Tweede Golf oorlogje komt Bush goed uit VN-missie SADDAM NU PERSOONLIJK UITSCHAKELEN op hoge poten naar Irak Kurden oneens over akkoord autonomie VERGETEN RECORDS Rotterdam buit haven niet uit „Het leek me beter niet om promotie te vragen" BINNENLAND/BUITENLAND CcidócSommit MAANDAG 1 JULI 1991 PAGINA 4j Suriname wil akkoorden buitenland niet nakomen PARAMARIBO De Surinaamse regering die in augustus aantreedt zal overeenkomsten met het buitenland, die zijn gesloten na de le- gercoup in december vorig jaar, niet nakomen, zo hebben leiders van het Nieuwe Front aan gekondigd. Het Nieuwe Front, de coalitie van vier partijen die bij de verkiezingen op 25 mei 30 van de 51 zetels in het parlement won, ver werpt het beleid van de interimregering die het leger aanstelde na de machtsovername op 24 december. Leiders van het Front zeiden buitenlandse diplomaten te zullen verzoeken om financiële overeenkomsten met de vertrek kende regering niet te laten ingaan. De leiders hebben kritiek op akkoorden die volgens hen een financiële last voor Suriname kunnen be tekenen. Genoemd zijn de onlangs gesloten overeenkomsten met Duitsland en China voor de verlenging van leningen Opvarenden zeiljacht spoorloos verdwenen THOLEN De rijkspolitie heeft gisteren tevergeefs uren lang gezocht naar drie mogelij ke opvarenden van een zeil jacht dat 's morgens op de kop drijvend in het Schelde-Rijn- kanaal ter hoogte van Tholen werd gevonden. Het zoeken naar de mogelijke opvarenden is gisteravond rond half negen gestaakt, aldus een woordvoer der van de rijkspolitie. Een onderzoek gistermorgen in Tholen wees uit dat de eige naar van de boot en twee van zijn vrienden waren verdwe- Doden bij geweld in Noord-Ierland BELFAST Twee mannen zijn in de nacht van zaterdag op zondag in Noord-Ierland doodgeschoten. De slachtoffers vielen bij twee afzonderlijke incidenten Een protestantse man werd in zijn woning in Londenderry door onbekenden doodgeschoten, ondanks dat twee politieagen ten in burger in de woning waren om hem te beschermen. Het slachtoffer was lid van de Democratische Partij van Ul ster, een protestantse pressie groep. Twee verdachten wer den door de agenten opgepakt, maar wisten te ontsnappen. Volgens familieleden van het slachtoffer was de aanslag een wraakactie van de IRA. In de katholieke wijk in West- Belfast vond de politie gister ochtend het lijk van een man. Hij was door het hoofd gescho ten, terwijl zijn handen vast zaten op zijn rug. Een politieman liep in Omagh in het westen van Noord-Ier- land bij een bomaanslag op zijn patrouille-auto lichte ver wondingen op. Socialisten Italië tegen de paus en christen- democraten ROME „De paus wil Italië heroveren zoals hij Polen heeft heroverd!" Voor die woorden werd de so cialistische vice-premier Clau- dio Martelli zaterdag door het congres van zijn partij beloond met een donderende ovatie. Martelli riep op om de over macht van de katholieken en de christen-democratie te bre ken door een spoedige fusie met de voormalige communis ten van de Democratisch Linkse Partij. Na tien jaar van 'centrum linkse' regeringscoalities lijkt het pleidooi van het gisteren afgesloten congres voor een 'socialistische eenheid' een koerswijziging in te luiden, die de weg kan effenen voor het linkse alternatief voor de sinds de oorlog durende hegemonie van de Italiaanse christen-de mocratie. BAGHDAD/KENNEBUNK- PORT In Baghdad zijn gis teren drie hoge functionaris sen van de Verenigde Naties aangekomen om te onderzoe ken of Irak informatie achter houdt over een geheim kern