Joods-christelijke dialoog in
Hongarije: Vechten tegen haat'
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Jezuïeten willen naar Sovjet-Unie en China
Amerikaanse kerk worstelt met Indiaanse oogstceremonie
IKON presenteert selectie
uit Engels homo-magazine
COMMENTAAR
HOE LANG MOETEN
WE NOG ALS
DE DOOD VOOR DE
LIEFDE ZIJN?
£eUL&c6ou/ta/rit
IC
£aidóa<3owumt
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1991F
Tsjechoslowakije
drukt miljoen
Russische bijbels
PRAAG Bijbels worden als
zoete broodjes verkocht in de
Sovjet-Unie. Met die medede
ling kwamen 40 godsdienstige
leiders uit de Sovjetunie op
een conferentie over 'Oost-Eu
ropa voor Christus, gehouden
in Tsjechoslowakije.
De Sovjetrussische inspannin
gen om aan de bijbel-vraag te
voldoen blijken onvoldoende.
Daarom heeft een drukkerij in
het Tsjechoslowaakse Cesky
Tesin de opdracht gekregen
een miljoen russische bijbels te
drukken.
Vergeetachtigheid is
een vorm van
vrijheid
VATICAANSTAD De
orde van de Jezuïeten
gaat missionarissen sturen
naar de Sovjet-Unie, Chi
na en Albanië. Dit heeft
de generaal-overste, de
Nederlandse pater Hans-
Peter Kolvenbach, meege
deeld.
Het missionair elan van de
grootste religieuze orde in de
Rooms-Katholieke Kerk is tij
dens het woensdag afgesloten
Ignatius van Loyola-jaar' da
nig versterkt, aldus Kolven
bach. Ook de inzet voor vluch
telingen in Afrika. Azië en
Midden-Amerika zal geïnten
siveerd worden.
Het herdenkingsjaar begon vo
rig jaar op 27 september, pre
cies 450 jaar na de oprichting
van de 'Societas Jesu'. Het
werd afgesloten op de feestdag
van de oprichter, de heilige Ig
natius, die 500 jaar geleden in
Baskenland werd geboren. In
Nederland leverde de herden
king onder meer een expositie
in het Rijksmuseum Catharij-
neconvent te Utrecht op
De Jezuïeten-orde. met ruim
24.000 leden actief in 114 lan
den. werd lange tijd het keur
korps van de paus genoemd.
een taak die inmiddels is over
genomen door Opus Dei. De
Jezuïeten werden in de jaren
zeventig en tachtig geregeld
door het Vaticaan tot de orde
geroepen.
Moord
De provinciaal provinciaal
van de Jezuïeten in Centraal-
Amerika, José Maria Tojeira,
heeft het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken
ervan beschuldigd het onder
zoek naar de moord op zes Je
zuïeten in El Salvador (1989)
te dwarsbomen.
Hij zei dat vertegenwoordigers
van zijn orde geen toegang
hebben tot een speciale 'hea
ring' die in de Verenigde Sta
ten over de zaak wordt gehou
den. Tijdens de bijeenkomst in
Washington zullen Ameri
kaanse militairen en voormali
ge ambassade-medewerkers
antwoord moeten geven op
vragen over de moord die de
Salvadoraanse rechter Ricardo
Zamora hen heeft toegezon
den.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse za
ken ontkent de beschuldiging.
„Wij belemmeren het onder
zoek niet, integendeel, we
werken er juist volop aan
Terwijl de paus weigert
tijdens zijn aanstaande be
zoek aan Hongarije de sy
nagoge te bezoeken, heb
ben joden en katholieken
elkaar eindelijk gevonden
in een georganiseerde dia
loog. De herinnering aan
donker dagen is nog niet
verbleekt, maar het fun
dament voor betere tijden
is gelegd. Inmiddels heeft
voor het eerst in Honga
rije een priester het joodse
Ceder feest meegevierd.
BUDAPEST Was er in
1984 nog ergens ter we
reld een rooms-katholieke
kardinaal te vinden die
nazi-speeches hield? Ja,
zegt rabbijn Istvan Do-
man, hier in Hongarije
hadden we zo'n kardinaal:
Laszlo Lekai, een antise
miet van het zuiverste wa
ter.
