„Bisdomleiding zal celibaat
bespreekbaar moeten maken
T
ft
Bidprentjes ingrijpend van stijl veranderd
COMMENTAAR
«8" CekUeSouifuit
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidoeSomxmt
DINSDAG 2 JULI 1991 PAGIN.
Zeldzame bijbel bij Christie's
AMSTERDAM Een uiterst zeldzaam exemplaar van de
bijbel, de zogenaamde 36-regelige Vulgaat uit de vijftiende
eeuw, zal in november bij Christie's in Londen worden ge
veild. Verwacht wordt dat het exemplaar meer dan een mil
joen pond (ongeveer 3,3 miljoen gulden) opbrengt.
De Vulgaat Bijbel werd rond 1460, enkele jaren na de uit
vinding van de boekdrukkunst, in het Duitse Bamberg ge
drukt. De tekst is gebaseerd op de eerste editie van de bijbel
die Johann Gutenberg in 1455 drukte.
Slechts 14 exemplaren van deze bijbeluitgave hebben de
eeuwen overleefd Het Plantijn-Moretus Museum te Ant
werpen bezit het enige exemplaar in de Lage Landen. Van
de iets oudere Gutenberg Bijbel zijn 48 exemplaren bewaard
gebleven.
De Vulgaat gaat terug op de door kerkvader Hiëronymus
(gestorven in 429) vertaalde en deels bewerkte Latijnse uit
gave van de bijbel. Het concilie van Trente (1546) verklaar
de de Vulgaat tot authentieke Latijnse vertaling en schreef
haar voor bij openbaar gebruik. In 1977 verscheen een ge
heel herziene versie onder de titel Neovulgata.
Protestanten Nicaragua voelen zich gediscrimineerd
Morgen is de dag
waarop de meeste
vermagerings
kuren beginnen.
Gustav Knuth
MANAGUA De prote
stantse kerken in Nicara
gua voelen zich religieus
gediscrimineerd" door de
regering-Chamorro. Ze
hebben in een protestbrief
aan de minister van onder
wijs onder meer geklaagd
over de invoering van de
rooms-katholieke catechis
mus in het lager onderwijs.
De 55 protestantse kerken, die
samenwerken in de Evangeli
sche Raad van Kerken (CE-
PAD), vinden dat kerk en staat
in Nicaragua strikt gescheiden
moeten zijn. Zij hadden het on
der het sandinistische bewind,
dat vorig jaar onverwacht ten
onder ging, een stuk beter, vin
den ze.
De religieuze discriminatie is al
eens onderwerp van gesprek
geweest tijdens een ontmoeting
met een van Chamorro's minis
ters. Protestantse kerkleiders
vroegen hem onder meer waar
om kardinaal Obando y Bravo
op geen enkele officiële gele
genheid ontbreekt, terwijl Nica
ragua toch een seculiere staat
wil zijn. De man wees erop dat
„mevrouw Violeta en al haar
ministers nu eenmaal katholiek
zijn" en dat ze zeker niet de be
doeling hebben andere gelovi
gen te discrimineren.
De protestantse kerken in het
overwegend rooms-kathoiieke
Nicaragua groeien snel; ze heb
ben op dit moment 17 procent
van de bevolking achter zich.
De meerderheid van deze ker
ken wordt gevormd door onaf
hankelijke Pinkstergroeperin
gen, die door de RK Kerk stee
vast als 'sekte' worden aange
duid.
Een van de grootste groeperin
gen, de 'Assemblies of God' met
ongeveer 300.000 leden, heeft
zich onlangs teruggetrokken uit
de CEPAD en direct een eigen
oecumenische organisatie opge
richt. De CEPAD heeft in haar
ogen te veel steun gegeven aan
de bevrijdingstheologie en te
veel samengewerkt met de san
dinistische regering.
j Ministerie wijst
subsidiëring
prot. opleiding
I journalisten af
IEDE De samenwerking
tussen de Evangelische
School voor Journalistiek
j (ESJ) te Amersfoort en de
protestants-christelijke
hogeschool De Vijverberg
te Ede is op de lange baan
geschoven. Het ministerie
van onderwijs heeft de
aanvraag van De Vijver
berg tot bekostiging van
de studierichting journa
listiek niet in behandeling
genomen.