wapenprogramma. Onderzocht wordt of Irak de VN-resolutie uitvoert waarin staat dat Irak al zijn biologische, chemische en nucleaire massavernieti gingswapens moet afschaffen. De VN en de EG verdenken Irak er van op geheime plaat sen door te gaan met de ont wikkeling van kernwapens. De Veiligheidsraad besloot vrijdag de delegatie naar Baghdad te sturen om garan ties van president Saddam Hu- sayn te eisen dat Irak de VN volledige toegang zal geven tot alle verdachte nucleaire instal laties. Dar gebeurde nadat het nucleaire inspectieteam van de VN niet toegelaten werd bij voorwerpen die van een mili taire basis verwijderd waren. Vrijdag verhinderden Iraakse troepen met schoten in de lucht dat de waarnemers een basis in Fallujah betraden en foto's namen van geladen voertuigen die de basis haastig verlieten. WASHINGTON De overeenkomsten met elf maanden geleden zijn treffend. Toen, na Iraks inval in Kuwayt, noemde George Bush zijn Iraakse ambtgenoot een leugenaar en bedrieger, beklem toonde de Amerikaanse president dat de wereld opinie de agressie van Saddam Husayn niet zou dulden, beloofde Bush dat hij allereerst diplomatiek en via de Verenigde Na ties het probleem te lijf zou gaan en liet hij er ten slotte geen twijfel over bestaan dat er uiteindelijk de militaire optie was. Nu, na de 'ontdekking' dat Irak kernwapenmateriaal ver stopt, noemt Bush zijn collega Saddam een leugenaar en be drieger, heeft de Amerikaanse president het over de wereldo pinie die dit niet zal slikken, belooft hij via de Verenigde Naties aan het probleem te gaan werken en sluit hij uit eindelijk de militaire optie niet uit... George Bush zou wel zin heb ben, zo is de indruk van poli tieke waarnemers in Washing ton, in een tweede 'oorlogje' tegen Irak. Het zou om een be perkt aantal bombardementen kunnen gaan van 'nucleair verdachte' doelen in Irak, een actie die nauwelijks militair ri sico voor de VS met zich brengt en des te meer politiek profijt voor de Amerikaanse president zou kunnen opleve ren. Nu de internationale schijn werpers weer gericht staan op Irak als een (nucleaire) bedrei ging voor de wereld, zijn de Saddam Husayn foto ap Amerikaanse media en het pu bliek pas goed met de neus op het schamele resultaat gedrukt van de hele Golfoorlog, waar van het 'succes' nog altijd met parades en andere victory-par ties over de gehele VS wordt gevierd. Komende donderdag, de 'Fourth of July', Amerika's nationale feestdag, moet een zoveelste landelijke uitbarsting worden van Golftrots en pa triottisme. Krachttaal Het versterkte besef /lat er in Irak sprake is van een niet af gemaakt karwei, dreigt alle resterende feestelijkheden een potsierlijk karakter te geven en knaagt verder aan de toch al geleidelijk teruglopende po pulariteit van president Bush. Met name het feit dat Saddam Husayn persoonlijk opnieuw in staat is de Verenigde Staten, haar geallieerden en de Vere nigde Naties te irriteren, steekt George Bush persoon lijk, zoals blijkt uit zijn her nieuwde krachttaal „tiran", „sadist" tegen de sterke man in Baghdad. Een sterke man inderdaad, wiens land en volk er welis- war slecht aan toe zijn, maar die zelf politiek in goede vorm is. En dat terwijl Bush steeds heeft volgehouden dat hij niets tegen het volk van Irak heeft, maar alles tegen zijn leider. Het lot van de Kurden en van de Sji'iten in Irak, de onveran derde autoritaire machtsstruc turen in Kuwayt en Saudi- Arabië, de onverminderde vij andschap tussen Israël en de Palestijnen, de eind februari haastig toegedekte onenigheid tussen generaal Schwarzkopf en president