i
Pronk trekt zich
lot oorspronkelijke
Molukkers aan
li
-ft*. U.S.S.R. is the wp,RE
li
so
Shamir onder
druk van rechts
BUITENLAND
Haaienalarm in Italië
Wie garandeert veiligheid
van EG-waarnemers?
uii Bush.-fEmEmtëR.
at evil" R
mi
Bush kiest voor Gorbatsjov
EG: 800 miljoen voor
projecten Oost-Europa
Qtid&iQowuvnt
VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1991
5
Offensief tegen
Tamilrebellen
COLOMBO Het Srilan-
kaanse leger staat op het punt
een grootscheepse militaire ac
tie te ondernemen om het om
singelde legerkamp bij de Oli
fantpas te ontzetten. Volgens
de autoriteiten in de hoofdstad
Colombo zijn 8000 militairen
ingezet om de 800 door Tamil
Tijgers ingesloten soldaten te
bevrijden. Bij de strijd zijn de
afgelopen weken ten minste
1500 mensen om het leven ge
komen. Gevechtsvliegtuigen
van het regeringsleger be
stookten vandaag posities van
de Tamilrebellen rondom het
belegerde kamp.
Veel visite
voor Escobar
BOGOTA Meer dan 300
mensen, onder wie zware mis
dadigers die worden gezocht
door de politie, zijn al op visite
geweest bij de Colombiaanse
cocaïnekoning Pablo Escobar
in zijn 'gouden' gevangenis in
Envigado. De baas van het
drugskartel van Medellin zit
sinds 19 juni gevangen nadat
hij zichzelf had overgegeven
aan de Colombiaanse justitie.
De Colombiaanse regering
heeft leden van de drugsmaf
fia onder meer strafverminde
ring beloofd als ze zich vrijwil
lig melden.
ROME Angst voor mensenetende
haaien houdt de Italiaanse Rivièra in
haar greep, sinds deze week een
vrouw op een surfplank is aangeval
len door een vier meter lange haai.
Op twintig meter voor de kust van het
badplaatsje Santa Margherita Ligure
ramde het monster de plank, waarbij
de vrouw in het water viel. Na korte
tijd nog twee waterfietsen te hebben
gevolgd, ?ette de haai koers naar vol
le zee. Volgens een deskundige van
de universiteit van Genua wijzen de in
de surfplank achtergelaten afdrukken
van tanden erop, dat het om een
goed gebekte haai gaat, vermoedelijk
een witte haai of een tijgerhaai. Beide
soorten zijn in de Middellandse Zee.
zeldzaam en verblijven normaal in
diep water. Maar twee jaar geleden is
vlak voor de Toscaanse kust nog een
duiker verslonden door een witte
haai. Het Italiaanse televisiejournaal
gaf gisteren de volgende praktische
aanwijzingen: „Blijf dicht bij de oever,
ga niet in het water met een bloedend
wondje, en als u toch een haai mocht
tegenkomen, blijf dan kalm en zwem
langzaam terug". Gisteren werd ten
slotte nog de aanwezigheid van haai
en gemeld bij de Liparische eilanden
in Sicilië.
Italië versoepelt
Albanezenbeleid
ROME Italië heeft zijn beleid je
gens 10.000 Albanese vluchtelingen
die in maart massaal het land bin
nenkwamen, verzacht. De Albanezen
zullen volgens de regering in Rome
niet worden gedwongen naar hun
land terug te keren. De Italiaanse re
gering had eerder de Albanese vluch
telingen tot eind vorige maand de tijd
gegeven om een baan te vinden, poli
tiek asiel te verkrijgen of anders uit
wijzing tegemoet te zien. „Er worden
nu alleen mensen uitgewezen als dat
nodig is om de openbare orde te
handhaven", verklaarde Giancarlo
Ruffino, een staatssecretaris op het
binnenlandse zaken.
Mandela stelt ultimatum voor overgangsregering
RIO DE JANEIRO De zwarte
Zuidafrikaanse leider Nelson Man
dela heeft gisteren de regering-De
Klerk een ultimatum gesteld over de
vorming van een overgangsregering.