Lekai heeft de totstandkoming
van een dialoog tussen joden
en katholieken jarenlang ge
blokkeerd. Pas toen de kardi
naal was overleden kwam er
langzaam maar zeker ruimte
voor een gesprek. En nu, vijf
jaar na de dood van Lekai,
hebben de katholieke zich ge
voegd bij de protestanten die
al langer contact hadden met
de synagoge. Begin dit jaar is
de Raad voor Joden en Chris
tenen (vergelijkbaar met het
Nederlandse Overlegorgaan
voor Joden en Christenen,
OJEC) opgericht. Assistent
bisschop Laszlo Kovacs is
voorzitter, rabbijn Istvan Do-
man vice-voorzitter.
Dokter Doman ontvangt ons
in de bibliotheek van het joods
seminarie aan de Jozsefboule-
vard in Budapest. Daar zit hij
tussen stellages opgeslagen
wijsheid een Hebreeuwse tekst
te typen. Honderdduizend
exemplaren telt de biblio
theek, waaronder enkele zeer
zeldzame handschriften uit de
middeleeuwen, maar ook, om
maar eens een greep te doen,
de Katalog Hebrajski Warsza-
wa, Bulgarias Synagogue Poets
en Die Heiligen Schrift der Is-
raeliten. „Nog dezelfde dag dat
de Duitsers in 1944 ons land
bezetten, namen ze ook dit ge
bouw in beslag", vertelt Do-
man. „Ze gebruikten het als
concentratiekamp, vooral voor
joodse journalisten, die van
Pauselijk vertegenwoordiger Piero Marini (midden) bespreekt in Budapest met Hongaarse geestelijken en officials de voorberei
dingen van het pausbezoek. foto: epa
hier naar Auschwitz werden
gedeporteerd. De boeken lie
ten ze ongemoeid. Ze kwamen
voor de mensen."
Dieptepunt
De Tweede Wereldoorlog
kostte het leven aan vijfhon
derdduizend Hongaarse joden
en vormde zonder twijfel het
dieptepunt in de geschiedenis
van de joodse gemeenschap in
Hongarije, die voor de oorlog
achthonderdduizend zielen tel
de en nu nog tachtigduizend.
Maar het antisemitisme ken
den de joden al voordat de
Duitsers kwamen. In de jaren
tussen beide wereldoorlogen
waren zij ook al het mikpunt
van antisemitische campagnes,
die in het kader van de rechts-
extreme Ditte-Terreur zelfs
het karakter van middeleeuw
se pogroms kregen.
Onder de verarmde platte
landsbevolking van Hongarije,
in grote meerderheid rooms-
katholiek, was antisemitisme
gemeengoed en de kerk wak
kerde dat eerder aan dan het
te bestrijden. Kardinaal Lekai
zette die lijn na de oorlog
voort, aldus Doman, hetgeen
wonderwel paste in zijn stre
ven naar goede relaties met de
communistische machtheb
bers, die ook niet vrij waren
van antisemitische trekjes.
Opvolger
Dat de vijandige opstelling
van Lekai niet geleid heeft tot
een even afwijzende reactie
van joodse zijde en dat de
rooms-katholieke kerk über
haupt nog welkom was om
deel te nemen aan een dialoog,
is volgens Doman grotendeels
te danken aan de „vriendelijke
en liberale houding" van Le-
kai's opvolger, kardinaal Pas-
kaï. Hij was het die assistent
bisschop Kovacs afvaardigde
om namens de kerk met de
joodse gemeente te gaan pra
ten, al was dat dan altijd nog
op initiatief van Doman.
„Ons gezamenlijk doel is nu
het wegnemen van haat en
vooroordelen. Vooroordelen
en misvattingen hebben het
verleden vertroebeld en nog
steeds heersen die onder som
mige kerkmensen, niet alleen
onder rooms-katholieken. Nog
altijd worden wij ervan be
schuldigd Jezus vermoord te
hebben, schuldig te zijn aan
wat tweeduizend jaar geleden
gebeurd is. Daar kunnen we
op zich wel om lachen, maar
in sommige kringen neemt
men dit nog steeds heel se
rieus. Dus daar moeten we
over praten. Proberen deze
onjuiste en vijandige opinies te
weerleggen. We hebben daar
bij de paus aan onze zijde, die
zich heeft uitgesproken tegen
de moord-op-Jezus-these,
maar dat is nog niet tot alle la
gen van de kerk doorgedron
gen. Veel priesters koesteren
nog steeds vooroordelen tegen
de joden."
