Maatwerk in
de apotheek
„Depressieve
mensen zijn
heus niet gek"
De sfeer van Wall Street
GEZOND EN WEL
PSYCHIATER SWINKELS EN POSTEMA BREKEN MET TABOES PSYCHISCHE ZIEKTEN
CcidAcSotvumt
MAANDAG 12 AUGUSTUS 19
Van alle recepten in de apo
theek is ongeveer 60 procent
'specialité', dertig procent
standaardreceptuur (indus
trieel) en tien procent 'magi
straal'. Waarom wordt er
nog zoveel gemaakt in de
apotheek, is een veelgestelde
vraag.
Een specialité is een fa
brieksmatig bereid genees
middel, dat in een speciale
standaardverpakking en on
der een merknaam in de
handel wordt gebracht. Er
zijn ook industrieel bereide
preparaten zonder merk
naam en zonder standaard
verpakking. Deze laatste
worden farmaceutische pre
paraten genoemd. Het zijn
produkten die interessant
zijn om op grote schaal ge
maakt te worden.
Een arts kan echter ook zelf
een recept samenstellen.
Deze laatste vorm van re
ceptuur wordt 'magistrale
receptuur' genoemd (magi
straal is afgeleid van 'magis
ter', dit is de titel die dokters
en apothekers eeuwen gele
den kregen). De eigen berei
dingen hebben nog op grote
schaal plaats in de Neder
landse apotheken. Dit kan
omdat de kwaliteitseisen zo
hoog zijn.
Ervaring
Eigen bereidingen kunnen
alleen plaats hebben op
grond van de enorme erva
ring die apothekers en assis
tentes met dit werk hebben
opgedaan. De eisen waaraan
deze preparaten moeten vol
doen worden vastgelegd in
de zogenoemde Farmacopee.
Dit is een wetboek dat te
genwoordig op Europees ni
veau wordt bijgehouden.
Tevens kennen we in Ne
derland het formularium der
Nederlandse Apothekers
(FNA). In dit boekwerk
staan gestandaardiseerde re
cepten. Het grote voordeel
van standaardisatie is de be
tere kwaliteit. Tevens bete
kent het dat zo'n recept in
Groningen op dezelfde ma
nier als in Limburg wordt
klaargemaakt. Men kan deze
recepten herkennen aan de
letters FNA achter de naam
van het geneesmiddel.
Wat wordt er zoal gemaakt?
De belangrijkste toedie
ningsvormen die bereid
worden ziin: poeders (overi
gens steeds minder), capsu
les, zetpillen, dranken, zal
ven en crèmes, oog- en oor
druppels. De inspectie voor
de geneesmiddelen stelt spe
ciale eisen aan de berei
dingsruimten in apotheken.
De laatste paar jaar zijn er
regionale laboratoria opge
richt, met als doel de eigen
bereidingen te controleren.
Kwaliteit
Er mag gerust op worden
vertrouwd dat de kwaliteit
van de magistraal bereide
geneesmiddelen in Neder
land hoog is. In de ons om
ringende landen wordt min
der door de apotheek zelf
gemaakt. Het grote voordeel
van deze manier van wer
ken is, dat er veel op maat
gemaakt kan worden. Zo
kan een arts afwijken van
de standaard-doseringen en
bij voorbeeld iets sterkere
capsules of dranken laten
maken. Een kinderarts kan
op deze manier een genees
middel met minder werk
zaam bestanddeel voorschrij
ven.
Een ander voorbeeld: ie
mand kan niet tegen een be
paald conserveermiddel. Er
kan dan een preparaat zón
der deze stof gemaakt'wor
den. Het kost altijd tijd om
iets te maken, vandaar dat
de patiënt/koper misschien
in de apotheek terug moet
komen.
Het is tegenwoordig wel zo
dat er veel op voorraad ge
maakt wordt, bij voorbeeld
een basiscrme, waarin aller
lei geneesmiddelen ver
werkt kunnen worden. We
kunnen stellen dat de 'eigen
bereiding' een stukie maat
werk is voor de individuele
patiënt.
WELKOM?
Meestal ben je
mensen naar de mond
Zondagsliturgie
Op deze plaats heb ik
eerder bekend dat ik 's
naar de kerk ga, omdat
voor mezelf nodig heb.
gesterkt door de
om mij heen toch nog
behoorlijk groot aantal
net als ik, op zoek
een 'meer tussen
aarde'. En ik word
gevoed door wat ik er
verneem. Als
ik daar niet argw
gespitste oren teML
wel mooi wordt gesprok achti
Tenslotte kom
om een redevoering vol
welsprekendheid te
maar een verkondiging
overtuigt.
