Papua's straks
jninderheid
pp Irian Jaya
W
BUITENLAND
YN-chef tempert verwachtingen
Nieuwe overlegronde leiders Joegoslavië
Spanjes jongste drugsdealer
dekmantel voor grote jongens
Echte mannen
huilen nooit
li
t
jSfeid^Gou/uuit
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1991
ja Zweden ook Denen
ADBkoord met brug-tunnel
I)PENHAGEN Het Deense parlement
OOk pft gisteren de plannen voor een gecom-
jeerde brug-tunnelverbinding met Zwe-
In ziinf1 goedgekeurd. Daarmee is het laatste
va^ta^e^ voor de uitvoering van het miljar-
rijft hij (PPr0Ject verdwenen,
die de F Zweedse parlement zei op 12 juni al 'ja'.
j brug-tunnel waarvan ook de trein ge-
zoij'k van zal maken loopt door de 17 kilo-
je ter brede Öresund-straat.
ej project, dat voor de eeuwwisseling
veidt o\ ar moet zUn- bestaat uit een vier kilome-
een lanëe tunnel van Kopenhagen naar het
ocratisclfstmatige eiland Saltholm en een 15 ki-
weer wiieter ^anëe brug van het eiland naar
weliswa ^m.0
dode I za' tc" woruen geheven.
Wilde 1
iet in eef
u heeft
niet
GENÈVE VN-secretaris-ge-
neraal Javier Perez de Cuellar
heeft gisteren in Genève na
afloop van overleg met een Is
raëlische delegatie gezegd dat
het „naïef" is om de komende
dagen reeds een oplossing te
verwachten van de gijzelaars
kwestie. Daarmee leek hij de
hoge verwachtingen die hij
eerder deze week had gewekt
weer enigszins te temperen.
Uri Lubrani, het hoofd van de Is
raëlische delegatie, noemde het
gesprek „zeer vruchtbaar", maar
zei niets nieuws te hebben verno
men over de situatie van de ze
ven in Libanon vermiste Israëli
sche militairen. De Libanese
groep Islamitische Jihad stelde in
een maandag openbaar gemaakte
brief een internationale uitwisse
ling voor van gevangenen, waar
bij uiteindelijk Arabische gevan
genen in Israël, westerse gijze
laars in Libanon en vermiste Is
raëlische militairen zouden wor
den betrokken. De meer dan vijf
jaar geleden in Libanon verdwe
nen Italiaanse zakenman Alberto
Molinari is door zijn kidnappers
kort na zijn ontvoering gedood,
zo is vernomen uit een hoge Li
banese veiligheidsbron. Molinari,
die meer dan 20 jaar in Libanon
woonde en bij zijn ontvoering
zestig jaar was, werd om het le
ven gebracht nadat hij was ont
voerd in Bayrut. Zijn stoffelijk
overschot werd gedumpt in de
Oostlibanese Bekaa-vallei „Het
was een vergissing", zei de bron,
zonder uit te weiden.
Man bekent ruim
zestig moorden
GULFPORT Een man die in
staat van beschuldiging is gesteld
wegens verkrachting van en moord
op een tienjarig meisje, heeft tegen
over de politie verklaard sinds 1977
meer dan 60 moorden te hebben
gepleegd. Als de beklaagde, de 34-
jarige Donald Leroy Evans, de
waarheid spreekt, zou hij het groot
ste aantal moorden hebben ge
pleegd van alle seriemoordenaars
die ooit gepakt zijn. Slechts drie
van de moorden die Evans heeft
bekend, zijn bevestigd. De meesten
van zijn slachtoffers zouden vrou
wen zijn geweest, van wie een
groot aantal prostituées.
