Lachen en huilen na 1943 dagen
Doorn in vlees van het Westen
Bani Sadr: „Vrijlating gijzelaars
moet moord op Bakhtiar dekken'
Gijzelaars vechten tegen wanhoop
"USTUSteidae 60rna/nl
BUITENLAND
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1991
nvefredesconferentie
World Jamboree
mogelijk in Marokko
ste verze
kker ges
•ord of z\
e meeste
I geen N(
slachtoi
i is de o
consulai f
ot nu c
ken uitz
al vers 1
n de
let de
;tplaatsei£l
aekende
if BAT De vredesconferentie over het Midden-Oosten zal
arschijnlijk worden gehouden in Marokko of Denemarken,
heeft de Arabische krant Achrak al-Awssat gisteren gemeld.
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Baker heeft
gens de krant de mogelijkheid om de voor oktober geplande
referentie in Marokko te houden het afgelopen weekeinde be-
oken tijdens zijn bezoek aan dat land. Ook Denemarken werd
ïoemd nadat de Sovjetunie bezwaar had gemaakt tegen het
e om de conferentie in de Verenijgde Staten te houden, aldus
krant. Ook Genève en Algiers zijn genoemd als lokatie voor
vredesbesprekingen. De krant 'Jerusalem Post' meldde giste-
dat Israël niet automatisch een vredesconferentie zal boycot-
indien de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) de namen
de Palestijnse onderhandelaars bekendmaakt. De krant be-
•pt zich op een verklaring van een belangrijke adviseur van
?mier Shamir. Diens uitspraak lijkt een nieuwe mogelijkheid
openen voor de VS om de PLO te overreden in te stemmen
Israëlisch-Arabische besprekingen.
De feestelijke opening van de
zeventiende World Jamboree
in Zuid-Korea is aan een groot
deel van de Nederlandse pad
vinders voorbij gegaan. Na een
geslaagde reis van twee weken
door Indonesië werden zij na
de eerste maaltijd in Zuid-Ko-
rea getroffen door een voed
selvergiftiging.
FOTO: AFP
Kerkdienst voor
ramp met Boeing
SEOUL Sovjet-president Michail Gorba-
tsjov heeft de nabestaanden van de vlieg
ramp met een Zuidkoreaans toestel uitgeno
digd voor een herdenkingsdienst op de
plaats van het ongeluk. Jagers van de Sov
jetluchtmacht schoten op 1 september 1983
bij het Sovjetschiereiland Sachalin een
Boeing 747 van Korean Air Lines (KAL)
neer. Daarbij kwamen alle 269 inzittenden
dm het leven. Moskou verklaarde destijds
dat het toestel een spionagevlucht uitvoerde
en het luchtruim van de Sovjetunie was bin
nengedrongen. De Boeing was op weg van
New York, via Alaska, naar de Zuidko-
reaanse hoofdstad Seoul. Ongeveer hon
derdvijftig familieleden hebben de uitnodi
ging geaccepteerd.
Twintig jaar voor
ex-president Blanco
SANTO DOMINGO Ex-president Sal
vador Jorge Blanco van de Dominicaanse
Republiek is gisteren veroordeeld tot een
gevangenisstraf van twintig jaar wegens
corruptie. Ook moet hij veertien miljoen
dollar aan boetes betalen en verduisterde
gelden teruggeven. De nu 62-jarige Blanco
won indertijd buitengewone verkiezingen
na de mysterieuze zelfmoord van zijn
voorganger, Antonio Guzman. Al kort na
dat Blanco's ambtsperiode in 1986 eindigde
werd hij in staat van beschuldiging gesteld
wegens corruptie. Tjjdens het hele proces
dat in april 1989 begon hield hij vol dat de
beschuldigingen een politieke achtergrond
hadden en dat het proces op touw was ge
zet door zijn opvolger president Joaquin
Balaguer.
