Oudste dorp te laat ontdekt
Rechtszaak rond zelfmoord
kan nog vele maanden duren
Heimwee naar vroegeil
BINNENLAND
Geen lijk zonder kist in crematoria
GA VERDER NAAR
£eidóc6otwa/nt
WOENSDAG 17 JULI
Toch twee jaar gevangenis voor
verduistering van miljoenen
AMSTERDAM Het Amster
damse gerechtshof heeft dins
dag de 30-jarige R. de V. we
gens herhaalde verduistering
conform de eis veroordeeld tot
24 maanden gevangenisstraf,
waarvan zes maanden voor
waardelijk.
De rechtbank veroordeelde
hem eerder tot een even hoge
straf. Het hof achtte bewezen
dat de Amsterdammer in 1987
en 1988 als directeur van de
Bussumse onderneming Rode-
vi Holding BV ruim negen
miljoen gulden heeft verdon
keremaand van beleggers die
via hem aandelen wilden ko
pen. Het verkregen geld
wendde De V. ten eigen bate
aan: hij kocht dure auto's en
een riant huis en gebruikte co
caïne. „Je moet groot doen om
groot geld aan te trekken", al
dus De V. Het cocaïnegebruik
was voor advocaat mr. G.
Spong nog aanleiding te beto
gen dat zijn cliënt destijds ver
minderd toerekeningsvatbaar
is geweest. Het hof deelde die
mening niet en wees ook het
verzoek een alternatieve straf
op te leggen af. Wel werd een
deel van de dagvaarding nietig
verklaard.
UTRECHT De 42 crematoria in Ne
derland hebben afgesproken om geen
stoffelijke overschotten voor crematie te
aanvaarden al ze niet zijn gekist. De
nieuwe wet op de lijkbezorging die op 1
juli van kracht is geworden staat begra
ven en cremeren zonder kist wèl toe.
De opstelling van de crematoria zal dan ook
waarschijnlijk tot een of meer juridische proce
dures leiden. Overigens hebben zich voor zover
bekend tot dusver nog geen families gemeld die
een overledene zonder kist willen laten begra
ven of cremeren.
Directeur K. van Dam van de Koninklijke Ver
eniging voor Facultatieve Crematie zei gisteren
dat de crematoria ongekiste lijken weigeren uit
piëteitsoverwegingen en omdat ze het „hun
werknemers niet willen aandoen".
Voorzitter F. Meeuwse van het Nederlands
Verbond van Uitvaartverenigingen heeft be
grip voor het standpunt van de crematoria. In
landen waar lijkverbranding zonder kist ge
bruikelijk is geschiedt de crematie binnen 24
uur, maar in Nederland pas op de vierde of
vijfde dag na het overlijden. Dan is de aftake
ling van het lijk al begonnen, aldus Meeuwse.
De wettelijke bepaling over de kist is vooral
toegeschreven op etnische minderheden die om
religieuze redenen of tradities geen kist gebrui
ken, zoals islamieten die in geknielde houding
met het gezicht naar het Oosten willen worden
begraven en hindoes die gehuld in een linnen
doek worden verbrand.
Centra voor
dialyse kunnen
drukte bijna
niet meer aan
MIDDELBURG On-
danks een stijging van het
aantal niertransplantaties
blijven nierdialysecentra
in Nederland kampen met
een capaciteitsprobleem.
Dr. R.T. Krediet, hoofd van
het dialysecentrum van het
Academisch Medisch Centrum
(AMC) in Amsterdam en tot
enkele maanden geleden voor
zitter van de Dialyse Groep
Nederland, gaf gisteren desge
vraagd aan dat het aantal pa
tiënten dat een nierfunctiever-
vangende behandeling nodig
heeft, sterker toeneemt dan
het aantal transplantaties.
Hij wijst op de vergrijzing van
de betreffende groep nierpa
tiënten. Oudere mensen kun
nen gezien hun gezondheidssi
tuatie vaak geen transplanata-
tie meer aan, of willen dit niet
meer. „Dialysecentra hebben
het aanbod ook niet in de
hand", geeft Krediet verder
aan. „Je hebt soms te maken
met topbelasting en dan is het
vaak woekeren met plaats en
personeel".
Zo besloot het Dialysecentrum
in Goes onlangs ook op zater
dag patiënten te gaan 'spoe
len'. Ook de internist hier, dr.
A.H.J. Hintzen van het Oos-
terscheldeziekenhuis in Goes,
spreekt van „krachttoeren en
trucs", die soms moeten wor
den uitgehaald om alle patiën
ten te kunnen helpen.