ook vei
Jou|
spij
de vrij<
Ien Dj
Nijmegj
iet ellen
i vervui
dnnkw;
N
begint
i) baalt
van joi
ret van
en
EN HAAG Voor het
rst sinds de overdracht
1962 van Nieuw-Guinea
n de Verenigde Naties
at een delegatie van het
ederlandse parlement
|n kijkje nemen in deze
rmalige kolonie, die
Irian Jaya heet en on
Indonesisch bestuur
ier Molilt
(at VN
sident kamercommissie voor ont-
aan hejkkelingssamenwerking is
3igenaarjncjaag vertrokken voor een
rinetje. jftiendaagse reis naar Indo-
Vi^Sffr en za^ °P auëustus de
half jajliemvallei in Irian Jaya be-
itesteert kken.
fnt kringen van Papua-vluch-
werk{jngen jn Nederland wordt
Prï bezoek aandachtig ge-
de, omdjgd. Mogelijk zien de kamer-
het voljen nu met eigen ogen hoe
de Papua's worden onder-
a "kh zo stellen zij. „Het be
doetgk is erg belangrijk maar het
'Pdraagt pas nuttig als de delegatiele-
kan alln vrijelijk met de mensen
zorgen innen praten en zonder be-
Intussqjeiding van leger en politie
i hand mnen rondreizen", zegt Za-
'dt hij ejarias 'Zachi' Sawor, een van
m de arj voormannen van de in Ne-
verbinoriancj zetelende Papua Be-
k het \ijdingsraad.
Dver da|wor (53) verblijft sinds 1967
rachtig Nederland. Hij vluchtte om-
E t de Indonesische autoritei-
van de landbouwingenieur er-
lezer n verdachten banden te on-
hij drhouden met de bevrijdings-
weiijweging Organisasie Papua
uren efepdeka (OPM).
ig pogirt)e delegatie moet tijdens
rvaardi£ar rondreis zeker de Kaliso-
^.gevangenis 0p Oost-Java
Twee aizoeken", zegt Sawor. De ge-
van To\ngenis is een van de plaat-
Veldn
ransen
1 waar volgens de laatste g
gevens van Amnesty Interna
tional enkele tientallen van de
in totaal 130 Papua's verblij
ven die om politieke redenen
zijn vastgezet.
„De Indonesiërs onderdruk
ken alle uitingen van een Pa-
pua-identiteit", aldus Sawor.
„Zo mogen wij geen eigen vlag
voeren en ons eigen volkslied
zingen. De Indonesiërs zien de
Papua's als een minderwaar
dig volk".
Sawor beschouwt de bevol
kingspolitiek vanuit Jakarta
als een ander punt dat bedrei
gend is voor de Papua's. In het
kader van de zogeheten 'trans
migratie' sporen de autoritei
ten vooral landloze boeren uit
het overbevolkte Java aan
zich te vestigen in Irian Jaya.
Deze boeren belanden in spe
ciaal opgezette nederzettingen
en krijgen een stuk land toege
wezen. De autoriteiten kunnen
zonder enige belemmering
grond verdelen onder de im
migranten. De Papua's be
schikken namelijk niet over
eigendomspapieren
Een bijkomend gevolg van de
constante instroom van boe
ren, vissers en handelaren,
ook uit andere delen van In
donesië, is dat de Papua's in
eigen land op den duur een
minderheid dreigen te wor
den.
Nederland deed in 1962 onder
sterke diplomatieke druk van
de Verenigde Staten afstand
van zijn laatste kolonie in de
Oost. Nieuw-Guinea kwam via
een tussenbewind door de VN
onder Indonesisch bestuur. Ja
karta voegde Nieuw-Guinea,
inmiddels omgedoopt tot Irian
Jaya, in 1969 na een fraudu
leuze volksraadpleging refe
rendum als zesentwintigste
provincie bij Indonesië.
Een 93-jarige vrouw uit het door Serven bewoonde Borovo Selo in Kroatië kijkt mistroostig naar de auto van haar zoon, die totaal
vernield werd tijdens mortier- en machinegeweervuur van Kroatische veiligheidtroepen.
FOTO: AP
BELGRADO De lei
ders van de Joegoslavi
sche deelrepublieken ko
men volgende week dins
dag bijeen voor een nieu
we overlegronde om de
crisis op te lossen. De kans
op succes wordt klein ge
acht. Bij de besprekingen
zullen alle opties voor de
opbouw van Joegoslavië
aan de orde komen.
