Privacy patiënt steeds belangrijker fleESJÖÉ Verdachte incestzaak bekent meineed „De dood is een vriend die ik mag tutoyeren" HN ELSEVIER BINNENLAND VIERPERSOONSKAMER VERDWIJNT LANGZAAMAAN UIT DE WEEKBLADBko° Requiem sprooB CcidaeSoiviant DONDERDAG 15 AUGUST Douben voorzitter Adviesraad Onderwijs ZOETERMEER Prof.dr. N.H. Douben (52) wordt de eerste voorzitter van de nieuwe Ad viesraad Onderwijs (ARO). Hij is hoogleraar algemene economie aan de Technische Uni versiteit te Eindhoven. Eerder was hij hoogle raar aan de universiteiten van Nijmegen, Til burg en Rotterdam. De Adviesraad Onderwijs (ARO) komt in de plaats van drie andere adviseurs van minister Ritzen van onderwijs: de Adviesraad Basison derwijs (ARBO), de Adviesraad Voortgezet Onderwijs (ARVO) en de Adviesraad Hoger Onderwijs (ARHO), die per 1 augustus opgehe ven zijn. Ritzen hoopt door instelling van ARO de verkokering in de onderwijsadvisering te verminderen. De ARO wordt naast de Onder wijsraad één van de twee hoogste adviesorga nen van de minister. Reddingsactie Griend werpt vruchten af UTRECHT De twee jaar geleden ingezette actie van Natuurmonumenten om het eilandje Griend in de Waddenzee van de ondergang te redden begint vruchten af te werpen. Na de aanleg van de Afsluit dijk werd het eilandje steeds kleiner en dreigde het weg te spoelen. Duizenden vogels zouden dan in gro te problemen komen. Natuurmonumenten liet een nieuwe zanddijk in de vorm van een wandelstok aanleggen, waardoor de broed- en rustplaats voor duizenden vogels zich uitbreidde van 20 tot 100 hec tare. EG en enkele overheidsinstanties droegen bij in de 3 miljoen kostende aanleg. Door zijn unieke lig ging, vlakbij voedselrijke gebieden, is het ideaal voor vogels. In de broedtijd telt het eiland ongeveer 100.000 bewoners, waaronder de grootste kolonie grote sterns in Europa. Ook van belang is dat er op Griend geen roofdieren voorkomen; bezoekers mo gen bij zeer grote uitzondering op Griend komen. Opleiding ingenieurs kan vier jaar blijven DEN HAAG De opleiding tot ingenieur aan de technische universiteiten in Delft, Twente en Eindhoven kan beperkt blijven tot de huidige vier jaar. Dat schrijven de Adviesraad Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) en de Adviesraad Hoger Onderwijs (ARHO) in een gezamenlijke advies dat zij onlangs aan minister Ritzen van onderwijs heb ben uitgebracht. Het aantal studenten dat door mag naar een twee-jarige vervolgopleiding tot ont werper moet dan wel drastisch worden uitgebreid. Het aantal van 250 van de ongeveer 3.000 afgestu deerden die doorstromen is te laag. De drie techni sche universiteiten en ook de Tweede-Kamerfrac tie van de PvdA hadden minister Ritzen dit voor jaar gevraagd de universitaire opleiding tot inge nieur met een jaar uit te breiden, teneinde de in ternationale reputatie van Nederlandse ingenieurs te waarborgen. Aantal rokers gestegen UTRECHT Aan de daling van het aantal volwassen rokers is vorig jaar een eind gekomen. In 1990 rookte 35 procent van de Nederlanders, twee procent meer dan het jaar daarvoor. Het percentage steeg sterk onder jon gens van 15 tot 19 jaar en onder 20- tot 24-jarigen, aldus de Stichting Volksge zondheid en Roken. Vorig jaar rookte 39 procent van de mannen en 31 pro cent van de vrouwen. Er gingen bijna 34 miljard sigaretten en sjekkies in rook op, één miljard meer dan in 1989. De stichting vreest dat toenemende re clame oorzaak is van de stijging. De stichting is tevreden