De twee orthodox-christelijke
opleidingen sloten begin dit
jaar een samenwerkingsove
reenkomst die voorziet in een
overname van de ESJ door de
Vijverberg, op voorwaarde dat
deze studierichting door het
rijk bekostigd zal worden. De
ESJ, opgericht in 1979, is wel
erkend door de overheid,
maar ontvangt geen subsidie.
Het ministerie heeft de aan
vraag op administratief-juridi-
sche gronden afgewezen, aldus
directeur drs. M. Burggraaf
van De Vijverberg. De studie
richting journalistiek valt vol
gens de regels van het ministe
rie in de sector economie en
past derhalve niet aan een ho
geschool als De Vijverberg.
De Vijverberg, die beroep
heeft aangetekend bij de Raad
van State, blijft van mening
dat de aanvraag gehonoreerd
dient te worden, omdat het
hier een bestaande opleiding
betreft die haar „maatschappe
lijke relevantie" heeft bewe
zen. Bovendien bevordert sa
menwerking de eenheid bin
nen het orthodox-christelijk
hoger beroepsonderwijs.
De Vijverberg heeft ook sa
menwerking gezocht met de
Theologische Hogeschool van
de Gereformeerde Bond in
Zeist. De eveneens niet-gesub-
sidieerde opleiding voor pasto-
raal/diakonaal werker zal
vanaf 1 september 1992 over
genomen worden door De Vij
verberg. Het ministerie „doet
hier niet moeilijk", aldus
Burggraaf, omdat deze studie
richting valt binnen het cultu-
reel-maatschappelijk werk,
„en dat hebben we hier in
huis".
Jeugdwerk bindt
strijd aan met
minister
d'Ancona
DEN HAAG De twintig
identiteitsgebonden orga
nisaties die een bezuini
ging van 25% van minister
d'Ancona van WVC boven
het hoofd hangt, hebben
gisteren besloten om het
hoofd niet in de schoot te
leggen.
"We gaan er met z'n allen te
genaan", vertelt Mia van der
Palen van de Landelijke Orga-
I nisatie Vrijwilligers Jeugd- en
Jongerenwerk (LOVJ), waar
bij alle katholieke en prote-
Istantse organisaties zijn aange
sloten. Over de vorm van de
acties zal nog nader beraad
plaatsvinden.
Drie organisaties dreigen hun
subsidie geheel te verliezen.
Dit zijn de beide natuurstudie
bonden NJN en JNM en de
jongeren die de geschiedenis
bestuderen (NJBG). Ieder had
een ton subsidie. Een korting
van 25% hangt Scouting Ne
derland en Jong Nederland, de
drie plattelandsjongerenorga--
nisaties van katholieke en pro
testants-christelijke signatuur
en de veertien instellingen op
het terrein van het identiteits
gebonden jeugd- en jongeren
werk boven het hoofd. Hierbij
gaat onder andere om de Fe
deratie van de Katholieke
Centra voor Levensvorming,
de Landelijke Hervormde
Jeugdraad en het Landelijk
Centrum voor Gereformeerd
Jeugdwerki
BEROEPINGEN
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Kornhorn mevr. H.
Kwakkel-Langebeeke, kandidaat te
Amsterdam; te Marum G. Kwakkel,
kandidaat te Amsterdam.
Aangenomen naar Enschede (oecu
menische geloofsgemeenschap Hel-
merhoek, herv.geref.rooms-kath) en
tevens als geestelijk verzorger van
het Twents psychiatrisch ziekenhuis
Helmerzijde drs. H.I G. Jaspers Focks
te Dronten (herv.geref); naar Amster-
dam-Slotervaart/Osdorp(wijkgem.
SlotervaartXpart-time) drs. P.A. Kooi
man te Vijfhuizen.
