ie Protestantse kerkelijke kunst 'in het boekje' Paus zendt afgezant naar Joegoslavië Geloofwaardigheid lin Cfiidóe <3ouuutt GEESTELIJK LEVEN OPINIE VRIJDAG 2 AUGUSTUS 19|^C© Ruim 10.000 mensen op zendingsdag van de Bond DRIEBERGEN Ruim 10.000 mensen hebben gis teren de zendingsdag van de Gereformeerde Zen- dingsbond (GZB) bezocht. Volgens de organisatie waren dat meer dan vorig iaar. Een record werd niet gebroken, „maar het is lang geleden dat er meer dan 10.000 zijn geweest". De GZB is de zendingsorganisatie van van de Gere formeerde Bond binnen de Nederlandse Hervormde Kerk. De bond heeft 35 zendingswerkers in dienst, die uit gezonden worden naar Afrika, Zuid-Amerika, Indo nesië en het Midden-Oosten. De GZB draait met een begroting van 7,5 a 8 miljoen gulden per jaar. De op brengst van de zendingsdag in Driebergen zal naar verwachting gelijk liggen aan die van vorig jaar, toen ruim f 100.000 binnenkwam aan collecten en verkopen. Kerken Zuid-Afrika hebben geen vertrouwen in regering Prijs het rijpe veld, niet het groene graan Iers spreekwoord JOHANNESBURG De Zuidafrikaanse kerken zijn het vertrouwen in de blanke regering helemaal kwijt. „Meer dan ooit geloven wij nu dat het veranderingspro ces in Zuid-Afrika niet kan worden toevertrouwd aan de huidige regering", aldus de Zuidafrikaanse Raad van Kerken (SACC). De SACC is „zeer teleurgesteld" over de reactie van president F.W. de Klerk op de crisis die is ont staan na onthullingen over 'Inkat- ha-gate'. De Klerk degradeerde weliswaar twee belangrijke minis ters en kondigde dinsdag de her ziening aan van wetten die betrek king hebben op geheime fondsen van de regering, maar dat is voor de SACC niet voldoende. De regering had volledige open heid van zaken moeten geven over alle geheime activiteiten, had een volledig verbod op deze activitei ten moeten afkondigen en had een onderzoek moeten toestaan van onafhankelijke rechters. De speciale commissie die De Klerk zal benoemen om hem te "adviseren over nog bestaande ge heime projecten, zal door „de meerderheid van de Zuidafrika nen" niet vertrouwd worden. Door niet in te gaan op deze en en kele andere eisen van de kerken, laat De Klerk zien dat hij „nog steeds weigert de ernst van de si tuatie in Zuid-Afrika onder ogen te zien", aldus de verklaring van de SACC die is ondertekend door secretaris-generaal dr. Frank Chi- kane. De SACC wil dat alle belangrijke politieke groeperingen in het land, inclusief de regering, gaan over leggen over „een nieuw mechanis me" om toezicht te houden op de regering gedurende het verande ringsproces. Dit mechanisme - „of het nu interim-regering wordt ge noemd of niet" - moet het vertrou wen van de meerderheid der Zuidafrikanen hebben. ZUIDHOLLANDSE KERKEN HEBBEN GEEN BELANGSTELLING BOZUM Er is geen peil op te trekken voor de kunsthistorici van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN). Dezelfde kerk voogdij die als een Zwit serse garde waakt over een stel waardeloze oude bijbels, kan onbekom merd een kapitaal zil veren avondmaalsstel in de kerk laten staan. „En je maakt regelmatig mee dat een antieke herebank verzaagd is tot een orgel- ballustrade, waar ze nog trots op zijn ook". Onkun de bedreigt het kerkelijk kunstbezit in Nederland. Waar gebeurd: Een hervormde kerkvoogdij belt met de Utrechter Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland met vragen over de restauratie van een oude Statenbijbel. De op knapbeurt van het boek moet 10.000 kosten. Het feest gaat gelukkig niet door. Utrecht meldt dat de bijbel zelf niet meer waard kan zijn dan 1000... En dan deze: In de provincie Groningen worden op een rommelmarkt de doopboeken van een kerkelijke gemeente gevonden. Waarschijnlijk mee gegeven aan een handelaartje, omdat men er het nut niet meer van inzag. Geen van deze (bijna-)blun- ders zou zijn gemaakt als de kerkbeheerders hadden gewe ten wat ze in huis hadden. Toch is deze kennis niet onbe reikbaar. Er is geen duur ex pertisebureau voor nodig. Her vormden moeten er 150 voor over hebben, en gereformeer den 45. Voor dat bedrag keert de SKKN je kerk bin nenstebuiten, op zoek naar kostbaar- en kunstzinnighe