Nog geen standpunt over fusie tussen UTP en Nijmegen f Protestantse kerken op Cuba positief over openheid Castro Leidse expositie over religie in Tibet Ideoloog Ninan Koshy verlaat Wereldraad van Kerken COMMENTAAR Jej JT foidóc 6ouia/nt GEESTELIJK LEVEN/OPINIE EeidaeSoutmit DONDERDAG 4 JULI 1991 PAGINA M „Anglicanen moeten niet wachten op RK kerk" YORK De opvatting dat de Anglicaanse Kerk moet wachten met toela ting van vrouwen tot het priesterambt totdat ande re kerken als de Rooms- Katholieke Kerk ook daartoe overgaan, is voor de aartsbisschop van Can terbury, dr. George Carey, onaanvaardbaar. „Moeten wij werkelijk zo'n verandering onderwerpen aan de beoordeling van kerken waarmee we nog niet in volle gemeenschap staan", vroeg Carey zich af in een toespraak tijdens' een conferentie van anglicaanse katholieken in York. De bijeenkomst was ge organiseerd door een groep anglicaanse katholieken die willen laten zien dat de katho lieke traditie in de anglicaanse kerk meer inhoudt dan verzet Volgens Carey zouden de her vormingen van het Tweede Vaticaans Concilie nooit tot stand zijn gekomen, als de Rooms-Katholieke Kerk was blijven wachten op de instem ming van dé orthodoxe ker ken. En de Engelse reformato ren zouden „totaal verbaasd" hebben gereageerd, als hun was gezegd dat belangrijke veranderingen in het leven van de kerk pas na een conci lie kunnen worden doorge voerd. Dan zou de Reformatie helemaal niet hebben plaatsge had, meende Carey. Carey waarschuwde de katho lieken binnen de Anglicaanse Kerk dat hun obsessie met het vraagstuk van vrouwelijke priesters „bijna op een wens om te sterven" lijkt, een theo logische versie van de ziekte anorexia nervosa. Een slimme streek helpt slechts één keer: wat springstok is geweestwordt hinderpaal Wereldraad: via onderhandelingen uitweg zoeken uit problemen GENEVE De Wereldraad van Kerken vindt dat alleen via onderhandelingen een vreedzame rege ling voor de problemen van Joegoslavië kan wor den gevonden. De raad, waarbij 317 kerken zijn aangesloten, hoopt en bidt dat het voorgestelde op schorten van de onafhankelijkheidsverklaringen van Slovenië en Kroatië, gecombineerd met een wapenstilstand, het noodzakelijke klimaat voor on derhandelingen kan doen ontstaan. Dat schrijft se cretaris-generaal dr. Emilio Castro aan de leiders van de drie Joegoslavische lidkerken van de raad, onder wie patriarch Pavle van de Servisch-Ortho- doxe Kerk. Volgens Castro kunnen de Joegoslavi sche kerken een belangrijke rol spelen bij het he len van de wonden en de bevordering van de ver zoening. gebaseerd op gerechtigheid. De Wereld raad wil deze kerken daarbij helpen. LEIDEN De Tibetaanse leer meester Dagyab Kyabgön Rinpo- che opent op 11 juli in het Rijks museum voor Volkenkunde in Leiden een tentoonstelling over religie in Tibet, Korea en Japan. De expositie 'Op weg. Religieuze beleving in Tibet, Korea en Japan' bestaat onder meer uit foto's van fresco's uit het boeddhistische Sha- lu klooster in Tibet. Dit onderdeel is de Nederlandse bijdrage aan het door de Verenigde Naties uitgeroe pen decennium voor culturele ont wikkeling (1988-1997) en zal na 5 januari 1992 in tal van wereldste den te zien zijn. Het Leidse museum is zeer te spre ken over de internationale samen werking bij de totstandkoming van de expositie, die verder uitgebreid laat zien welke rol de natuur speelt in de religie van de Aziati sche landen. Het museum heeft opdrachten verstrekt aan fotogra fen uit België en de Verenigde Staten en onder anderen twee Duitse 'Tibetologen' ingeschakeld. YATICAAN: UTRECHT Het Vati- caan heeft nog geen standpunt over de voorge nomen fusie tussen de theologische faculteit van de Katholieke Universiteit te Nijmegen en de Univer siteit voor Theologie en Pastoraat (UTP) te Heer len. Dat is gebleken tijdens een uit voerig gesprek, dat kardinaal A.J. Simonis, pro-nuntius A Backis en secretaris-generaal A. van Luyn van de bisschop penconferentie dinsdag in Rome hadden met de voorzit ter en secretaris van de Vati caanse congregatie voor het Katholiek Onderwijs. De kar dinaal heeft gisteravond ver slag uitgebracht aan de beide onderwijsinstellingen. Op maandag 16 september wordt het overleg tussen de bisschop pen en de