Vanaf dinsdag wordt in Slove
nië en Kroatië een moratori
um van drie maanden van
kracht. De republieken
moeten zich in die tijd onthou
den van stappen om hun onaf
hankelijkheid verder gestalte
te geven en er moet een
blauwdruk komen voor de
toekomst van Joegoslavië. Mi
nister Van den Broek zou als
voorzitter van de EG-minis-
terraad „de hulp van de EG bij
onderhandelingen over de toe
komstige structuur van Joego
slavië" hebben aangeboden.
Gisteren werden nieuwe ge
vechten gemeld tussen Ser
viërs en de Kroatische politie.
In 24 uur vielen zes doden en
raakten twintig mensen ge
wond. De vijandelijkheden
vonden gisteren vooral plaats
in Slavonië en Baranja. Het
presidium heeft besloten tach
tig tot honderd waarnemers
naar Kroatië te sturen om toe
zicht te houden op het ge
schonden bestand. Het gaat om
politiefunctionarissen uit Ma
cedonië en Bosnië-Hercegovi-
na, die bij gewelddadige inci
denten de schuldigen proberen
aan te wijzen. Aan de grens
tussen Albanië en Joegoslavië
kwam het tot vijftien inciden
ten, waarbij Albanese grens
troepen het vuur openden op
Joegoslavische militairen.
Volgens Kroatië bereidt het
Joegoslavische leger, een
grootscheepse aanval voor op
de afvallige republiek. De
Kroatische minister van de
fensie, Luka Bebic, zei dat de
aanval mogelijk vandaag zou
plaats vinden.
EL RATILLO (10) WEER ONTSNAPT
en inh?hn Demjanjuk
iclame. FOTO: AP
:er mooij
501 gke"ohn Demjanjuk
eTeMi'kiet vrijgelaten
Sharon
locht ($RUZALEM Het Israëli-
!he Hooggerechtshof heeft
jsteren het verzoek van de
Jn iJHvocaat van John Demjanjuk
jij ff" zijn cliënt vrij te laten, af-
^wezen. Het hoger beroep
gaat dan de wegens nazi-oorlogs-
lingen. lisdaden veroordeelde Dem-
nog njuk zal in december van dit
verder worden behandeld,
over defpenbaar aanklager Shaked
eco-goeTijgt hierdoor meer tijd om
d Heeifcnvullend bewijsmateriaal te
>ene heierzamelen. Een rechtbank in
an der feruzalem achtte in april 1988
kop kapwezen dat de nu 71-jarige
2n: „Hi/emjanjuk „Ivan de ver-
s". :hrikkelijke" is, de beruchte
laar velampbewaarder van het con
traten. fentratiekamp Treblinka en
hetjeroordeelde hem tot de dood-
Jajraf.
de
Geen doodstraf voor moordenaars Bishop
ST GEORGE'S De premier van Grenada heeft de doodstraf
van 14 mensen die in 1983 ex-premier Maurice Bishop van het
eiland vermoordden, omgezet in levenslange gevangenisstraf.
Amnesty International had aangedrongen op gratie voor de 13
mannen en één vrouw. De moord op Bishop leidde destijds tot
een invasie door de Verenigde Staten om de orde te herstellen
op dit eiland in de Caribische Zee. Zeven van Bishops medestan
ders werden ook vermoord in 1983 na een machtsstrijd binnen
de regering van Grenada. Vijf van de veertien veroordeelden
hadden twee weken geleden terechtgesteld moeten worden,
maar een rechtbank schortte de uitvoering op in afwachting van
een laatste gratieverzoek van hun advocaten.
door STEVO AKKERMAN
PRAAG Het was toen mij op de Nieuwe
Begraafplaats in Budapest een groep huilende
vrouwen tegemoet kwam. dat ik mij er opeens
weer van bewust werd dat ik een echte man was,
want echte mannen huilen nooit en ik ook niet.