Tijdens zijn officiële bezoek aan Bra
zilië zei Mandela dat als Pretoria
weigert „geen verdere besprekingen
tussen hen en ons" meer zullen
plaatsvinden. De Zuidafrikaanse re
gering is niet meer te vertrouwen en
moet daarom aftreden, zei Mandela.
Aan de interim-regering zouden alle
politieke organisaties van Zuidafrika
moeten deelnemen, zei de leider van
ANC. Zo'n regering is nu van „cruci
aal belang" voor Zuid-Afrika, aldus
Mandela.
De zwarte beweging vindt de maat
regelen van president De Klerk n
de onthullingen over 'Inkatha-gat<
onvoldoende. De Klerk degradeerd
eerder deze week twee ministers di
mede verantwoordelijk zijn voor ht
schandaal.
ANC-woordvoerders in Johannes
burg zeiden gisteren dat de regerin
het belangrijkste obstakel is gewoi
den voor een niet-raciaal Zuid-Afn i
ka en moet opstappen. Aartsbisscho
Desmond Tutu heeft zich donderda
geschaard onder degenen die vinde
dat de overgang naar een democrs
tisch Zuid-Afrika niet onder de hui
dige regering kan plaatsvinden.
AMBON Minister Jan
Pronk (ontwikkelingssa
menwerking) wil de Ne
derlandse steun aan de
Molukken zo direct moge
lijk richten op armoedebe
strijding. De minister ver
klaarde gisteren op de
derde dag van zijn werk
bezoek aan de Molukken
vooral getroffen te zijn
door de deplorabele situa
tie van de autochtone be
volking van de eilanden
Buru en Seram en van de
armoede in de krottenwij
ken van Ambon-Stad.
De positie van de Alfuren, de
oorspronkelijke bevolking van
het eiland, gaat lijken op die
van de Aborigines in Austra
lië, aldus Pronk. „Het zou te
betreuren zijn als de ontwik
keling van Indonesië ten koste
gaat van de oorspronkelijke
bevolking". De bewindsman
bracht vandaag een bezoek
aan de krottenwijken van Am-
bon-Stad waar naar schatting
50.000 mensen leven. In abso
lute termen is dat misschien
niet veel, aldus Pronk, maar
het gaat wel om bijna dertig
procent van de inwoners voor
wie basisvoorzieningen als
huisvesting, riolering en
drinkwater onvoldoende zijn.
Pronk wil de ontwikkelings
hulp aan de Molukken in de
toekomst verhogen. Hij wil tij
dens zijn werkbezoek geen uit
spraken doen over de projec
ten die hij denkt te steunen.
Wel verklaarde hij geen prio
riteit te geven aan transmigra
tieprojecten. De Indonesische
overheid, die een actief beleid
voert om mensen over te bren
gen van overbevolkte naar
dunbevolkte eilanden, stelt
daar zelf financiële middelen
voor beschikbaar, aldus
Pronk. De lopende Nederland
se projecten die zich richten op
transmigranten - zoals het ir
rigatie- en landbouwpoject op
het eiland Buru - zullen wel
worden afgemaakt maar nieu
we maken bij de minister geen
kans.
Pronks strakke programma
loopt voortdurend uit omdat
hij links en rechts vissers, boe
ren, studenten en krotbewo
ners aanschiet voor een sper
vuur van vragen. De minister
bezoekt de komende dagen
nog Ternate, Halmahera en
Bandaneira plus de Kai-, de
Aru- en de Tanimbar-eilan-
den.
ZAGREB De bewakers
van het parlementsge
bouw van de Kroatische
hoofdstad Zagreb toonden
zich gisteren verbolgen
over de gang van zaken.
„Onze kameraden sneuve
len bij tientallen en hier
binnen wordt alleen maar
gegeten en gepraat", vatte
een van de lijfwachten
zijn ongenoegen samen.
De geachte afgevaardigen le
ken inderdaad weinig haast te
maken om tot een oplossing
van de crisis in Kroatië te ko
men. Daadkracht werd niet
getoond. Nu kon dat ook moei
lijk, want er was aan het begin
van de vergadering niet eens
een quorum, zodat het lange
tijd onduidelijk bleef of er wel
gestemd kon worden, over
welke resolutie dan ook.