congregatie voortge zet. De UTP en de theologische fa culteit willen fuseren, waarbij Heerlen als studieplaats („in- stroomlokatie") voor de eerste drie jaar wordt gehandhaafd. De bisschoppenconferentie heeft beide instellingen „drin gend" in overweging gegeven al het onderwijs in Nijmegen te concentreren, maar daar voelen die niets voor. Vorige maand bleek tijdens overleg tussen vier bisschop pen en beide instellingen, dat alleen bisschop J. Gijsen van Roermond er absoluut op te gen is dat Heerlen open blijft. Mgr. Gijsen richtte in de jaren zeventig het grootseminarie Rolduc op uit ongenoegen over het onderwijs aan de Heerlen- se instelling. Kardinaal Simonis, grootkan selier van de Nijmeegse uni versiteit, drukte vorige week de prefect van de Vaticaanse congregatie, kardinaal Pio Laghi, op het hart dat zijn po sitie ernstig zou worden ver zwakt als de fusie niet zou doorgaan. Niet alleen zou de UTP tegen de wens van de Nederlandse overheid in zijn geheel blijven bestaan, maar bovendien zou hij bij de Nij meegse faculteit veel moeilij ker een aantal zaken kunnen aankaarten „waarover ik ze ker niet tevreden ben". Kardi naal Simonis noemt als voor beeld de nieuwe studierichting „religiestudies" en de „opvat ting over theologie binnen de faculteit". Voor het overleg in september zullen naast mgr. Simonis ook Gijsen (bisschop van het bis dom waarin de UTP ligt), bis schop J. ter Schure van Den Bosch (bisschop van het bis dom waarin Nijmegen ligt) en bisschop J. Möller van Gro ningen (vice-kanselier van de Nijmeegse universiteit) wor den uitgenodigd. DEN HAAG De ker ken op Cuba reageren verschillend op het beleid van de communistische regering dat christenen de laatste jaren meer moge lijkheden heeft gegeven openlijk voor hun geloof uit te komen. De prote stantse kerken, verenigd in de Raad van Kerken, die zich in het algemeen positief uitlaten over het regime van Castro, probe ren gebruik te maken van de nieuwe kansen. Maar de verhouding met de Rooms-Katholieke Kerk, waarbij volgens kerkelijke statistieken ongeveer veertig procent van de be volking is aangesloten, blijft gespannen. Dat bleek nog in april, toen de staatstelevisie veel aandacht schonk aan de eerste officiële ontmoeting tussen president Fidel Castro en de Raad van Kerken. Castro uitte toen zijn respect voor het christelijk ge loof en vroeg zich openlijk af, waarom „de eerlijke verdedi gers van de revolutie zoveel te lijden hebben van beledigin gen van de kant van bepaalde sectoren van de Rooms-Katho lieke Kerk". Maar wat de televisie niet liet zien, waren de kritische vra gen van de protestantse kerk leiders tijdens de ontmoeting met Castro, aldus de methodis tische bisschop Joel Ajo. De bisschop vroeg Castro onder meer waarom christenen uit gesloten zijn van bepaalde stu dies, vooral in de sociale we tenschappen, en waarom de kerken geen toegang tot de media hebben. Ajo herinnerde eraan dat de protestantse ker ken de propaganda van Radio Marti, de anti-communistische zender die uit Florida uitzendt, altijd onomwonden hebben af gewezen. Een van de tekenen van de veranderende houding van de regering tegenover de kerk betreft de invoer van bijbels. Voor de eerste keer sinds de revolutie kon het Amerikaan se bijbelgenootschap 50.000 bij bels naar het eiland zenden. De bijbels vlogen weg uit de staatsboekhandels waar ze te koop lagen. Binnen de protestantse kerken verwacht men nieuwe veran deringen na het vierde con gres van de communistische partij in oktober dit jaar. Het congres zal dan spreken over de toelating van christenen tot de communistische partij. Tot nu toe kan een christen offi cieel geen partijlid zijn, al heb ben individuele christenen zich wel bij de partij of haar jongeren- of vrouwenorganisa tie aangesloten en laten som mige partijleden hun kinderen dopen. Batista De Rooms-Katholieke Kerk, die nauwe banden had met het bewind van dictator Batista die begin 1959 door Castro werd verdreven, staat zeer argwanend tegenover de ont wikkelingen. Castro beschul digde vorig jaar tijdens een be zoek aan Brazilië de bisschop pen ervan uit te zijn op de val van zijn regime. Volgens waarnemers was deze uitval veroorzaakt door een brief van de bisschoppen waarin ernsti ge