UTRECHT Bij het vin
den van een oplossing
voor de langdurige vaca
tures in de parochies
(priesters, pastorale wer
kers) kan het aartsbisdom
Utrecht niet uitsluitend
een beroep doen op de pa
rochianen. Zij zal ook zelf
'offers' moeten brengen.
De bisdomleiding moet
zaken bespreekbaar ma
ken die tot voor kort 'hei
lig' waren. Dan gaat het
om het toekennen van
meer bevoegdheden aan
pastoraal werkers en aan
kerkelijke vrijwilligers.
„Anders vrees ik dat paro
chies gefrustreerd raken
in hun inspanningen en
dat de inspraak van paro
chies in het bisdombeleid
doodloopt of niets ople
vert."
Dat is de mening van kerke
lijk opbouwwerker Herre
Roorda van het Pastoraal Cen
trum voor Overijssel 'De Zwa
nenhof', die de afgelopen
maanden vele besprekingen in
de parochies in deze regio
heeft bijgewoond over het
priestertekort en het gebrek
aan pastorale werkers in het
aartsbisdom. Vorig jaar heeft
de Benoemingen Beleidscom-
misie (BBC) van het aartsbis
dom Utrecht haar visie over
de gevolgen en de pastorale
consequenties van het tekort
aan priesters in de parochies
ter discussie aan alle parochies
en dekenaten voorgelegd.
Er wordt op gewezen dat de
nadruk op de inzet van vrij
willigers maar een deel van de
oplossing van het probleem is.
Ook de kwestie van het prie
sterambt, waarvoor uitsluitend
celibataire mannen volgens de
officiële RK leer in aanmer
king kunnen komen, zal ter
discussie moeten worden ge
steld. Kardinaal Simonis zal
die officiële ambtsopvatting en
de bevoegdheden van pastora
le werkers in Rome ook
moeten aankaarten.
Het dekenaat Enschede, waar
het priestertekort het sterkst
voelbaar is, vat de gedachten
daarover als volgt samen:
„Een probleem van de hiërar
chie, van paus en bisschoppen
- dat bij de officiële ambtsop
vatting de toelatingscriteria
beperkt zijn- wordt bij de pa
rochies neergelegd. Concreet
wordt gevraagd om toelating
van gehuwde priesters tot het
ambt, verruiming van de toe
latingscriteria tot het ambt en
uitbreiding van bevoegdheden
en taken van de pastorale
werker. Want professionele
leiding blijft nodig." Het Al
melose dekenaat sluit zich
daarbij aan. Zo is ook één van
de conclusies die het dekenaat
Almelo uit de besprekingen
met de parochies trekt: „Bijna
allen blijven roepen om een'
nabije pastor of of parochielei
der, waar met name bestuur
ders en andere vrijwilligers op
kunnen steunen en waar men
inspiratie vindt en deskundig
heid. Men denkt in de huidige
priesternood vanzelf aan een
pastoraal werk(st)er. Volgens
bijna alle aanwezigen moet die
pastoraal werk(st)er als paro-
chieleid(st)er dan ook duide
lijk meer bevoegdheden krij
gen en de bisschop zou dat
minstens in Rome moeten be
spreken en bepleiten. Men
denkt dan met name aan do
pen en assisteren bij huwelij
ken." Wat de inbreng van vrij
willigers in de parochiebestu
ren en werkgroepen betreft
ziet het dekenaat Enschede als
zorg „hun hoge leeftijd, de
opeenhoping van taken bij de
zelfde mensen en de beperkte
doorstroming in de groepen."
Aanleiding voor deze breed
gevoerde discussie is het be
staan van langdurige vacatu
res in een groot aantal paro
chies. Parochies kunnen er in
de toekomst niet meer op re
kenen de beschikking te. heb
ben over een 'eigen priester'.