De Raad voor Joden en Chris
tenen probeert die tegen te
gaan, evenals het antisemitis
me dat in de Hongaarse sa
menleving in het algemeen de
kop op dreigt te steken. Nu be
perkt zich dat nog tot een en
kel heethoofd, maar je weet
niet, zegt Doman, wat de
slechte economische situatie
nog aan latent antisemitisme
naar boven zal brengen. „Onze
belangrijkste taak is dat te
voorkomen", zegt Doman
„We proberen daarom vooral
de jongeren voor ons te win
nen. Via het religieuze onder
wijs, dat een enorme vlucht
neemt ook op de scholen, wil
len we hen bereiken met nieu
we leerboeken, waarin begrip
en verdraagzaamheid centraal
staan." Daarnaast, aldus Do
man, bestoken de partners in
de raad eikaars achterban door
eikaars erediensten te bezoe
ken. „Rabbijnen houden spee
ches in kerken, priesters pre
ken in synagoges. In mijn sy-
NEW YORK De Ame
rikaanse methodisten
doen pogingen om de zo
genaamde 'groene koren
ceremonie', een eeuwen
oude traditie van de oor
spronkelijke bevolking,
op te nemen in hun offi
ciële eredienst.
Hun po
ging lijkt te lukken, al zal
in de kerkelijke ceremo
nie het rituele pijproken
waarschijnlijk ontbreken.
Deze week ging de liturgische
commissie, met de nodige
kanttekeningen, akkoord met
de traditionele oogst-ceremo-
nie. Als ook het hoogste or
gaan van de kerk, de algeme
ne conferentie, geen bezwaar
maakt, zal de inheemse litur
gie vanaf voorjaar 1992 wor
den aanbevolen voor gebruik
in de 37.000 gemeenten van de
9 miljoen leden tellende kerk.
Met het oog op de gezondheid
van de Amerikaanse metho
disten struikelde de commissie
over het rituele pijproken. Met
andere onderdelen van de oe
roude ceremonie het aanra
ken van de aarde, het eten
van kleine stukjes vlees,
groente en fruit, het strooien
van as en het beschilderen van
gezichten had zij geen pro
blemen, al zullen zij in aange
paste vorm in de uiteindelijke
liturgie terecht komen
Het nieuwe liturgisch hand
boek zal verder elementen uit
bijvoorbeeld de Afro-Ameri-
kaanse, de 'Hispanic' en de
Aziatische culturen bevatten.
Maar de opname van elemen
ten uit de 'eigen' Indiaanse
traditie heeft tot dusver de
meeste stof doen opwaaien in
de kerk, die zelf ongeveer
29.000 leden telt die uit deze
traditie stammen.
Sommige Indianen vinden het
maar niks dat hun rituelen nu
door buitenstaanders gebruikt
gaan worden. Anderen zijn er
tegen, omdat zij zelf christen
zijn geworden en duidelijk
willen breken met hun verle
den. Conservatieve 'blanke'
methodisten op hun beurt vre
zen „een erosie van het chris
telijk geloof" en zien een ver
menging van godsdiensten
(syncretisme) tot stand komen
Confessioneel activeringswerk
Zuid-Holland in gevarenzone
DEN HAAG Confessionele
organisaties voor maatschap
pelijk activeringswerk in de
provincie Zuid-Holland zijn
een actie begonnen om het
provinciaal bestuur van zijn
standpunt af te brengen de
subsidies aan het maatschap
pelijk activeringswerk per 1
januari 1992 te beëindigen.
Het werk van de Katholieke
Welzijnsstichting Zuid-Hol
land, van de Hervormde
Stichting voor Maatschappelij
ke dienstverlening; van het
(gereformeerd) Diakonaal-
Maatschappelijk Activerings
centrum Zuid-Holland en van
Humanitas afd. Zuid-Holland
dreigt door de voorgenomen
bezuiniging geheel of gedeelte
lijk verlóren te gaan. De prote
stantse stichtingen dreigen ex
tra gedupeerd te worden om
dat de subsidie die tot nu toe
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen het beroep door de ge
nerale synode tot predikant voor bui
tengewone werkzaamheden (studie
leider aan de TheologischeHoge-
school vanwege de Gereformeerde
Bond te Ede) C. den Boer te Biltho-
ven. Bedankt voor Sint Anthoniepol-
der J. Koppelaar te Kinderdijk-Mid
delweg.
door het ministerie van WVC
werd verstrekt, ook dreigt te
worden ingetrokken.
