„Plannen van 'Macsharry'
zijn onvoldoende doordacht
Werkende moeders komen vaak in de knei
Ons Dorp heet Liempd<
CcidócSomatit
VOORZITTER MARES VAN HET LANDBOUWSCHAP:
Strijd Alders en Bukman over mestoverschot gaat door
BINNENLAND
ZATERDAG 13 JULI 1991 PAGI1 'El
Maandag en dinsdag
nemen de Europese
landbouwministers
onder voorzitterschap
van minister P.
Bukman van
landbouw de
hervormingsplannen
van de Brusselse
commissaris
MacSharry onder de
loep. Ze zullen er
alleen maar aan
ruiken, verwacht Jef
Mares, de voorzitter
van het
Landbouwschap. Voor
trekkersacties valt
(voorlopig) niet te
vrezen. ,,Die
voorstellen zullen het
in deze vorm niet
halen".
Landbouwschap-voorzitter Mares: „ledereen die de akkerbouw probeert af te schrijven is op de
verkeerde weg. Die akkerbouw hoeft niet afgeschreven te worden".
FOTO: SP
DEN HAAG 'MacShar
ry, Gattverderrie' ligt op
veler boerenlippen bestor
ven. Maar de plannen van
de Brusselse commissaris
om de hele Europese
landbouw om te ploegen
en het slachtmes in de ga
rantieprijzen te zetten
heeft (althans in Neder
land) nog geen trekker op
de snelweg gebracht.
Nemen de boeren meneer
MacSharry niet ernstig? Voor
zitter Mares van het Land
bouwschap glimlacht in wijs
heid. „Ach, er is weinig
nieuws onder de zon. De plan
nen wijken niet veel af van
wat we al wisten".
Oké, maar van de week gaf de
hele EG-commissie MacSharry
het groene licht voor zijn pak
ket voorstellen. Die komen de
komende drie jaar neer op ri
goureuze prijsdalingen èn in
komenscompensaties aan klei
nere boeren. Weliswaar ver
wacht meneer MacSharry dat
maar een paar procent van de
boeren er echt slechter van
wordt, maar de slachtoffers
zouden wel eens de in Europe
se ogen 'grote Nederlandse
boeren' kunnen zijn. Deze
week zei u zelf nog, dat de
boeren en tuinders in Neder
land moeten rekenen met een
slordige twintig procent min
der inkomen. En toch komt
het Landbouwschap in zijn re
actie niet verder dan de tam
me term 'teleurgesteld.'
„Toch nemen we MacSharry
heel ernstig. Zeker met het
oog op de landbouwoverschot
ten, de enorme kosten daar
van, en de bijkomende milieu
belasting. Er zal iets moeten
gebeuren. Jawel, maar je kunt
er hoog en laag over springen
en schreeuwen. De echte ge
volgen zijn nog onzeker. We
zullen eerst 's moeten doorre
kenen wat die plannen exact
gaan betekenen voor de porte
monnee van de boeren en
tuinders. Zo lang je dat niet
weet vind ik elk hard com
mentaar gevaarlijk".
Uit uw commentaren tot nu
toe maak ik op, dat u ver
wacht dat de Europese land
bouwministers die maandag en
dinsdag onder voorzitterschap
van de minister Bukman bij
een komen, het plan afschie
ten. „Wat ik in alle eerlijkheid
verwacht is dat de raad van
landbouwministers kennis
neemt van de plannen. En ze
zullen er een procedure voor
afspreken, maar inhoudelijk
komen ze er niet aan toe. Al
thans, dat is mijn inschatting.
Ze zullen eraan ruiken en niet
meer dan dat. En dan gaan we
de vakantie in. Brussel ligt
dan een paar maanden plat".
Hoofdrolspelers
Voor later speculeert u waar
schijnlijk op de hoofdrolspe
lers in de raad, de Franse en
Duitse ministers van land
bouw. Die hebben de plannen
van MacSharry al naar de
prullenmand verwezen.
„Dat klopt. Maar toch heb ik
het idee dat een aantal punten
er wel door zal doorkomen en
een aantal zal afgeschoten
worden of danig bijgesteld".