In de beleidsnotitie doet de
BBC derhalve een dringende
oproep aan de parochies om
onderlinge solidariteit op te
brengen en „hun priester zo
rechtvaardig mogelijk te de
len". Ook houdt zij een plei
dooi voor een nieuwe, meer
gemeenschapsgerichte sacra
mentenbeleving van de gelovi
gen: „Van een meer indivi
dueel gerichte sacramentenbe
diening zou gestreefd moeten
worden naar een sterkere ge
meenschapsviering: doop voor
twee of drie kinderen tegelijk,
een grotere plaats van pasto
raal werkers en werksters en
vrijwilligers bij de stervensbe
geleiding, het doorbreken van
de combinatie uitvaartdiensten
en huwelijksviering met een
Eucharistieviering, het terug
brengen van het aantal week
endvieringen in de parochies,
mogelijk zelfs tot één, zodat de
priester ook beschikbaar is
voor andere parochies."
Voor de 356 parochies die het
aartsbisdom telt zijn nu nog
340 priesters beschikbaar.
Rond het jaar 2000 wordt gere
kend op nog maar 180 pries
ters.
Dubbelzinnigheid
Kerkelijk opbouwwerker H.
Roorda merkt op dat in het be
gin van de gespreksronde juist
over het grotere beroep op de
kerkelijke vrijwilligers, die
een grotere pastorale verant
woordelijkheid moeten gaan
dragen, de nodige kritiek is
geuit. „Irf de parochies was
men de discussie over het
nieuwe parochiereglement
niet vergeten, waarin de be
voegdheden van leken werden
teruggenomen. Hoe kan het
dan dat er nu weer gesproken
wordt over de pastorale ver
antwoordelijkheid van paro
chiebesturen? Dit is in de pa
rochies als dubbelzinnig erva
ren.
Aan de ene kant worden gelo
vigen er op gewezen dat ze
zelf dragers zijn van de paro
chie, en anderzijds zien ze dat
er tegelijkertijd Poolse pries
ters worden aangesteld en ook
oudere priesters ter wille van
de sacramentenbediening.
Herre Roorda: „Op dit mo
ment waardeer ik het dat deze
discussie een uitdaging is zo
wel voor de parochies als voor
de bisdomleiding. Maar er zit
een risico aan vast. Bij het niet
trekken van de consequenties
uit de inbreng van de paro
chies door de bisdomstaf zal de
teleurstelling des te groter zal
zijn en zullen mensen niet be
reid zijn de gevraagde verant
woordelijkheid op zich te ne
men."
De Oldenzaalse deken H. Ver
haar, die ook lid is van de bis-
dommelijke Benoemings Be
leidscommissie, kijkt niettemin
met grote tevredenheid terug
op de gevoerde discussie in de
parochies van zijn dekenaat.
„Het is mij opgevallen dat de
besprekingen ontzettend in
tens zijn gevoerd. Het is een
proces geworden dat veel in de
parochies heeft losgemaakt. Er
waren uiteraard ook negatieve
reacties te horen. Maar de mo
tivatie was groot. Parochies
hebben het gewaardeerd dat
ze nu bij het formuleren van
het beleid van het bisdom be
trokken zijn door deze infor
matieve en raadplegende ge
spreksrondes."
Deken Verhaar benadrukt dat
deze discussiebreder is dan
enkel en snel een oplossing te
vinden voor het tekort aan ce
libataire priesters. Immers, het
uitgangspunt voor het toekom
stige beleid is niet het reduce
ren van de parochies, maar
primair het 'vitaliseren' van
de parochie. Hij erkent dat op
dit punt het bisdom zal moeten
komen met handreikingen hoe
dat proces van vitaliseren van
de parochie gestalte kan wor
den gegeven. De Oldenzaalse
deken voegt er overigens aan
toe dat „als het theoretisch
mogelijk zou zijn dat gehuwde
priesters het ambt zouden
kunnen uitoefenen of vrou
wen zouden worden toegelaten
tot het priesterambt, we dan
nog met het probleem van een
relatief tekort aan voorgangers
zitten." Wel is hij van mening
dat „de ambtsvraag en de
kwestie van het celibataire
priesterschap een zaak is, die
in het geheel van de wereld
kerk aan de orde moet ko-
Jan Garnier
kermis- en
circuspastor
UTRECHT De Neder
landse rk bisschoppencon
ferentie heeft op voorstel
van de parochieraad van
het kermis- en circuspas
toraat broeder Jan Gar
nier uit Deest per 1 augus
tus a.s benoemd tot aal
moezenier voor kermis-
en circusmedewerkers. Hij
volgt pater mr.dr. G. Fok-
ke op, die eind vorig jaar
afscheid nam.