den. Eindresultaat: Een paar A4-tjes, waarmee met kunst zinnige 'ongelukjes' voorgoed tot het verleden kunnen beho ren. Met hervormde en gerefor meerde kerken in enkele pro vincies -niet in Zuid-Holland - zijn afspraken gemaakt voor De heer Cromback met een psalmbord op in de kerk van Bozum het de inventarisatie van kunst» en cultuurbezit. Een kleine honderd hervormde kerken krijgen ieder twee da gen een veldwerker over de vloer. Hij bekijkt meubilair, boekwerken, schilder- en beeldhouwkunst, vaatwerk, psalmborden en tal van andere objecten. Een heidens karwei, dat pas over enkele jaren afge rond zal zijn. Inhaalmanoeuvre Protestants Nederland is met deze inventarisatie bezig aan een grote inhaalmanoeuvre. Het kunstbezit van de Rooms- Katholieke Kerk werd eind ja ren '60 al in kaart gebracht. Veel r.-k. kerken verpatsten kunstvoorwerpen aan de han del toen na het Concilie sober heid troef was. Er ging veel kerkelijk bezit naar de Vere nigde Staten, niet zelden voor het tienvoudige van de koop prijs. Ook door de gedwongen sluiting van kerken en kloos ters dreigde veel kunstbezit verloren te gaan. Op dit mo ment worden alle katholieke bezittingen in tweede ronde geïnventariseerd, een operatie die zijn afronding nadert. Sinds 1977 zijn ook de andere kerken in Nederland bij de in ventarisatie van (niet-museaal) kunstbezit betrokken. De Doopsgezinde Broederschap, de Evangelisch-Lutherse Kerk, de Gereformeerde Ker ken in Nederland, de Neder landse Hervormde Kerk, de Oud-Katholieke Kerk en de Remonstranse Broederschap werken sinds dat jaar samen met de Rooms-Katholieke Kerk in de SKKN. Toch is de inventarisatie in de protestantse kerken maar moeizaam op gang gekomen, vertelt directeur Paul Le Blanc van de SKKN, De ka tholieke kerken dienen de voorschriften van hun 'baas' op te volgen. De r.-k. bezittin gen zijn al vrijwel allemaal op papier gezet. En wee de pas toor wiens jaarlijks gecontro leerde lijsten niet kloppen! Wolven Hervormde en gereformeerde kerkbestuurders hoeven geen bisschop te vrezen. Ze kunnen dan ook schouderophalend aan de inventarisatie voorbij gaan. Dat is te merken, want het loopt niet storm. Sommige hervormde kerkvoogdijen hebben het geld er niet voor over, andere zien het als be moeienis van bovenaf. Ook is er de angst dat het kostbare aardse goed van de kerkge meente aan alle den volcke wordt geopenbaard, waardoor wolven en andere roofgierige schepselen naar de schaaps kooi gelokt worden. Volgens Le Blanc is die vrees ongegrond. De bij de SKKN opgeslagen informatie is alleen toegankelijk voor wetenschap pelijk onderzoek. De SKKN probeert zich als een coördinatiepunt voor vraag en aanbod van kerkelijk kunstbezit op te werpen. Ker ken die hun interieur willen uitbreiden of aanvullen, kun nen contact opnemen met de stichting.. Die doet op haar beurt haar best om kerken die dergelijké zaken over hebben, met de vrager in contact te brengen. Katholieke kerken doen al lang enthousiast mee, de belangstelling uit de prote stantse kerken houdt nog niet over. Hoewel het aantal ver zoeken Om voorwerpen wel Maria blijft nog steeds verschijnen in Medjugorje SARAJEVO De spanningen in Joegoslavië weerhouden Maria er niet van dagelijks te blijven verschijnen in het be devaartsoord Medjugorje in de republiek Bosnië-Hercegovina. Volgens de pater franciscaan Slavko Barbaric, nauw betrok ken bij de bedevaarten, heeft zij op 25 juli in haar „maande lijkse boodschap" de jongeren opgeroepen voor de vrede te bidden. In deze tijd is de „vrede op een bijzondere wijze bedreigd, daarom verzoek ik jullie dat jullie opnieuw vasten en bid den", zou Maria hebben ge zegd. „Ik wens dat jullie de ernst van de situatie begrijpen en dat jullie begrijpen dat veel van wat gebeurt, van jullie f;ebed afhankelijk is. Maar jul- ie bidden te weinig", zou Ma ria de jongeren hebben voor gehouden. Maria moet het echter doen met een handjevol pelgrims, erkent Barbaric. Er komen sinds het uitbreken van het geweld eind juni vrijwel geen pelgrims meer. De meeste reis organisaties en reisverzekerin gen zijn niet meer bereid de risico's van een reis naar Joe goslavië te dragen, zodat het