kritiek wordt geleverd op het politieke, economische en sociale beleid van de regering. Een ander twistpunt betreft het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Cuba. Castro kondigde in oktober 1989 aan, dat de paus op korte termijn naar het eiland zou komen. Hij sprak van een „heel plezierige gebeurtenis", maar kennelijk was de lol er voor hem af, na dat Johannes Paulus tijdens zijn bezoek aan het weer de mocratische Tsjechoslowakije in april vorig jaar had gezegd dat het communisme een „tra gische utopie is die gedoemd is te mislukken". In 1985 prees Castro in een opzienbarend in terview met de Braziliaanse bevrijdingstheoloog Frei Betto de paus nog als „vooraan staand politicus", die vooral bedreven is in de omgang met de volksmassa's. De Cubaanse kerk besloot de voorbereiding van het bezoek van de paus op te schorten, totdat de regering met het Va- ticaan een datum voor het be zoek zou zijn overeengeko men. De belangrijkste activi teit ter voorbereiding waren de bedevaarten naar een standbeeld van de patrones Propaganda voor de communistische partij is een onlosmakelijk onderdeel van het straatbeeld in Cuba. Op dit gebouw wordt een „systeem van gemeen schappelijke revolutionaire waakzaamheid" aangekondigd. van Cuba, Onze Lieve Vrouw van de Naastenliefde van El Cobre. waarbij de pelgrims op veel geestdrift van de zijde van de Cubanen konden reke- Rechten De eventuele komst van de paus heeft de bisschoppen aan gespoord openlijker dan vroe ger te pleiten voor de rechten van de gelovigen. Maar zij rea geren niet op aanvallen van de regering om het bezoek niet verder in gevaar te brengen. Aartsbisschop Jaime Ortega van Havana heeft gepleit voor een wet voor de godsdienst vrijheid. Hij vindt dat artikel 54 van de Cubaanse grondwet, dat de vrijheid van godsdienst garandeert, in een wet moet worden uitgewerkt. „Wij moeten een einde maken aan de discriminatie van de chris tenen. De communistische par tij mag er geen rekening mee houden, of haar leden chris ten, atheïst of agnost zijn", al dus Ortega. Ninan Koshy: „Om de gemeenschap van kerken in stand te hou den hebben we juist politiek engagement nodig". FOTO: ANP GENEVE Als de We reldraad van Kerken in oktober voor het eerst sinds dertig jaar een dele gatie naar Zuid-Afrika zendt, zal een van de be langrijkste stafleden er niet bij zijn. De Indiër Ni nan Koshy, als directeur internationale zaken wel de ideoloog van de We reldraad genoemd, heeft de oecumenische organi satie in Genève deze week verlaten. Tot 1968 was hij hoogleraar Engelse literatuur in Kerala, daarna werd hij secretaris van de christelijke studentenbewe ging in India en vervolgens di recteur van een oecumenisch studiecentrum in Bangalore. Vanaf 1974 heeft Koshy met zijn heldere analyses en zijn compromisloze opvattingen grote invloed gehad op de poli tieke activiteiten van de We reldraad. Hij adviseerde in in ternationale zaken, bereidde verklaringen voor, riep op tot acties, onderhandelde met re geringen, bevrijdingsbewegin gen en tegensputterende ker kelijke leiders. Vaak trad hij bij conflicten als bemiddelaar op. Koshy neemt afscheid op een keerpunt in de geschiedenis: de Oost-West-tegenstelling is voorbij, de „stalinistische staatsbureaucratie", zoals hij het nu zelf uitdrukt, is ineen gestort. De apartheid loopt ten einde, in Afrika is er een ten dens richting democratisering. Daarmee loopt paradoxaal ge noeg voor de Wereldraad een politieke bloeitijd ten einde. In de jaren zeventig en tachtig kreeg de Wereldraad bekend heid door zijn strijd tegen ra cisme, de kernbewapening en de schendingen van mensen rechten, vooral in Latijns- Amerika. Alleen ten aanzien van de communistische landen had de Wereldraad geen reden om zich de 'spreekbuis van de on derdrukten' te noemen. Een veroordeling van de Sovjet-in val in Afghanistan of van het Ceausescu-regime in Roeme nië - de Wereldraad zweeg uit angst voor de orthodoxe lid kerken die dreigden dat ze in geval van inmenging hun lid maatschap zouden opzeggen. Dit beleid heeft de geloof waardigheid van de oecumeni sche beweging ernstig schade berokkend. De scheidende di recteur, die er overigens zelf voor verantwoordelijk was, laat nu deze boodschap na: de Wereldraad