ONDEN Het nieuws
an John McCarthy's vrij-
ting was nog maar enke-
minuten oud, of de
lokken van St. Bride's,
E 'journalistenkerk' in
pndens oude media-
uurt, beierden al vreug-
evol. Chris Pearson, een
an de leidende figuren
an de vereniging 'De
[rienden van John
IcCarthy', zei: „We zijn
cht blij. Dit is een mooie
ag".
i St. Bride's werd de afgelo-
»n vijf jaar elke dag gebeden
Dor John McCarthy. Een zi-
tr van dit kerkje was omge-
iverd in een John McCarthy-
:hrijn. Bij een groot portret
an de gegijzelde tv-journalist
randden dag en nacht kaar-
;n. Een bordje vermeldde de
recieze duur van zijn gijze-
ng. De stand bedroeg gisteren
)43 dagen. Zo lang was het al
ïleden dat John McCarthy in
ayrut werd gekidnapt,
flij werkte daar voor de inter
nationale tv-onderneming
RY TiELlVorld Television News (WTN)
lie hem voor een maand naar
Libanon had gestuurd en hem
[roeg had teruggeroepen om-
lat het er niet pluis was. Zijn
/erblijf in Bayrut was Johns
ïerste grote buitenlandse op
dracht. Hij werd door zijn toe
komstige gijzelhouders opge
pakt toen hij op het punt stond
met collega's naar de vliegha-
Vader Pat en broer Andrew McCarthy hebben de vrijgelaten John weer in hun midden. Moeder McCarthy overleed in 1989.
FOTO: AP
ven te rijden, vanwaar zij zou
den terugkeren naar Enge
land. Er was verraad in 't spel.
Jill Morrell
Op het WTN-kantoor in Lon
den werkt Jill Morrell, die
voor zijn vertrek naar Liba
non goed met hem was be
vriend en sedertdien niet meer
van hem had gehoord. De af
gelopen vijf jaar was Jill de
motor van de campagne voor
zijn vrijlating. Zij vond altijd
dat de Britse regering niet ge
noeg deed om te bewerkstelli
gen dat John McCarthy ge
zond en levend in vrijheid zou
worden gesteld.
Gistermiddag zei Jill Morrell
dat zij die morgen niet eens
had verwacht dat John plots
klaps zou kunnen terugkeren
naar Londen. Zeker, de dag
tevoren al waren er optimisti
sche geluiden over mogelijke
vrijlatingen, maar zij was de
vele bittere teleurstellingen
van vroeger, na soortgelijke
geruchten, nog niet vergeten.
Bij Jill Morrell stond gister
morgen zelfs de radio of tv
niet aan. Omstreeks 10 uur
Engelse tijd belde een vrien
din: „Hij is vrij!"
„Hoe heb je toen gereageerd?",
vroeg iemand. „Ik weet het
niet zo precies, maar ik denk
dat ik heel hard van vreugde
heb gegild", antwoordde Jill.
Het was haar aan te zien, dat
het allemaal nog even wennen
was. Jill Morell was blij dat de
gijzelhouders John McCarthy
in vrijheid hadden gesteld,
maar zij maakte zich ernstige
zorgen over zijn lichamelijke
en geestelijke gezondheid.
„Hij weet niet eens, dat zijn
moeder al twee jaar dood is",
zei ze. „En welke uitwerking
zal deze vrijlating, na vijf en
een kwart jaar gevangenschap,
op hem hebben? Zal hij nu
door de knieën gaan? Het kan
maanden, zelfs jaren duren eer
hij weer de oude is".
Britse psychiaters delen haar
mening. „Het zou best kun
nen", zeggen zij, „dat John
McCarthy voor de rest van
zijn leven een gebroken man
is".
Domper
De onzekerheid zette een
domper op de feestvreugde in
Londen. De champagne stond
klaar lang voordat de jonge
man die 1943 dagen had door
gebracht in een vieze Libanese
cel weer thuis was, maar ie
dereen voelde zich een beetje
onbehaaglijk. Want wat zeg je
tegen iemand die allicht de
diepe sporen draagt van wat
hij de laatste vijf jaar heeft ge
leden? „Blij je eindelijk weer
te zien, John". En dan?
In de supermarkt van Barnet,
de Noordlondense gemeente
waar de familie van John
McCarthy woont, werd het
goede nieuws van zijn vrijla
ting omgeroepen door de luid
sprekers. De aartsbisschop van
Canterbury, dr. George Carey,
zei te hopen dat de Anglikaan-
se afgevaardigde Terry Waite
(52), die al 1659 dagen vastzit,
nu ook naar huis zou mogen.
Maar het waren de woorden
van Chris Pearson, sprekend
in naam van de "Vrienden
van John McCarthy", die tot
gevolg hadden dat menige Brit
een traan wegpinkte.