Bush over het tijdstip waarop de laatste de oorlog beëindigde, het stapelt zich nu allemaal weer extra pijnlijk op de nieuwste tegen valler de klaarblijkelijk valse verklaring destijds van Schwarzkopf dat „alle nucleai re capaciteit van Irak is ver nietigd". Het is niet alleen politiek pres tige dat op het spel staat, zo verzekeren deskundigen in de VS. De nucleaire dreiging van Irak is reëel. Saddam Husayn moet geacht worden te be schikken over het materiaal en de deskundigheid om ten minste twee kernwapens te vervaardigen. Zo'n capaciteit in handen van een waarschijn lijk op revanche beluste dicta tor, is ook in militair opzicht een onaanvaardbare omstan digheid voor de „enig overge bleven mondiale grootmacht, Amerika". Onbetrouwbaarheid Probleem is dat zolang Sad dam aan de macht kan blijven in Irak, de wereld nimmer ze kerheid zal krijgen over de vraag of dat nucleair vermo gen geheel is uitgeschakeld. Ook al zouden VN-inspecteurs kernmateriaal aantreffen en verwijderen, president Bush heeft steeds dermate geha merd op de fundamentele on betrouwbaarheid van Saddam en op de sluwheid van zijn va zallen, dat een Irak onder Sad dam nooit op geloofwaardige wijze atomair schoon kan wor den verklaard. Zeker niet waar het verrijkt uranium voor een bom in een grape fruit past, terwijl de geallieer de luchtmacht tijdens de Golf oorlog al onmachtig was om relatief kolossale Scud-lan- ceerinstallaties te vinden- Het probleem van de militaire optie die Bush nu opnieuw als laatste toevlucht suggereert, is daarmee evident. Verdachte doelen in Irak kunnen worden gebombardeerd, maar de 'eer ste' Golfoorlog heeft duidelijk gemaakt dat een doel nog niet bereikt is als het is geraakt. Hèt ware doel in Irak is dan ook nog steeds Saddam Hu sayn. Geen wonder dat de spe culaties in Amerika dezer da gen willen dat president Bush bezig is de wereld psycholo gisch voor te bereiden op de fysieke uitschakeling van Sad dam. „Saddam is voor de CIA en de Israëlische geheime dienst weliswaar moeilijk te vinden, maar hij is groter dan een grapefruit", zei gisteren een bron in het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. President Bush gokte in de Golfoorlog op het politiek overleven van Saddam Hu sayn, omdat deze in staat werd geacht een voortaan militair ongevaarlijk Irak bijeen te houden. Bush' hernieuwde re toriek tegen de 'bully' in Baghdad lijkt een erkenning dat hij inmiddels meer politie ke last dan lust hepft van Sad dam. Een erkenning dus van een verkeerde gok. De militai re optie zou dan ook wel eens een miniatuur-oorlog kunnen worden waarin niet meer dan een bom of een pistool afgaat. DAMASCUS/CHAKLAWA Kurdische organisaties ver schillen van mening over de stand van zaken omtrent het akkoord over de autonomie van de Kurden, waarover de Kurdische leiders met Bagh dad onderhandelen. Wel zeggen zij alle dat Kurdi sche leiders „spoedig" opnieuw besprekingen zullen voeren i met Baghdad Het Front van Kurdistan verwerpt de voor stellen van Irak. Woordvoeder Bamarni van de Patriottische Unie van Kurdistan (PUK), zei dat het Iraakse regime de Kurden „onaanvaardbare voorwaarden" stelt. Zo zou Baghdad geëist hebben dat de Kurden in het noorden van Irak „de wapens opnemen om tegen de binnenlandse en bui tenlandse vijanden van het re gime te vechten" en moeten zij „alle banden met de westerse wereld verbreken", aldus Ba marni. De leider van de Democrati sche Partij van Kurdistan (DPK), Massoud Barzani, ont kende gisteren echter dat het akkoord verworpen is. Een vooraanstaand lid Jabbar Far- man, zei