„Om nou 's een heel concreet
punt te noemen: de zeven mil
jard besparing die MacSharry
heeft berekend op de land
bouwuitgaven in '97. Dat
klinkt aardig, maar er zit na
tuurlijk een addertje onder het
gras. Want het omschakelen
naar lagere prijsgaranties en
inkomenscompensaties bete
kent een stuk medefinancie
ring van de lidstaten. U weet
net zo goed als ik: Wim Kok
weet nu al niet hoe hij de
eindjes aan elkaar moet kno
pen, hij staat ermee op en gaat
ermee naar bed. En in andere
landen is het al niet anders.
Dat betekent dus dat je de
kans loopt, en die kans is poli
tiek echt aanwezig, dat nu
fraai beloofd wordt: jongens,
we geven compensatie, maar
als dat er nationaal financieel
niet meer inzit dat men dan
gaat afbouwen. En dan staat
die boer echt in de kou met
lege handen. En dat vind ik
het grote gevaar".
Eindelijk laat Mares wat emo
tie zien. „Laten we toch eerlijk
zijn, we hoeven toch maar
naar ons eigen landje te kij
ken, naar de ellende die we
hebben met de wao en het
ziekteverzuim. Ik zit zelf in
het dagelijks bestuur van de
SER, ik weet er alles van. Op
een gegeven moment zegt ie
dereen: ja, jongens, jullie kun
nen wel willen, maar het zit er
niet meer in".
„En ik vrees dat voor de land
bouwpolitiek hetzelfde geldt.
Boeren maken tenslotte nog
maar vier, vijf procent van de
bevolking uit, dus die kan je
het makkelijkste als het ware
ih de klem zetten. Ik vind dat
een reële angst. En dat maakt
mij toch een beetje droevig,
eerlijk gezegd, over de hele
zaak".
Confrontatie
Hij begint een verhaal over de
verplichte beperkingen in de
graanproduktie. „Ik denk dat
er een harde confrontatie
komt van Frankrijk en Neder
land tegenover Duitsland. Dat
wordt een heel interessante
job. Ik ben benieuwd hoe dat
gaat uitpakken. Dat is een van
die onzekerheden. Kwestie
van politiek machtspel".
Begrijp ik nou goed, dat het
Landbouwschap met de armen
over elkaar blijft zitten en dat
gaat zitten bekijken? „Aller
minst. Wij zijn al druk doende
om deze voorstellen in de boe-
renachterban heel zorgvuldig
te bespreken. In m'n eigen
club, de KNBTB, heb ik half
juni de bestuursraad bij me
kaar geroepen. Ons middenka
der heb ik duidelijk gecon
fronteerd met wat er aan
dreigt te komen en gevraagd:
jongens, hoe gaan we daarop
reageren. Nou, dan laat je die
mensen toch 's meedenken en
op basis daarvan bouwen we
ons commentaar, ook als
Landbouwschap".
Terwijl de Europese boerenor-
ganisaties, verenigd in het
COPA, de plannen van MacS
harry al naar de stortplaats
hebben verwezen? „Ja, wat
het COPA heeft gedaan, daar
heb ik grote moeite mee. Nee
zeggen vind ik zo makkelijk.
Als je dat doet moet je toch iets
anders kunnen aanbieden.
Wat wij als Landbouwschap
willen is een alternatief aan
bieden. En dat hebben we".
„U weet dat MacSharry de
medeverantwoordelijkheids-
heffing wil afschaffen, als een
van zijn planonderdelen. Wat
zeggen wij? En dat hebben we
notabene in Bonn, in COPA-
verband, met elkaar afgespro
ken: laat de medeverantwoor
delijkheidsheffing doorgaan
en geef die veehouders en
graanboeren die vrijwillig hun
produktie verminderen vrij
stelling. Dan maak je hen zelf
verantwoordelijk voor de
marktvertaling naar hun be
drijf".