„John kan nu voor het eerst
sinds meer dan vijf jaar weer
daglicht zien", zei Chris. „Hij
voelt opnieuw de zon op zijn
gezicht. En hij kan weer even
stilhouden om een bloempje te
plukken".
Jill Morrellhield ooit ook met behulp van een gekooid model van
haar vriend John McCarthy een pleidooi voor de vrijlating van de
westerse gijzelaars in Libanon.
FOTO: AP
flopte,
'bad door
wel Iaujaber
n een F
™in BAYRUT In 1982 hield
nietslin Bayrut een boze sji'iti-
b.et "ische geestelijke, in zwart
d Brj6ewaac* gehuld, tijdens de
^jijgebedsdienst op vrijdag
!uizenleen redevoering voor
?smen|honderden gebaarde man
en gnnen. „De westerse wereld
feestaZal nooit naar ons luiste-
Santalren' tenz*j we een bron
;kt anvan zorë voor hen wor
den", zei hij. „Als we op-
chteri houden een doorn in de
klei vlees van het Westen te
®en-Jzijn, zullen ze ons verplet-
3 teren als broodkruimels".
Ie rad
in hd De geestelijke was sjeik Mu-
v hammad Husayn Fadlallah,
leidsman van de fundamenta
listische islamitische Hezbollah
(Partij van God). De Hezbollah
is naar vermeend de overkoe-
hong pelende organisatiè van de
volge verschillende fundamentalisti
sche islamitische facties die
buitenlandse gijzelaars vast
houden in Libanon.
In het publiek bevonden zich
drie jonge, verlegen sji'iten.
Imad Mughniyeh, Abdul-Hadi
Hamani en Hassan Ezzedine
namen Fadlallah's woorden
ter harte. Ze werden de kern
van de islamitische Jihad, de
fundamentalistische beweging
die bijna tien jaar lang haar
stempel heeft gedrukt op het
Midden-Oostenbeleid.
press
ers h
ïre e
lijkt
■ustig
ïera
en zj
'rok
ïg ni
Sjeik Fadlallah leverde de
ideologie achter de activiteiten
van de Jihad. Fadlallah en zijn
volgelingen werkten tegen-het
decor van de Israëlische inva
sie in Libanon negen jaar gele
den. In die tijd betaalden de
achtergestelde Libanese sji'iten
voor wie Fadlallah sprak de
hoogste prijs voor de inval.
Hun grondgebied in Zuid-Li-
banon werd bezet, hun huizen
werden verwoest en een groot
aantal jonge mannen werd ge
vangen gehouden in Israël en
in Khiam, in Israëls 'veilig
heidszone' in Zuid-Libanon.
Er kwamen geen internationa
le of Arabische reacties op de
invasie en sjeik Fadlallah wist
dat hij het zaad van rebellie op
vruchtbare bodem zaaide. Hij
zette, gewapend met islami
tisch fanatisme en ongelimi
teerde hulp van Iran, de Hez
bollah en de clandestiene Ji
had op als speerpunten van
het nieuwbakken verzet tegen
Israël. Hun debuut was een
aanslag met een autobom door
een zelfmoordcommando op
een Israëlische basis in Liba
non in 1983, waarbij vijftig sol-
daten werden gedood.
Door hun Iraanse bescherm
heren gevoed met anti-Ameri
kaanse haatgevoelens en ach
tervolgd door het islamitische
idee van 'het onderdukkende
Westen', keerde de groepering
zich datzelfde jaar tegen de
door de Verenigde Staten aan
gevoerde multinationale vre
desmissie in het land. Op 24
oktober 1983 kwamen bij een
bomaanslag op een marineba
sis ten zuiden van Bayrut 246
Amerikaanse militairen om
het leven.
Bijna tegelijkertijd werden bij
een zelfmoordactie in een
hoofdkwartier van Franse pa
rachutisten 56 manschappen
gedood. Eerder in maart had
de groep de verantwoordelijk
heid opgeëist voor een bom
aanslag op de Amerikaanse
ambassade in Bayrut waarbij
50 Amerikaanse en Libanese
staatsburgers om waren geko-
Ruil
Toen de zwager van Imad
Mughniyeh, de fundamentalist
Youssif Badreddine, in 1983
met zestien metgezellen in
Kuwayt werd gearresteerd op
beschuldiging van sabotage en
bomaanslagen, nam de Jihad
een aantal Amerikanen in
Bayrut gevangen en stelde
voor die te ruilen voor de ze
ventien activisten.