Als bezuinigingsmotief geeft
de provincie aan dat het werk
geen provinciale taak is. In de
motivatie van het College
wordt het maatschappelijk
werk weggestreept als zijnde
geen provinciale kerntaak te
gen ruimtelijke ordening en
milieu.
Aan toezeggingen die zijn ge
daan door leden van het vori
ge college achten politici zich
niet gebonden, aldus een ge
meenschappelijke brief van de
vier instellingen aan gebrui
kers en sympathisanten. Een
van de argumenten tegen be
ëindiging van de subsidiëring
zijn de conclusies van het Soci
aal Cultuureel Planbureau in
1990 dat het (confessioneel) ac
tiveringswerk van grote bete
kenis is omdat het veel contac
ten heeft aan de basis van de
samenleving. De levensbe
schouwing is van belang, zo
bleek onder meer, omdat men
sen de vrijwilligers in het
werk zich vrijwel uitsluitend
via de eigen confessionele or
ganisaties laten aanspreken
om zich in te zetten tegen
knelpunten en onrecht in onze
samenleving.
HILVERSUM De
IKON brengt vanaf 18 au
gustus onder de titel 'Zo
op zondag' vier zondaga
vonden een selectie uit
het afwisselende Engelse
homo-magazine 'Out on
Tuesday'. Bij Channel 4,
waar het programma twee
seizoenen te zien was, le
verde het een gigantische
stroom reacties op: van
scheldbrieven tot warme
steunbetuigingen.
De makers kozen ervoor veel
verschillende geluiden te laten
horen. Voor de Nederlandse
bewerking selecteerde de
IKON items die niet sterk zijn
verbonden aan de Engelse sa
menleving. Zo zal de Neder
landse kijker niet aanschou
wen hoe de leden van het
Britse Lagerhuis worden ge-
Aandacht is er wel voor de
manier waarop in populaire
tv-series, als het ook in Neder
land populaire Golden Girls,
wordt omgegaan met homo
seksuele rollen. Verder onder
meer een reportage over een
opstand in een klein dorpje
aan de Amerikaanse westkust
tegen het houden van een ro
deo-wedstrijd voor homo's, een
ode aan de opera en een repor
tage over de zoektocht van ho
moseksuele mannen en vrou
wen naar de prins op het witte
paard en de problemen die zij
ondervinden bij de vormge
ving van hun relaties.
De makers van het program
ma laten niet een miserabele,
onderdrukte, in de defensie
gedrongen groep zien. Voor
Mandy Merck, een van de
eindredactrices van 'Out on
Tuesday', gaat het om trotse
mensen, met de meeste stijl, de
beste smaak en de meeste lol.
'Zo op zondag' brengt de on
derwerpen vaak vol humor,
luchtig en flitsend. Op andere
momenten is het programma
sober en ingetogen. Bijvoor
beeld in de tweede aflevering
(25 augustus) waarin mensen
spreken, die verblijven in The
London Lighthouse, een spe
ciale kliniek voor AIDS-pa-
tiënten. Jonge homo's die daar
verblijven, spreken openhartig
over afscheid nemen en over
de naderende dood.
De laatste aflevering op zon
dag 8 september bevat een lan
ge reportage over twee vrou
wen en vier mannen. Zij ver
tellen over hun diensttijd in de
Tweede Wereldoorlog. Inter
views over vragen als het le
ven van homo's en lesbiennes
in een macho-cultuur als het
Engelse leger en de mogelijk
heden voor romantiek in een
oorlogssituatie.
Bij de presentatie van de serie
voor de pers kondigde direc
teur Van Empel aan, dat de
IKON de mogelijkheden on
derzoekt een soortgelijk pro
gramma van Nederlandse bo
dem te vervaardigen. Een aan
tal programmamakers heeft
daar voorstellen voor inge
diend.
Ronde
tafelconferentie
kerken in
Joegoslavië
GENEVE Vertegenwoordi
gers van alle godsdiensten in
Joegoslavië moeten in een
ronde tafel-conferentie naar
verzoening tussen de deelre
publieken in het land streven.
Een dergelijke ontmoeting
wordt momenteel voorbereid,
zo heeft de Konferentie van
Europese Kerken in Genève
meegedeeld.
Het initiatief van de KEK
heeft de steun van de Wereld
raad van Kerken, de Wereld
bond van Hervormde en Gere
formeerde Kerken (WARC)
en de Lutherse Wereldfedera
tie. De Raad van de Europese
rk bisschoppenconferenties be
raadt zich nog over deelname,
aldus KEK-studieseeretaris
Hermann Goltz.
