II
„Mensen moeten voor zichzelf uitzoeken
of ze in een God willen geloven of niet'"
Paus vraagt
aandacht voor
kerkvervolging
EwdacSouwnt GEESTELIJK LEVEN OPINIE V"JDA°"A"C°S"'S^
COMMENTAAR C
Bedrieglijke rust te™
r5*
Kathedraal in Novgorod weer in gebruik
RELI-POPZANGER DAVID BRIGHTON:
jat
tt-OTIï
'1
ip de zinl
MET de beslissing van de Joegoslavische federale a4^rVond d"
ten zelf waarnemers te sturen naar de tussen Kro^rstakers
Serviërs betwiste gebieden, wordt het intussen al eei|sch spre!
oude bestand een wat steviger onderbouw gegevenhgerstak
Slovenen, Bosniërs en Macedoniërs te laten toezien, j verblijf
de kansen op een effectief staakt-het-vuren en daarnr
op vreedzaam overleg over de toekomst van het landQe ieefri
[ie van 1
De relatieve rust in Kroatië, waar gisteravond opjaten 1
Servische en Kroatische gevangenen tegen elkaar vj1
uitgewisseld, is echter bedrieglijk. De toenemende incileze ma
- gisteren vielen er drie doden - laten vermoeden dat
ten en Serviërs van de gevechtspauze gebruik ma'"
hun posities te versterken met het oog op een lat<
barsting. Vooral de Servische militie van de Chetnilj
haar infiltraties in Slavonië en Krajina, waar een Ser
minderheid woont, systematisch op te drijven. De bed
is duidelijk:' als de Kroatische bevolking door intiij
wordt verjaagd, kunnen de gebieden worden aangehi
een Groot-Servië. Het door Servische communisten 1:
te federale leger laat de Chetniks hun gang gaan,
plaatst de Kroatische leiders voor een zwaar dilemm
bestand kan geen einde maken aan de oorzaak van di
de Servische gebiedshonger. Het bestand naleven bi
eigenlijk de Chetniks toestaan onder dekking van hei
op te rukken. Maar nieuwe gevechten uitlokken om <j
viërs te verjagen, betekent een botsing met het legen
Kroatische reserves fel ondermijnt en de regering vanjT
dent Franjo Tudjman internationaal ook zou isoleren-
die internationale goodwill is momenteel haar beste h|
HAA
De ontwikkelingen achter het bestand bevestigen no$P"
dat de communisten rond Slobodan Milosevic de droo'
een Groot-Servië verre van begraven hebben. De oprof^.^;
Milosevic om, samen met zijn Montenegrijnse ambtgen"
de parlementsvoorzitters van Servië, Montenegro en B
de Joegoslavische federatie te behouden als 'een staat \4*°
lijkberechtigde republieken en volkeren', is voor zijn sde
standers het beste bewijs hoe weinig het denken in Be;
is veranderd. Officieel is de federatie nooit iets andëer
weest dan een staat van gelijkberechtigde volkeren. grQS U
■p. het 1
UE verklaring is opmerkelijk doordat Milosevic geen |eens"
maakt van Slovenen en Kroaten. Aanwijzingen dat di
viërs bereid waren de Slovenen, die de jongste weken four eer
stilte hun streven naar afscheiding hadden voortgezeiitter 1
eigen weg te laten gaan, waren steeds sterker gewFn^në
Kennelijk acht hij ook een federatie zonder de Kroate^ m
gelijk maar wel op voorwaarde dat hij eerst een|jge pj
deel van Kroatië kan inpalmen. Terzelfdertijd zet Milvan d<
de Albanezen in Kosovo en de Bosniërs onder groterendisch
Zijn plannen druisen regelrecht in tegen de beslissing %die enl
Bosnische president Alija Izetbetgovic een referendunP doe^
de toekomst van de republiek te houden. Bosnië wordtkD te si
meer de centrale schakel in Joegoslavië. Daar zal vera* ^erei
lijk de definitieve beslissing over het voortbestaan vyjg vai
land vallen. rgeefs,
1 net e«
ling-nog altijd precair. Het akkoord in Slovenië houdt Mozai
stand, maar dat is slechts het begin van een oplossing, let. als
ter Hans van den Broek pleit daarom voor een vredesèet ,en
rentie onder auspiciën van de EG en de CVSE waar de|en^er
blieken naar een regeling moeten zoeken. Dat zal op t^oege
wellicht de enige uitweg worden, en de missie van dipl( Hier
Henry Wijnaendts moet peilen hoe reëel de kansen ziji zich
bestand is een stap in de goede richting, maar Slobodan, het
sevic heeft nog steeds de sleutel voor een oplossing in naar
de"n. Niets wijst erop dat hij al bereid is ernstig mee tej* ^u,
ken aan een nieuwe toekomst voor het land en de repfcjf' j
ken.