bedevaartsoord het nu moet doen met individuele pelgrims of kleine groepen. Een voorbeeld is het jongeren- feest dat woensdag begon en normaliter meer dan 10.000 ënge bedevaartgangers trekt, it jaar zijn er nog geen 1.000 deelnemers. Barbaric is bang dat het „vuur" van het geweld ook naar de republiek Bosnië-Her cegovina overslaat, hoewel het op dit moment rustig is. Er komen veel telefoontjes van gelovigen die naar Medju gorje wilden reizen, maar ver stek laten gaan, omdat zij het risico te groot vinden of omdat hun reisorganisatie de reis heeft afgelast. Voor het jonge- renfeest dat door de francisca nen wordt georganiseerd, zijn vooral pelgrims uit de Vere nigde Staten, Italië, Hongarije, Spanje en Duitsland naar Medjugorje gekomen. Op 24 juni werd in Medjugorje plechtig herdacht dat Maria tien jaar geleden met haar verschijningen begon. Sinds 1981 zijn ongeveer 10 miljoen mensen naar het dorp geko men. De Joegoslavische bis schoppen uitten nog begin dit jaar hun scepsis over de ver- schijningen. De Vaticaanse congregatie voor de geloofsleer onderzoekt op dit moment de echtheid ervan. Een jonge moeder met baby maakt van de gelegenheid gebruik om met een wagen van het Rode Kruis de Joegoslavische plaats Oseijk te ontvluchten, waar de vijandelijkheden in alle hevigheid woedden. Prof. dr. E. Henau directeur KTRO HEERLEN Dr. E. Henau (1937), hoogleraar pastoraaltheologie aan de Universiteit voor Theologie en Pastoraat (UTP) in Heer len, is met ingang van het voorjaar 1992 benoemd tot directeur- generaal yan de Katholieke Televisie- en Radio Omroep (KTRO) te Brussel. Deze omroep heeft tot doel in het kader van de Nederlandstalige uitzendingen van de BRT „het produceren en uitzenden van re ligieuze en sociaal-culturele radio- en televisieprogramma's, die afgestemd zijn op het verschaffen van informatieve opiniëring en duiding bij de actualiteit vanuit de katholieke levensbeschou wing". Henau, afkomstig uit het Vlaamse Erwetegem ert lid van de con gregatie der passionisten, blijft als buitengewoon hoogleraar aan de UTP verbonden. Hij is sinds 1978 docent aan de UTP, eerst als wetenschappelijk hoofdmedewerker en sinds 1981 als hoogle raar. Hij geniet vooral bekendheid om zijn werk op het gebied op de homiletiek (preekkunde) en de kerkopbouw. VATICAANSTAD De Vaticaanse 'minister van buitenlandse zaken', de Franse aartsbisschop Jean-Louis Tauran, reist maandag in opdracht van paus Johannes Paulus II naar Joegoslavië voor overleg met de rk bis schoppen en de regering over de situatie in dat land. Dat deelt het Vaticaan mee in een persverklaring, waarin het idee van een 'vredesmacht' in Joegoslavië wordt onder steund. Het Vaticaan steunt eveneens het sturen van waar nemers uit neutrale landen, waarop eventueel een „vredes macht" zou kunnen volgen, indien dat noodzakelijk is. Volgens het Vaticaan zal de missie van Tauran „een ker kelijk karakter" dragen. Zij heeft ten doel de solidariteit van de paus te laten blijken met de zeer beproefde volke ren en de bisschoppen te in formeren over wat het Vati caan sinds het begin van de crisis heeft ondernomen. Bo vendien wil het Vaticaan van de bisschopen horen wat de zorgen en de wensen van de gelovigen zijn. De paus heeft de afgelopen weken herhaaldelijk gepleit voor een oplossing via onder handelingen van de proble men van Joegoslavië, waarbij de culturele en nationale iden titeit van alle volkeren wordt gerespecteerd. De Conferentie van Europese Kerken werkt op dit moment aan een ronde-tafel-conferen tie van alle godsdiensten in Joegoslavië die alle praktische stappen op weg naar „een ver zoening der naties, kerken en religies" in het land moet on dersteunen. COMMENTAAR Tde tv/T -> igebroki IVlET de tactische bedrevenheid van de professionele rum c cus heeft de Zuidafrikaanse president F.W. de Klerk deeft de degradatie van minister van defensie Magnus Malan gemaak nister van wet en orde Adriaan Vlok niet alleen tw^^r^ zijn belangrijkste opponenten in het kabinet opzij gesct" ze maar tegelijkertijd zijn door het 'Inkatha-gate' gesch"auto. 1 blazoen tenminste gedeeltelijk weer opgepoetst. iarechai stijgt, is er tot nu toe