van Leijenhorst
heeft zijn buik meer dan
vol van het onheilspellend
groeiend aantal gokver
slaafden.
Het is de hoogste tijd voor een
ontmoedigend kansspelbeleid
van de overheid, zo liet de
christen-democraat weten in
schriftelijke vragen aan de mi
nisters D'Ancona (WVC),
Hirsch Ballin (justitie) en An-
driessen (economische zaken).
Van Leijenhorst baseert zijn
verontrusting op de enorme
stijging van het aantal gokver
slaafden dat aanklopt bij hulp
verleningsinstanties als het
Consultatiebureau voor Alco
hol en Drugs, RIAGG en Jelli-
nekcentrum. Hij kan zich niet
aan de indruk onttrekken dat
de groei direct verband houdt
met zowel de sterke f
van het aantal kansspelgele
genheden als met het in be
drijf nemen a
Het aantal gokkers dat in 1988
aanklopte voor hulp bij het
Jellinekcentrum bedroeg nog
enkele tientallen, een jaar la
ter was dat reeds toegenomen
tot 2.800. Het jongste jaarver
slag van de Raad voor Casino
spelen meldt dat het aantal be
zoekers van 1987 tot 1990 is
toegenomen van twee naar
ruim drie miljoen.
Van Leijenhorst wil verder
van de bewindslieden weten
hoe de 2,5 miljoen gulden voor
bestrijding van gokverslaving
in 1990 is aangewend. Hij
wenst een overzicht van welke
bedragen wanneer aan welke
instellingen zijn overgemaakt.
De christen-democraat oppert
alvast een extra financiële im
puls aan de Gambles Anony-
ASSEN Er moeten richtlij
nen komen ten aanzien van de
plaats en en het bordje van
huisnummers. Ambulanceper
soneel wordt namelijk steeds
vaker geconfronteerd met on
leesbare of onvindbare huis
nummers en straatnamen.
Daardoor gaat kostbare tijd
verloren, tijd die van levens
belang kan zijn voor de pa
tiënt, zo heeft het hoofd van
de (06-11) meldkamer Dren
the, P.H. Deierkauf, gisteren
verklaard.
„Huisnummers zijn regelmatig
op de verkeerde kant van het
huis aangebracht waardoor ze
vanaf de straat onzichtbaar
zijn. Of ze bevinden zich te
ver van de straat of zitten on
leesbaar op een brievenbus ge
plakt. Om nog maar niet te
spreken over de totaal onlees
bare kleigebakken bordjes in
allerlei kleuren."
Daarbij komt dat - met name
op het platteland - ook straat
naam-aanduidingen vaak on
vindbaar zijn of gewoon ont
breken, aldus Deierkauf. Hij
spreekt over een landelijk pro
bleem, dat tot nu toe misschien
nog geen levens heeft gekost,
maar minuten heeft gescheeld.
„Ambulances moeten volgens
de wet binnen een kwartier na
een melding ter plekke zijn.
Een brand zie je. Iemand met
een hartinfarct in een donker
huis niet", aldus Deierkauf.
iSPER EN HOBBES
door bill waterson
Landsmeer steunt burgemeester
(ADVERTENTIE)
4<* >VIAPS*1ANNÉN PcPÉN IN
cp cNz3 HÉPP 1 cfWÉP-
ICHTS ZÉT CAPTAIN SPIFF
'M IN z"N ACHTÉPUIT
PÉ /V1APS/UANNÉN PAzÉN
HÉM VoaRBU. spiff spvjrt
V00PUIT ZÉT PÉ
ACHTÉPVoPGING IN
M AAP PÉ MAPSVlAhNÉN
ZIJN GÉKÉÉPP ÉN KoMÉN
PÉCHT cP cNzé HÉPP AF
SPIFF GAAT WÉÉP
ACHTÉPUIT
vm
LANDSMEER De gemeen
teraad van Landsmeer heeft
gisteravond unaniem vertrou
wen uitgesproken in burge
meester H. Waltmans nadat
deze tijdens een drukbezochte
raadsvergadering afstand nam
van zijn vroegere opvattingen.
Tevens vroeg Waltmens de ge
meenteraad van Landsmeer
om zijn uitspraken van vroe
ger te beoordelen in het licht
van wat de samenleving waar
in hij toen leefde daarvan
vond en in het licht van de
historisch maatschappelijke
context. De speciale raadsver
gadering telde slechts dat ene
agendapunt. Aanleiding was
de commotie die was ontstaan
naar aanleiding van een arti
kel in het Algemeen Dagblad
van 31 juli. Daarin werd „ont
huld" dat Waltmans in de ja
ren vijftig voorzitter was ge
weest van de Nationalistische
Heel-Nederlandse Jongerenbe
wegingen en hoofdredacteur
van het Pennoen, het maan-
dorgaan voor de nationalisti
sche jongerenbeweging in Ne
derland en Vlaanderen.
Volgens Waltmans zijn in het
gewraakte artikel van het Al
gemeen Dagblad bewust cita
ten geplukt om hem in een be
paald daglicht te stellen.
Cl-
1 Rijksstraatweg 338
Tel.: 01751-19342