tMAN RC
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv) DNIN
Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden. kabi
Telefoon: 071 -122 244. i«mr
Telefax 071 -134 941 Ungir
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden itige
Hoofdkantoor Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk St TOI
Telefoon: 070 - 3190 933 r»ptrp
Telefax 070 - 3906 717 uc n c
Postadres: Postbus 9,2501 CA Den Haag lë tO
Of. I
ïfschi
lidenl
jken
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L van Koot ?erst(
Stadsredactie Leiden (tel. 071 -144 046 of 071 -144 047): R. Kleijn (chef), M
drs J van Zeijl. pp d
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs C. van Haersma Buma, A. van Holsteii
E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo. drs. K Veraingiri
jlever
besc
Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834): G Ansems (coordinator), B. Jansma. H. Piët
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L Kooistra, drs. P van Velthoven
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse.
Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A de
B Hermans, J. Hofmeester, C de Kier. H. Nieuwman
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: jdeJnfo
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied: itingen
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, ei'en uit i
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in NederlaPec,°r 1
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K. Swiers en M. °c
Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H Bijleveld, D.enten i
land, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees. komstp
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus, denteni
- de volgende correspondenten in het buitenland: S Akkerman (Praag).
drs D J van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis). A Courant (Athene)
R. Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A. Heenng (Roi
B. van Huèt (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi),
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R. Vunderink (Moskokn l-
W Werkman (Jeruzalem), E Winkels (Barcelona), G. van Wijland (BelgradoJlj
F Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel) KauJe'ü
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertai 356218
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalstef—
M. de Cocq j
,SP
van 08.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 uur. op za. van 14
15 00 uur. c
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) ICHT3
Bij automatische betaling' 'M I
per maand 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar 294,30
Oecumenische conferentie Joegoslavië uitgesteld
GENEVE-ZAGREB Als gevolg van de spanningen tussen de
kerken van Servië en Kroatië is de oecumenisch ronde tafel
conferentie in Joegoslavië voorlopig van de baan. Dit heeft de
organiserende instantie, de Konferentie van Kerken in Europa
(KEK), gisteren in Genève bekend gemaakt. De Servisch-Ortho-
doxe Kerk en de Rooms-Katholieke Kerk in Kroatië konden
het over het verloop van de conferentie niet eens worden. Door
de toenemende spanningen tussen beide republieken kwamen
de betrekkingen tussen beide kerken onder steeds groter druk
te staan. Eind juli kwamen leiders uit alle Joegoslavische reli
gieuze gemeenschappen overeen dat er op korte termijn een
ronde tafel-conferentie zou worden gehouden. Het initiatief
daartoe was uitgegaan van de KEK. De conferentie van Europe
se rk bisschoppenconferenties heeft volgens de KEK inmiddels
haar medewerking toegezegd. De groeiende spanningen tussen
de kerken in Joegoslavië bleek vorige week toen een ontmoe
ting tussen de servisch-orthodoxe patriarch Pavle en de Kroati
sche kardinaal Franjo Kuharic niet doorging. Zij zouden een de
finitief besluit nemen over de conferentie, waarvan werd ge
hoopt dat die deze maand al plaats zou kunnen vinden.
Bijna alle mensen
sterven aan hun
geneesmiddelen en
niet aan hun ziekten.
NOVGOROD Na meer
dan 70 jaar wordt de rus-
sisch-orthodoxe Sophia-
kathedraal in Novgorod
weer als kerkgebouw in
gebruik genomen. Patri
arch Aleksei van Moskou,
hoofd van de Russisch-Or-
thodoxe Kerk, heeft de
950 jaar oude kathedraal
vandaag opnieuw inge
wijd. Dit heeft de Konfe
rentie van de Europese
Kerken in Genève mede
gedeeld.
Na de Oktoberrevolutie moest
de kathedraal in Novgorod in
net noorden van Rusland op
last van de Sovjet-autoriteiten
dicht. Wel konden alle kunst
schatten, waaronder eeuwen
oude ikonen en fresco's, wor
den gered.