nog maar één voorwerp aangeboden, een doopvont. Opvallend is wel, dat alle aanvragen voor objec ten uit Friesland komen. „Friezen zijn sterk betrokken bij hun kerkelijke bezittin gen". Niet alleen voetballers houden rond januari een winterstop. Ook historici die het kerkelijk kunstbezit inventariseren la ten zich in deze tijd liever niet op hun werkplek zien. „In de zomer is het lekker koel in zo'n oude kerk, maar in de winter kun je hier werkelijk doodvriezen", vertelt Han Crombach (35), een van de veldwerkers. Hij is momenteel bezig met onderzoek in her vormde kerk van het Friese Bozum. Hij loopt naar het or gel, een Rudolf Knol uit 1491. „Weet je dat Spanjaarden he lemaal maf van orgels zijn? De Friese VVV's moeten daar eens reclame voor maken, je krijgt ze met bussen vol hier- Een fraai stukje werk, het Bo- zumer orgel. „Die beeldjes on der het rugpositief, die zijn ge woon goed. Aan het orgel van de Grote Kerk in Alkmaar kun je ze ook zien, maar dat is kitsch vergeleken bij Bozum". Elk beroep kent z'n ambities, en Crombach hoopt natuurlijk op een daverende ontdekking. „Iets dat een grote betekenis heeft, dat lijkt me toch leuk om te vinden. Maar het hoeft niet een voorwerp van grote waarde te zijn. Als je iets vindt wat iemand daar 100 jaar gele den heeft neergelegd, dan heb je die tijd teniet gedaan. Een heerlijke ervaring". Van pas gerestaureerde kerken heeft Crombach wat dat betreft wei nig op. „Daar vind je niks meer". De stille wens naar ontdekkin gen drijft Crombach steevast de klokketoren in, z'n hoogte vrees negerend. Hij móet ge woon de klokken even bekij ken, waarbij hij er scherp op let niet op luidenstijd tussen klok en klepel te staan. Dat ri tueel bewaart hij voor het laatst, als bekroning van het werk. "Daar komt vrijwel nooit iemand", verklaart hij zijn heimelijk genoegen. „Je komt met dit werk heel vaak op die plekjes. Heerlijk. Dat zal wel mijn verleden als mis- dienaartje zijn". De Klerk is dus niet teruggeschrokken voor maatr^g^esh maar een andere keuze had hij niet. Inkatha-gate, zo«r hun doorsluizen van geheime politiefondsen naar de Zulu-fen twe ging van chief Buthelezi al is genoemd, heeft zware friwee da geworpen over de manier waarop hij zijn veiligheidsdif"™^ in handen heeft en daarmee ook over zijn eerlijke bed3 n gen bij het ontmantelen van het apartheidssysteem. Vrijwel meteen na de vrijlating van Nelson Manq februari vorig jaar heeft het Afrikaans Nationaal C<| gewaarschuwd dat Pretoria probeerde een alliantie m katha te sluiten die moest verhinderen dat het ANC s macht zou komen. Het optreden van Inkatha in de z woonsteden had al lang vermoedens in die richting g« maar het doorsluizen van de geheime fondsen bevestijIIHlrL- ver de autoriteiten wilden gaan om hun belangrijkste 1 stander uit te schakelen. !HT/D terras VOOR Buthelezi, die door president Botha zo vaak alsja^f' mogelijke partner bij een machtsdeling was genoemd,) kent het schandaal een fatale deuk in zijn status. Het f«|ei hij geld heeft aangenomen van de veiligheidstroepei1 eeru; duizenden zwarten hebben gefolterd of zonder vornpen proces hebben opgesloten, maakt hem voor het grootstP^®*1 van de zwarte gemeenschap totaal ongeloofwaardig a?n "e( der. ?emdei MET is echter de reputatie van De Klerk zelf die deiegt Ja inzet van het schandaal vormt. Toen hij twee jaar geden s Botha opvolgde was een van zijn eerste beloften dat zij algen gering 'proper' zou zijn en dat hij een einde zou makeichappi de geheime operaties van de veiligheidstroepen. Die ing aai heid was een noodzakelijke voorwaarde om met succes lersitei Afrika om te vormen tot een non-raciale staat met g rechten voor iedereen. jn Pr01 ,r moe -pv ij voor UOOR de pijlers van de apartheid één voor één te ontjt gebru telen heeft De Klerk zijn land internationaal weer resppenbai bel gemaakt en de manoeuvreerruimte gecreëerd orrf* terra aan het economische herstel van Zuid-Afrika te werker Q'n opheffing van de Amerikaanse sancties door president n de te: en de gedeeltelijke opheffing van de Europese sanctiet^ken i ren voor hem het bewijs dat Pretoria niet langer de vrijeti van de wereldgemeenschap is. Het