Hij vertelt dat zijn plaatsver
vangend voorzitter, de CBTB-
er Doornbos („we hebben de
taken verdeeld, want het is
een gekkenhuis") in het
COPA-presidium zal meedelen
dat 'totale verwerping natuur
lijk niet kan'. „Hoe kan je de
Bonn-afspraken nou toch in
bouwen? Dat wordt nog een
hele heisa hoor. Ik heb niet de
illusie dat we dat op een ach
ternamiddag voor mekaar
boksen".
Wat gaat u tegen Piet Bukman
zeggen? „Dat we de analyse
van de Europese commissie
onderschrijven. Je kunt niet
ontkennen, dat de markt uit
balans is, dat de overschotten
er zijn, laten we eerlijk zijn,
dan zit je je voor de gek te
houden. Alleen de weg die wij
zien is een andere dan de com
missie. We willen best ak
koord gaan met een prijsverla
ging, maar niet in de mate zo
als nu. Want dat is veel te ri
goureus. Een terughoudend
prijsbeleid".
„Nee, ik ga me niet in cijfers
vastleggen. Ik zal bijna willen
zeggen: maak nou 's pas op de
plaats de komende paar jaar.
Dat is al wat hoor, pas op de
plaats. Dat betekent al een in
komensdaling. Probeer die
producenten meer te laten in
spelen op de internationale
marktontwikkelingen. Niet af
dwingen met rigoureuze prijs
daling en ook niet door hem
een dooie mus voor te houden:
compensatie waar-ie niet aan-
Failliet
Opnieuw een vertoon van
emotie: „Vijfendertig procent
prijsdaling voor de granen?
Weet u wat dat betekent? Dat
een akkerbouwer die nu vier
duppies krijgt voor z'n tarwe
naar 26 cent moet. Dat is de
dood in de pot. Dat is in mijn
ogen het failliet van de land
bouw. Althans van de Neder
landse akkerbouw. En hoe zou
u reageren, als- ze morgen te
gen u zeggen, (lat u genoegen
moet nemen met twintig pro
cent minder salaris? Ga dat
nou 's aan de havenarbeiders
in-Rotterdam vertellen".
Maar de Nederlandse akker
bouwer is toch allang afge
schreven? Hij produceert veel
te duur, althans zijn graan,
vergeleken met z'n Franse col
lega's. „Ho, ho. Iedereen die de
akkerbouw probeert af te
schrijven is op de verkeerde
weg. Die akkerbouw hoeft niet
afgeschreven te worden. Want
de akkerbouwer zegt: als ik
het niet met de granen kan
verdienen, dan wijk ik uit
naar andere sectoren: volle-
grondstuinbouw bijvoorbeeld.
Hoewel, die sectoren zijn vaak
zo verrekte marktgevoelig, dat
je daar binnen de kortste ke
ren hetzelfde gesodemieter
hebt. Dat is met veehouderij
precies 't zelfde".
„Op zich is het verleggen van
produktie prima, maar dat be
tekent niet dat je alles kunt
overlaten aan het vrije spel
van het weer of de wereld
markt. Zo werkt het niet in de
landbouw. Ook al besef ik heel
goed, dat Europa om de Gatt-
onderhandelingen over de we
reldhandelstarieven weer op
gang te brengen en de Ameri
kanen over de streep te hel
pen, wat aan die hoge garan
tieprijzen moet doen. Maar
dan wel in zorgvuldigheid en
in samenhang. Met puur snij
den in prijzen kom je er niet".
LIEMPDE Ons Dorp be
staat niet. Het is een verzin
sel van de oude heer Smeets,
uitgever van het Nederlandse
Monopolyspel en zijn ontwer
per. Niemand die kan zeggen
welk dorp de Amsterdam
mers voor ogen hebben ge
had. Maar het kan niet an
ders of het ligt in Brabant,
waar alles van ons is.
Ons Dorp loopt gevaar. Het
dreigt in handen te vallen
van het 'stadse' Boxtel dat
alsmaar groter wil groeien.
De vierduizend inwoners van
Liempde zijn in rep en roer.