Zes van de Amerikaanse ge
vangenen bevinden zich nog
steeds in gevangenschap in Li
banon, hoewel de zeventien
Jihad-strijders vlak na de in
val van Irak in Kuwayt op
twee augustus vorig jaar vrij
zijn gekomen. Volgens bron
nen zijn Badreddine en het
merendeel van zijn vrienden
na deel te hebben genomen
aan de strijd tegen de Iraakse
bezetting teruggekeerd naar
Bayrut.
Omdat Engeland de Ameri
kaanse luchtmacht assisteerde
bij de luchtaanvallen op Libië
en het land Salman Rushdie,
de auteur van de roman De
Duivelsverzen die door de
fundamentalisten als godslas
terlijk wordt beschouwd, steun
biedt, heeft ook dit land zich
zelf op de zwarte lijst van de
Jihad geplaatst. Een aantal
Britten werd gegijzeld, van
wie er nu nog drie worden
vastgehouden.
Bonn trad in de voetsporen
van Londen toen de Duitse
douane Muhammad Ali Hama-
di en zijn broer Abbas arres
teerde. De twee werden ver
oordeeld tot lange gevangenis
straffen. Zij zijn broers van de
tweede man van de Jihad, Ab
dul-Hadi Hamadi. Na de arres
tatie werden als represaille
maatregel twee Duitsers gegij
zeld in Libanon.
Onlangs zei sjeik Fadlallah dat
het lot van de gijzelaars af
hangt van de vrijlating van de
Palestijnse en Libanese gevan
genen door Israël. Dit stand
punt werd herhaald in de ver
klaring van de gijzelnemers in
Libanon dat zij een afgezant
zouden sturen om met de se
cretaris-generaal van de Vere
nigde Naties, Javier Pérez de
Cuéllar, te praten.
De gisteren vrijgelaten Britse
journalist John McCarthy
heeft van zijn ontvoerders een
brief meegekregen voor De
Cuellar. Dit is een hoopgevend
teken. Mogelijk zal het gijze
laarsdossier binnen niet onaf
zienbare tijd gesloten kunnen
worden en zal er een einde ko
men aan het lijden van de gij
zelaars.
(c) The Times
PARIJS „De vrijlating van
westerse gijzelaars dient om de
moord op Chapour Bakhtiar te
dekken. Deze aanslag is tot in
detail voorbereid door het
Iraanse regime", zo heeft de
voormalige Iraanse president
Bani Sadr gisteren in zijn ver
blijfplaats Versailles gezegd na
de moord op Chapour Bakhti
ar, de laatste premier van de
sjah, en diens kabinetschef.
Volgens Bani Sadr, die evenals
het slachtoffer politiek asiel
vond in Frankrijk, is op last
van de mollahs in Teheran
een serie religieuze moorden
in gang gezet. Het zou gaan om
de uitvoering van nog door ay
atollah Khomeiny uitgespro
ken fatwa's of godsoordelen.
Het was de tweede aanslag op
Chapour Bakhtiar sinds zijn
vlucht naar Frankrijk in 1979.
Ondanks permanente bewa
king van zijn villa in de Parij-
se voorstad Surenes wist de
dader ongezien te vluchten.
Het vermoeden bestaat dat
deze een bekende was van het
slachtoffer, aangezien in de
woning geen andere geweld
sporen werden gevonden. Het
was de zoon van de ex-pre
mier die de politie waarschuw
de toen de telefoon niet meer
werd opgenomen. Mogelijk
zijn Baktiar en zijn kabinets
chef woensdag al omgebracht.
In juli 1980 was de oud-pre
mier al doelwit van een
moordcommando geleid door
de Armeense terrorist Anis
Naccache. Naccach werd hier
voor tot levenslang veroor
deeld, maar kreeg vorig jaar
gratie van president Mitter
rand in het kader van de weer
aangehaalde banden tussen
Parijs en Teheran. Dit najaar
staat een officiëel bezoek van
het Franse staatshoofd aan
Iran op het programma.