over de succes volle invoering van het rookverbod in openbare gebouwen. Vorig jaar had 83 procent van de instellingen maatrege len genomen om het roken te verbie- UTRECHT/DEN HAAG Privacy is voor de hedendaag se Nederlander wel zo onge veer één van de belangrijkste dingen in het leven. Maar er zijn plaatsen waar mensen nooit privacy kennen. Zoals in het verpleeghuis, waar men sen in hun laatste levensfase doorgaans met z'n vieren en soms wel met z'n zessen lang durig één kamer moeten de len. Maar ook daar komt - zij het langzaam - verandering in. Steeds vaker zijn verpleeg huizen uitgerust met één- en tweepersoonskamers. De ongeveer 340 verpleeg inrichtingen die Nederland telt, herbergen voornamelijk ouderen die met lichamelijke gebreken kampen, en demente bejaarden. Meestal met z'n vie ren liggen die mensen in één ruimte. Mensen met hun leuke kanten, maar ook met hun on hebbelijkheden, wat voor irri tatie kan zorgen. Daar komt bij dat die mensen er altijd zijn, 24 uur per dag, zeven da gen in de week. En dat wordt soms behoorlijk vervelend, want iedereen wil wel eens even alleen zijn. Ook voor menigeen irritant is het bezoek dat voor anderen komt en tijden blijft 'plakken'. Patiënten die geen bezoek hebben, genieten ongewild mee. Anderzijds geldt ook: met je bezoek erg persoonlijke za ken bespreken is haast een on mogelijkheid, als je er tenmin ste de voorkeur aan geeft dat de hele zaal niet van je ziele- roerselen op de hoogte wordt gebracht. Nieuwbouw Dat heeft men ook door in de gezondheidszorg en daarom wordt gepoogd er wat aan te doen. Bij de nieuwbouw van verpleeghuizen wordt reke ning gehouden met de heden daagse eisen ten aanzien van privacy. Sinds ongeveer een jaar worden verpleeghuizen standaard gebouwd met alleen één- en tweepersoonskamers. De ervaringen zijn positief. Overigens wil dat nu niet zeg gen dat nieuwe verpleeg inrichtingen alleen nog maar kleine ruimtes kennen. Maria Bezems van de sectie ver pleeghuizen van de Nationale Ziekenhuisraad (NZR) in Utrecht, maakt duidelijk dat er afwijkende behoeften be staan bij de verschillende pa tiënten die in een verpleeg inrichting worden behandeld. „Er zijn twee soorten mensen die worden opgenomen in een verpleeghuis. In de eerste plaats zijn dat de zogenaamde somatische patiënten, mensen met klachten van lichamelijke aard. Zij hebben over het alge meen behoefte aan privacy. Aan de andere kant heb je de menterende patiënten in zo'n verpleeghuis. Van hen is be kend dat zij juist graag op een zaal liggen. Nieuwe verpleeg huizen spelen daar op in en hebben dus zowel kleine ka mers voor mensen met licha melijke gebreken, als grotere voor dementen". Voor bestaande verpleeg inrichtingen bestaat geen uit gewerkt plan. Vierpersoonska- mers voldoen ruimschoots aan de normen van de Zieken fondsraad en dat betekent dat voorlopig niemand zijn beklag kan doen, wanneer hij in een verpleeghuis wordt opgeno men waar hij zijn kamer toch nog met drie anderen moet de len. Privacy in het verpleeg huis blijft vooralsnog een luxe. ARNHEM Een 32-jari- ge verdachte in de Rhe dense incestzaak heeft gis teren voor de Arnhemse rechtbank gezegd dat hij tijdens de eerste dag (dins dag) van het proces in de Rhedense incestzaak meineed heeft gepleegd. Verdachte zou onder zo'n zwa re druk hebben gestaan, dat hij dingen heeft toegegeven die niet waar zijn. De man, die dinsdag en gisteren in Arn hem met de vader, de oma, een vriendin en drie ooms van vier