Inkatha-schandaalnd, leg daarom niet op een slechter moment komen. Het was I.Jaar S spelbaar dat in de VS al kritiek is geuit dat de sanct(aaida(k vroeg zijn ingetrokken, terwijl De Klerk in eigen land <teeds v vuur is gekomen zowel van het ANC als van extreem-r.meent€ dat van oordeel is dat de hervormingen de oorzaak zijrijk ook zijn problemen. ers hei ie aan jJE Klerk heeft nog altijd een grote troef: hij is de «cht- politicus die Zuid-Afrika in deze cruciale overgangsp^n ^r kan leiden. Aantreden van een rechtse hardliner die de-e^n van beleg zou afkondigen en de hervormingen zou t waar schroeven, zou onmiddellijk resulteren in een hernieuw; lement en de totale economische instorting. Voor Zuid- ka is er geen andere weg dan doorgaan met de hervoiECOJ gen, maar of De Klerk de twijfels die nu zijn gerezer kan. wegnemen, is een andere kwestie. Zijn relatie niet|-|-|-\| son Mandela, die de basis moest leggen voor het nir Zuid-Afrika, is ernstig geschaad. Nauwelijks enkele ni den geleden leek De Klerk de beste zekerheid voor de we toekomst van Zuid-Afrika. Die geloofwaardigheid pi ren terug te winnen wordt de grootste uitdaging in de van zijn presidentschap. 30T BAI CcidócSowumt ERWO Iter ach ras van ijk dag< is groei irwondi dl het 5 1 het h s de pc lar wat ,een eei erkt zo le reco: ast met aerd. sslucht in luch p neerj werd 2 krijgt g stroo meldki Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren. Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815): A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van Holsteln^-v -|- E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K. Vers|_J Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv). Kantoor: Apothekersdijk 34, Lelden. Telefoon: 071 - 122 244. Telefax: 071 - 134 941 Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk. Telefoon: 070 - 3190 933. Telefax: 070-3906 717. Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag Directeur/hoofdredacteur: J. Leune. Adjunct-hoofdredacteur: J. Tlmmers. Chef-redacteur: G.- J. Onvlee. Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot. Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piët. Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Koolstra, drs. P van Velthoven. TT A A' Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pleterse. ïnis ir Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A. de Bruljn, W. Dlekstra, L. Heri^., B. Hermans, J. Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H. Schneider. ie Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors. -genO - de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, «.,,anap, redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten In Nederl? .7"° en België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swlers en zitten M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. In 't Hout (chef), H. I de ve leveld, D. Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees. wnnini - het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; - de volgende correspondenten In het buitenland: S. Akkerman (Praag). meente drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene)iangev: R. Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heerlng (Rorr ;s Ae B. van Huët (Parijs), M. de Konlnck (Washington), H. Kultert (Nieuw Delhi), jq F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderlnk (Moskoüan ae, W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wljland (Belgradojhten. ft F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel). c het hl De Leldse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaever en publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Verta^iuis", ster: M. de Cocq. 3PEI 1 18.00 tot 19.00 25,70 76,60 294,30 Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m v tot 15.00 uur. Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand per kwartaal per jaar Bij betaling per acceptgirokaart: per kwartaal 78,60 per jaar 299,30 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden vofdaan. Advertenties Informatie, en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 -

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2