Besluit interventiemacht
in Turkije definitief
Milde straffen voor
ontvoerders Denise
Ter Beek: leger niet inzetten
voor heropvoeding jongeren
Naaktfoto zorgt
voor opschudding
VERGETEN RECORDS
Artis: meer park dan dierentuii
Oud-kampslachtoffers
nabestaanden naar Japt
VRIJDAG 12 JULI 1991 PA 3É
4-
BINNENLAND
Ceidóe Gouoa/nt
DEN HAAG Minister Ter Beek
van defensie vindt niet dat het Ne
derlandse leger de organisatie kan
zijn om Marokkaanse jongeren weer
op het rechte pad te krijgen.
Ter Beek heeft dat geschreven aan
Jan Beerenhout, Amsterdams amb
tenaar en lid van de projectgroep So
ciale Vernieuwing. Beerenhout lan
ceerde vorige maand het idee het le
ger in te schakelen bij de heropvoe
ding van Marokkaanse jongeren. Het
leger heeft volgens hem niet alleen
kazernes waar de jongeren kunnen
worden ondergebracht, maar heeft
ook ervaring in het aanleren van
discipline en de pedagogische kwali
teiten en het lesmateriaal om hun
een beroepsopleiding te geven. Ter
Beek zegt dat het opvoeden van jon
geren niet tot de taken van defensie
behoort of zou moeten behoren. Als
echter andere instanties beslissen dat
opvang in internaatsverband de bes
te oplossing is om de problemen
rond deze jongeren aan te pakken
dan is hij bereid daaraan onder
voorwaarden me.e te werken.
Brabantse hogescholen
onder één bestuur
EINDHOVEN Drie Brabantse hogescho
len krijgen met ingang van volgend jaar
een gezamenlijk bestuur. De stichting Ho
ger Onderwijs Zuid-Nederland wordt met
35.000 studenten de grootste onderwijsin
stelling in Nederland. Woordvoerders van
de Hogeschool Katholieke Leergangen, de
Hogeschool Eindhoven en de Pedagogische
Technische Hogeschool Nederland hebben
dit gisteren meegedeeld. Het samengaan is
onder meer bedoeld om te voorkomen dat
de drie hogescholen elkaar onnodig becon
curreren. Ook kunnen op deze manier de
onderlinge onderwijspaketten beter op el
kaar worden afgestemd. Dankzij de samen
werking wordt het voor studenten gemak
kelijker om na het eerste jaar alsnog te kie
zen voor een andere studierichting.
Belastingdienst
verlaagt rente
DEN HAAG De rente die de fiscus
heft en vergoedt over belastingaan
slagen wordt verlaagd van 11 tot 9
procent. De maatregel moet onder
meer voorkomen dat mensen de be
lastingdienst misbruiken om hun
geld te beleggen tegen een hoge ren
tevergoeding. Het kabinet heeft er
gisteren mee ingestemd dat de rente
die de fiscus hanteert niet langer
wordt gekoppeld aan de wettelijke
rente (nu elf procent), maar aan het
promessedisconto van de Nederland-
sche Bank (nu negen procent). Daar
naast wordt de mogelijkheid om be
zwaar en beroep aan te tekenen te
gen beslissingen van de belasting
dienst verruimd.
WASHINGTON De
Verenigde Staten en an
dere westerse landen,
waaronder Nederland,
zullen in Turkije een snel
le interventiemacht statio
neren. Het besluit is nu
definitief en moet de
Iraakse regering afschrik
ken om operaties uit te
voeren tegen de Kurden.
Nederland zal 122 manschap
pen aan deze interventiemacht
bijdragen. Deze troepen bevin
den zich momenteel nog in
Irak en zullen naar Turkije
worden overgebracht, aldus
een woordvoerster van het mi
nisterie van defensie.
Volgens Defensie is het niet
echt nieuw dat de Nederlandse
soldaten naar Turkije zullen
verhuizen. „Wij hadden er al
lang rekening mee gehouden.