Op 14 juli zal Garnier tijdens
de Maliebaankermis in
Utrecht aan de kermisexploi
tanten worden gepresenteerd
door mgr.drs. J. Niënhaus, die
namens de bisschoppenconfe
rentie belast is met de geeste
lijke verzorging van kermison
dernemers en circusartiesten.
Traditiegetrouw gaat bisschop
Niënhaus voor in een eucha
ristieviering in een van de
kermisattracties.
Garnier is 56 jaar oud, afkom
stig uit Amsterdam en sinds
1954 lid van de Congregatie
van de Broeders van de Onbe
vlekte Ontvangenis, ook be
kend als de broeders van
Maastricht. Daar werd hij op
geleid tot onderwijzer aan de
toenmalige kweekschool van
zijn congregatie. Enkele jaren
was hij als onderwijzer werk
zaam in Helmond en Amster
dam.
Garnier stelde een speciale
godsdienstmethode samen ge
titeld „Met brandend hart". In
verband hiermee kreeg hij de
opdracht om theologie te gaan
studeren aan het toenmalige
Canisianum van de Jezuïeten
in Maastricht. Later studeerde
hij pedagogiek aan de Katho
lieke Universiteit in Nijmegen.
Van 1969 tot 1982 was Garnier
verbonden aan het Hoger Ka-
techetisch Instituut in Nijme
gen voor de afdeling kinderca
techese. Sinds 1982 is hij part
time docent aan de PABO in
Arnhem. Dit jaar is hij tijdelijk
als docent catechetiek verbon
den aan de Katholieke Theolo
gische Universiteit Utrecht.
Dit dienstverband eindigt op 1
september.
Garnier zegt was uitgekeken
te zijn op zijn huidige werk
zaamheden en ziet het werk
als aalmoezenier onder ker
mis- en circusmedewerkers als
een „verfrissend nieuw be
gin". Vooral het contact met
een groep spontane, rondrei
zende brengers van vermaak
spreekt hem zeer aan.
Gezellig
samenzijn
De Chinese
kardinaal Gong
Pin-mei (midden)
praat geanimeerd
met de Filipijnse
kardinaal Jose
Sanches op het
hoofdkwartier
van de jezuïeten
in Rome. Beiden
werden tot
kardinaal
verheven door
paus Johannes
Paulus II tijdens
een plechtige
bijeenkomst in de
Sint Pieter.
De omslag ligt ook hier in
met midden van de jaren
zestig. De teksten van de
bidprentjes zijn sinds die
tijd persoonlijker gewor
den, meer toegesneden op
de persoon van de overle
denen of om het modern
te zeggen „geseculari
seerd".
Dit constateert Dorothée Stur-
kenboom in een artikel in het
twintigste jaarboek van het
Katholiek Documentatie Cen
trum in Nijmegen waarin zij
de geschiedenis van het bid
prentje naging. Voor wat het
gebruikte beeldmateriaal be
treft was dat al eerder ge
beurd, maar niet voor de tek
sten die in zwang waren. Ook
bij de plaatjes is overigens een
zelfde ontwikkeling zichtbaar.
De tijd van de zogenaamde
Saint Sulpice-prentjes met hun
bijna gezwollen religieuze
symbolen ligt al heel ver weg.
Ze werden vrijwel allen eind
vorige eeuw gemaakt door uit
gevers in de Parijse wijk Saint
Sulpice. Op de voorzijde was
vaak ook een gebed afgedrukt,
bijvoorbeeld het Gebed ter ere
van de Vijf Heilige Wonden.
Door het uitspreken daarvan
kon een gelovige een volle af
laat verdienen. Voordat zulke
prentjes in Nederland in om
loop raakten, zag je vooral
middeleeuwse motieven op de
prentjes: de achterblijvende
werd er aan herinnerd dat hij
sterfelijk was en kerkhoven
werden veelvuldig afgebeeld.