Rhedense zusjes moest verschijnen vanwege jaren lang seksueel misbruik van de meisjes, gaf dinsdag toe dat hij wist dat de meisjes regelmatig het slachtoffer waren geweest van groepsverkrachting. Hij had zelf ook meegedaan. Gisteren zei verdachte echter, na herhaaldelijk vragen van rechtbankpresident mr. H. Collewijn, dat die verklaring gelogen was. Dat betekende dat de beschuldigingen tegen twee ooms ook op losse schroe ven komen te staan, aangezien die grotendeels gebaseerd wa ren op de aangiftes van één van de slachtoffers en de ge tuigenissen van verdachte in kwestie. Zes raadslieden pleitten giste ren voor zeven verdachten in de Rhedense incestzaak, waar in eerder al drie ooms, de moeder, haar ex-vriend en een zwager veroordeeld zijn we gens seksueel geweld tegen de meisjes vanaf hun peuterleef tijd. Vijf raadslieden vroegen vrijspraak voor hun cliënten. In het geval van bovenge noemde verdachte vroeg raadsman mr. H. Stikkelbroek een lagere straf dan.de geëiste twee jaar en negen maanden. De raadsman vroeg bovendien uitstel van de uitvoering van de eventuele straf voor zijn cliënt, aangezien het echtpaar drie kinderen heeft, die geen verzorging hebben nu de va der in voorlopige hechtenis zit en de moeder opgenomen is in het ziekenhuis. Over twee we ken is de uitspraak. Ultra licht vliegtuig stort neer Voorbijgangers ontfermen zich over de twee inzittenden van een ultra licht vliegtuigje dat gisteren in de buurt van Lelystad in een aardappelveld neerstortte. Beiden inzittenden raakten zwaar ge wond. De hulpverlening liet lang op zich wachten omdat de ambulance niet bij het vliegtuigje kon komen. FOTO: ANP LAATSTE RIT DAAN MODDERMAN IN OUDERWETSE LIJKKOETS DE STEEG Het kerkje in Rheden zal morgen middag bijkans uit zijn voegen barsten. Honder den stoelen moeten wor den aangevoerd om de aanwezigen een plekje te bieden bij het afscheid ne men van Daan Modder man. Zijn laatste rit zal hij afleggen in een ouderwet se lijkkoets die de mar kante paardenman vele jaren geleden al aanschaf te. Maandagochtend trof zijn werkster hem levenloos aan in bed. „Zijn dood komt totaal onverwacht. Maar het was in ieder geval een mooie dood, zeker voor iemand van 81", vindt de schoonzus van de overledene. Daniël Cornelis Tonco Mod derman was een bijzondere man. Neem alleen al zijn afge zonderde bestaan in boerderij De Haverkist in de buurtschap De Steeg bij Rheden. Van mo dern comfort als water, gas en licht moest hij niets w.eten. „Het is best aangenaam, maar het wordt een ondraaglijke last als het gebreken gaat ver tonen", luidde zijn verweer al tijd. In de loop der jaren werd zijn optrekje voorzien van een telefoonaansluiting en een badkamer, maar die kwamen alleen tot stand op aandrang van dames, met wie Modder man het meestal niet lang vol hield. Drie keer werd hij in de echt verbonden, evenvele ke ren kwam het tot een ontbin ding. Conflicten De voorliefde voor dieren in het algemeen en het paard in het bijzonder kreeg hij niet van huis uit mee. Vader, mari ne-officier. had een bloedhe kel aan dieren. Omdat Daan gek was van dieren ontston den in huize Modderman in Den Haag regelmatig conflic ten. Het resultaat was dat de zoon het ouderlijk huis de rug toekeerde om naar Pruisen te gaan om zijn instructeursdiplo ma te halen. De prinsessen Beatrix en Irene heeft hij ooit nog de paardrij kunst bijgebracht. Zelf reed Modderman concoursen hippi- que, op de sulky, op het paard als jockey. Op latere leeftijd