Ze kunnen in Irak niet als eni
gen blijven zitten. Ze zullen
voorlopig in Turkije worden
gestationeerd. Hoe lang ze
daar blijven is afhankelijk van
de ontwikkelingen in Irak en
van hetgeen op politiek niveau
wordt beslist", aldus een
woordvoerder.
Amerikaanse militairen maak
ten gisteren melding van een
definitief besluit na wekenlan
ge onzekerheid die verband
leek te houden met de vraag
of de Kurdische politieke par
tijen tot een akkoord met
Baghdad zouden komen over
vrede, autonomie en democra
tie voor Kurdistan. Volgens
Pentagon-militairen zullen de
VS 1500 man voor de inter
ventiemacht leveren en
Frankrijk, Groot-Brittannië,
Italië en Nederland en Spanje
ongeveer 3500 man.
Volgens het Europees Parle
ment mogen de geallieerde
troepen pas uit het noorden
van Irak worden teruggetrok
ken als de VN ervoor borg
kunnen staan dat de vluchte
lingen, die na hun uittocht
naar Turkije en Iran weer
naar huis zijn teruggekeerd, in
veiligheid verkeren. Dat staat
in een compromisresolutie die
gisteren met grote meerder
heid dóór het Europarlement
is aanvaard. In het bewuste
gebied bevinden zich sinds
eind april zo'n 400 Nederland
se mariniers.
De Iraakse leider Saddam Hu-
sayn heeft nieuwe zuiveringen
binnen de regerende Baath-
partij en het leger doorge
voerd. Tientallen hoge militai
ren, onder wie veel sji'itische
officieren, zijn geëxecuteerd,
aldus bronnen in Baghdad.
Westerse diplomaten menen
dat de aanhoudende berichten
over zuiveringen er op wijzen
dat Saddam zichzelf verschuilt
achter een kliek loyalisten uit
angst voor een staatsgreep.
Onder de geëxecuteerden zou
onder meer generaal-majoor
Yalchin Omer zijn, een held
uit de oorlog tegen Iran. Omer
leidde een legerdivisie in het
moerassige zuiden van Irak,
waar Saddam de rebellie tegen
zijn regime niet geheel onder
de duim heeft gekregen.
De sji'itische Iraakse leider
Mohammed Taki Moddaressi,
die in ballingschap in Syrië
verblijft, zei dat Saddam een
nieuwe geheime politiemacht
heeft opgezet, de zogenaamde
Rashad, die tot taak heeft sji'i
tische rebellen te executeren
in de zuidelijke steden Basra,
Nasariyah en Najaf. Moddares
si en andere Iraakse dissiden
ten maken al weken melding
van zuiveringen in Irak.
Conservatieven
oneens over
inkrimping
van troepen
LONDEN De Britse pre
mier Major is van plan per
soonlijk tussenbeide te komen
in de ruzie over het voortbe
staan van enkele van Groot-
Brittanniës roemrijkste regi
menten die wellicht zullen
worden opgedoekt of samen
gesmolten om te kunnen be
zuinigen.
Hierover dreigt een 'burger
oorlog' tussen generaals, die de
steun genieten van diverse
conservatieve politici, en de
fensieminister Tom King.
Deze heeft in een 'witboek' de
kleinste Britse landstrijd
krachten sedert 1885 aange
kondigd.
King beoogt drastische bespa
ringen, waarvoor onder meer
een gevoelige beperking van
de getalsterkte noodzakelijk is.
De minister van defensie toont
zich keihard omdat de accoun
tants van financiën achter
hem aanzitten. In werkelijk
heid heeft hij nog geen defini
tieve beslissing genomen over
welke regimenten zullen wor
den afgeschaft of samenge
smolten.
Maar het politieke en militaire
verzet is onverwacht sterk.
Daarom toont premier Major
zich nu bereid de verantwoor
delijkheid op zich te nemen
wanneer King de knoop door
hakt. Major hoopt dat bepaalde
hoge militairen, die naar ver
luidt overwegen hun ontslag
in te dienen, zich dan zullen
bezinnen. Generaal Sir John
Chappie, chef van de generale
staf, is volgens de jongste ge
ruchten (die echter worden te
gengesproken) een van de mi
litaire hoge pieten die uit pro
test zouden kunnen opstappen.