moet eindelijk met dit verleden in het reine komen en zijn houding tegen over socialisme en democratie bepalen. Daarop hopen ook veel kerken in de Derde We reld die zo lang op een socialis tisch model hebben gebouwd. Kortom, een standpunt inne men, ook als daarmee de be trekkingen met de lidkerken onder druk komen te staan, luidt nu het credo van Koshy. Fel De 57-jarige Koshy, die vaak zo flegmatiek overkomt, wordt fel als de verhouding tussen Wereldraad en politiek ter sprake komt. Hij begrijpt niet hoe kerkelijke leiders, vooral orthodoxen, het beleid willen ombuigen in die zin dat de Wereldraad minder aan poli tiek moet doen en zich meer op zijn eigenlijke opgave moet concentreren: de eenwording der kerken. Tot hen behoort overigens ook de nieuwe voor zitter van het centraal comité van de Wereldraad, de Ar- meens-apostolische aartsbis schop Aram Keshishian. Koshy zegt de keuze tussen godsdienst en politiek nooit te kunnen accepteren. „Om de gemeenschap der kerken in stand te houden, hebben we juist politiek engagement no- Het is overigens zeer de vraag of de Wereldraad deze lijn zal voortzetten. Te verwachten is dat de staf van de Wereldraad de komende jaren vooral bezig zal zijn met de herstructure ring, noodzakelijk door de be labberde financiële situatie. De huidige leiding van de We reldraad, Castro voorop, heeft een diepgaande evaluatie van het Oost Europa-beleid afge houden. Ook ten aanzien van de Golfoorlog overheerste de angst. Pas na lang aandringen vanuit de lidkerken kwam er in Canberra een begin van een fundamentele discussie over een rechtvaardige oorlog. De Wereldraad moet zijn nieu we rol in de politiek nog vin den, zegt Koshy. De oecumeni sche beweging mag naar zijn mening de internationale poli tiek niet de rug toekeren. Zelf blijft hij betrokken bij de poli tiek. Vanaf september zal hij aan de Amerikaanse Harvard- universiteit het thema men senrechten in Sri Lanka on derzoeken. Verder werkt hij aan een project over interne conflicten en de Verenigde Naties. Bij de Wereldraad lijkt het er echter op dat het afscheid van Koshy ook het afscheid van de internationale politiek bete kent. De functie van directeur internationale zaken wordt voorlopig niet opgevuld. Korting vair jeugdwerk In ons land zijn indertijd afspraken gemaakt over verdelij^ 1 van gemeenschapsgelden ten dienste van bijvoorbeeld ma^8^ schappelijk werk, jeugd- en jongerenwerk en andere orgaij_vu saties op het brede terrein van het welzijnswerk. Door d te subsidieregelingen heeft de professionalisering van het werf va dat vooral werd uitgevoerd door vrijwilligers, een enornenc stimulans gekregen. Tegelijkertijd heeft die professionalis &1S ring in sommige gevallen geleid tot verzwakking van de biLpJ ding tussen werkers en achterban. Ook kan heel generaL^ti serend worden gezegd dat de 'gemakkelijke' manifrd waarop overheidsgelden toestroomden naar de instellingjdt niet een prikkel is voor voortdurende inhoudelijke veraifr woording van het werk. In zekere zin kan men spreken vf overeenkomsten met het bijzonder onderwijs. Sommigen ze^tei gen dat de beëindiging van de schoolstrijd door de fina; ciële gelijkheid mede geleid heeft tot verzwakking het bijzondere karakter van de scholen. Kennelijk hebb( portemonee en inhoud toch vaak met elkaar te maken. OMDAT de overheid krap bij kas zit, wordt op de divei ministeries gekeken op welke posten bezuinigd kan worde De keuzen die daarbij worden gemaakt, worden vooral ina geven door politieke motieven. Een aardig voorbeeld is F begroting van het ministerie van mevrouw d'Ancona, WVJ De post voor de opvang van kinderen is onlangs opgevoe van vijftig miljoen naar tweehonderd miljoen gulden en ei vorige week kregen een kleine driehonderd instellingen t het terrein van met name welzijn en cultuur te horen dat overheidssubsidie met een kwart wordt verminderd. Kenr^ lijk is kinderopvang als uitvloeisel van het emancipatiebelt van groter politiek belang dan behoud van allerlei bestaa maatschappelijk- en welzijnswerk. INMIDDELS is de wijze waarop de minister de bezuinig! gen aankondigt en denkt te kunnen doorvoeren uiterst laa| baar. Zo wil ze allerlei jeugd- en jongerenorganisaties, (JN vaak zijn ontstaan op grond van