trad-ie voornamelijk op als ju rylid bij paardenwedstrijden. De laatste jaren alleen nog maar in het buitenland omdat hij volgens Nederlandse maat staven te oud was om nog een oordeel te vellen. In een ge sprek met een verslaggever van deze krant zei Modder man daarover in 1983: „Dat is nu eenmaal de tol die de Euro pese beschaving eist van de mensen die het lef hebben oud te worden. Dan ben je in de ogen van de gemeenschap al leen nog maar goed voor het bejaardentehuis". Meer dan vijftig jaren bracht Daan Modderman door in zijn huis in de Onzalige Bossen. Een geslaagde maatschappelij ke carrière zei hem, in tegen stelling tot zijn tweelingbroer, niets. Studeren vond hij maar niks. Doodzonde was het in zijn ogen om zijn hersens te pijnigen tijdens de lesuren. „Op het gymnasium was ik de allerstomste. En dat niet om dat ik geen hersens zou heb ben. Dat ligt voor de hand, maar ik ben ervan overtuigd dat er ruim voldoende in die bovenkamer van mij zit. Ik wist namelijk dat daarginds achter de ramen van het klas lokaal het beloofde land van de Veluwe lag. Die weten schap vond ik oneindig be langrijker dan de kennis van Latijn en Grieks. Die mening ben ik trouwens nog steeds toegedaan". 's Mans uitzonderlijke levens wijze kreeg begin jaren tachtig landelijke bekendheid toen het team van het toenmalige NCRV-programma Showroom („mooi programma over de malloten van Nederland") langs kwam. Op beeldende wijze vertelde hij over de paarden, zijn boerenwoning, het geloof en de dood. „Je hebt een kaartje voor de bioscoop gekregen," vertelde hij aan verslaggever Leo Thuring van deze krant. „En ofschoon het in mijn geval een heel lange film is geworden, komt toch onvermijdelijk het moment waarop ik weer naar buiten gestuurd word. Nu is de dood voor velen een taboe, maar ik heb er geen moeite mee. Ik wil om de drommel nog niet op stappen, maar toch is de dood al jaren een vriend die ik mag tutoyeren. Ik heb ook met hem afgesproken dat ik op een wat amusante wijze afscheid van het leven mag nemen" Het vermakelijke element in deze is de lijkkoets waarin de overledene vervoerd wil wor den naar de begraafplaats. In zijn testament staat dat zijn zoon dit transportmiddel moet aanwenden. Bij in gebreke blijven zal de zoon geen aan spraak kunnen maken op de erfenis, dreigde Daan. „Als hij het niet doet en me toch in zo'n afschuwelijk koekblik duwt, gaat mijn erfenis mooi aan zijn neus voorbij en wor den mijn duiten geschonken aan een liefdadige instelling in Zutphen. Hij heeft dus de keus. Of hij geeft op de avond voor mijn begrafenis de staar ten en de manen van de paar den een geducht Omo-sopje en zorgt dat de koets blinkt als een spiegel, óf hij kan naar mijn centen fluiten". Daan Modderman kan gerust zijn. De paarden staan inmid dels klaar om de baas naar zijn laatste verblijfplaats te rijden, zo deelt de schoonzus mee. En de koets zal ook wel fraai ge poetst zijn. a Zw Idoor ERIK HUISMAN Afgezien van de wao en de PvdA gaan de weekbladen overal en nergens over. Dat 'overal en nergens' betreft onder meer Suriname, de DDR-revolutie en kinderen met kanker (HN); Joegosla vië, wijlen Jerzy Kosinski, Irak en genetische Herman (HP/De Tijd); Hennie Meij er, molens en Mobutu (Else vier); BCCI, castraten, asiel zoekers en trojkaleider Van den Broek (De Groene); één Europa, de Bulldog, Haïti en Indische Nederlanders. Trouwens, getuige Elseviers cover rust de PvdA al in vrede. Zakdoeken bij de hand bij de bijdrage