Onder het motto 'Liemt moet
Liemt blève' zijn ze drie jaar
geleden al met spandoeken
naar het provinciehuis in
Den Bosch geweest, de Euro
pese Raad en voor de televi
sie. Politici kwamen naar
Liempde kijken, riepen 'oh'
en 'ah', deden beloftes en de
spandoeken gingen de kast
in. Liempde, zo blijkt nu,
kreeg uitstel van executie.
„We zijn besodemieterd door
de politiek", blaast de dorps
schilder aan de bar van 'Het
Wapen van Liempde'.
Ons Dorp heeft zijn zaakjes
dik voor mekaar maar dom
weg te weinig inwoners voor
een eigen gemeentebestuur,
vindt de provincie. „Met wei
nig inwoners heb je een lage
specialisatie en ben je niet
slagvaardig toegerust voor de
toekomst", legt een woord
voerder van de provincie uit.
Boxtel zou Liempde aan de
hand moeten nemen, maar
dat willen de Liempdenaren
niet. Als ze dan toch moeten
worden ingelijfd, dan door
het naburige landelijke Sint-
Oedenrode. Maar niet door
Boxtel. Want Boxtel en
Liempde gaan niet samen.
„En dè is nooit anders ge
wist", weet de kasteleins
vrouw. „As wij vruuger gin
gen dansen, gingen we nooit
noar Boxtel, mar altè noar
Rooij (St. Oedenrode, red.)".
Vanuit een oude boerderij
aan de Dorpsstraat klinkt ge
juich. Het zijn leden van beu
gelclub 'De Klöskes' die de
beugelsport beoefenen. Met
een soort kleine houten spa
des proberen zij een zware
bal onder een ring door de
duwen. Het beugelen is ra
zend populair. Wie een mid
dag of avondje gebruik wil
maken van de baan, moet
vier maanden tevoren reser
veren. Boven de beugelbaan
is het dorpsmuseum onderge
bracht dat de historie van het
vijfhonderd jaar oude Liemp
de laat zien.
De Dorpsstraat loopt naar het
Concordiapark, waar het lijkt
alsof de tijd heeft stil gestaan:
een brink, omzoomd door bo
men, oude - lantaarns en in
het midden een muziekkiosk.
Vanaf het terras van 'Het
Wapen van Liempde' kijk je
uit op het Concordiapark.
Achter het café schiet Sora-
nus (één van de drie hand
boogschutterijen in het dorp)
zijn pijlen af. Vóór het café
staat de vuurput, waar de
laatste vrijdag van mei de
nieuwe inwoners van Liemp
de onder het genot van
drankjes en hapjes kennis
kunnen maken met onze
burgemeester, onze dokter,
onze pastoor en alle andere
vertegenwoordigers van de
Liempdse gemeenschap. En
dat zijn er veel. Ons Dorp telt
meer dan zeventig verenigin
gen en belangenorganisaties.
Jo van Jan
van Lientjes
Op steenworp afstand van de
vuurput ligt het raadhuis
waar 'Hanne mi de moor' het
stoepje van het gemeentebe
stuur schoon houdt. Het
beeld stelt een vrouw voor
die kokend water over de
stoep giet tegen ongedierte.
In de zomer stroomt er daad
werkelijk (koud) water uit de
moor (ketel). Voor de deur
van het raadhuis wordt de
bezoeker begroet met de
tekst: „Kom binnen in
Huis alwaar met wet en 1
ook uw zaak wordt beslet
Ons Dorp kent geen dr
pelvrees. Je klampt ambt
ren, wethouders of de bu
meester aan om te infor
ren hoe het staat met
vergunning of onthef!
„En as de dokter nie wil
men, dan zegde gewón d
een schon foto hed f
Liempde vruuger, dan k
ie gelijk. Want onze do
doet aan historie".
Liempde is het dorp
Driek, Zwarte Janus, Jo
Jan van Lientjes, Lange
De Klöskes, Mieke van j
Velden, Pa Smits, Tfder
Plein (genoemd naar de
toorsmeid), druk bezc
raadsvergaderingen en n
dan zeventig verenigin
Iedereen kent iedereen,
niet uit Ons Dorp
een 'vremde' maar niet
der welkom. „As ge
wón doet". Van
kers zijn de
niet gediend. En die
stadse Boxtel. „Ze
boeren".