Ik had er juist ee
moeilijk mee dat
waren geworden omdat
dingen had geschreven,
met name had genoemd,
hun onwelgevallig warei
Terwijl ik me er in gewe
verplicht had gevoeld da ensr;
doen. En daar lees ik in dpk C
van dienst van de 15de wee
heeft me dat getroost en
been gehouden. Want wi
werd ons aangezegd? 'Me
ben je welkom als je mei
naar de mond praat. Of a
hun straatje loopt of den.
als je iemand stilaan n^er
doorleven op een eigen
verkeerde weg. Of alls je
meepraat met vooroordel
als je anderen ook veroo
Of als je de problemen vb
deze tijd bevestigt of goec
Of als je meedoet met he
doemdenken over deze ti
Durf je stelling te nemen
juiste wijze; durf je uit lie '^p. n
zere plekken te wijzen, o
fouten in kerk en
maatschappij, dan zien m
je liever gaan.
gte a
rock(
:marl
tje' n
Het overkomt mij nogal
dat boze lezers mij suggei }0[|
dat ik maar beter kan
vertrekken. Misschien no
eens zo zeer van dit plek
de krant als wel uit de Ki
ffeni
me in elk geval aan, mezpy IV
maar uit te laten schrijve^act 1
haar registers. Dat. omdathde
zere plekken in de Kerk t jaar
Wat beogen zulke n in
briefschrijvers? Geloven zei bei
echt dat ik mijn hoekje iile ge
krant maar wat zit vol fervap
babbelen? Veronderstellei
dat ik er behagen in "dinj
mensen tegen me in het met
te jagen met hun mete
onwelgevallige zaken voohi-ga
leggen? Heeft niet iedere vari;
ik niet uitgezonderd, er r gej
behoefte aan eerder te ho
wat hij goed heeft gedaan
voelt hij dat hij wel de m
dient op te brengen om v
Gods bevrijdende boodsch
getuigen; ook al zijn Dien
(radicale) woorden niet
welkom.
De lezingen van dat week
logen er niet om. De prof
Am os wilde men verjagen rene,
antwoord luidde dat hij [-jn <j
helemaal geen profeet wai na e
slechts veehoeder en burg
vijgenk weker. Maar dat d ijn^
Heer hem achter het vee
vandaan had gehaald en 1 jjih
had opgedragen als profeejie
naar het volk van Israël
gaan. En daar sloot de
evangelietekst precies bij
Die was genomen uit Mar Ji,
(6, 7-13): 'En is er een pla
waar men u niet ontvangt
niet naar u luistert, gaat c [_y]
dan weg en schudt het stolT -
uw voeten als een getuigeï
tegen hen.' BUW
emt
Het is mijn heilige overtui h I
dat de weg die èen mens buw
het leven moet gaan niet jïgn
ineens voor hem ligt ven
uitgestippeld. Daar krijgt 1
geen blauwdruk van bij zi
Doopsel. Moeizaam, struike
en vallend moet hij het swhij
ontdekken en dan géén. Frko]
niet zelden tot zijn eigen )pro
verwondering blijken Q l
opdrachten voor hem te zif
weggelegd, die hij zelf noo or
zou hebben gezocht. Takei tent
hij, als het hem vrij stond, )iec
liever uit de weg was geg^ds
Een andere Amos is hij zo
hij werkelijk gelooft en m r
zijn geweten luistert, doet n'
wat hij ervaart dat hem vv
opgedragen. Dat leest hij a'
de omstandigheden; dat k
ontdekt hij ook veelal in 4
omgang met de mensen oil
hem heen. Daardoor word^
leven in hoge mate fc_i
Want God werkt door en
mensen met mensen. Hoe<\
komt uit van de plannen t
wij zélf ontwerpen - hoeveP
voltrekt zich totaal anders P
ons leven dan we hadden ft10;
gedacht? Toch maar, net t
Amos: gehoor geven aan N_.
opdracht. Welkom of niet. I
In 13 afleveringen op maandagavond be
handelen Koos Postema en psychiater Jan
Swinkels hoofd van de psychiatrische po
likliniek van het AMC in Amsterdam in
het RTL4-programma 'Met hart en ziel'
een scala aan beklemmende maar ook
boeiende onderwerpen. Opzet is om mis
verstanden over de psychiatrie uit de weg
te ruimen en taboes te doorbreken. Want,
verklaart Jan Swinkels, de psychiatrie is
nog altijd een beetje het stiefkind van de
geneeskunde.