van CDA'er Wil lem Aantjes. Hij was al droe vig toen hij begon aan zijn artikel over de wao-discus- sie. En het wordt aan het eind erger. In de discussie mist hij het enig juiste uit gangspunt: dat van degenen die uitsluitend op de wao zijn aangewezen. Dat er al leen gepraat wordt over al ternatieven die financieel soelaas bieden, vindt hij „een grof schandaal". Tot overmaat van droevigheid realiseert hij zich dat zijn CDA „vrijwel geheel in de windstilte verbleef en ver blijft. Het lijkt wel alsof in de ogen van het CDA problemen met sociale-voor- zieningsmaatregelen van na ture tot het politieke pakket van de PvdA behoren. Terwijl de eerstverantwoor delijke minister nota bene een CDA'er is". PvdA-voorzitter Sint krijgt ook een snauw van Aantjes: Onderkanters, zoals wao'ers, kunnen niet met vakantie. Over Sinten gesproken: in Suriname is het elke dag pakjesavond. En tóch is 't geen lolletje. De pakjes die dagelijks van verwanten in Nederland arriveren in Pa ramaribo zijn de kurk waar op menig Surinamer drijft in de tobbe vol dagelijkse zor gen. Bijna alle 300.000 Suri- namers in Nederland helpen zo hun familie overzee. Een tweede stroom richting Suri name bestaat uit zwart geld. Breng je een Hollandse snip naar een wisselbaas in Ne derland, dan zorgt hij ervoor dat je familie in Suriname wordt verblijd met 800 Suri naamse guldens. HI>DETIJD Advies voor belangstellende leken, aankomende biologen en bangerikken voor gehan nes met erfelijke factoren: lees de reconstructie van de wording van Herman,- het eerste genetisch gemanipu leerde kalf. Waarom? Je leest het ademloos weg en het geeft een prima beeld van wat er allemaal gesleu teld wordt. En het geeft aan dat biotechnologie, waarvan genetische manipulatie een onderdeel is, kan zorgen voor melk die lijkt op moe dermelk; handig als een baby niet tegen koemelk kan. En verder over hoe 'factor 8' - lijders aan bloe derziekte missen dat - wel licht goedkoop en in grote hoeveelheden geproduceerd kan worden. Jerzy Kosinski. Een citaatje om mee te beginnen maar: „Ik huur alles, behalve het geschenk van het leven zelf, dat me gegeven is zonder een voorspelbaar huurcon tract". Kosinski, schrijver van de 'De geverfde vogel', is er niet meer om het live te herhalen. De Poolse balling zette door zijn zelfmoord een punt achter het 'vruchtge bruik' van dat geschenk. HP's John Taylor gaat lang en diep in op Kosinski, zijn leven en zijn dood. Een fraai verhaal over een te vroege, onnodige zelfmoord, liegen om het liegen, verhalen over seksuele deviantie, exotisch leven van een inkomen van 65.000 dollar per jaar en drugs waarvoor deze 'triom fantelijke overlevende' ex treem gevoelig was. Ook HP bemerkt dat de PvdA het weinig fraaie ka binetsbesluit moet verdedi gen - een besluit waarach ter CDA'er Brinkman de drijvende kracht was en col lega CDA'er De Vries de verantwoordelijke minis ter - en dat het CDA zich koestert in absolute rust. Ligt dat nou aan de PvdA? De PvdA is geveld. Meent Elsevier. Maar er is ook hoop. Samengaan met D66 kan de zieltogende partij be hoeden voor het graf, aldus de aankondiging voorin. Dat wekt verwarring; rustte de opvolger van de SDAP niet al in vrede9 En is de kans volgens Jasap Jansen niet erg klein dat de patiënt weer PENH .ft giste leerde I opkrabbelt. In zijnt1 voor de Partij vaFkel beid' beschrijft hij f pr°Jec1 lijke ziekte die de jjt Zwee» de. j b^g-1 Is een requiem zoi^'^ Y®n sprookje, vraag je,ter dezelfde Jansen ef