Maar waar de Boxtelse
meenteraad bleef
gebakkelei over d
omroep, draaide de
van de LOL (Lokale
Liempde) al volop,
niet slagvaardig? In
kan alles". Zolang
Ons Dorp is, ambtelijke
lens een naam hebben
stuurders en
kaar kennen en
Maar als Liempde van;
Boxtels Dorp is, hebben
tenaren geen naam
zijn bestuurders en bevolhd rr
vreemden voor elkaar,
nen de zeventig veren
in Liempde dan ook
subsidie rekenen? En
weet de bevolking dat er
'kiendje' geboren is? Nu
den ouders bij de
aangifte het klokje
torentje op het
hangt. Het
Boxtel is
heeft glazen
schuifdeuren en zeker
geboorteklokje.
(C
hi
Tg v
n
al
v;
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF TRADITIONELE ROLLENPATROON NOG LANG NIET DOORBROKEN
AMSTERDAM Wer
kende vrouwen met jonge
kinderen hebben last van
lichamelijke en psychi
sche klachten. Ze komen
in de knel omdat hun am
bities zelden verenigbaar
zijn met het organiserend
moederschap en de huidi
ge, hooggestemde opvoe
dingsidealen.
Dat is de conclusie van sociolo
ge Trudie Knijn en psychologe
Carla Verheijen, die onder
ruim vijfhonderd Nederlandse
vrouwen een promotie-onder-
oek hebben gedaan naar de
veranderingen in de beleving
van het moederschap in de
laatste veertig jaren. Knijn en
Verheijen hebben hun bevin
dingen beschreven in het boek
'Kiezen of delen' dat onlangs
bij de Amsterdamse uitgeverij
An Dekker is uitgekomen.
De onderzoeksters vertellen
hierin over de achtergronden:
„Nog in de jaren vijftig en zes
tig was het normaal dat een
vrouw trouwde, kinderen
kreeg en voor de rest van haar
leven huisvrouw was. Alleen
enkele zeer hoog opgeleide
vrouwen of vrouwen die niet
rond konden komen met het
lage loon van hun man, werk
ten buitenshuis".
Ook nu nog zorgen veel Ne
derlandse moeders grotendeels
alleen voor hun kinderen,
maar ze vragen zich wel af of
dit het nu is wat zij willen. Als
vrouwen kinderen krijgen, wil
dat namelijk niet zeggen dat
hun behoefte aan werk bui
tenshuis verdwijnt. Dat zij
geen behoefte meer hebben
aan contacten met anderen
buiten de wereld van man en
kinderen.
In een samenleving die er nog
grotendeels op gebaseerd is op
het idee dat het de moeders
zijn die voor kinderen zorgen,
kunnen, die behoeften tot con
flicten leiden. Moeders kun
nen geconfronteerd worden
door een onoplosbare tegen
stelling tussen de behoefte aan
ontplooiing buiten het gezin en
het gevoel van gebondenheid
aan de kinderen.
De onderzoeksters conclude
ren dat vrouwen in onze sa
menleving allerlei wegen zoe
ken om de tegenstelling tussen
het moederschap en activitei
ten buitenshuis op te lossen.
Van het krijgen van kinderen
wordt afgezien of het tijdstip
wordt uitgesteld. Anderen ha
len hun partner over om een
deel van de zorg op zich te ne
men.
De meest gangbare 'oplossing'
is volgens Knijn en Verheijen
nog steeds dat vrouwen hun
baan opzeggen om zich volle
dig aan de kinderen en het
huishouden te wijden, hoewel
vrouwen daar steeds minder
bevrediging in vinden: „Ze
zijn weliswaar minder overbe
last dan vrouwen die werk en
moederschap combineren,
maar ervaren wel het dilem
ma van het moederschap, de
gedwongen keuze om jaren
lang niet te werken".