Doel van de bijeenkomst is
niet het opstellen van een vre-
desverklaring. Dit zou niet in
overeenstemming met dë hui
dige situatie in het land zijn.
Veeleer moeten de vertegen
woordigers van christenen, jo
den en moslims alle praktische
stappen op weg naar een „ver
zoening der naties, kerken en
religies in de republiek Joego
slavië" ondersteunen.
De huidige problemen zijn
volgens kerkelijke vertegen
woordigers niet alleen natio
nalistisch of binnenlands van
aard maar zijn het gevolg van
het „oude schisma" tussen de
Westeuropese en de Oosteuro-
pese kerken, culturen en
machten.
De lidkerken van de KEK
hebben unaniem met het plan
ingestemd, aldus Goltz. De
Servisch-Orthodozxe patriarch
Pavle hoopt dat de bijeen
komst reeds in augustus kan
worden gehouden. Wegens het
huidige gewapende conflict
wordt erover gedacht de con
ferentie in twee plaatsen te
houden: Belgrado en Zagreb.
Kok al geen PvdA-leider mee
I voor 1
Als er nu verkiezingen werden gehouden, zou de Pvi
kleiner worden dan D66, zegt het bureau Inter/View. DeL^°°vu
ciaal-democraten zouden maar 27 zetels overhouden vanr davtu(
49 die ze nu in de Tweede Kamer bezetten. De Democrat'en j
daarentegen zouden stijgen van 12 naar 28. Volgens Intlt, al vi
/View heeft het nieuwe dieptepunt van de Partij van de inos h
beid alles te maken met de wao-plannen van het kabinet. P derg<
woede daarover in brede lagen van de bevolking richt zrP°^
immers bijna uitsluitend op vice-premier Wim Kok. HLate0"e
wordt zo ongeveer verweten dat hij de principes van de sde bron
aal-democratie verraadt. ilende
DiE reactie van de 'mensen in het land' is begrijpelijk,
men naar het recente verleden van Kok kijkt. 1
man die zijn carrière dankt aan het opkomen voor de zw
sten in de samenleving, kan niet straffeloos opeens
werkgeversstandpunt gaan verkondigen. Dat levert een
trouwensbreuk op. Tegen die achtergrond is het begrijpe
dat de PvdA, zowel de gewesten als de fractie in de Twe
Kamer, momenteel massaal afstand neemt van het m
door Kok totstandgekomen kabinetsbesluit om de wao aar
tasten. De sociaal-democraten handelen ook uit lijfsbehoj,
de nu zittende kamerleden voelen er niet veel voor hun z|
bij de volgende verkiezingen te moeten inleveren.
nagoge bijvoorbeeld heeft een
priester de Ceder-avond, als
we de bevrijding van Israël uit
de slavernij van Egypte geden
ken, bijgewoond. Ik denk dat
dat de eerste keer was dat in
Hongarije een katholieke
priester ooit deelnam aan een
Cederviering."
Gemeen
Het staat buiten kijf, zegt Do
man, dat joden en christenen
in theologische zin veel ge
meen hebben. En in de raad
wordt dat van harte uitgebuit.
Het is verboden elkaar te be
keren, zo is tevoren afgespro
ken. „We zoeken wat ons
bindt, niet wat ons scheidt. Dat
geldt voor beide partijen.
Want om eerlijk te zijn, niet
alleen de kerk, ook de synago
ge is aangetast door haat. Bij
wijze van primitieve reactie.
Wij vechten tegen haat. Op
grond van onze gemeenschap
pelijke basis dat je je naaste
lief moet hebben als jezelf."
Over de persoon van Jezus
discussieert men in de raad
niet; de standpunten van beide
partijen zijn bekend en daar
laat men het bij. Wel wordt, en
dat is voor joden een hele stap,
tijdens de bijeenkomsten zowel
uit het Oude als uit het Nieu
we Testament gelezen. „Ik zie
het Nieuwe Testament, afge
zien van de persoon van Jezus,
als een herhaling van het
Oude", zegt Doman.
Bezoek
Over twee weken zal paus Jo
hannes Paulus Hongarije be
zoeken en naar alle waar
schijnlijkheid zal de joodse ge
meenschap geen gehoor geven
aan zijn uitnodiging om bij
hem op ontvangst te komen.