Idoor
ANNE MARIE VAN DER KOLK
Behalve kanker en hart
en vaatziekten kent ons
land nog een aantal
volkskwalen: depressies,
fobieën, dwangneurosen,
psychotrauma's en psy
chosen. Als we afgaan op
onderzoeken van des
kundigen lijden naar
schatting drie miljoen
landgenoten aan een of
andere vorm van psychi
sche stoornis.
Het leven van 600.000 onder
hen staat onder druk van een
depressie die bij de helft zelfs
zwaar te noemen is. Toch
wendt menigeen het hoofd
beschaamd af als het gesprek
op fobieën, depressies en
schizofrenie komt.
Om valse schaamte en onbe
kendheid over deze zaken
weg te nemen, vatten psychi
ater Jan Swinkels en Koos
Postema in het RTL4-pro-
gramma 'Met hart en ziel'
wekelijks een probleem bij
de kop. Het was Swinkels,
hoofd van de psehyehiatri-
sche polikliniek van het Aca
demisch Medisch Centrum
(AMC) in Amsterdam al lan
ger opgevallen dat geestelijke
problemen stuiten op ontken
ning en onbegrip, ook bij
huisartsen. „De gemiddelde
Nederlander weet alles van
kanker en de nieuwste me
thoden om te opereren maar
weinig of niks van fobieën of
depressies. Terwijl dat net als
kanker toch ook volksziekten
zijn."
Hij vermoedt dat het camou
fleren van geestelijke ziekten
te maken heeft met een diep
geworteld schuldgevoel. „Ie
mand die een fobie heeft en
daar erg mee zit, durft niet te
klagen. Hij heeft verder toch
immers alles wat zijn hartje
wenst? Wij mensen schijnen
alles te moeten beredeneren
om een aanvaardbare verkla
ring voor ons gevoel te vin-
Koos Postema presenteert samen met psychiater Jan Swinkels het programma 'Met hart en ziel'. „Elke aflevering moet hoopvol klinken, ook als het over
zelfmoord gaat". foto: rtl4
den." Bovendien, denkt
Swinkels, vinden wij alles
wat met het lichaam van
doen heeft normaal maar de
ziel blijft iets engs.
Swinkels is ervan doordron
gen dat de invloed die het
massamedium televisie heeft
niet overschat moet worden.
Toch denkt hij dat 'Met hart
en ziel' een rustgevende uit
werking heeft.
„We moeten ervoor oppassen
de samenleving te psychiatri-
seren of te medicaliseren.
Het is niet onze bedoeling dat
de kijkers opeens allerlei
probleempjes bij zichzelf ont
dekken. Wat we wel willen is
de mensen ervan te overtui
gen dat je mensen met psy
chische problemen net als bij
puur lichamelijke klachten in
80 procent van de gevallen
beter kunt maken. En dat je
niet gek bent als je kampt
met een depressie."
'Pillen en praten'
Wekelijks nodigen Swinkels
en Postema mensen in hun
programma uit die uit eigen
ervaring over hun ziekte
vertellen. Samen met opmer
kingen van deskundigen
krijgen kijkers een beeld van
de symptomen en een moge
lijke weg tot genezing. De
nadruk ligt op de samenhang
tussen lichamelijke klachten
en de geestelijke oorzaak die
zij verbergen.
„In de psychiatrie is men het
er tegenwoordig over eens,
dat lichaam en geest één ge
heel vormen. Een combinatie
van nieuwe therapieën en
medicijnen vergroot de kans
op herstel. Het is niet praten
óf pillen maar vaak praten
én pillen. Elke aflevering
van 'Met hart en ziel' moe
hoopvol klinken, ook als he
over zelfmoord gaat. Als pa
tiënten kunnen praten luch
alleen dat al op. Als ze erach
ter komen dat niet iedere pa
tiënt ergens in de bossen te
recht komt, is dat toch
weldig hoopvol?"
De psychiater is vol lof over
zijn collega-presentator. „Ik
vind Koos de enige man die
zulke zware onderwerpen
luchtig en toch integer weet
te brengen."
Sterke personen
Swinkels is door zijn contact
met mensen in psychische
problemen ervan overtuigd
geraakt dat het om sterke
personen gaat. „Dat klinkt
tegenstrijdig, maar mensen
die bij ons komen hebben
vaak al jaren ellende achter
de rug en zij hebben zich
daar op een of andere manier
doorheen weten te slaan. Ie
mand wordt pas opgenomen
als hij zodanig in zijn even
wicht is verstoord dat hij vol
komen inklapt."