dat er „problemen tussen ons en het Iraakse regi me bestaan over democratie en de grondwet". Irak legde de voorstellen voor een akkoord voor aan Massoud Barzani nadat deze in Baghdad langdurig met het Iraakse re gime had onderhandeld. De PUK zou volgens woord voerder Farman een comité hebben opgericht dat tegen voorstellen zal doen aan Bagh dad. Records betekenen voor velen een uitdaging. Bijna da gelijks worden pogingen ondernomen om ze te laten sneuvelen. Bovendien levert zo'n poging, of ze nou wel of niet lukt, veel publiciteit op. Sommige records zijn echter bijna niet te breken, zijn zelfs al stokoud. Daar door krijgen ze vaak niet de aandacht die ze verdienen. In deze serie wordt een aantal 'vergeten records' in het zonnetje gezet. Vandaag: Rotterdam recordstad. Iedereen raakt onder de indruk van de reusachtige containerschepen. i foto: stephen evenhuis 1c Idoor KARIN SWIERS Rotterdam bestaat ruim 650 jaar, maar is niet kreupel geworden door de geschiedenis. Na het bombardement in de Tweede Wereldoorlog ontstond geen nieuwe, nauwe binnenstad, maar een 'city' compleet met 'skyline'. Amerikanen voelen zich er thuis. Rot terdammers drukken hun geschiedenis ook niet uit in jaartallen en gebeurtenissen, maar in records. In de Maasstad werden de eerste metro, wolkenkrabber, autovrije straat, onderwater- tunnel en galerijflat ge bouwd. Maar met dit indruk wekkende rijtje zijn de wa penfeiten nog niet volledig. Het laagste punt van Neder land ligt in de Prins Alexan- derpolder. Zes en halve me ter onder NAP. Het hoogste gebouw van Nederland is de Euromast met inbegrip van de vlaggemast 185 meter hoog. Zonder vlag en mast nog altijd 180 meter. En het grootste stadion in Nederland is dat van de voetbalclub der vergane glorie Feyenoord. Zonder speciale voorzienin gen kunnen er 63.700 bezoe kers in terecht. Vergeleken met de Rotter damse haven valt boven staande opsomming echter in het niet. De haven is sinds 1962 de grootste aangelegde haven van de wereld. Het terrein beslaat zo'n 180 vier kante kilometer. Maar de be zoeker merkt er weinig van. Wie zwiepende kranen, zwoegende havenwerkers, tuffende bootjes, krioelende karretjes en drukke baasjes denkt aan te treffen, is in de Maasstad aan het verkeerde adres. De Rotterdamse haven is een belangrijke schakel in de wereldhandelsstroom, een gigantische werkvloer. Waar laden en lossen van schepen mechanisch, bijna geruisloos gebeurt. Waar zwaar werk voor spierbundels niet meer bestaat. En waardoor een on wezenlijke sfeer van kalmte en rust heerst in dit miljar denbedrijf. Opgerolde mouwen Een verstilde drukte, gezien de aan- en afvoercijfers. Per jaar wordt ruim 250 miljoen ton lading aan- en afgevoerd. Aardolieprodukten nemen een belangrijk deel, 110 mil joen ton, voor hun rekening. Per jaar varen 32.000 zee schepen en 180.000 binnen vaartschepen de haven bin nen. Per dag lossen twee- tot driehonderd zeeschepen. Met de één miljoen containers die per jaar worden overgesla gen, is Rotterdam ook de grootste containerhaven ter wereld. Een kwart van de Neder landse bevolking heeft de af gelopen tien jaar wel eens een bezoekje aan de Rotter damse haven gebracht, zo heeft onderzoek uitgewezen. Een cijfer dat luid gejuich en knallende champagnekurken in de attractieparken zou op leveren. Maar de Maasstad buit zijn haven toeristisch ge zien nauwelijks uit. Rotter dam heeft een ANWB-tocht van 92 kilometer door de ha vens, één traditionele haven dag en de nog traditionelere Spido-rondvaarten van ruim een uur, die de meeste bezoe kers trekken. In