Nu zijn religieuze symbolen
veel minder in tel. Vaak wordt
gekozen voor natuurvoorstel-
lingen of voor een ikoon.
Het bidprentje was in zijn ont
staanstijd, in de zeventiende
eeuw, voornamelijk bestemd
voor de gegoede burgerij en
geestelijkheid. Die konden het
perkament dat gebruikt werd
betalen. Toen het perkament
werd losgelaten, eind achttien
de eeuw, kwam het bidprentje
binnen het bereik van de grote
massa. Sturkenboom bekeek
voor haar onderzoek 360 pren
tjes uit particuliere verzame
lingen die terug gaan tot het
jaar 1790. Aanvankelijk was
het bidprentje vooral een op
roep tot gebed. Dat blijft ei
genlijk zo tot in de jaren zestig.
In de aanhef treft men
woorden aan als vroom, zalig,
godvruchtig. Sinds 1980 over
heersen duidelijk profane ter
men: dankbaar, liefdevol, dier
baar en onvergetelijk. Het
overlijden werd tot in de jaren
zestig altijd op een godsdiensti
ge manier omschreven: in de
Heer ontslapen, maar volgens
de persoonsgegevens sterven
de mensen tegenwoordig nog
zelden „volkomen overgege
ven aan Gods wil" of „zalig in
de Heer", maar vaker „onver
wacht", „te vroeg" of „volko
men onverwacht". Het slot
van het bidprentje eindigde
vroeger steevast met: hij ruste
in vrede of in het latijn: R. I.
P. (Requiescat in Pace) en ook
met spreuken als: Mijn Jezus
Barmhartigheid. Sinds de ja
ren zestig verdwijnen deze af-
laatgebedjes geleidelijk.
Broeders
In het documentatieboek is
verder een artikel opgenomen
over de Maastrichtse priester
Louis Rutten, de oprichter van
de Broeders van Maastricht.
Deze congregatie vierde vorig
jaar haar honderdvijftig jarig
bestaan. Haar ontwikkeling en
groei, zo concludeert Joos van
Vugt, werd grotendeels be
paald door de ultramontaanse
beweging. Deze wilde aan het
begin van de negentiende
eeuw opnieuw de rol van de
RK kerk en de paus in het bij
zonder centraal stellen dwars
tegen de bevoogding in van de
opkomende moderne staat en
het protestantisme. De ultra-
montanen waren er van over
tuigd dat de kerk zich alleen
tegen ongeloof, anticlericalis-
me en staatsbemoeienis kon
handhaven, wanneer zij maat
schappelijk zo ruim mogelijk
aanwezig zou zijn. Voor de
broeders betekende dat het
onderwijs, eerst aan de armen
in het Maastrichtse, later over
het hele land en aan beter ge
situeerden. Hun onderwijs
verwierf een grote reputatie.
In het jaarboek zijn verder ar
tikelen opgenomen over de
katholieke politici mr. C. M.
Goseling en prof. J. A. Ver
aart. Vooral de laatste nam
door zijn politieke en sociaal-
economische inzichten in het
katholieke milieu van de jaren
dertig een aparte positie in.
Jaarboek Katholiek Documen
tatie Centrum 1990. Uitgave
KDC, Erasmuslaan 36, Nijme
gen. Prijs 29,50.
be
iel
Recht
lec
Bw Den Bosch kan voetbalgeschiedenis schrijven. Bu|elc
de grasmat wel te verstaan. Binnen de witte lijnen mo,NI
van de bescheiden provincieclub geen wonderen won ni
verwacht. Wellicht vegen de Bosschenaren binnenkort' D
dens drie kwartier zomeravondvoetbal om des keizers b
het Rotterdamse Feyenoord van de grasmat. Dat zou g?
wonder zijn Feyenoord was de laatste tijd het tegen^n
van onverslaanbaar ten hoogste een staaltje van sporthog
gerechtigheid. Het échte gevecht vindt plaats in de vergaiOo
kamers van de voetbalbond en mogelijk in de rechtszaalkin
de échte overwinning zou inhouden dat het machtige b<?PP
instituut dat UEFA heet door het nederige BW Den Bcerg
wordt gedwongen de eigen verkalkte regelgeving aan te
sen aan de eisen van de moderne tijd en die van het hec-
daagse rechtsgevoel. Het geblunder van de KNVB en deT
besuisde interventie van de UEFA hebben BW Den B(|
geen andere keuze gelaten dan doorprocederen tot de
erop volgt.