Dialysepatiënten kunnen nu
eenmaal niet op een wachtlijst
worden gezet. Bij deze mensen
werken de nieren gedeeltelijk
of helemaal niet meer. De
kunstnier in het dialysecen
trum moet dan twee tot drie
keer per week de gifstoffen uit
het bloed halen.
Het tekort aan donornieren
draagt volgens bestuurslid dr.
J.H.B. de Bruijn van de Nier
stichting Nederland bij aan de
stagnatie in de doorstroming
van nierpatiënten. Een andere
donorwetgeving had hierin
volgens hem verandering kun
nen brengen maar dat is in
Nederland niet haalbaar geble
ken.
Ook kroonprins
naar Italië
DEN HAAG Kroonprins
Willem-Alexander is gisteren
naar het vakantieverblijf van
de koninklijke familie in Italië
vertrokken. Hij sloo: zich daar
aan bij zijn moeder, koningin
Beatrix en haar twee andere
zoons. De kroonprins bleef tot
dusverre in Nederland om zijn
zieke vader prins Claus te
kunnen blijven bezoeken.
Voor Willem-Alexander moest
gistermorgen vroeg hals-over-
kop een militair F-27 trans
portvliegtuig uitgerust met
stoelen uit het Britse Newcast
le worden overgevlogen. Het
toestel was daar op een missie
met journalisten die een oefe
ning van Nederlandse lucht
machteenheden bezochten.
Voor de journalisten werd een
wat minder comfortabele F-27
'troopshipper' zonder stoelen,
maar met zit-hangmatten in
gezet.
Studenten op zoek naar overblijfselen van boerengemeenschap
pen uit rond 5000 jaar voor Christus.
FOTO: ANP
GELEEN/LEIDEN Het
instituut voor prehistorie
in Leiden is bijna klaar
met het blootleggen van
het oudste boerendorp
van Nederland. Op het
Janskamperveld aan de
rand van Geleen zijn de
vrijwel complete platte
gronden van ruim 30 hou
ten huizen, die daar rond
5000 jaar voor Christus
werden neergezet, te zien.
„Een fraai en onverstoord
beeld uit de interessante be
ginperiode van de oudste boe
rengemeenschappen, de zoge
naamde bandkeramische cul
tuur", zegt prof.dr. L. Louwe
Kooijmans van de Rijksuni
versiteit in Leiden tijdens een
rondgang over het drie hecta
re grote terrein. De leider van
het onderzoek noemt het op-
gravingsgebied een stuk grond
van grote, archeologische
waarde. „Wetenschappelijk ge
zien een bijzonder waardevol
document".
Sinds 1 april van dit jaar gra
ven de ongeveer 70 studenten,
die de Leidse hoogleraar voor
het project enthousiast heeft
weten te maken, de grond mi-
nitieus af. De vondsten zijn
velerlei. Behalve een bijna
volledig overzicht van het boe
rendorp, waar de kolonisten
uit Zuidoost-Europa zich des
tijds vestigden, heeft het werk
duizenden stukken aardewerk,
munten, werktuigen en derge
lijke opgeleverd. Voorts vin
den de opgravers, bij wie zich
ook studenten uit het buiten
land hebben gevoegd, resten
van de verkoolde gewassen,
waaronder erwten, linzen, tar-
De mensen van de bandkera
mische cultuur hadden de
vruchtbare vallei bij het huidi
ge Geleen opgezocht om er
landbouw te plegen. Ze bouw
den grote houten huizen van 5
tot 6 meter breed en tot 35 me
ter lang. Volgens prof. Louwe
Kooijmans moet de dorpsbe
volking er anderhalve eeuw
hebben gewoond.
Een niet-voorziene vondst is
een Romeins grafveld, dat la
ter werd aangelegd. Een rond
grafmonument van 25 meter
doorsnee wordt omringd door
een twintigtal Romeinse gra
ven met potten as. „Het monu
ment zal zijn gebouwd voor
een belangrijke Romeinse fi
guur", vermoedt de hoogle
raar, die is benieuwd naar het
geen de komende weken ver
der op deze plek in de grond
zal worden gevonden. Hij
denkt aan enkele kostbaarhe
den, die de overledene destijds
heeft meegekregen. Een ande
re onverwachte ontdekking is
een duidelijke plattegrond van
een huis uit de ijzertijd.
De opgravers hebben haast.