Hij geeft toe dat de grens tus
sen 'gestoord' en 'normaal'
wat vaag is. „Kijk, de taak
van een psychiater is om ie
mands lijden te verlichten en
hem beter te maken. Als ik
een hoogbegaafde jonge
vrouw bij me krijg die een
fobie heeft om in het open
baar te spreken en daarvoor
letterlijk alles uit de weggaat,
is dat dan normaal? Ik vind
van niet. Anderzijds, iemand
die in alle ernst beweert dat
hij kan vliegen is misschien
vreemd maar niet gevaarlijk
zolang hij de daad niet bij het
woord voegt. Als iemand zelf
niet onder zijn kwaal lijdt en
zijn omgeving niet in gevaar
is, komt er geen psychiater
aan te pas."
'Linkserig'
Jan Swinkels hoopt dat de
uitzendingen van 'Met hart
en ziel' er ook toe bijdragen
dat het imago van de psychi
ater wordt opgekalefaterd.
„Heel lang zijn wij stiefkin
deren van de geneeskunde
geweest. En nog steeds krijgt
de psychiatrie geen over
heidsgeld voor onderzoek.
Voor de leek is een psychia
ter nog altijd een 'linkserige'
vent op geitenwollen-sokken
die niet ophoudt met kletsen.
Dat mag in de jaren zeventig
zo zijn geweest, tegenwoordig
zijn psychiaters nuchtere
mensen die ook het nut van
medicijnen inzien."
Bij de stichting Korrelatie,
waar mensen hun reactie
naar aanleiding van de uit
zendingen kwijt kunnen, is
het elke week een gekken
huis. Per aflevering bellen
gemiddeld 100 mensen die
vaak langer dan een half uur
zeer emotioneel aan de lijn
blijven. Het hoogst scoorde
de tweede aflevering over
eetstoornissen.
Op de tweede plaats komt de
vierde aflevering die over
depressies ging. Daarop had
den drie dagen na de uitzen
ding al ruim 120 mensen ge
reageerd. Marcel Senten van
Korrelatie denkt dat het re
latief grote aantal reacties en
de lange gesprekken te ma
ken hebben met het gevoel
van herkenning in de huis
kamers. Ook de ruime aan
dacht voor mensen die uit ei
gen ervaring vertellen met
daarbij het commentaar van
ervaringsdeskundigen, dra
gen volgens herp bij aan het
aantal telefoontjes.
Het modebeeld heeft altijd uit con
trasten bestaan, zo ook in het seizoen
'91/92. Zeker aan het begin van de
New Age is er ruimte voor individua
lisme in kleedgedrag.
Naast klokkende lijnen, geschulpte
rokken en andere bijzondere vormen
en stijlen voor de herfst en winter
wordt ook de sobere lange lijn ge
waardeerd. Elke vrouw, jong of ou
der, is gebaat bij een goed gesneden
broek- of mantelpak, waarvoor niet
iedereen de adem inhoudt als ze bin
nenkomt. Door een strakke belijning
waarbij het aankomt op fracties van
centimeters, misschien zelfs van milli
meters, met een voorkeur voor lood
grijs, havana, camel, (gemétalliseerde)
krijtstreep, neemt ze geen enkel risi
co. Geen Rubenesque vormen, geen
Arabische of oriëntaalse zwier, maar
onderkoelde chic, die zelfbewustzijn
uitstraalt. Deze pakken ziin er in de
coutureconfectie en in de confectie
van de grote modehuizen. Dit soort
kleding heeft te maken met het leven
van alledag: de gang naar werkplek,
kapper, museum, bioscoop, de nieuwe
buren en de croissanterie.
Veterlaarsjes
Extra accenten daarbij zijn een paar
ouderwetse hoge veterlaarsjes, waar
mee overgrootvader of oudoom Jules
op de sepia verkleurde foto staan. De
broeken van de broekpakken zijn
sluik (met en zonder lycra), de jasjes
hebben brede revers, sluiten op eén of
meerdere knopen. Ze vallen vaak ver
over de heupen. Voor lange blazers,
soepel en makkelijk om het lichaam
sluitend, wordt vaak een stof gebruikt
met Courrèges-achtige kleurvlakver
deling als dessin. Er zijn nogal wat
vrouwen die zo'n 'mannelijk pak' ver
duveld sexy staat.
Double breasted, felrood tweedjasje op een kuitlange, strakke tweedrok. Er
overheen wordt een stola in roodachtige Schotse ruit gedragen. De combinatie
is van Nina Ricci. fotQ: f*
Lange blazer in zwart en havana op een sluike, zwarte crêpe pantalon van Jean
Louis Scherrer. De flodderhoed geeft het geheel een bijzonder tintje.
foto: pr