Toch zal de EG-delegatie die
vandaag in Joegoslavië bemid
delt niet blij geweest zijn met
de richting die het debat op
ging. President Franjo Tudj-
man was gematigder dan ver
wacht, maar daarna kwam de
leider van Kroatië meer en
meer onder vuur te liggen. Ex
treem nationalistische afge
vaardigden namen geen ge
noegen met zijn oproep tot
mobilisatie. De sprekers be
schuldigden Tudjman van een
te zwakke houding tegenover
de Servische terroristen en
eisten een openlijke oorlogs
verklaring aan Servië. „We
moeten de vijanden duidelijk
benoemen, het zijn de Servi
sche Chetniks plus het federa
le volksleger die het samen op
Kroatië voorzien hebben", al
dus een afgevaardigde.
Het is taalgebruik dat minister
Van den Broek de haren te
berge zal doen rijzen. Vooral
de hernieuwde verbale aan
vallen op het leger zullen hem
slecht uitkomen. Een van de
pijlers van het vredesplan van
vorige week is immers dat le
ger en Kroatische militie-een
heden gezamenlijke patrouilles
3 VUNDERINK
Een soldaat van het federale leger zoekt vanuit een tank in het
Servische Backa Palanka naar Kroatische sluipschutters.
FOTO: AP
kaar de hals afsnijden. Zolang
het parlement van Kroatië
spreekt van een 'bezettingsle
ger', zal de Kroatische politie
niet samenwerken met de mi
litairen, op het gevaar van col
laboratie beschuldigd te wor
den.
Naast onwil van Kroatische
milities en de militairen tot sa
menwerking, voelen ook de
Serven niets voor gezamenlij
ke leger/militiepatrouilles.
„We zullen op elke eenheid
schieten waar Kroaten in zit
ten", verklaarde de burge
meester van Knin, Milan Ba-
bic, tevens president van de
onafhankelijke Servische regio
Krajina.
Meer kans maakt het voorstel
van de EG om meer waarne
mers naar Joegoslavië te stu
ren. Deze zouden zich behalve
met Slovenië ook met het ge
weld in Kroatië bezig moeten
gaan houden. Achter uitbrei
ding van het hun mandaat
staan alle partijen in Joegosla
vië. Wie de veiligheid van de
waarnemers garandeert is ech
ter de grote vraag waarvoor
Europa zich gesteld ziet. Om
niet met elk stamhoofd uit
Slavonië en met elke bendelei
der uit Krajina om tafel te
hoeven gaan zitten, eist de EG
dat de autoriteiten een staakt-
het-vuren afkondigen en res
pecteren. Met een steeds ver
der radicaliserend Kroatisch
parlement dat president Tudj
man dwingt tot harde
woorden en mobilisatie en met
Serven die ook weinig voelen
penstilstand echter niet in
zicht. En dan nog is het de
vraag of de Servische en
Kroatische overheden hun ro
verhoofdmannen in het veld
voldoende in de hand hebben
om het ook daadwerkelijk af
te kunnen dwingen.
MOSKOU —„Heeft die
top nou nog wat opgele
verd?", vraagt de eeuwig
grijnzende onderhouds
monteur Sasja op de door
de politie bewaakte par
keerplaats voor ons huis.
Als ik zeg dat president
Bush niet met geld op de
proppen is gekomen, ant
woordt hij, nog steeds met
een grijns: „Choej s nimi!",
wat zeer onfatsoenlijk
Russisch is voor „Kan mij
wat schelen!".
De ruim veertigjarige Sasja wil
maar één ding: geen oorlog.