Premier Major wil beslist
voorkomen, dat de hele regi
mentenaffaire een verkie
zingsaangelegenheid wordt.
Elk conflict in de schoot van
de conservatieve regeringspar
tij is koren op de molen van de
Labour-oppositie.
Defensieminister Tom King
Ook de Life Guards en de Blues Royals behoren tot de 'be
dreigde' regimenten in Groot-Brittannië.
FOTO: AP
heeft besloten in de komende
drie jaar de getalsterkte van
het Britse leger te verminde
ren met meer dan 40.000, tot
ze nagenoeg 116.000 man
schappen bedraagt. Verwacht
wordt dat bijna 30 infanterie-
en gepantserde bataljons zul
len worden opgedoekt of sa
mengesmolten. Een van de be
dreigde regimenten is dat van
de Royal Welsh Fusiliers, een
roemruchte eenheid die vol
gens geen enkele politieke
partij van Wales mag verdwij
nen.
SUSKEENWISKE
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Pr
IN POLEN
WARSCHAU Het is
een grote metamorfose:
van communistisch bu
reaucraat tot kapitalistisch
ondernemer. De voorma
lige regeringswoordvoer
der Jerzy Urban, wiens
bolle toet en grote oren
overal in Polen worden
herkend, lijkt er geen en
kele moeite mee te heb
ben.
Urban, acht jaar lang woord
voerder van de communisti
sche president Jaruzelski, is
nu mediamagnaat geworden
en een toonbeeld van het kapi
talistische systeem dat hij eens
verfoeide. Al jarenlang is hij
het onderwerp van veel con
troverse. Zo was hij degene die
de uitroeping van de staat van
beleg onder Jaruzelski recht
vaardigde.
De kalende oud-officier staat
nu terecht omdat hij pornogra
fie zou hebben verspreid in
een satirsich tijdschrift. Voor
het gerechtshof staat een man
die gewend is aan publiciteit.
Jarenlang heeft hij de Polen
geteisterd met zijn wekelijkse
televisieoptredens, waarin hij
de decadente westerse regerin
gen, bierdrinkers en geestelij
ken aanviel.
Worm
Urban kan zijn verrukking
over het feit dat hij weer in de
schijnwerpers staat nauwelijks
verhullen. Hij heeft zelf ooit
gezegd dat hij zich voedt met
controverse zoals een worm
met een appel.
De problemen begonnen vorig
jaar oktober toen Urbans tijd
schrift Nie (Nee) een foto van
een naakte vrouw met haar
minnaar publiceerde. Urban,
wiens vreemde gevoel voor
humor geenszins is getemperd
door de val van het commu
nisme en het presidentschap
van zijn aartsvijand Lech Wa
lesa, noemde de foto een 'poli
tieke poster'.
De foto diende als illustratie
bij het debat over de strenge
abortuswetgeving in Polen en
het standpunt van de rooms-
katholieke kerk over anticon
ceptie. In maart werd Urban
beschuldigd van het versprei
den van pornografie. Toen hij
de jury 'vertelde dat hij blij
was omdat hij zo meer lezers
zou krijgen liet de rechter de
zaak vallen.
Urban ging hier tegen in
beroep, met als resultaat dat
de zaak nu opnieuw voorkomt.
Als Urban schuldig wordt be
vonden kan hij tot twee jaar
gevangenisstraf worden ver
oordeeld.
Oplage
Urban straalt tijdens de hoor
zittingen. De schorsing van de
zitting vorige week wegens
een bommelding zorgde voor
een maximum aan publiciteit.
Sinds de commotie rondom de
gewraakte foto heeft de ver
koop van Nie een vlucht geno
men. Het blad heeft een opla
ge van 570.000 exemplaren.