Maar wel vaak bijna. Vooral in het Oostblok. Want
ach, wat valt er hier ontzettend veel te huilen. Wat
schuilt er een drama in het alledaagse, wat brandt
het toch steeds achter m'n ogen. Ik hoef ze maar
even te sluiten en de verdrietigste beelden komen
weer boven.
Het was winter in Roemenië, Ceausescu dacht nog
dat zijn tijdperk eeuwig duren zou, en ik liep door
de sneeuw van Bukarest, op zoek naar een hotel.
Toen ik on verrich terzake terugkeerde bij mijn
Corsa Luxus, stond daar al een vrouwtje krom en
oud te wachten. Ze had de westerse auto goed
bekeken en gezien dat er snoepjes op het
dashboard lagendaar wilde ze graag één van
hebben: kon dat? Dat kon. Ze pakte het snoepje
aan alsof het van goud was en trok toen haar
portemonnee om te betalen. Vreselijk.
Een paar jaar later, Ceausescu was inmiddels tegen
de muur gezet, ging ik terug naar zijn paleis om er
nu eens in alle vrijheid foto's van te nemen. De
weg liep schuin omhoog en terwijl ik me naar
boven werkte, probeerden drie mannen een moe
en mager paard voor een wagen ook zover te
krijgen. Ze sloegen het beest, dat wild met zijn
hoeven op de gladde straatstenen sloeg, en
schopten het. Ze schreeuwden en tierden, maar het
paard redde het niet en zakte door zijn benen.
Gekweld door machteloosheid liep ik verder, om
na vijf meter te stuiten op een man die voor dood
op de stoep lag. Een vrouw stond erbij en
probeerde passerende automobilisten tot stoppen te
bewegen, maar iedereen reed door.
Het is vreemd, bedenk ik, terwijl ik meer traan-
opwekkende beelden de revue laat passeren, dat
niet de grootste ellende naar boven komt. Het
weeshuis waar kinderen als varkens werden
opgeborgen en niets anders deden dan wachten op
hun dood, komt niet in aanmerking. Dat is te erg.
Dat gaat het alledaagse zover te buiten, dat is zo
onwezenlijk. Daar huil je niet om, daar word je
alleen heel lang heel stil van. Voor vochtige ogen
kun je beter naar Warschau gaan en dan in een
aftandse taxi met een nog aftandsere chauffeur
stappen.
De man had duimendikke brilleglazen vol met
barsten, deed alsof hij me zag, knikte toen hij het
opgegeven adres hoorde en zette vastberaden
koers. Maar na twintig minuten rondjes draaien
stopte hij vloekend en haalde een loep te
voorschijn met behulp waarvan hij probeerde een
kaart te lezen. Dat was misschien nog tragi
komisch. Maar toen vervolgens ook nog de claxon
vast bleef zitten en we een half uur lang luid
toeterend, slecht ziend en doelloos door de stad
reden, kreeg de tragiek definitief de overhand en
kon ik me maar nauwelijks bedwingen.
Erger nog - en afgezien van oude vrouwtjes die de
bus missen misschien wel het allerergste - zijn de
argeloze Oosteuropeanen die de ontluikende
markteconomie betreden zonder enig benul van
markt of economie. De schoenpoetser op het
Wenceslasplein in Praag die geen enkele klant
trekt omdat niemand als koloniaal te kijk wil
staan. De boerin in Budapest die zonder succes
staat te zwaaien met een bosje peterselie. Wat een
reis moet ze gemaakt hebben om hier te komen,
hoe verbaasd moet ze zijn over al het verkeer en
over al die mensen die zo anders gekleed gaan dan
zij en die niet de minste interesse hebben in bosjes
peterselie. Wat moet ze nu zeggen als ze vpnavond
thuiskomt? Ik kan wel janken als ik er aan denk.