Zijn zeventienjarige zoon Misja
moet binnenkort in dienst, legt
hij uit. „Helaas!", voegt hij er
aan toe. Zijn ongerustheid valt
te begrijpen, want de wreed
heid tussen Sovjetdienstplich
tigen onderling heeft monster
lijke vormen aangenomen en
ontaardt niet zelden in moor
den en zelfmoorden. Er mogen
in het Kremlin dan enige frus
traties heersen vanwege de
weigerachtigheid waarmee de
zelf op zwart zaad zittende
Amerikanen met dollars
strooien, maar uiteindelijk
heeft president Bush zijn colle
ga Gorbatsjov op de valreep
een mooi cadeau bezorgd. De
Amerikaanse leider deed dat
door niet bij name genoemde
rebelse Sovjetrepublieken tij
dens zijn korte bezoek aan de
Oekraïense hoofdstad Kiev te
waarschuwen voor „uitzichtlo
ze isolatie". Op het papier voor
hem stond zelfs 'op zelfmoord
neerkomende isolatie', maar
kennelijk vond Bush dat toch
Oud en nieuw
voor de
camera. Trots
toont de 92-
jarige
Australiër Les
Colley zijn
jongste zoon
Oswald. De
38-jarige
echtgenote
i
wat te hard klinken. Deze dui
delijke steunbetuiging aan
Gorbatsjov moet vooral hard
aankomen in de Baltische lan
den, waar men juist gehoopt
had dat Bush hartige taal zou
spreken ter ondersteuning van
hun onafhankelijksstreven.
Bush's uitspraak versterkt
Gorbatsjovs positie ten opzich
te van zijn critici in en rond de
Communistische Partij en het
De aanvallen van de conserva
tieven op Gorbatsjov gaan, zij
het indirect, door. Het aartsna-
tionalistische en ultra-conser
vatieve Russische dagblad
Sovjetskaja Rossia wijdde aan
de topontmoeting niet meer
dan een TASS-bericht, maar
gaf een pagina verder Russisch
parlementslid Nikolaj Pavlov
de gelegenheid de grieven van
rechts tegen de politiek van
Gorbatsjov stevig te ventile-
Kuwayt herdenkt
bezetting schietend
en toeterend
KUWAYT-STAD „Happy
birthday, Saddam, een prettige
verjaardag", riep rond midder
nacht een met een pistool
schietende jongen in Kuwayt-
Stad. Met vreugdekreten, een
concert van autoclaxons en
schoten in de lucht hebben de
Kuwayti's om middernacht de
eerste verjaardag van de inva
sie van hun land door het
Iraakse leger herdacht. Tij
dens de bezetting klommen de
Kuwayti's iedere tweede dag
van de maand op de daken om
Allah aan te roepen. De Irake
zen schoten dan in de lucht
om ze bang te maken. Van
daag is de invasie ingetogener
herdacht met gebedsdiensten
in alle moskeeën.
Dat het Amerikaanse bedrijfs
leven ondertussen wel vaart
bij de nasleep van de Golfoor
log wordt vandaag wel aange
toond in de International Her
ald Tribune. Daarin zijn maar
liefst 18 pagina's opgenomen
met advertenties van Kuwayt-
se bedrijven, waaronder vele
dankbetuigingen.
TEL AVIV Israëls pre
mier Yitschak Shamir
heeft zich de woede op de
hals gehaald van de ui
terst rechtse vleugel bin
nen zijn regeringscoalitie.
Nu hij gistermiddag, na
een gesprek van ander
half uur in Jeruzalem,
heeft meegedeeld dat Is
raël bereid is deel te ne
men aan een vredesconfe
rentie voor het Midden-
Oosten, zijn de kansen op
het uiteenvallen van de
Shamir-regering toegeno
men.
Als Shamir zijn meerderheid
in het parlement verliest, zul
len er nieuwe, vervroegde
verkiezingen noodzakelijk
zijn, waarschijnlijk in de eerste
maanden van het volgend jaar.
Aanstaande woensdag zal de
Tehiy a-partij onder leiding
van minister van weten
schapsbeleid Yuval Neeman
bijeenkomen om te beslissen
over de vraag of de Tehiya nu
al, of in een later stadium, uit
de regeringscoalitie zal stap
pen. Geula Cohen, nummer 2
van de Tehiya-partij, noemde
gisteravond het positieve ant
woord van premier Shamir op
de door de VS voorgestelde
vredesconferentie „vreselijk".