De Sophia-kathedraal in Nov
gorod, 'het venster van Rus
land naar het Westen', gold
lange tijd als het symbool van
de verbinding tussen christe
nen uit het Oosten en het
Westen. De bronzen deur is in
de 12e eeuw in Magdeburg ge
maakt. In de 15e eeuw werk
ten monniken uit Oost en
West in de Sophia-bibliotheek
gezamenlijk aan een Bijbelver
taling in het Slavisch. Her
mann Goltz, theologisch stu
diesecretaris van de KEK zegt
dat de hoopvolle ontwikkelin
gen in de jaren '60 en '70,
vooral in de betrekkingen tus
sen de Rooms-Katholieke en
de Russisch-Orthodoxe Kerk,
bijna volledig tot stilstand ge
komen. Hij sprak de hoop uit
dat de nieuwe bisschop van
Novgorod, Ljev Zerpitsky, de
kathedraal opnieuw tot een
brug tussen Oost en West zal
maken. De kerken in West-
Europa moeten „met meer op
merkzaamheid en zorgvuldig
heid" de christenen in de Sov
jetunie benaderen. Op zijn
beurt heeft ook het Westen be
hoefte aan een 'venster naar
Rusland'.
CZESTOCHOWA Paus
Johannes Paulus II heeft
de Europese theologen op
geroepen aandacht te
schenken aan de geschie
denis van de kerkvervol
ging in deze. eeuw.
Tot de deelnemers aan het
eerste congres van theologen
uit Midden-Europa sprak de
paus gisteren te Czestochowa
woorden van eerbied en dank
baarheid voor alle martelaren
die in de vervolgde kerk on
der het atheïstische commu
nisme hun leven hebben ver
loren. Ook herinnerde hij aan
de slachtoffers van het „racis
me van Hitier dat weliswaar
niet zo lang duurde maar niet
minder gruwelijk was".
Öe paus wees vervolgens op de
nauwe band tussen vrijheid en
waarheid, de waarheid over de
mens als schepsel Gods. In sa
menhang met het lijden van
de kerk in de Europese ge
schiedenis is er volgens de
paus sprake van „een bijzon
dere vorm van bevrijdingsthe
ologie". Deze strijdt niet alleen
voor de fundamentele rechten
van de mens (vrijheid van
godsdienst, van geweten etce
tera), doordat ze radikaal
'arme' middelen gebruikt te
genover een oppermachtige,
totalitaire staat, maar zij heeft
ook oog voor de „evangelische
opvatting van vrijheid" en
juist daar ging het in deze
strijd om. „Daarvan kunnen
vooral diegenen getuigen die
ten koste van grote offers en
van hun eigen vrijheid juist
die vrijheid ervoeren waartoe
Christus ons heeft bevrijd."
Na zijn toespraak wijdde de
paus een nieuw priestersemi
narie in Czestochowa in. Met
het oog op de uitdagingen van
de moderne maatschappij
heeft de kerk behoefte aan
„sterke, moedige en heilige
priesters die zich volkomen
met Christus en zijn zending
vereenzelvigen". In het semi
narie, dat tot voor kort in Kra
kow was gevestigd, bereiden
zich 177 seminaristen op het
priesterambt voor.
Voor meer dan een miljoen
jongeren pleitte paus Johannes
Paulus II voor een „gezamen
lijk huis van Europa", waar
van de mensen solidariteit en
vrede mogen verwachten. Hij
herinnerde de deelnemers aan
de zesde wereldjongerendag
Twee meisjes liggen met hun hoofd tegen een 'pausballon' aan in afwachting van de komst van de paus in Czestochowa.
aan hun verantwoordelijkheid
om ook in de wereld van mor
gen de christelijke waarden en
de religieuze wortels van Eu
ropa in stand te houden.
De paus waarschuwde de jon
geren voor de vele verleidin
gen van de duivel en voor de
rebellie tegen God. Het is de
'vader van de leugen' er vol
gens de paus om te doen dat de
mens zich van God losmaakt
en probeert zijn leven zo vorm
te geven alsof er geen God be-
In dit verband riep de paus op
tot een moedig christelijk ge
tuigenis. Na vele jaren van on
neembare grenzen kan de
kerk nu „met beide longen"
ademen. Vaak moest voor het
christelijk getuigenis een hoge
prijs aan lijden en vervolging
worden betaald.