Maar ik doe het niet, ik ben een echte man, ik loop
op de Nieuwe Begraafplaats in Budapest en zoek
het graf van de vermoorde Imre Nagy
(hoofdrolspeler in de opstand van 1956). Eigenlijk
zou Nagy het wel verdienen dat je om hem huilt,
denk ik nog even in een zwak moment, maar ik
verman me onmiddellijk en geef geen krimp. Dan.
als ik het graf bijna gevonden heb, breekt een
geweldig onweer los. De hemel huilt over de
aarde, denk ik. terwijl ik onder een boom sta. En
van die zoet-sentimentele gedachte krijg ik prompt
de tranen in mijn ogen. Of zijn het regendruppels?
MADRID Een speciale
eenheid van de nationale
Spaanse politie trok giste
ren, achtervolgd door tv-
camera's, verslaggevers en
fotografen, een van de be
ruchte krottenwijken Van
Madrid in. De spectaculai
re 'jacht' betrof een drugs
handelaar, de dag tevoren
aangehouden maar direct
weer ontsnapt. De speur
tocht was zinloos, Adolfo
bleef voorlopig spoorloos.
Maar inmiddels wist heel
Spanje dat de jongste dea
ler van het land pas tien
jaar is.
Adolfo dreef zijn handel in de
ouderlijke barak in de krot
tenwijk Pies Negros, 'Zwarte
Voeten', aan de zuidkant van
Madrid. De politie had het
krot al enige dagen in de gaten
gehouden vanwege de stroom
bezoekers. Toen de toestem
ming van de rechter er was
om de 'woning' binnen te val
len, werd de tienjarige Adolfo
op heterdaad betrapt, in bezit
van 100 gram heroïne en co-
Het verhaal van Adolfo die
voor een centrum voor herop
voeding van minderjarigen
werd gebracht, maar enkele
uren later alweer ontsnapte, is
niet eens uitzonderlijk in de
krottenwijken van steden als
vooral Madrid en Sevilla. In
Pies Negros zijn vrijwel alle
kinderen hetzelfde lot beze
geld als 'El Ratillo' (het Ratje),
zoals een van Adolfo's bijna
men luidt.
Adolfo is verslaafd sinds zijn
achtste jaar. Hij spuit niet,
snuift alleen. De drugshandel
nam hij over van zijn moeder,
die in de gevangenis zit. Zijn
vader ligt in een Madrileens
ziekenhuis dood fe gaan, ge
volg van het jarenlange ge
bruik van drugs. Zijn 16-jarige
zus zit ook in de handel, maar
zij verdween deze week spoor
loos. In de barak bleven behal
ve Adolfo zijn achtjarige
broertje en twee neefjes (3 en
7) achter.
Opvallend in wijken als Pies
Negros en La Celsa zijn de on
gelooflijk dure en luxe auto's
die er geparkeerd staan. De
handel loopt ogenschijnlijk
goed. Vanuit de krotten voor
zien enkele grote dealers de
meeste verslaafden in Madrid
van het dure poeder. Een
ventje als Adolfo zou slechts
een dekmantel voor de grote
jongens zijn. „Adolfo is hard,
gevaarlijk en veel te intelli
gent", zegt de politie. Maar net
als zijn vriendjes is het joch
nooit naar school geweest.
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB".
JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA
P51
is het
van
I
en an<|
:1 van
>838 Na al deze omzwervingen wordt het juli 1640, wanneer
andere van Riebeeck eindelijk in Batavia aankomt. Hij kijkt zijn ogen
wat''1 'n dit vreemde ,and- A,s je alleen naar de gevels van de huizen
ikeflljkt, die de Hollanders hier hebben gebouwd, zou je je in Hoorn
V t ij )f Zierikzee kunnen wanen. Hoe graag zou Van Riebeeck een on
derhoud willen hebben met de gouverneur-generaal, Van Die-
Tien. Maar blijkbaar is de landvoogd niet in een beste bui; hij
weigert tenminste de schipbreukelingen van „Het Hof van Hol
land" te ontvangen. Van Riebeeck laat zijn vrije tijd echter niet
onbenut; hij probeert Maleis te leren en zoveel mogelijk op te
steken van de zeden en gewoonten van de Javanen. Ademloos
hebben de kinderen het verhaal van kapitein Rob tot zover ge
volgd. „U bent een knap verteller, kapitein", zegt de heer Van
Riebeek, „maar weet u, dat ik nog verscheidene souvenirs van
deze voorvader van onze familie heb? Kijkt u maar eens".