„We zijn er niet al te enthou
siast over", zegt Doman. „Om
dat de paus ondanks ons ver
zoek noch de synagoge noch
het holocaustmonument wil
bezoeken. Hij zou er geen tijd
voor hebben en het zou een tè
groot veiligheidsrisico inhou
den. Dat stelt ons erg teleur.
Regeringsleiders en staatshoof
den waren wèl bereid hier een
krans te leggen voor de slacht
offers van de holocaust, waar
om de paus niet?"
Niet iedereen, ook niet in de PvdA zélf, lijkt zich ten viraad,
te realiseren wat deze houding betekent voor de positie fiale g
Wim Kok. Velen zijn geneigd die vraag voor zich uiü: derv
schuiven naar de 'verre' toekomst, wanneer er een nietjU"^
lijsttrekker gekozen moet worden. Een enkeling beseft fben b
deze kwestie ook nu al speelt. Immers, kan men wel van acties
aanvoerder spreken als de troepen weigeren hem nog lannnen i
te volgen? Zo beschouwd is Kok nu al afgezet als leider frnaas
de PvdA. Zie ook de uitspraak van waarnemend partijvé^ e£
zitter Castricum, dat Kok na de vakantie „minder zwaar ,ht d£
last moet worden". De combinatie van ministerschap, vl).voor
premierschap en partijleiderschap zou te veel zijn voor nden
man. maat
i hebb
in akt
L/EN vacuüm moet opgevuld worden, zeggen de natuurk, Voor
digen. Wordt fractieleider Thijs Wöltgens de nieuwe leidoorg
van de PvdA? De bescheiden Limburger zal zelf de laaVolge
zijn die dat nastreeft. Toch zal hij straks als vanzelf ind
positie terecht komen, wanneer hij bij de Algemene Bescljj"^" i
wingen de terugtocht van het kabinet en dus van Wim Ljraaj
gaat eisen. overli
Zolang er geen mcdici)n is, blijft aids als een zwaard van
Damocles boven de liefde hangen
Daarom mogen we niet rusten voor we de race tegen
aids gewonnen hebben. En dat kost tijd. Maar ook geld
Hoe eerder hoe AIDS FONDS: GIRO 8957
beter. Nu dus isio
geer
groei1
staan
I van
jde tei
arbei
beha
1 mee
lien
I ook
raagd
Uitgave. Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon 071 -122 244
Telefax: 071 -134 941
Postadres Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk
Telefoon 070-3190 933
Telefax: 070-3906 717
Postadres. Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune.
Adjunct-hoofdredacteur. J. Timmers
Chef-redacteur. G - J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L van Koot.
-(IA
JlA-ka
een I
een
pet or
4 046 Of 071 - 144 047). R Kleijn (chef), M. Rd
n Herpen (chef). f. Buurman,
Sport Leiden e o (tel. 071 - 144 049): K van Kesteren
E. Huisman, H Jansen, drs. J. v
'JEIN
ns d
lordv
Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K Veraaifl er
Sporl algemeen (tel. 070 - 3190 826) F Werkman (chef). P Alleblas, D. Dijkhui Jïder
D Kiers, R Langeveld, drs H -F Ruijl n,
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834) G. Ansems (coördinator), B Jansma, H. Piét. p Of
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs P van Velthoven. re z'
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef!, S Evenhuis, S Pieterse.
iaat i
Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A. de Bruijn, W. Diekstra, L. HenrLppl
B. Hermans, J. Hofmeester, C de Kier, H Nieuwmans, H Schneider vcci
komt
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van.
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied.
j stiChting Pers Unie,
het
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van'de Stichting Pers Üme, eer ZIC^
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland zeki
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K Swiers en M vann dat
Ven De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H Bijleveld, D I,
land, P Koopman, D van Rietschoten en K. van Wees. na
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; smbai
- de volgende correspondenten in het buitenland S Akkerman (Praag), aag i
drs. D J van den Bergh (Peking), drs. H Botje (Tunis), A Courant (Athene), rirf.
R Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A Heering (Rom
B van Huet (Parijs), M. de Komnck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi), m°g'
F Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R. Vuriderink (Moskou)t Di
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belqrado),s pP«t
F. Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel). Berzot
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaalS voot
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster'
M. de Cocq
n 08 30 tot 17.00 uur
n 18.00 tot 19.00 uur. op z,
"ASF
«mi
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
per maand
25,70
76,60
294,30
78,60
299,30
Bij betaling per acceptgirokaa
per kwartaal
per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor F. s
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