een specifieke levenstgsp schouwelijke identiteit, laten samenwerken. Hoe ver die glA menwerking moet gaan, blijkt uit haar brief: de tot samejt werking gedwongen organisaties krijgen de subsidie nhn slechts op één girorekening. De wijze waarop mevrouw yei minister opereert, doet volstrekt geen recht aan het wejsei van veel organisaties. Terecht zei de voorzitter van een dakai bezuinigingen getroffen instelling voor jeugdwerk, dat nier uiteindelijk de jongeren zijn die worden getroffen door I bezuiniging. De gevolgen van een verslechterend jeiigd- |kc jongerenbeleid zouden weieens veel meer geld kunnen gafpc kosten dan de bezuinigingen nu 'opleveren'. En daarbij z|Gr de kwalitatief-menselijke aspecten nog buiten beschouwiyoi gelaten. isti jers Er is nóg een laakbaar aspect aan het optreden van de rfV€ nister. Door zonder nader onderzoek allerlei instellingen i°r één hoop te vegen, miskent ze de betekenis van de levensc e schouwelijke aspecten van het werk. Dat is des te merkwa< C( diger, omdat op professioneel niveau allerwege niet alle- 0 onder christenen het levensbeschouwelijke in het westii wordt 'herontdekt' als een wezenlijk element. De voorgen N men bezuiniging dwingt de instellingen overigens ook tot 1 *ai afleggen van verantwoording over hun beleid. Ze zullen politiek immers moeten overtuigen van het goed recht v?ns hun bestaan. Als dat lukt, komen de instellingen verstelen uit de bezuinigingsstrijd. ooi Helpt olieslachtoffers wordt donateur en zieke eidereenden voor 25 gulden per jaar Rabobank Anjum rek.nr. 34.61.32.134 giro van de bank 913871 De Fugelpits Uitgave: Westerpers bv (behorende tot Sijthoff Pers bv). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden. Telefoon: 071 - 122 244. Telefax: 071 - 134 941 Postadres: Postbus 11. 2300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk. Telefoon: 070 - 3190 933. Telefax: 070-3906 717. Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag Directeur/hoofdredacteur: J. Leune. Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers. Chef-redacteur: G.- J. Onvlee. Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot. n Herpen (chef). F. Buurman. Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren. Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815): A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van Holstein, E Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K. Veraa Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P. van Velthoven. Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse. Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors. De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: - freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied; |p. - de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, ec redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in NederlaiVi en België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swiers en M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H. B leveld, D. Hofland, P. Koopman en D. van Rietschoten. - het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; - de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praag), lJ' drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene). R. Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heering (Rorm Ti B. van Huët (Parijs), M. de Konlnck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi), ;n F Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderink (Moskou)n( W. Werkman (Jeruzalem). E. Winkels (Barcelona). G. van Wijland (Belgrado),. F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel). ;e\ ig< Leidse Courant heeft als lid van de publicatierechten van The Times e r: M. de Cocq. Jg n 08.30 tot 17.00 u i 18.00 tot 19.00 u 25,70 76,60 294,30 U 14.W r! r Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 op ma. tot 15.00 uur. Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand per kwartaal per jaar Bij betaling per acceptgirokaart: per kwartaal per jaar zyy.au Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties [V Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941 Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 7(P Bankiers W AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2