Duizenden
Russen in
levensgevaar
door tekort
medicijnen
MOSKOU Vladimir
Petlach, kinderchirurg in
Moskou, beaamt het vol
mondig: „Het was geen
vals alarm, toen de partij
krant Pravda gisteren
waarschuwde voor een
nijpend medicijntekort.
Als er niet snel iets ge
beurt, zullen over de hele
Sovjetunie binnenkort
vele duizenden mensen
sterven, omdat artsen in
ziekenhuizen over onvol
doende geneesmiddelen
beschikken om nog opera
ties te kunnen uitvoeren".
In zijn werkkamer aan de
Bolsjaja Poljanka, waar kin
derziekenhuis nummer 20 ge
legen is met bijna 180 patiën
tjes, vertelt de 43-jarige Pet-
lach dat de Moskovieten rela
tief nog boffen. Ziekenhuizen
in de provincie zitten bijna ge
heel zonder medicijnen, want
wat de Sovjetunie nog impor
teert, gaat hoofdzakelijk naar
de hoofdstad. Kinderzieken
huizen krijgen voorrang en
ook het feit dat Petlachs zie
kenhuis EHBO verleent, le
vert bij de geneesmiddelendis
tributie extra punten op. De
apotheken in Moskou zijn
trouwens wel even leeg als die
V
Uit angst voor met aids besmette naalden durven veel Sovjetburgers geen bloed meer te geven.
Toch is er altijd wel een groepje dat uit naastenliefde of in ruil voor roebels wèl bloed wil afstaan.
FOTO: EPA
in de rest van het land. Er is
tegenwoordig zelfs geen aspi
rientje meer te krijgen.
Als hoofdoorzaak van de ver
slechterde situatie noemt Pet-
lach de teruggelopen import
uit Hongarije, Polen en andere
Oosteuropese landen. Sinds
vorig jaar vindt de handel in
het voormalige Oostblok plaats
in harde dollars. De genees-
middelenproduktie van die
landen staat op een hoger ni
veau dan die in de Sovjetunie.
De kwijnende industrie in ei
gen land is niet eens in staat
om voldoende verband, pleis
ters en gips te produceren, al
dus de chirurg. Dat de zaak
nog niet geheel uit de hand ge
lopen is. schrijft Petlach toe
aan helpende handen in het
Westen.
De medische stand van zaken
is volgens de chirurg een af
spiegeling van de totale chaos
en verloedering in het land.
De mentaliteit gaat holderde
bolder achteruit. Uit angst
voor aids durven de mensen
geen bloed meer te geven, on
danks de verzekering dat het
wordt afgenomen met een
wegwerpnaald. De twee dagen
vrij die de Sovjetdonor daar
voor van oudsher krijgt, zijn
niet meer voldoende om hem
tot deze menslievende daad te
bewegen.
De financiële capriolen van
premier Pavlov dwingen de
chirurgen net als andere men
sen om bijbaantjes buiten de
medische sector te zoeken om
de eindjes aan elkaar te kun- j
nen knopen.
Ook bij zichzelf constateer
Petlach een zekere mentali
teitsverandering: „Bijna iedere
Moskoviet vraagt een vergoe
ding als hij lifters meeneemt
Ik sta op het punt dat ook te
gaan doen. Ik kan van de 57C j
roebel die ik als chirurg pei
maand verdien, niet meei
rondkomen". Voor die som teil
een Nederlandse toerist bij de 1
Staatsbank circa 35 gulder
neer. En toen Petlachs tier
jaar oude Lada door zijn voor
wielen ging, zag de chirurc
zich gedwongen een aantai
operaties af te zeggen. Hi
moest zelf garages aflopen om
zijn vehikel gerepareerd tc j
krijgen. Een arts zonder auto
dat kan toch niet?