Het is het op een na best ver
kopende Poolse tijdschrift ge
worden. Urban zou er per
maand meer dan 75.000 gulden
aan verdienen.
Er zijn mensen die denken dat
Urban hoopt op een gevange
nisstraf om nog meer publici
teit te krijgen. Hij zou ver
volgd willen worden omdat dit
de democratische leiders van
Polen in verlegenheid zou
brengen. Urban kennende zijn
deze verdenkingen niet onge
grond. De vos verliest wel zijn
haren maar niet zijn streken.
(e) The Sunday Times
Records betekenen voor velen een uitdaging. Bijna da
gelijks worden pogingen ondernomen om ze te laten
sneuvelen. Bovendien levert zo'n poging, of ze nou wel
of niet lukt, veel publiciteit op. Sommige records zijn
echter bijna niet te breken, zijn zelfs al stokoud. Daar
door krijgen ze vaak niet de aandacht die ze verdienen.
In deze serie wordt een aantal 'vergeten records' in het
zonnetje gezet. Vandaag: Nederlands oudste dierentuin,
Artis aan de Plantage Kerklaan 38-40 in Amsterdam.
Dagelijks geopend van 9.00 tot 17.00 uur.
Romantische parkjes in Artis,
Bruine geitjes laten zich
ten aaien door kinderen in
felroze jasjes. Wollige scha
pen liggen onder een ruif te in
maffen in het zonnetje. Een
witte eend rent voor z'n le
ven, achtervolgd door een
blond gekuifd jongetje. Ont
roerende tafereeltjes spelen
zich af op de kinderboerderij
van de Amsterdamse dieren
tuin Artis. Eigenlijk is het
nauwelijks voor te stellen dat
op deze plek de geschiedenis
van Nederlands eerste die
rentuin begon.
honderd bij zevenhonderd
stappen. En wat te denken
van de Egyptische koning
Ptolemaeus II die in de derde
eeuw voor onze jaartelling
uit zijn dierenverzameling
optochten samenstelde waar-
Ül olifanten meeliepen, 24
leeuwen, 14 luipaarden, 12
kamelen, 1 giraffe, 1 neus
hoorn, 2400 honden en 200
Arabische schapen.
En wel met het drieman
schap Westerman, Wijsmul
ler en Werleman. De gegoede
heren kochten in 1838 het
buiten „Middenhof" waar
nu de kinderboerderij is ge
huisvest aan de Plantage
en stichtten daar het Zoöli-
gisch Genootschap Natura
Artis Magistra. Het Amster
damse gemeentebestuur
stribbelde tegen. Veel te ge
vaarlijk dat wildebeesten-
spul, vonden de notabelen.
Maar degene die in het Artis
van toen leeuwen, gorilla's,
zebra's en krokodillen dacht
aan te treffen, kwam bedro
gen uit. Slechts één gevlekt
luipaard, enkele vogels en
herten liepen in de tuin rond.
Opgezette dieren waren er
genoeg voorhanden. De „ech
te" dierencollectie is inmid
dels uitgebreid tot 6100 die
ren, verdeeld over ruim dui
zend verschillende diersoor
ten.
De leeftijd van Artis ver
bleekt echter bij de weten
schap dat de Chinese keizer
Weng Wang drieduizend jaar
geleden een diergaarde met
een oppervlakte van circa
dertig hectare stichtte. Artis
beslaat een gebied van twee-
Wandeling
Ondanks alle nieuwerwetse
uitbreidingen, zoals bijvoor
beeld een planetarium, is de
negentiende eeuwse sfeer
van de tuin bewaard geble
ven. Een wandeling langs de
oude gebouwen, perkjes,
bruggetjes en laantjes ver
sterkt die indruk. Kijk dan
eens niet naar de dieren, die
er vaak niet al te florissant
bij zitten in te kleine hokken,
maar naar de tuinen en de
gebouwen. De Papegaaien
laan stamt bijvoorbeeld uit
1850. De kleurig gevederde
vogels krijsen je tegemoet
vanaf de standaards tussen
de lindebomen. De Groote
Volière werd in 1868 inge
richt in het voormalige bui
tenhuisje van een gegoede
burger. Het wolvenhuis van
1863 stond voor de oprichting
van Artis bekend als de
kroeg „Eik en Linde".