een vlot tempo varen de boten met buffet langs Delfshaven waar Piet Hein nog heeft geleefd, de Lek-, IJssel-, Merwe- en Eemhaven. In sneltreinvaart vliegen weetjes en cijfertjes op de toeristen af in vier ta len. Hoewel iedereen duide lijk onder de indruk is, het in de meeste gevallen het( ene oor in en het anden weer uit. De boot draait na acht kilo meter op de Rijn weer on11 richting aanlegsteiger. He|Pc havengebied loopt nog zo'n 25 kilometer door tot aan d<1 Noordzee. Het grootste er spectaculairste deel van d< havens, de Botlek, Europoort en de Maasvlakte komen niel aan bod. Juist daar zijn daad werkelijk tankers te zien metf een diepgang van 23 meter, r; vergelijkbaar met een flat1' van acht verdiepingen. Indrukwekkend is ook het torenhoge windscherm aan het Calandkanaal, dat werd1™ gebouwd omdat het in d< smalle doorgang met brugger r bij veel wind moeilijk ma-"' noeuvreren was voor hog( schepen. Dank zij het scherm kunnen veertig procent meer schepen veilig de haven in- en uitvaren. Of bezoek eens als de nacht is gevallen Per nis, de petrochemische stad met zijn wirwar van installa ties en leidingen. Met duizen den lichtjes en vlammen diei uit de pijpen slaan. Het is goed uitrusten van dit geweld op de Slufter en de Landtong met prachtige vergezichten. Bij mooi weer is de Maasvlakte een prima maar vooral rustig stram vergeleken met Schevenin gen of Noord wijk. En in de verte liggen de olie- of con tainergiganten te wachten voor de haven. Maar gewoon op een bankje schepen staren kan ook. Aan het Vlaarding- se Hoofd, een aardig pleintje ^1 met boompjes. Een van delg weinige plekken waar je pal je aan het water kunt komen. jc Rotterdam heeft duidelijk t meer te bieden dan het stoffi ge grapje dat de overhemden al met opgerolde mouwen worden verkocht. en- m diel a/ SUSKE EN WISKE L Vredesakkoord Liberia op komst YAMOUSSOUKRO De twee rivalen aan de top van het Westafrikaanse Liberia hebben elkaar gisteren in Ivoorkust be loofd dat zij zullen samenwerken om een einde te maken aan de burgeroorlog. Maar over de bijzonderheden van het akkoord, dat tot stand kwam op een Westafrikaanse minitop, bleef men vaag. De Libe riaanse president ad interim Amos Sawyer en opstandelingenlei der Charles Taylor zeiden dat er een commissie zal worden in gesteld om de details voor de samenwerking uit te werken. Vol gens Taylor omvat het akkoord ook een bepaling over verkie zingen op een nog nader vast te stellen datum. Hij suggereerde tevens dat er een direct ingaande regeling is getroffen voor een deling van de macht. HET WITTE WIEF Dat is hel em$e dal ik voor hen kon doen Liever in de viskom wefxakken dan door boord te u/orden door de lans van de (c) Standaard Ultgeverl|/Wavery Productions TOLK VAN STALIN OVERLEEFDE ALLE ZUIVERINGEN MOSKOU Valentin rezjkov werkte tijdens de oorlogsjaren als tolk voor Sovjetleider Josef Stalin. In tegenstelling tot veel ande ren heeft hij de stelselmatige zuiveringen van de commu nistische dictator overleefd. „Nu ik er zo over nadenk had ik eigenlijk bang moeten zijn als ik naast hem zat. Want ik wist veel en hij had ieder moment...". Zijn stem stokt. Vier jaar lang tolkte de nu vij fenzeventigjarige Berezjkov bij de honderden bijeenkomsten van Stalin. Eens was hij getuige van een ruzie tussen Stalin en Churchill die twee dagen duur de. Hij heeft talloze geheime documenten gelezen. Hij was aanwezig bij de bijeenkomst in Berlijn in november 1940 waar Hitier Moskou verklaarde dat hij de Sovjetunie niet zou aan vallen. Ook twee maanden la ter was hij present, toen