Pro^ verder uitweidt ovfar moe vormen PDA, een; lanSe sief Democratisclrstrn Daarin is weer wJ|eter voor de weliswaP"1,0. maar niet dode Rza* voor D66. Wilde de PvdA niet in eer" sief blok, nu heeft democraten niet „(I Jg- prioriteit". Politiek is ook veiL Soms. Arendo Jout het goede voorbeeld levendige, spn schets van de vrijdir^^ in de Treveszaal va 1 I ledige ministerrad minste als Ien Dj niet verslaapt of vq de afstand Nijmegt Haag. §T Verder is het ellertj 1 sevier Van vervuil J water dat drinkwa worden, Hennie T voebulle begint EN r weer bijna) baalt »rst si mentaliteit van joij 1962 en een portret vanjn <-(e se 'halfgod' en 1 profiteur' Mobutu immers niet vrolijkp"^1^; (n kl] |orm< ii Iria >r Ir Waar Elsevier Moljlt. tretteert, laat VN i priester-president t i<arri van Haiti aan heLkeli: Het is een eigenaa%daa^ nerend mannetje. ïftienc volk is bewuster 4ië er het laatste half jajijerm hij. Het protesteertbken. regering, want het krjn derhand wel werkjjnger goede wegen. Pri^ be vindt Aristide, omdijgd. I eenheid van het vo|en r al is het tegen de pa gericht. Maar hij ^kt, voor het volk, doetek is volk hem opdraagt pas n gens hem kan alln Vr hecht volk zorgen inner ommekeer. Intusse)]eidii Aristide een hand inner tafel en houdt hij e|arias ven tafel, om de an Voo: de rijken te verbinorian< VN laat ook 'het \ijdin, zegje doen. Over daiwor ropa. Een prachtig 6Ned lang onderwerp. Eit de lyseert Joop van X de fenomeen 'de lezerL Ve woord' en vat hij <Jrhou dingen samen: weiikvegi sche avonturen e^rde dank" weinig pogirrje ratuur te vervaardigar r, volgens paraderen 3k-ge gen voorbij. Twee a(ZOek de verhalen van To\ngei en Jeanne v.d. Veldn Wé der vindt Fransen boeren". En dan is een van de mildere! gen. Jeanne's bijdra log aan de Rijn' is p< Het is minstens gl geblazen als je leest derland in 1954 t beetje de oorlog wo In de op een na 1. Cocq - volgende wordt er terug komt er worst uit fond. Waar? Ik wee ook nog hoe dat ga; Holland is handel, heid, durf en inhP10 trends en reclame. vraagd op zeer mooij ten LEVI 501 (kn' L achterwerk ge<N** zichtbaar). Passen it* Ruil tegen hele 501 |1G lijk". Aldus Sharon rubriek 'Gezocht (6Er(J boden)'. |he De Groene gaat den BCCI-onthullingen. lisdi het vorige keer nog jnjul met Stuart Syminglar het verhaal over delpen kenheid van eco-goefijg' fessor Arnold Heei&nvi stijgt De Groene hefcrzé van Henk van der bru; c.s. niet. De kop kaf we zo overpennen: „Hijem kind aan huis". ïhri Gauw door naar velam| der kost: castraten, fenti pe grap, ja. Maar hetproi is dat geenszins. Jafraf Oskamp schetst de L van het castreren, oi breid stil te staan bifl nomeen castraten, chidectomie, ontdek. Italianen in de 171: was het mogelijk bij i jl ge een sopraan te Lj*' ven met een omflo| die vrouwelijke missen. Interessant L baar verhaal, al beifj als je het uit hebt, het toch leest met e re spanning in de om Zeker als man. Ook prima is het I 'De warwinkel van J kers, vluchtelingen, I den, illegalen en andj pelozen'. Paul van I van VluchtelingenW^ haarfijn het verschik,., alle hopelozen uit, of ene Tamil de andereL een vluchteling wat.;., dan een asielzoekecJ ook nog vluchtelinge met een 'status'. L01 SUSKE EN WISKE In ih ïd!jt virnitliftn Uu mu nut fchoorzdjr. xal ih uemitlifen uit elhddr Ultgeverl|/Wavery Production Daan Modderman bij de lijkkoets die hij enkele jaren geleden al aanschafte. FOTO: MILAN KONVALINKA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4