voorbeeld van. Gekruldpt
tijzeren bankjes, rozenpa
en standbeelden makei(n
tot een romantisch
Om even in weg te doeL
Het dierentuindevies
Natura Magistra, ofw( 1
Latijnse versie van dtda
dachte dat de natuur dear
meesteres van de kun hi
geldt nog steeds. Dat h
zen de zwoegende leerl Jd<
van kunstacademies e^ e
kencursussen. Vooral dfere
fanten trekken veel ki Jiz
naars-in-spe, waarschien
omdat de kolossen zich >t
welijks bewegen. Dat rv,
ook voor de poema's, lui eu
den, en leeuwen. Die 1 li
heerlijk in de zon te slfr r
Ach, waarom zouden den i
te poezen zich ook uitslfna
De hokken worden vofoet
schoongehouden, iederejAl:
worden eten en drinkenjdei
rig geserveerd. Kauwe(raa
slikken is het meest inj
nende werk. K_
Een droevige ontwiklJh
werpt echter zijn schadub,
de ruim anderhalve n
oude dierentuin. De d<e
negentiende eeuwse Anjze
dammers kwamen naajt v
tuin om zich te verlj v
over de rijkdom van d( bt
tuur. De twintigste eebor
komt om de laatste exemie
ren van uitstervende leg
soorten te bekijken. 1 n
wordt een mens wel j r
Wie de statige marmeren
trappen van het Aquarium
gebouw uit 1883 beklimt, is
echt even terug in de vorige
eeuw. Na het zien van de zil
verkleurige letters „Deze zaal
is geadopteerd door Shell" is
de bezoeker weer snel terug
in de realiteit, ondanks de
prachtige zuilen, parketvloer
en gedempt licht. Dan maar
weer naar buiten om te ge- oude schilderijen staan)
nieten van de tuin. Eigenlijk beesten nog gewoon in
is Artis meer park dan die- huiskamer, dus zijn het
rentuin. De Hollandse Tuin dieren, zo redeneert deka
uit 1891 is daar een goed rentuin. jj e,
*h;
beetje treurig van. Om) d(
aan die nare gevoeler) n
doen, wordt de kinderir0(
derij uitgebreid met eenjoo.
lectie 'huisdieren dooff
eeuwen heen'. En dan j
het niet alleen om katteiw-i
via's en honden. Maarp-1
om allerhande pluimvee
ten, varkens en koeien»
Josje Leeger overleden
AMSTERDAM De mode
ontwerpster Josje Leeger is
deze week plotseling overle
den. Zij was 47 jaar. Josje Lee
ger werd eind jaren zestig be
kend door haar hippe en swin
gende mode. Zij hield mode
shows, waaronder de eerste
openlucht-show op het Leidse-
plein in Amsterdam. Zij ver
kocht haar kleding in eigen
boetieks. Zo was zij eigenaar
van de Londense boetiek 'The
Apple', waar grote popsterren
als de Beatles, Graham Nash
en Eric Clapton hun kleren
lieten maken. Josje Leeger
werkte de laatste jaren als
schilderes in Amsterdam.
ROERMOND De Roer-
mondse rechtbank heeft
de ontvoerders van de
eertijds negen maanden
oude baby Dennise Grüt-
ter uit Kessel gisteren tot
aanzienlijk lagere straffen
veroordeeld dan door offi
cier van justitie was geëist.