Hun slotconclusie luidt: „Niet
alleen moet het traditioj
rollenpatroon worden
broken en moeten 1
meer bij de verzorging 6
hun kinderen worden betj^
ken. Er zal ook iets mol
veranderen in de levens)-.^
ding van de vrouwen M ;Y
Vrouwen moeten inzien dU"_
niet alleen verantwoord^
zijn voor het vervullen
wensen van anderen, ij
ook voor die van henzelfL;,.
is noodzakelijk. Anders zit
steeds meer vrouwen
voor een moeilijk oplosbaalwa
lemma gesteld zien dje
'Kiezen of delen, Vera,
ringen in de beleving L
het moederschap', door
die Knijn en Carla VerL
en. Uitgeverij An Del"
ƒ27,50.
Idoor
STAN VAN HAASTEREN
DEN HAAG Milieu-mi
nister Alders heeft een
overwinning behaald in
zijn strijd met minister
Bukman van landbouw
over de aanpak van het
mestoverschot.
Bukman heeft namelijk giste
ren laten weten aan de verte
genwoordigers van de boeren,
het landbouwschap, dat „er
twijfels in het kabinet bestaan
over de haalbaarheid van het
mestbeleid". Daarom heeft
Bukman de boeren uitgeno
digd voor een gesprek waarin
wordt bekeken of het beleid
moet worden aangescherpt.
Dit is in strijd met eerdere uit
latingen van Bukman, want
hij heeft altijd gezegd dat het
huidige mestbeleid voldoende
is en dat pas in 1992 moet wor
den bekeken of het beleid
moet worden aangepast. Al
ders daarentegen heeft nooit
onder stoelen of banken gesto
ken dat het mestbeleid hem
niet ver genoeg gaat en dat er
aanvullende maatregelen ge
nomen moeten worden om zijn
ambitieuze milieu-doelstellin
gen te halen. Waarschijnlijk
heeft Alders de rest van het
kabinet van zijn standpunt
overtuigd waarna Bukman
zijn verzet heeft moeten sta-
Over dit onderwerp hadden
Alders en Bukman al eerder
een aanvaring. Meerdere ma
len heeft Alders de boeren ge
dreigd dat de veestapel moet
wórden ingekrompen als geen
succes wordt geboekt met de
plannen om mest te verwer
ken tot milieuvriendelijke
korrels. Evenzovele malen re
ageerde Bukman boos en ver
zekerde hij de boeren dat hun
veestapel niet in gevaar komt.
„Inkrimping van de veestapel
is ook nu niet aan de orde",
zegt een woordvoerder van
het ministerie van landbouw.
„Het is wel mogelijk dat de
boeren een hogere mestheffing
moeten gaan betalen". Met
deze heffing wordt het mest
verwerkingsprogramma be
taald dat de boeren uit de zor
gen moet halen. Door hier
meer geld in te steken kan dit
programma worden versneld
waardoor de doelstelling om
zes miljoen ton mest in 1994 te
verwerken alsnog kan worden
gehaald.
Het probleem is dat dit plan op
verzet stuit van de EG. Vol
gens de Europese regels mag
geen enkele bedrijfstak boven
matig worden gesubsidieerd,
omdat anders de internationa
le concurrentie wordt vervalst.
Volgens Nederland is er echter
geen sprake van subsidie, om
dat de mestverwerkingsfabrie
ken worden betaald door de
boeren zelf, die immers een
mestheffing betalen. De Euro
pese Raad voor Landbouwmi
nisters moet hierover nog be
slissen. Aanstaande maandag
komt de Raad voor het eerste
onder Nederlans voorzitter
schap bijeen. Misschien kan
Bukman van zijn positie profi
teren door een voor Nederland
gunstige beslissing te forceren.
Ook al ben je er nooit geweest.
Bijna iedereen kent de Kal ver
straat, de Cooisingel of de Bartel -
jorisstraat. Want bijna iedereen
heeft wel eens Monopoly ge
speeld, heeft thuis in de huiska
mer machtige imperiums opgebouwd en zien instorten. Maar
hoe ziet de Leidsestraat er nu eigenlijk uit? En is de Ketel
straat echt zo knullig als de plaats op het spelbord sugge
reert? En waar ligt in vredesnaam Ons Dorp? Een rondje
Monopoly.