Voor eind augustus moet het
hele terrein zijn afgegraven.
Dan begint de bouw van de
nieuwe woonwijk op deze his
torische grond. Prof. Louwe
Kooijmans betreurt het dat het
boerendorp niet vijf jaar
eerder werd ontdekt. „Dan
was het als een archeologisch
monument aangewezen ge
worden. Nu is het te laat".
Als het werk geklaard is, gaan
de vondsten voor onderzoek
naar de universiteit in Leiden.
Daarna zullen ze een plekje
vinden in het Bonnefanten-
museum in Maastricht. De
kuilen gaan dicht. Moderne
huizen zullen het archeolo
gisch bodemarchief voorlopig
bedekken.
AMSTERDAM Uitge
huwelijkte Surinamers
van hindustaanse afkomst
plegen de laatste jaren
minder zelfmoord dan
vroeger. Vóór 1950 kwam
dit verschijnsel, zeker op
het platteland van Surina
me, veelvuldig voor.
Vrouwen, die niet konden
ontsnappen aan de huwe
lijkstraditie en de veel
voorkomende mishande
lingen, zagen geen andere
uitweg dan het drinken
van azijnzuur.
Dit zei dinsdag prof.dr. H.E.
Lamur, hoogleraar culturele
antropologie aan de Universi
teit van Amsterdam in het
proefproces rond aanzetten tot
zelfmoord dat in Amsterdam
dient. In dit proces, dat al eni
ge jaren duurt, moet worden
uitgemaakt of een man die zijn
vrouw jarenlang sarde, treiter
de en mishandelde, strafbaar
is voor de zelfmoord die de
echtgenote ten einde raad
pleegde. Het is voor het eerst
dat dit delict opzettelijk
aanzetten tot zelfmoord
vervolgd wordt.
Het moeilijkste probleem voor
het openbaar ministerie is het
bewijs te leveren van het cau
saal verband tussen de geeste
lijke en lichamelijke mishan
delingen en de zelfmoord van
de vrouw. Om dit bewijs te
kunnen leveren werd onder
meer de cultureel antropoloog
gehoord.
Verdachte in het proces is een
32-jarige man uit Amsterdam.
Zijn tien jaar jongere vrouw
pleegde op 16 april 1938 in
Amsterdam zelfmoord. Zij
dronk azijnzuur, waardoor zij
aan een maagperforatie en
buikvliesontsteking twee da
gen later overleed. Reden
hiervoor zouden de jarenlange
mishandelingen zijn geweest.
De vrouw en man, beiden af
komstig van het Surinaamse
platteland, waren aan elkaar
uitgehuwelijkt. Het huwelijk
bleek vervolgens een grote
mislukking.
Normaal gesproken bemoeit
justitie zich niet met dit soort
zelfmoordgevallen. In deze
zaak echter deed de familie
van het slachtoffer aangifte.
Via een juridisch om weggetje
liet het OM het gerechtshof
eerst uitzoeken of vervolgen
van de man wel haalbaar is.
Toen het hof een kans op ver
oordeling niet uitgesloten
achtte, werd de vervolging
doorgezet en kwam de zaak in
de zomer van 1990 voor het
eerst bij de rechtbank. Vrijwel
meteen werd de zaak terug
verwezen naar de rechter
commissaris om het onderzoek
verder te voeren. Een van de
vragen van het OM was of
azijnzuur drinken een gebrui
kelijk zelfmoordmiddel is in
de kringen van slachtoffer en
verdachte.
Professor Lamur gaf hierop
gisteren antwoord. „Azijnzuur
is een gangbaar huishoudelijk
middel in Suriname. Het
wordt onder meer gebruikt
voor het schoonmaken van
vlees en vis. Het ligt voor de
hand dat dit middel gebruikt
wordt om een einde aan het
leven te maken". Volgens La
mur kwam het voor 1950,
maar ook nu nog, op het Suri-
platteland veel voor
dat vrouwen op deze manier
een einde maakten aan hun le
ven. Het waren vooral vrou
wen die een lijdensweg door
maakten binnen het huwelijk
dat hun ouders voor hen had
den gearrangeerd", aldus La
mur.
De zaak werd ook gisteren te
rugverwezen naar de rechter
commissaris. Die moet onder
meer de ouders van het slacht
offer horen. Verder moet een
psychiatrisch onderzoek door
een psychiater met dezelfde
culturele achtergrond als de
verdachte gehouden worden.