Ook de ministers Rehavam
Zeevi, leider van de Moledet-
partij, en Rafael Eitan, leider
van Tsomet, hebben zich fel
tegen en regionale vredescon
ferentie uitgesproken.
Overmorgen zal de regering
tijdens haar wekelijkse zitting
de deelname van Israël aan
het vredesproces officieel
moeten bevestigen. Het ziet er
nu naar uit dat op zijn minst
vijf ministers zullen tegen
stemmen. Onder hen de minis
ter van huisvesting Ariel Sha
ron, die in de afgelopen maan
den zijn verzet tegen een vre
desconferentie demonstratief
heeft geuit door het stichten
van nieuwe Joodse nederzet
tingen in de door Israël bezette
gebieden.
Nadat woordvoerders in Jeru
zalem gisteren hadden laten
doorschemeren dat er mis
schien nog wel een nieuwe
pendeldienst van minister Ba
ker nodig zou zijn, voordat Is
raël de vredesconferentieplan
nen zou accepteren, kwam de
positieve verklaring van pre
mier Shamir als een volkomen
verrassing.
Kennelijk heeft de Amer;
kaanse vredesbemiddelaa
Shamir duidelijk gemaakt d£ ïi
ook zonder eenIsraëlische ir f
stemming de uitnodiginge
voor een in oktober te houde I]
vredesconferentie zouden woi j
den gedrukt. Shamir, kennc
lijk beseffend dat zijn land i
het vangnet zit van de Amer:
kaanse diplomatie, stemde ter
slotte toe, op voorwaarde dé
in de Palestijnse delegati
geen afgevaardigde van d I
PLO zou zitten en geen inwc
ner van Oost-Jeruzalem. D:
om te voorkomen dat de statu j
van Oost-Jeruzalem, door Ij
raël geannexeerd na de Zes
daagse oorlog van 1967, op d
agenda zal komen. „Als wij o j
dat punt niet onze zin kri; I
gen", waarschuwde gistei j
avond premier Shamir, „gaa
wat ons betreft de vredeson
derhandelingen niet door". j
De Amerikaanse minister va j
buitenlandse zaken James Bs
ker, zeer vermoeid door zij
intensieve reisprogramma va j
de afgelopen weken, arriveer
de gistermiddag in Israël i
een sfeer van spanning e j
achterdocht. Onderweg va
het vliegveld Ben Goerio i
naar Jeruzalem werd zijn aut I
met stenen bekogeld door le
den van de ultra-rechts
Kach-beweging. Er werd gee
schade aangericht.
Niet alleen Israëls ultra-rechl
se politici zijn bepaald niet ge
lukkig over de nu kennelij
uit te schrijven vredesconfe
rentie, ook de Palestijnen i
de bezette gebieden zijn op zij
minst verward. De in Oost-Je
ruzalem wonende Palestijns
leider Faisal Hoesseini zei d£
als hij niet in de te vorme
Palestijnse onderhandelingsde
legatie mag worden opgenc i
men, er niemand anders zo
zijn om zijn plaats in te ne
De Palestijnen in bezet gebie
onthielden zich gisteren no
van een officiële reactie, om
dat ze, zoals ze zeiden, „mee
tijd nodig haddenHoewel e
voor vanmorgen een ontmoe
ting in Jeruzalem op de agen
da staat tussen Baker en enke
le Palestijnse leiders, waren e
gisteravond geruchten dat di
ontmoeting niet door zou gaar
De Israëlische televisie liet gis
teren op de achtergrond va: j
haar nieuwsuitzending eer
nieuw vignetje zien: 'Le-Sha
lom', ofwel 'Op weg naar d
vrede'. Maar de bekende Is
raëlische Midden-Oostenken
ner professor Moshe Mao
waarschuwde: „We zullen, tc
het zover is, nog verschrikke
lijk transpireren
,.U bent uitgenodigd", staat er boven een spotprent in het Israë
lische blad Yedioth Aharonoth, aangevend dat Israël in de diplo
matieke greep van president Bush zit.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB".