De vader van de baby, een 23-
jarige scholier uit Roermond,
tegen wie een jaar onvoor
waardelijke gevangenisstraf
was geëist, is veroordeeld tot
tien maanden waarvan vijf
voorwaardelijk met een proef
tijd van twee jaar. De 58-jarige
Roermondse grootvader van
Dennise, die de ontvoering
verzon, kreeg na de eis van
een jaar onvoorwaardelijk
een geheel voorwaardelijke
gevangenisstraf opgelegd van
tien maanden. De 26-jarige in
woner van Weert, die tegen
betaling van duizend gulden
op 10 mei vorig jaar de baby
uit de auto van haar ouders
haalde, is evenals zijn 23-jarige
plaatsgenoot die de baby naar
België bracht, veroordeeld tot
negen maanden waarvan vier
voorwaardelijk. De eis tegen
beiden luidde acht maanden
onvoorwaardelijk. Een vijfde
verdachte die de baby enkele
dagen in zijn woning in Weert
had verborgen gehouden, is
veroordeeld tot 120 uur dienst
verlening. De eis tegen hem
was 240 uur. De rechtbank
heeft bij de vonnissen reke
ning gehouden met het feit dat
de ontvoerders niet de bedoe
ling hadden de baby kwaad te
doen. Integendeel, ze hebben
Dennise uitstekend behandeld.
Ook werd rekening gehouden
met de grote verschillen tus
sen de Turkse en de Neder
landse cultuur en wat de
grootvader betreft ook met
zijn moeilijke gezinsomstan
digheden. De geruchtmakende
ontvoering van baby Dennise
was, aldus het vijftal, in scène
gezet omdat de moeder van
het kind en vriendin van de
scholier de baby niet goed zou
verzorgen en daarom een lesje
geleerd moest krijgen. Intus
sen zijn beiden weer verzoend.
Ze zijn van plan te gaan trou
wen en met Dennise in Roer
mond te gaan wonen.
EMMELOORD Onge
veer twintig nabestaanden
van Jappenkamp-slachtof
fers vertrekken in okto
ber naar Japan om daar
een bezoek te brengen
aan een aantal voormalige
kampen. Ze worden ver
gezeld van een aantal
mensen dat zelf slachtof
fer was.
De reis is een initiatief van de
Stichting Ex-krijgsgevangenen
en nabestaanden Japan
(EKNJ).
De stichting wil „het vijands
beeld afbreken dat ten opzich
te van Japan bestaat", aldus
voorzitter van de EKNJ, oud-
kampslachtoffer D. Winkler.
Dat vijandsbeeld staat niet al
leen de verzoening met Japan
in de weg, maar ook het oplos
sen van de problemen die oud
slachtoffers en ook de tweede
generatie met het verleden
hebben. Volgens Wink
er mensen „genezen"
drie eerdere EKNJ-groP
zen naar Japan teruggek-
De EKNJ richt zich op
gere Japanse generatie)}
de generatie die in de I
oorlog actief was, heeftfcH
ganisatie nog steeds lp i
Winkler heeft echter ano
hoop op de jongere Japfcrd
Monument
„Ik ben vrienden ge*Pl
met de huidige general
De EKNJ is al een jaar!
actief. Behalve reizen ni
pan verwezenlijkte dep§(
ting een monument
Zuidjapanse Mizumak)
jaar bloeien er Hollani
pen bij het monument,
de namen van 858 Nedi
se kampslachtoffers zijl
veerd. Het monument)
onderhouden door
ting, door een Japanse
comité en door het gei
bestuur van Mizumaki.
Stichtingsnormen scholen F
verhoogd naar 200 leerling^,
DEN HAAG De stichtingsnormen voor zowel het opi
als het bijzonder onderwijs worden volgend jaar verh<
een minimum van 200 leerlingen.
Het kabinet heeft gisteren ingestemd met een wetsvoorst
die strekking van staatssecretaris Wallage (onderwijs). He'
stel houdt in, dat het aantal nieuwe scholen per jaar daan
bekostiging in aanmerking komt, wordt teruggebracht vPen
tig naar twintig. Het levert voor een langere periode eenpui
ring op van 100.000 gulden per schoolstichting. De nieuw£ar
tingsnormen in combinatie met de aangescherpte opheffii»ht€
men moeten leiden tot de door het kabinet gewenste substl m
schaalvergroting in het basisonderwijs. h Vi