De statuten van de UEFA verbieden het aan clubs en na
nale bonden hun onderlinge geschillen uit te vechten tg#-
het hekje van de burgerrechter. De vuile was dient in de"
slotenheid van de kleedkamer te blijven. Wie, zoals
Bosch, tegen deze huisregel zondigt, krijgt straf. En wat v'
straf. Drie jaar uitsluiting van Europees voetbal zou voor
nige topclub onherroepelijk het faillissement betekenen.
Bosch is kennelijk op zeer lange Zwitserse officialtenen
staan. De aanvankelijke klacht van de Bosschenaren
het onreglementaire einde van de vaderlandse bekerfii
was eigenlijk vrij kinderachtig, hoewel de club formeel
volste recht had om te protesteren. Door de domme arro|
tie van de KNVB en de UEFA is de zaak helemaal uii
hand gelopen, en nu is het een uiterst principiële kwestie
worden die verstrekkende gevolgen kan hebben. yei
De UEFA blijkt maling te hebben aan de NederlaiiEI
rechter die een hoog oplopende voetbalruzie wel degelijlfgsi
zijn competentie rekent. De rechter kende vermoedelijk P
het bestaan van het UEFA-voorschrift „gij zult met bondiwi
ken niet naar de rechter hollen..", en de KNVB evenipli
anders had Zeist Den Bosch ten minste wel even mc'k
waarschuwen. Maar het maakt in principe geen versgin
Een rechtspersoon, en dat is BW Den Bosch zoals alle st
fessionele voetbalclubs, moet zich te allen tijde tot de burt
rechter kunnen wenden. Ook als het om een geschil gaat )rc
de eigen overkoepelende bond. Voetbal is een miljoeneiie
drijf en de belangen zijn veel te groot om over te laten ali
een verzameling blauwe blazers die hun geheel eigen,
strekt willekeurige opvattingen koesteren over recht, scD f
en boete. Hopelijk volhardt BW Den Bosch in het stre
haar recht te halen. De weg begint bij de tuchtcommissie A
de UEFA en kan eindigen bij het Europese Hof.
Bescherm
uw natuur!
^f§&. Het Zuidhollands Land-
- schap heeft zorg voor de
natuur. Ook in uw omgeving Wij
hebben al 60 gebieden met een
'oppervlakte van 2.500 ha veilig
gesteld Maar er moet nog véél werk
worden verzet Wordt begunstiger en help ons U
krijgt er rust en groene ruimte voor terug
STEUN ONS ALS BEGUNSTIGER
Bel 010-4135045.
Uitgave: Westerpers bv (behorende tot Sijthoff Pers bv).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Telefax- 070-3906 717.
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J Timmers.
Chef-redacteur: G.- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
046 o» 071 - 144 047): R. Kleijn (chef),
ri Herpen (chef). F. Buurman,
i. (tel. 071 - 144 049): K. v
i, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij. R. de Roo, drs. K. Ver
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P. van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuls. S. Pieterse.
Redactie-:
(tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: ro'
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied; es
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unieirnj
redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Neder
en België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swlers é01
M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H.ge
leveld, D. Hofland, P. Koopman en D. van Rietschoten. j
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; i
- de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praag),
drs D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene C
R Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Hearing (Ronn
B. van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi),,/,
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderlnk (Moskc
W Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona). G. van Wljland (Belgradcas'
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel). ?ei
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve ver'
en publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertie 1
ster: M. de Cocq.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op n
tot 15 00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal
rt 08.30 tot 17.00 u
1 18.00 tot 19.00 u
25,70
76,60
294,30
per ji
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 -
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