Met het rapport van de huidi
ge psychiater, een Nederlan
der, gaat het ÓM niet akkoord
gezien de specifieke culturele
vraagstukken.
De verdachte zelf, die niet ge
detineerd is, begint volgens
zijn advocaat mr. Hoek, sterk
te lijden onder de langdurige
procesgang. Maar de recht
bank verwierp dit verweer en
verwees de zaak terug naar de
onderzoeksrechter. Wanneer
het proces wordt voortgezet is
nog niet bekend. Dit zal zeker
enkele maanden duren.
ili
Ook al ben je er nooit geweest.
Bijna iedereen kent de Kalver-
straat, de Coolsingel of de Bartel-
jorisstraat. Want bijna iedereen
heeft wel eens Monopoly ge
speeld. heeft thuis in de huiska
mer machtige imperiums opge
bouwd en zien instorten. Maar hoe ziet de Leidsestraat er nu
eigenlijk uit? En horen Vreeburg, de Biltstraat en Neude eigen
lijk nog wel op het spelbordEen rondje Monopoly.
Het Vreeburg in Utrecht. Vroeger de meest levendige plek in de
schien weer iets terug van de
gezelligheid van vroeger".
Vroeger was Vredenburg de
meest levendige plek in de
stad. Hét handels- en uit
gaanscentrum van Utrecht.
Op het plein werden paarden
en koeien verhandeld. En in
de 'vendu' kon je spullen in
brengen die op vrijdag per
opbod werden verkocht. La
ter kreeg het jaarbeursge
bouw er een plek. De handel
trok aanverwante bedrijven
aan, zoals zadelmakerijen,
maar ook café's, restaurants
en hotels. Zoals het befaamde
hotel Noord-Brabant, waar
binnen een pianist speelde en
buiten op het terras een vio
list. Nu kleedt Kreymborg er
zijn klanten. En doet Hout-
Brox hetzelfde in de voorma
lige bioscoop. De handel op
het Vredenburg bestaat nog
slechts uit confectie.
„Maar het ergste van alles is
Hoog Catharijne", wijst San
ders naar het overdekte win
kelcentrum aan het plein.
„Ooit stond daar de schouw
burg. En nu. Moet je nu eens
kijken. Hoog Catharijne is
een roofhol vol drugsver
slaafden en daklozen. Het is
een schande voor de stad
Utrecht", briest Sanders.
UTRECHT Of het
Monopolyspel alsjeblieft
kan worden aangepast.
Want Vreeburg is „ver
pest", de Biltstraat „ver
pauperd" en Neude „in
geblikt".
Goedkeurend kijken ze naar
het terras dat van een wagen
wordt geladen. Ze kennen
het ritueel, 's Morgens is het
warenmarkt en is er geen
plaats voor een terras. Maar
zo gauw de kramen zijn op
geruimd, wordt een terras
aangevoerd en uitgestald. „Er
moeten veel meer terrassen
komen. Het Vreeburg moet
een soort Vrijthof worden.
Maar er zijn hier bijna geen
café's. Alles is confectie. Kijk
maar om je heen, de ene na
de andere kledingzaak. Zij
zijn de enigen die de dure
huurprijzen kunnen opbren
gen. Zie je dat gat daar, naast
het muziekcentrum Vreden
burg? Dat is van Heineken.
Heeft al van alles ingezeten
en nu staat het al een jaar
leeg. Onbetaalbaar".
Roofhol
Bij goed weer zijn ze dage
lijks op Vreeburg te vinden.
Sanders, Van der Zouw, Hui-
ding en al die andere gepen
sioneerden uit wijk C. Net als
vroeger. Alleen liepen ze
toen rondjes op het plein „om
mooie meisjes te kijken" en
laten zij nu de wereld aan
hen voorbij gaan. Staande of
leunend tegen een muurtje,
want de consumpties op de
schaarse terrasjes kunnen ze
niet betalen. „Maar toch
moeten er meer terrassen ko
men. Dan krijgen we mis-
Vergane glorie
De Biltstraat ligt buiten het
centrum. Het is een drukke,
brede verkeersweg die niet
uitnodigt tot winkelen. Het
zijn voornamelijk uitzendbu-
reau's die de Biltstraat als
adres hebben. Daarnaast pas
seren we wat restaurants, het
Universiteitsmuseum, het
Moluks Historisch Museum,
maar zien we geen enkele
aanleiding om deze straat op
het Monopolybord te plaat
sen. „U had hier dertig, veer
tig jaar geleden moeten zijn",
zegt tabak-, en tijdschriften-
winkelier J. van Zanden.