Idoor
DUURT HOLMAN
FLEVOHOF D ALFSEN
De Amerikaanse rock
band Brighton is één van
de (christelijke) bands die
dit weekeinde aantreedt
op het Flevo Totaal Festi
val. Van deze groep zou je
op het eerste gezicht niet
verwachten dat ze gelovi
gen zijn.
Zo loopt zanger/gitarist David
Brighton in een strakke spij
kerbroek met een afgeknipt
(gescheurd?) t-shirt. Bassist
Mark Robertson heeft hele
maal meer weg van een Sex
Pistols-lid dan van een groeps-
lid uit een relipop-band. Zijn
haardos houdt het midden tus
sen die van Robert Smith (het
model) en Billy Idol (de kleur).
Het enige dat misschien iets
religieus uitdrukt, zijn de en
geltjes die zijn shirt sieren.
Tijdens het gesprek dat plaats
vindt op het Christian Artists
Seminar in Dalfsen, bestaat
echter geen twijfel over de re
ligieuze overtuiging van dit
sympathieke viertal. „We ho
pen dat door onze optredens
mensen na gaan denken over
God en zich bekeren, we wil
len alleen niet prediken. Door
onze teksten moeten mensen
zelf gaan nadenken".
Tijdens het optreden dat
Brighton in Dalfsen doet,
komt de band inderdaad niet
predikend over. De set is lek
ker stevig en zit goed in el-
Het woord God valt slechts
een paar keer en aan het eind
van het optreden zegt David:
„God bless you". Verder niets.
Ook op het album Promise of
love dat net uit is, valt te ho
ren waar de heren voor staan,
maar dit gebeurt op een sub
tiele manier. Er is niet te ho
ren dat je in de hel komt als je
niet gelooft en ook niet dat je
slecht bent als je niet gelooft.
De teksten lijken te zeggen:
„Vind je ook niet dat je in God
zou moeten geloven. Ook zijn
de teksten niet erg uitgespro
ken en is er ruimte voor twij
fel en angst. „J've been trying
to find You, in all of this con
fusion, as it all seems to come
crashing down..." (Ik heb ge
probeerd U te vinden temid
den van al deze verwarring,
terwijl alles om heen neer
stort).
Wat symboliek betreft heeft
Brighton wel iets weg van U2.
Ook deze groep zou je een reli
Rockband Brighton met van links naar rechts David Wronski (gitaar), David Brighton (gitaar/zang),
ve Latanation (drums).
gieuze band kunnen noemen,
maar als je het niet wilt horen,
hoor je het niet. Ook bij Brigh
ton is er sprake van „rescue
me" (Red me). Alleen gaat
Brighton iets verder: „I called
out to God there on my knees:
Hear the cry of a sinner, Lord
I'm begging you please'... (Ik
riep God aan op mijn blote
knieën. Luister naar het ge
huil van een zondaar, Heer, ik
smeek U." in 'Promise of
love').
Zanger David Brighton zegt
over de bedoelingen van
Brighton: „We houden van
muziek, al ons hele leven. En
we zijn allemaal godsdienstig.
We willen de mensen vertel
len over de grote dingen die
God voor ons en anderen ge
daan heeft. Maar we willen
het publiek er niet mee over
voeren. Het moet zelf aan het
denken gaan.
Wij vertellen over onze erva
ringen en zeggen: vind je ook
niet dat het zo zou moeten zijn.
We zijn geen predikanten.
Soms vraagt iemand ons na
een concert of we religieus
zijn. Als we dit bevestigen
hoor je vaak dat we niet erg
prekerig overkwamen.
Levensstijl
„Wat wij doen", valt gitarist
Steve Latanation (ex Quiet
Riot) hem bij, „is de luisteraar
ons verhaal vertellen. Wij wil
len geen preek houden, men
sen moeten voor zichzelf uit
zoeken of ze in God willen ge
loven of niet. Wij proberen ze
ons gevoel voor te houden:
Isn't this the way you should
feel. Kijk bijvoorbeeld maar
naar het nummer „And you
know": „Oh I want to believe,
I want you to see, what I see'"
(O, ik wil geloven, Ik wil jullie
laten zien wat ik zie).
Kan Brighton met deze bedoe
lingen dan niet beter wat 'sof
tere' muziek maken in plaats
van pure rock?