de na zi's de Sovjetambassadeur mee deelden dat hun landen met el kaar in oorlog waren. Berezjkov heeft onlangs zijn autobiografie geschreven. Hij was ingenieur toen hij dank zij een toevallige ontmoeting tolk werd voor van de Sovjetminis ter van buitenlandse zaken, Molotov. Hij was toen vieren twintig en vergezelde Molotov naar Berlijn, waar de minister Hitier om verantwoording Berezjkov maakte zelfs een ruzie tussen Stalin en Churchill van nabij mee. Hier een ontmoeting tussen beide leiders in 1942. FOTO: ap vroeg over de Duitse troepe nopbouw in Polen. De fascistische leider, die in 1939 een non-agressiepact had getekend met Moskou, wist de Sovjetdelegatie te overtuigen van zijn vreedzame bedoelin gen. Na afloop nam Molotov Berezjkov apart en zei dat er geen oorlog zou komen. Dit was een beoordelingsfout die vele miljoenen mensen het le ven heeft gekost toen de Duit sers de Sovjetunie binnenvie- „Nu ik er zo bij stil sta was ik zeker in gevaar. In de eerste plaats wist ik van de Molotov- Hitler bijeenkomst. De ambas sadeur en zaakgelastigde te Berlijn werden allebei niet lang daarna doodgeschoten", aldus Berezjkov. Molotov nodigde hem uit te ko men werken op het ministerie van buitenlandse zaken, dat met een groot personeelstekort kampte na de massale zuiverin gen van de jaren dertig. „Ik kende te veel geheimen. Ze konden me vernietigen of ze konden me dicht bij zich hou den. Ze hadden geen andere keuze". Berezjkov werd eerste secretaris op de Sovjetambassa de. „Het leek me beter om Stalin niet om promotie te vragen", vertelt Berezjkov. „Misschien heb ik het daarom overleefd". De laatste keer dat hij Stalin zag was in december 1944. Hoe wel hij zich nu realiseert dat Stalin een monster en een mis dadiger was, was hij totaal ver slagen toen de dictator in 1953 overleed. „Ik was geschokt. Ik huilde alsof ik iemand had ver loren die mij zeer na stond. Ik herinnerde me alle dagen, avonden en nachten in zijn ge zelschap". Berezjkovs eerste ontmoeting met Stalin eind 1941 was een schok. „Mijn eerste indruk was dat het iemand anders moest zijn. Het was een hele kleine man, heel erg dun, zijn uni form hing als een zak om zijn lichaam. Zijn gezicht was zo grijs als de aarde, helemaal geen kleur, nogal lelijk". Achter het onaantrekkelijke uiterlijk school echter een meesterlijk onderhandelaar die iedereen die hij ontmoette, Be rezjkov incluis, voor zich in te nemen. „Hij was een golu: de toneelspeler, afhankelj van de indruk die hij wil(.a' maken. Hij kon erg grof zi, zoals in 1942 toen Church11 hem zei dat er geen twee<^r front zou komen. Hij was vef*€ schrikkelijk, ontzettend bele<De gend, hij zei dat de Brittis bang waren voor de Duitsew' en de oorlog nooit zouden f Op een gegeven moment b a schuldigde Stalin de Bri troepen ervan dat zij „in h ondergoed voor de Duiters zoh den wegvluchten". „Ik de dat hij aan het toneelspel was, want de derde dag was weer heel beleefd en voorl mend. Hij richtte een banl I aan voor Churchill. Het was 2 B iets als een koude en een douche", aldus Berezjkov. Stalin was zo paranoïde dat mensen om hem heen ba waren een verkeerde opm king te maken, waardoor hij geheime politie op hen af i sturen. „Als ik hem tege kwam in het Kremlin, wist niet wat ik moest doen. moesten ontzettend voorzicl) zijn om te zorgen dat we g< verdenking op onszelf zouc werpen. Ik drukte me altijd gen de muur aan, zei: ..G°e< er dag, Kameraad Stalin" wachte tot zijn lijfwachl voorbij waren". 'hf DAVID LJUNGGR1J (c) The Tiifï hc

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4