„Toen was de Biltstraat één
van de grootste wink en
ten van Utrecht. Alles
hier kopen. Van sigan is
hoeden en bont. In de i
zestig is het verval bego
Winkels verhuisden na atis
centrum en Nieuwegei
tram verdween, het au
keer groeide specta
maar de parkeergelege
bleef achter. No parknj
business. Aan het eim I
dit jaar stop ik errru
vind er niets meer aai
Poep
We lopen naar Neude.
spel altijd goed voor ee
dubbelzinnige opmer
die kinderen deden bl<
grinniken. In werkel
word je van Neudi
warm of koud. Het
groot parkeerterrein m
één zijde het hóofdpo
toor en aan twee zijde ika
winkeltjes en cafeetj*
poffertjeskraam staat
twintig jaar, maar de
naar. Utrechtenaar va
boorte, weet eigenlijk ;aj_
over het pleintje te ver de
„Tja, uhm, ik geloof da
de beroemd was om zi dei
let waar je voor één cei
poepen". Toch iets mejdat
of pies dus.
Vroeger was Neude ei| der
het begin van de oud di
nenstad. Het is waarsch ;r
die reden dat de n ;en
van Monopoly het pleir II
het spel hebben opgen
Een andere reden kum y
bij Tapperij 'De Luife n I
verzinnen. Het café
met smart op het momi t
al het blik van Neudieen
dwijnt en het terras kaï in r
den uitgebreid. Maar o
verdient Neude geen
op het Monopolybord,
de Utrechtse cafébezcjn
Na een korte discussi ie 1
men zij met een altern iva
route: Oude Gracht,
baan, Janskerkhof of 'I Aj
pre
Marechaussee op spoor van bende autodieve do
OLDENZAAL De Konink
lijke Marechaussee in Olden-
zaal stelt in samenwerking
met politiekorpsen elders in
Nederland een onderzoek in
naar een bende, die nieuwev
auto's steelt en in Midden-Eu
ropa aan de man brengt. De
wagens worden vooral in de
Randstad gestolen met de be
doeling ze in de voormalige
DDR, Polen en Tsjechoslowa-
kije te verkopen. De mare
chaussee kwam de bende op
het spoor tijdens een controle
aan de grens bij Oldenzaal.
Twee Amsterdammers, 33 en
41 jaar oud, bestuurden auto's
die in het westen van het land
waren ontvreemd en vervol
gens van valse papier*
zien. De twee bestuurd* I.
den volgens de marecUtl
tot taak hadden de auti
Midden-Europa te t
Het onderzoek van
chaussee en politie ric in
op het achterhalen vanOO
dere bendeleden. Het 'ai
een omvangrijke zaak 'n
Ze
(N
SUSKEENWISKE
HET WITTE WIEF
(c) Standaard Ultgeverl|/Wavery P
Handel in computer
programma's opgerold
AMSTERDAM Een speciaal
team van de Amsterdamse po
litie heeft maandag een inval
gedaan in de woning van een
35-jarige man in Amsterdam-
Zuidoost die op grote schaal il
legale computerprogramma's"
verkocht.
Daarbij werden een computer,
vier drives en circa vijftien
honderd diskettes met diverse
programma's in beslag geno
men. De „software-piraat"
bood zijn handel via adverten
ties in de krant te koop aan.
Een diskette ging voor een
rijksdaalder van de hand, wat
de man zeshonderd gulden per
maand opleverde. Met het ille
gaal kopiëren van program
ma's wordt inbreuk gemaakt
op de auteurswet. Twee legale
handelaren hebben in het ka
der van deze zaak inmiddels
aangifte gedaan. Tegen de
Amsterdammer wordt proces
verbaal opgemaakt.
Vader tegei
zijn zoon
Om inzage te krij
diens inkomen h*
nu 18-jarige zoor
kort geding tegei
vaderaangespan
de scheiding van 'tdk
ouders mocht de Xl
van zijn moeder c
contct meer met
vader hebben. Al
instanties hebben^
geprobeerd de pi k J
met elkaar te vert
hetgeen zonder r*
bleef. De zoon ga
studeren en heeftf
geld van zijn vadl
nodig. Na afloopl
behandeling van Ir
geding toonde del
Jaap van Eik, de ff
zijn zoon Edgar, fl
naast hem Truusp
Barendse-Cornelf
bestuurslid van d
Verniging Kinder# ge
Ouders-GrootoudR t
FOTO: ANP ^ie