De moord op Chapour Bakhti
ar en zijn kabinetschef werd
gepleegd volgens het scenario
waarmee onlangs een andere
Iraanse opposant werd omge
bracht. De penningmeester
van Bakhtars Beweging van
National Verzet' werd in Pa
rijs doodgestoken. In Rome en
Tokyo trof respectievelijk de
Italiaanse en Japanse vertaler
van de 'veroordeelde' schrijver
Salmam Rushdie eenzelfde lot.
BAYRUT John McCarthy
zal er nog vaak aan terugden
ken. Geblinddoekt en geboeid
zat hij jaren lang met andere
westerse gijzelaars in kale be
tonnen ruimtes vechtend te
gen het afglijden naar de wan
hoop nooit meer vrij te komen,
iedere minuut van de gevan
genschap.
Ex-gijzelaars zeggen vaak dat
het ergste aspect van de be
proeving de voortdurende
strijd is tegen het verliezen
van de hoop, op het moment
dat elk sprankje vertrouwen
ooit weer vrij te zijn de bodem
Zelfs als de gijzelaars volledig
instorten, ontwaken zij de vol
gende dag gewoon weer in een
cel zonder ramen met alleen
een bed. De dag brengen zij
geblinddoekt door slechts on
derbroken door een bezoek
aan de badkamer.
„Gegijzeld zijn betekent een
kastijding met de eenzaam
heid...met een stille schreeuw
afglijden in de grootste ultieme
eenzaamheid", zei de Ierse le
raar Brian Keenan na zijn
vrijlating in augustus 1990 na
52 maanden gevangenschap.
„Het betekent dat je wordt
ontdaan van elk gevoel en
elke vezel in je lichaam, geest
en karakter die maakt wat je
bent. De vierenhalf jaar voel
den soms als vier-en-half le
ven", zei de leraar. Keenan zat
de meeste tijd alleen geketend
in een van muggen vergeven
kleine kelder.
De vrijheid die McCarthy nog
maar zo kort weer proeft,
heeft een wrede kant: vrijgela
ten gijzelaars zeggen dat zij
zich schuldig voelen ten op
zichte van medegevangenen
die achterblijven. Daarnaast
achtervolgt ex-gijzelaars het
trauma de greep op het eigen
leven te verliezen. Keenan
vertelde dat hij was geslagen
en tegen zijn bewakers gezegd
had dat hij niet wilde worden
vrijgelaten zortder de journa
list John McCarthy. Zijn eis
werd volledig genegeerd.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB"
JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA Saguaro-cactussen
QN833 De schepelingen richten op het strand een kamp In en
onder leiding van Van Riebeeck wordt, met behulp van een paar
stokken en wat zeilen, een tent gemaakt, waar de zieken beschut
liggen tegen de felle zon. De schipper bestudeert met Robert
Jansz. de plannen om naar meer bewoonde streken te trekken.
,,De dichtst bij zijnde plaats is St. George da Mina", zegt de
stuurman: „daar hebben de Engelsen een handelsdepot ingericht
en misschien kunnen wij daar een schip vinden". ,,De Engel
sen..." zegt de schipper, „die zien ons waarschijnlijk liever gaan
dan komen. Maar wij hebben nu eenmaal geen andere keus". De
volgende dag beginnen de schipbreukelingen hun lange tocht.
St. George da Mina is og een heel eind weg en bovendien kun
nen ze niet langs het strand trekken, want dit is onbegaanbaar
door de vele rotsen. Hun weg leidt door het binnenland.
Een van de bekendste symbo
len van het droge Amerikaanse
zuidwesten - de saguaro-cac-
tus - is bezig te verdwijnen,
maar de wetenschap heeft tot
nu toe de oorzaak ervan niet
kunnen ontdekken. In een na
tuurreservaat in Arizona is de
laatste 50 jaar de helft van de
cactussen verdwenen. Van
sommige cactussen breken de
zijarmen af, ze verliezen hun
naalden, worden vroegtijdig
bruin en slap en knakken om,
vertelde Kate Lajtha, professor
in de biologie aan de universi
teit van Boston, tijdens het
jaarcongres van de Ecological
Society of America. De biolo
gen zoeken een verklaring in
de richting van milieuvervui
ling. Er zïjn smeltovens van
mijnen in de buurt. Het zou
volgens de biologen ook door
overdoses ultraviolette straling
kunnen komen als gevolg van
de aantasting van de ozonlaag.
FOTO: SP