JAN VAN RIEBEECK IN ZUID-AFRIKA
QN827 Rob steekt een verse pijp op en begint te vertellen.
„Over de jeugd van Jan van Riebeeck weten jullie natuurlijk wel
het een en ander. Hij was een leerling van de grote heelmeester
Hudeman en op een gure dag in het jaar 1639 vertrekt hij als
onderchirurgijn naar Indië, aan boord van „Het Hof van Hol
land". Het schip ligt voor anker op de rede van Hellevoetsluis en
het is uitgerust door de kamer van Delft van de Verenigde Oost
Indische Compagnie. Van Riebeeck neemt afscheid van zijn stief
moeder en zijn grootvader, die hem naar de kade hebben ge
bracht, waar een kofschip gereed ligt om hem naar het Haring
vliet te brengen. „God zij met U, Jan", zegt zijn grootvader, wan
neer het uur van afscheid heeft gslagen. Wanneer zullen zij el
kander weerzien? Over twee, drie jaar misschien? Niemand kan
het zeggen.... Of zal het een afscheid voor altijd zijn?
Rode Khmer wil
VN-toezicht op
staakt - het - vuren
BANGKOK De Cambod-
jaanse verzetsbeweging Rode
Khmer heeft er gisteren bij de
Verenigde Naties op aange
drongen snel een team naar
Cambodja te sturen. Dat moet
gaan toezien op de naleving
van het staakt-het-vuren tus
sen de Rode Khmer en de
Cambodjaanse regering. Sinds
1 mei leven nagenoeg alle par
tijen min of meer het bestand
na. Volgens een vooraanstaan
de guerrillastrijder hebben
honderden regeringssoldaten
de afgelopen weken echter
stellingen van het verzet aan
gevallen. Het Cambodjaanse
staatspersbureau SPK meldde
daarentegen dat guerrillastrij
ders regeringsposities aanval
len met artillerie en zwaar ge-
BRUSSEL De Europese Ge
meenschap heeft gisteren be
kend gemaakt dat het bijna
800 miljoen gulden beschik
baar zal stellen voor economi
sche en milieuprojecten in
Oost-Europa. De EG zei in een
verklaring dat het geld deel
uitmaakt van een plan om de
landen van Oost-Europa te
helpen hun verouderde econo
mieën te herstructureren. On
geveer 117 miljoen gulden zul
len gebruikt worden voor de
herstructurering van Poolse
bedrijven en 70 miljoen gulden
wordt aangewend voor de ver
betering van het milieu in dat
land. Voor de ontwikkeling
van landelijke gebieden zal 40
miljoen gulden beschikbaar
worden gesteld en 38 miljoen
gulden gaat naar de Poolse fi
nanciële sector. In Hongarije
zal de Gemeenschap 93 mil
joen gulden uitgeven aan het
verbeteren van. de commercië
le infrastructuur en 30 miljoen
komt de landbouw ten goede.
De EG heeft daarnaast 46 mil
joen beloofd aan Tsjechoslowa-
kije om middelgrote bedrijven
op te peppen. Voor de verbete
ring van de Roemeense ge
zondheidszorg en technische
hulp is 110 miljoen gulden uit-
fetrokken. Bulgarije's land
ouwsector wordt bedacht met
een bedrag van 58 miljoen gul
den.
Hoofdredacteur
Washington Post
Ben Bradley
met pensioen
WASHINGTON Ben Brad
lee, de befaamde hoofdredac
teur van de Amerikaanst
krant The Washington Post, i:
na 20 jaar met pensioen ge
gaan. Bradlee krijgt een direk
teursfunctie bii de krant dit
onder zijn leiding internatio
naai aanzien kreeg, ondermeei
door het als eerste gewag ma
ken van de Watergate-affaire
Ter gelegenheid van zijn af
scheid hadden alle redacteu
ren en journalisten van 'Tht
Post' op de laatste werkdag
van Bradlee de favoriete kle
ding van hun baas aangetrok
ken: een gestreept overhemc
met een witte kraag. Ooi
Bradlee bleek hierin gekleec
te gaan.