'Nee', zegt David, 'Wij speel
den al rock toen we nog niet
bekeerd waren. We gaven
concerten in het clubcircuit en
in kroegen. We zijn gewoon
een rockband die wat inhoud
betreft veranderd is. En ook in
levensstijl natuurlijk. Voor ons
geen sex en drugs, maar wel
rock 'n' roll.
We kunnen wel easy listening
gaan spelen, maar dan zijn we
niet langer oprecht. Dit is de
muziek waarmee we zijn opge
groeid en waarin we onszelf
kunnen vinden".
David vervolgt: „Bovendien
bereiken we door onze muziek
veel jongeren. Jongeren hou
den van rock 'n' roll. Naar de
kerk gaan was niet in de
mode. De kerken hebben zich
eens achter de oren gekrabt en
toen besloten om meer voor
die groep te doen. Nu spelen
we naast het clubcircuit ook
regelmatig in kerken! We la-
Mark Robertson (bas) en Ste-
FOTO: FRANK UIJLENBROEK
ten ze via rock zien dat gelo
ven de moeite waard is; God
liefhebben door rock 'n' roll!'
Steve: „Maar ook mensen die
niet in God geloven, kunnen
naar ons luisteren. Wat mij be
treft is iedereen vrij om te ge
loven en te zeggen wat hij wil.
Ik ben tegen censuur (in Ame
rika is men op muziekgebied
vrij streng - zo worden veel
processen gevoerd tegen bands
die obsceen of sexistisch zijn -
red Ik zeg met nadruk niet
dat ik het met teksten van bij
voorbeeld de Red Hot Chili-
peppers eens ben. Ik keur het
niet goed, maar verbieden...
nee'"
Steve kijkt even moeilijk en
zegt dan: „Persoonlijk doet het
me echt pijn als andere groe
pen zingen dat God slecht is.
Of als ze trots verhalen dat het
fijn is om vrouwen te moleste
ren of te verkrachten. Dat
doet me echt pijn".
Religieuze pop
kent veel
vormen
In de Flevohof in Biddinghui
zen is tot zondagavond het
jaarlijkse Flevo Totaal Festival
gaande. Daar spelen tientallen
christelijke bands voor een
grote massa (vorig jaar zo'n
8.000 bezoekers). Maar wat is
nu eigenlijk religieuze pop (re-
lipop)?
Als je het begrip gospelrock
een beetje ruim neemt, kun je
stellen dat dit gelijk staat met
relipop. Hoewel de term gospel
onlosmakelijk verbonden is
met de zang en muziek van de
Amerikaanse negerslaven,
krijgt dit begrip in de loop der
jaren een bredere invulling
met het ontstaan van 'blanke
gospel', ook wel gospelrock ge
noemd. Eén van de grondleg
gers van deze stroming was
Larry Norman, die eind jaren
zestig als christenartiest rock
muziek begint te spelen. In de
jaren zeventig en tachtig ont
wikkelt zich een toenemende
blanke gospelscene met namen
als Amy Grant, Adrian Snell,
A.D. en Stryper.
Onder de naam gospelrock
valt in principe elke muziek
stijl, variërend van rock 'n'
roll tot hardrock, van pop tot
jazzrock en van country tot
new wave. De criteria om iets
relipop of gospelrock te noe
men, worden voornamelijk be
paald door de inhoud van de
teksten. Hierin willen de
christelijke artiesten iets van
hun geloofsbeleving laten
doorklinken.
Ook komt het regelmatig voor
dat bekende artiesten de over
stap maken naar relipop. Be
kende voorbeelden hiervan
zijnBob Dylan en Cliff Ri
chard. In Nederland maakten
Elly en Rikkert de overstap
naar de gospelrock.
De artiesten die relipop ma
ken, hebben het overigens niet
makkelijk. Eigenlijk komen ze
alleen aan de bak in het chris
telijke circuit; bij de 'gewone'
popmuziek vinden ze maar
moeilijk aansluiting.
Het Flevo Totaal Festival
biedt jaarlijks een podium
voor deze groepen.
Wie een algemene indruk wil
krijgen van het gospelaanbod,
kan het beste eens luisteren
naar 'The greatest in gospel
music', een uitgave van G.M.I.
(tel: 085 - 646608). Voor infor
matie over het Flevo Totaal
Festival kan men bellen naar
03438 - 15744.
